مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران گفت: ۹۰ درصد کاتالیست مورد نیاز صنعت پتروشیمی از تولید کنندگان داخل تأمین می‌شود.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
شاهمیرزایی: جالب است که امشب شب ۳۱ شهریور است و در واقع هفته دفاع مقدس و شروع دوران دفاع مقدس که به یاد ۳۱ شهریور سال ۵۹ گرامی بدارم، یاد شهدا، ایثارگران، آزادگانی که در غربت مظلومانه و گمنام شهید شدند زیر شکنجه‌های قرون وسطایی که مخالفان و دشمنان جمهوری اسلامی به استخبارات صدامی آموزش داده بودند و بچه‌های ما را در گرمای شدید و بعضاً در سرمای طاقت فرسا شهید کردند و ادای احترام می‌کنم به هزار و ۵۰ شهید صنعت نفت به ویژه سیدالشهدای صنعت نفت شهید نواب صفوی، شاید برای شما هم جالب بود که من در این شب یاد کنم از شهید نواب صفوی به عنوان شهید صنعت نفت. بله ایشان نفتی بودند در دهه ۲۰ در پالایشگاه آبادان شاغل بودند، آپارتاید آن زمان انگلیسی‌ها را که می‌بینند ایشان قیام می‌کند، مردم و همکاران را دعوت می‌کند و در نهایت تحت تعقیب واقع می‌شود و بعد‌ها می‌رود وقتی که می‌بیند ایشان را به اصطلاح می‌خواهند تحت تعقیب و زندانش کنند و کل آن قیام را از بین ببرند می‌رود عراق و بعد‌ها می‌آید عامل اصل ملی شدن صنعت نفت در پایان دهه ۲۰ شهید نواب صفوی است؛ بنابراین شهید نواب نقش حیاتی و اول را در ملی شدن صنعت نفت دارد طوری که وکلای مجلس وقت پیام شهید نواب که به آنها می‌رسد تصمیماتشان عوض می‌شود و از اواخر اسفند تصمیم می‌گیرند که مطابق نظر نواب رأی بدهند به ملی شدن صنعت نفت؛ بنابراین امشب شب ۳۱ شهریور با همه موفقیت‌هایی که صنعت نفت تاکنون در دوران جمهوری اسلامی و حتی قبل از آن داشته باید یاد کنیم از این شهدا به ویژه شهید نواب صفوی که سیدالشهدای صنعت نفت هستند و بسیج شهیدمان شهید تندگویان، هر چه ما داریم از فداکاری اینهاست به ویژه این که نوار غربی و جنوب غربی کشور ما که عمدتاً میادین نفتی و گازی ما است در دوران دفاع مقدس در تیررس مستقیم تیر مستقیم و یک تیر منحنی دشمن بود و بچه‌های صنعت نفت مقاومت کردند و حتی یک روز تولید نفت و گاز و تولید در پالایشگاه ها، تولید در صنعت پتروشیمی و صادرات نفت متوقف نشد.
سوال: شهریور ۵۹ شما چند سالتان بود؟
شاهمیرزایی: من متولد ۵۰ هستم درست مثل دو روز دیگر تولد من است.
در این ایامی که ایران پلاست برگزار می‌شد سفرای زیادی آمدند خیلی برای همه بازدید کنندگان امسال متفاوت و چشمگیر بود.
سوال: ۲۲۰ شرکت خارجی، ۵۶۰ شرکت داخلی در رویداد ایران پلاست حضور داشتند در ۴ روز، ماحصل این گردهمایی ۴ روزه چه بود؟
شاهمیرزایی: ایران پلاست در واقع یک فن بازار بزرگ بود چرا که امسال با فعالیت‌هایی که در حوزه تبیین و معرفی صنعت پتروشیمی ما به کشور‌های همسو، صنایع پتروشیمی دنیا انجام شده بود و دیپلماسی پتروشیمی که از حدود یک سال و نیم پیش در دستور کار قرار گرفت، بحمدلله باعث شد این شرکت‌هایی که نام بردید و عددش را اعلام کردید بیایند، اگر نه سال قبل ۱۰ شرکت را ما داشتیم به خاطر شدت و تهدید و ارعابی که آمریکایی و هم پیمانان آنها روی شرکت‌های صنعتی ایجاد می‌کنند. شرکتی که می‌آید ممکن است نگران باشد که بعداً مورد تحریم‌ها قرار بگیرد، اموالش بلوکه شود و مسائلی از این دست، ولی ایران پلاست هفدهم یکی از توفیقاتی که داشت سعی کرد به شرکت‌های پیشرو صنعت پتروشیمی این موضوع را منتقل کند که دوران تحریم گذشته و ضمناً اگر آنها اخمی هم به شما کنند سرمایه گذاری در کشور ما، خرید محصولات از کشور ما و تأمین بعضی از کالاها و تجهیزاتی که خود بعضی از این کشور‌هایی که آمده بودند اینجا از کشور‌های غربی مورد تحریم واقع شدند. بازار ایران اگر آنها اینها را هم تحریم کنند در بازار ایران کمپرسور هست، پمپ هست، دوربین هم هست و بسیاری از تجهیزاتی دواری که برای ساخت پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها و صنایع گوناگون مورد نیاز است در مذاکراتی که میان ما با کشور‌ها و شرکت‌های هدف انجام می‌شود سعی کردیم که ظرفیت‌ها و توانمندی‌های صنعت پتروشیمی را به شرکای خودمان به هم پیمانان خودمان منتقل کنیم و بحمدلله این اتفاق افتاد و نتیجه اش هم در نمایشگاه بین المللی هفدهم ایران پلاست کاملاً مشهود بود که در یک سال حدود مثلاً ۲۰ برابر شرکت‌های خارجی بیایند شرکت کنند آن خیلی پیام دارد و آن کشور‌های غربی این مفهوم را می‌فهمیدند.
