آبخوان های حاشیه جنوبی دریای خزر با معضل پیشروی آب‌شور به آبخوان‌های ساحلی روبرو هستند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مازندران، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل گفت: با توجه به وابستگی شدید جوامع بشری به آب و غذا، نیاز روزافزون به منابع آبی همواره وجود دارد به همین دلیل انتظار می رود کمبود منابع آب در بسیاری از مناطق همراه با افزایش تقاضای آب به دلیل افزایش جمعیت و بالاتر رفتن کیفیت زندگی به یک چالش مهم تبدیل شود.
مهدی حمیدی با بیان اینکه آبهای زیرزمینی یکی از منابع تامین اصلی آب بوده و بخش عمده ای از آن دارای مصارف آبیاری و کشاورزی هستند، افزود: آبهای زیرزمینی در دهه های اخیر با توجه به تغییرات اقلیمی و رشد جمعیت با تهدید بیشتری مواجه هستند و این موضوع باعث کاهش سطح آب زیرزمینی در سالهای اخیر شده است و این تاثیرگذاری در مناطق ساحلی اندکی پیچیده تر می باشد.
دکترای مهندسی عمران آب ادامه داد: ایران به عنوان یک کشور خشک و نیمه خشک در غرب آسیا، با دارا بودن مرز آبی گسترده در شمال با دریای خزر و در جنوب با دریای خلیج فارس و دریای عمان به عنوان کشوری ساحلی تلقی می شود و به دلیل نقش حیاتی آبهای زیرزمینی در رشد اقتصادی مناطق ساحلی کشور، مدیریت این منابع آبی مستلزم مدیریت صحیح و آگاهی از چگونگی تغییر سطح آب زیرزمینی است.
خطر فرونشست زمین در مازندران
عضو کمیته تحقیقات شرکت آب منطقه ای مازندران، با بیان اینکه به طور کلی برداشت غیراصولی منابع آب زیرزمینی و عدم مدیریت صحیح آن می تواند منجر به بروز مشکلاتی شود ، گفت: کمبود آب برای مصارف مختلف شهری، کشاورزی و صنعتی در اثر افت سطح آب در آبخوان‌ها، افزایش هزینه‌های تأمین آب، پایین آمدن کیفیت آب برای مقاصد مختلف، پیشروی آب‌شور در آب زیرزمینی در آبخوان‌های ساحلی و یا در آبخوان‌های مجاور گنبدهای نمکی و فرونشست زمین مشکلات اساسی از عواقب برداشت غیراصولی منابع آب زیرزمینی و عدم مدیریت صحیح می باشد.
این استاد دانشگاه افزود: آبخوان‌های ساحلی تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون تداخل آب شور و شیرین، مصرف بی‌رویه و تغییرات اقلیمی قرار داشته و بررسی و ارزیابی آنها از لحاظ هیدرولوژیکی از اهمیت بالایی برخوردار است.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل گفت : استخراج بیش از حد از آبهای زیرزمینی می‌تواند منجر به کمبود آب شیرین، نفوذ آب‌شور به آبخوان‌های ساحلی و در نتیجه شوری بیش از حد شود، بنابراین استراتژی‌های مدیریتی برای منابع آب زیرزمینی در آبخوان‌های ساحلی ضرورت می‌یابد.
دکترای مهندسی عمران آب گفت: آبخوان‌های ساحلی دریای خزر به علت جمعیت زیاد منطقه، کشاورزی و مصرف خانگی یکی از مهمترین منابع آب شرب این منطقه نیز به حساب می آید.
خطر پیشروی آب شور به سفره زیرزمینی
عضو کمیته ملی سیلابهای کشور افزود : آبخوان های حاشیه جنوبی دریای خزر به مانند بسیاری دیگر از آبخوان های ساحلی دنیا، یکی از مناطقی است که با معضل پیشروی آب‌شور به آبخوان‌های ساحلی روبرو است و این موضوع می تواند کیفیت منابع آبی در دسترس را در این مناطق تحت تاثیر قرار دهد.
او افزود: امروزه به علت افزایش حجم گازهای گلخانه‌ای، میانگین دمای جهانی رو به افزایش بوده و این امر منجر به تغییرات وسیعی در شرایط اقلیمی و منابع آب سطح زمین شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل با بیان این که بررسی این تغییرات بر روی منابع طبیعی حیاتی است زیرا می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های دقیق و منسجم‌تر شود، بیان داشت: ارزیابی تغییرات اقلیمی در آبخوان‌های ساحلی از این جهت مهم بوده که آگاهی از تغییرات حجم آب زیرزمینی می‌تواند در کنترل دیگر رخدادها همچون تداخل آب شور و شیرین کاربردی باشد.
حمیدی درباره نتایج مطالعاتش با همکاران خود را در دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل گفت: مطالعات نشان داده که تحت اثر تغییرات اقلیمی دمای متوسط آبخوان حوضه ساری-نکا که یکی از آبخوان های ساحلی مهم استان مازندران می باشد از حدود ۰٫۱ الی ۱٫۲ درجه سانتیگراد افزایش خواهد یافت.
وی افزود : بطور کلی می‌توان گفت مقدار میانگین دمای هوا در این حوضه در آینده رو به افزایش است و این امر می تواند تاثیرات زیادی را بر منابع آب این منطقه داشته باشد.
این استاد دانشگاه گفت: با توجه به عوامل تاثیرگذار بر کاهش سطح آب زیرزمینی و استحصال بیش از حد این منابع با ارزش، می توان از نظارت و پایش دقیق کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی، تغییر الگوی کشت و آبیاری و استحصال بهینه آب از منابع زیرزمینی، متجانس کردن صنایع استان با شرایط اقلیمی این منطقه، تغذیه آبخوان های ساحلی این مناطق با پساب تصفیه شده، عدم ارایه و یا کاهش چشمگیر مجوزهای حفر چاه در آبخوان های در معرض خطر و برخورد با برداشت کنندگان بی رویه از منابع آب زیرزمینی بعنوان راهکارهای مقابله با افت سطح آب زیرزمینی و هجوم آب شور به آبخوان های ساحلی نام برد.