یک تحلیلگر مسائل قفقاز گفت: یکی از مسائلی که جمهوری آذربایجان، ترکیه و ناتو در منطقه دنبال می‌کنند حذف مانع ژئوپولوتیکی ایران و ایجاد یک کمربند جدید برای احاطه روسیه، چین و ایران است.
سؤال: با خروج این ۱۲۰ هزار ارمنی از قره باغی که کلاً ۱۶۰ هزار نفر جمعیت دارد، می‌شود گفت عملاً سیطره آذربایجان در این منطقه تثبیت می‌شود. آیا با چنین اتفاقی اختلافات آذربایجان و ارمنستان حل می‌شود و دیگر چالش‌های مرزی و احتمال حمله نظامی آذربایجان به ارمنستان را نخواهیم داشت؟
روشن چشم: همانطور که از قبل از پیش بینی می‌شد، اقدامات نظامی که تحت عنوان جنگ دوم قره باغ جمهوری آذربایجان شروع کرد، مجموعه‌ای از مسائل را دربر داشته است که امروز به بخشی از این موضوعات ما رسیده ایم. به نظر می‌رسد که همانطور که در جنگ دوم قره باغ و صلحی که بین طرفین ایجاد شد و حتی نیرو‌های حافظ صلح روسیه قرار بود تأمین امنیت و مرز‌های جدید بین دو کشور را حفظ کند، با شکست روبرو شده و این بخشی از آن برنامه ریزی استراتژی بزرگی است که خود جمهوری آذربایجان بخشی از این معادله است. حمله دوم عمدتاً ناظر بر منطقه مهم ژئوپولوتیکی و بحث کریدور زنگ زور، لاچین و آن منطقه کوهستانی است که باعث می‌شود یک مسیر جدید استراتژیکی را بین جمهوری آذربایجان و منطقه خودختار نخجوان ایجاد شود. آن چیزی که اتفاق افتاد و باعث خلع سلاح نیرو‌های قره باغ کوهستانی شد و امروز جمهوری آذربایجان در آنجا مستقر است و نیرو‌های ارمنی و خانواده‌های ارمنی دارند آنجا را خالی می‌کنند، به نظر می‌رسد که استحکاماتی را که ایجاد کرده است و معادلات بین المللی که در این زمینه وجود دارد نشان دهند این است که آذربایجان درحال آماده شدن برای اجرای فاز سوم برنامه خودش و استراتژی خودش است که الان است.
سؤال: فاز سوم چه است؟
روشن چشم: قرار است که فردا رجب طیب اردوغان یک سفری را به نخجوان داشته باشد و منطقه گازی را در آنجا افتتاح کنند. فاز سوم ناظر بر ادامه این مسیر و ایجاد آن مسیری که از کوهستان‌های لاچین می‌گذرد و وصل می‌شود به نخجوان بعنوان کریدور جدید ارتباطی است که عملاً ارمنستان را از لحاظ ارتباطی قطع می‌کند و یا اگر توافقی صورت بگیرد این کریدور در اختیار آذربایجان خواهد بود و ارمنی‌ها به صورت موقت می‌توانند از آن استفاده کنند. یکی از مسائلی را که جمهوری آذربایجان، ترکیه و ناتو ودر این منطقه دنبال می‌کنند حذف مانع ژئوپولوتیکی ایران است و ارتباط مستقیمی که می‌تواند ترکیه و ناتو را به دریای خزر وصل کند این بسیار نکته مهمی است برخلاف آن چیزی که خیلی‌ها بر این باور هستند که ایالات متحده امریکا مخالف حضور آذربایجان یا مخالف اشغال این منطقه توسط آذربایجان یا برگرداندن این منطقه به آذربایجان است به نظر می‌رسد که این یک اقدام سریع استراتژیک یا اطلاعاتی است که مانع از اقدام مؤثر نیرو‌های حافظ صلح روسیه در آن منطقه شوند و آذربایجان بتواند به راحتی این منطقه‌ها را اشغال کند. به نظر می‌رسد که مسیری که در این پازل بزرگ و می‌شود گفت که یک نقش بین المللی است از سمت ترکمنستان، بندر باکو، ترکیه و به سمت غرب است و ناتو در تلاش است که یک کمربند جدیدی را حذف مانع ژئوپولوتیکی ایران از سمت همین دسترسی به دریای خزر بعد ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان بعنوان کمربند ایجاد احاطه بین روسیه، چین و ایران را شامل شود؛ بنابراین موضوع قره باغ فارغ از مسائل منطقه‌ای دارای ابعاد پیچیده بین المللی است و به نوعی به قطب بندی‌های بین المللی هم ناظر است.
سؤال: یعنی شما اشاره کردید به فاز سوم، آن منطقه شمال رود ارس که مرز ایران با ارمنستان است، استان سیونیک اگر اشتباه نکنم در ارمنستان می‌شود این در برنامه آذربایجان است که همچنان به آن منطقه چشم داشت داشته باشد و ممکن است به آن حمله کنند؟
روشن چشم: بدون تردید نمی‌شود گفت چشم داشت، بخشی از استراتژی است که از لحاظ نظامی و ژئوپولوتیکی برای جمهوری آذربایجان، برای ترکیه و برای ناتو از اهمیت راهبردی دارد؛ بنابراین صرف اینکه یک منطقه اشغال می‌شود، نیست، بلکه یک موقعیت جدیدی است.