سوال: این ناشی از این است که قدرت خطرپذیری شان رفته بالا یا این که بازار ایران برایشان جذاب است که حاضرند همه اینها را ندید بگیرند و بیایند؟
شاهمیرزایی: اگر کار ترکیبی می‌کنند ما هم کار ترکیبی می‌کنیم در واقع یک کار ترکیبی تکمیلی انجام شد و آنها به این جمع بندی رسیدند که باید بیایند به بازار ایران احترام بگذارند و خودشان را به بازار ایران برسانند حتی اگر احیاناً تهدید و یا تبعات و خطراتی داشته باشد، این مهم بود که ما بتوانیم این پیام را درست به مخاطباتمان منتقل کنیم که انجام شد، کار فشرده، لطف خدا و ظرفیت‌های بی شماری که در صنعت پتروشیمی و نفت و گاز و در حوزه سازندگان کالا و تجهیزات در داخل کشور انباشته شده در طول دوران انقلاب اسلامی این حقیقت را ما سعی کردیم به مخاطبان مان منتقل کنیم، نهایتاً آنها شما را تحریم می‌کنند بیایید اینجا کالا و تجهیزات دارید بیایید نفت خام دارید، بیایید اینجا محصولات پتروشیمی از هر مدلی بخواهید شما سبد پرتعداد محصولات پتروشیمی ایران شما را می‌تواند دستتان را پر کند و وقتی تعداد زیادی از این شرکت‌ها بیایند آمریکایی‌ها می‌خواهند چند نفر و چند شرکت را تحریم کنند، یکی، دو تا، ۱۰ تا، ۲۰ تا، ۲۲۰ تا شرکت را می‌خواهند این به زیان خودشان است، خودشان را منزوی می‌کنند، در واقع خودشان را تحریم کردند لذا این تعداد دعوت شد بحمدلله آمدند بعد پشت سر آن عده دیگری هم همین طور مسابقه گذاشتند و ما امکان پذیرش شان را نداشتیم، فضای محدودی است، خودتان آشنا هستید سالن‌ها مشخص است در هر سالن چه تعداد حجره و کارگاه و غرفه می‌شود زد بنابر این امکان جذب بیشتر اینها نشد لذا ناچار شدیم یک تعدادی را پذیرش نکنیم، چون امکان پذیرش اینها فراهم نبود از سوی دیگر شرکت‌های ایرانی هم شرکت‌های قدری شدند، به ویژه در طول این دو ساله ما در صنعت پتروشیمی تلاش مان بر این شد که اگر قرار است صنعت پتروشیمی آورده‌ای داشته باشد، اگر قرار است کاتالیستی خریداری شود، اگر کالا و تجهیزات قرار است خریداری شود، وقتی ظرفیت‌های بالقوه در داخل است مهندسان شما دارید خط تولیدش وجود دارد در حد محصولات شیمیایی مخصوصاً در حد مقیاس آزمایشگاهی و مقیاس نیمه صنعتی تولید شده چه ضرورتی دارد ما اینها را تشویق کردیم گفتیم آقا شرکت پژوهش فن آوری به عنوان مرکز بومی سازی پژوهش فن آوری پتروشیمی به عنوان نقطه مرکزی بومی سازی فن آوری‌های صنعت پتروشیمی ایران میاندار می‌ایستد بقیه شرکای آن یعنی پژوهشگاه ها، پارک‌های علم و فناوری، آزمایشگاه ها، دانشگاه‌ها و شرکت‌هایی که پیش از این تجربه فعالیت در حوزه بومی سازی کاتالیست را داشتند اینها هم همه آمدند در کنار شرکت پژوهش فناوری. البته سعی شد که این روحیه منتقل شود.
من از روزی که آمدم و مسئولیت صنعت را عهده دار شدم و سیاست‌های وزیر متخصص و کارآزموده صنعت نفت که برگرفته از راهبرد‌ها و سیاست رئیس جمهور مردمی جناب آقای دکتر رئیسی بود و از آن طرف راهبرد‌های حکیمانه رهبر انقلاب که از اوایل دهه ۷۰ همه ما را مورد خطاب و دعوت کردند که آقا بیایید پرهیز از خام فروشی این اگر شما فرمایشات حضرت آقا را مرور بفرمایید می‌بینید برمی گردد به اوایل دهه ۷۰ حداقل من، چون آن زمان‌ها خودم پیگیری می‌کردم و ایجاد ارزش افزوده از مواد خام و نیمه خام داخل کشور. این سیاست‌ها همه ما را بر آن داشت که برای این که ما بتوانیم صنعت پتروشیمی دارای ارزش افزوده بیشتر داشته باشیم، لاجرم بایستی به سمت محصولات میانی و محصولات انتهایی حرکت کنیم.
برای این که به آنجا برسیم در شرایطی که شما می‌بینید یک عده استثمارگر می‌گویند، چون ما زودتر آمدیم در صنعت پتروشیمی و صنعت نفت و گاز و صنعت‌های گوناگون هر کسی که می‌خواهد حرکت کند باید بیاید با ما هماهنگ کند، یا از ما اجازه بگیرد یا به قول معروف باج صنعتی به ما بدهد در حالی که حرکت آنها برگرفته از آموزه‌ها و تولید علمی است که دانشمندان اسلامی و دانشمندان ایرانی انجام دادند. زکریای رازی و دانشمندانی از این دست پایه گذار صنعت شیمی و پتروشیمی بودند. بنابر این ناچار شدیم روی ظرفیت‌ها و استعدادها و امکانات داخل متمرکز شویم و کار‌هایی که در گذشته بعد از انقلاب انجام شده بود حالا در بعضی از دوره‌ها اینها یک مقداری کم اهمیت و کم توجهی می‌شد در این دوره همه آمدیم گفتیم آقا چه داریم، بچه ها، کارکنان، متخصصان و موسفیدتر‌های صنعت نفت، پیشکسوتان چه داریم، فتوحاتی که دارید، امکاناتی که دارید اینها را آوردند وسط، جوانان، متخصصان دانشگاه که به آخرین یافته‌های روز هم اینها بحمدلله آموزش دیدند اینها آمدند کنار همدیگر قرار گرفتند و ما توانستیم اعلام کنیم رسماً در روز پتروشیمی، در دی ماه ۱۴۰۰ اعلام کردیم که تا پایان این دولت به یک وابستگی که بعد از پیدایش نفت حدود ۱۱۴ سال قبل تا به الان ما وابستگی داریم به کاتالیست‌ها یعنی محصولات مواد شیمیایی کاتالیز که فرآیندها را تسهیل می‌کند، کم هزینه می‌کند، سرعتش را اضافه می‌کند و افزایش می‌دهد که سریعتر این واکنش انجام شود که با هزینه کمتری انجام شود این کاتالیست‌ها باید بومی شود.
در صنعت پتروشیمی ۹۹ تا کاتالیست و مواد شیمیایی و جاذب و آغازگر داریم اینها تعدادشان کم نیست بعضی از این کاتالیست‌ها به کمک فلزات گرانبها باید تهیه شوند مثل پلاتین، مثل طلا و بنابر این برای این که به شما بتوانیم پالادیوم، تیتانیوم، پلاتین را در دل آن ماده حامل خودش قرار دهیم تا بتوانیم کار کاتالیست‌ها را انجام دهد دانش فنی می‌خواهد بخشی از آن کسب شده بود و بخشی هم وجود داشت و بخشی هم در حد مقالات آماده بود بحمدلله اعتماد ویژه شد، توصیه ویژه و حمایت ویژه شد طوری که ما در سال قبل در جرگه صادر کنندگان کاتالیست جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت که اصلاً قابل تصور نبود برای رقبا و مخالفین ما. ما هزار و ۵۰۰ تن انواع کاتالیست صادر کردیم به کشور‌های صاحب عنوان، مگر می‌گذاشتند در گذشته، مگر اجازه می‌دادند کسی در باشگاه صادر کننده کاتالیست وارد شود آن هم جمهوری اسلامی ایران.
سوال: در دو سال گذشته چند درصد از آن دستاورد‌های صنعت پتروشیمی ما متکی است به شرکت‌های دانش بنیانی که دارند با دانش بومی کار می‌کنند؟
شاهمیرزایی: اگر الان منظورتان کاتالیست است بحمدلله حرکت سریع انجام شد از آن ظرفیت‌هایی که از پیشتر آماده شد در حد مطالعاتی، در حد مقاله، در حد آزمایشگاهی و غیره، بخشی هم تولید می‌شود، صنایع داخلی تولید می‌کردند، ولی بسیاری از آن هنوز توسط بعضی از مجتمع‌های تولیدی از خارج از کشور تأمین می‌شد یعنی اعتماد نبود، وقتی ما آمدیم به کمک خود همین مجتمع، مدیرعامل هلدینگ‌ها و مجتمع‌ها و این طرف هم عرضه کنندگان کنار هم قرار گرفتند و تاکید شد که باید از ظرفیت داخلی که می‌جوشد از همین ظرفیت باید استفاده کنیم. الان بالغ بر ۹۰ درصد کاتالیست مورد نیاز صنعت پتروشیمی داخل بحمدالله از تولید کنندگان داخل تأمین می‌شود. البته در تعداد تعدادش کمتر است، ولی از لحاظ وزنی حدود ۹۷ درصد وزنی است، از لحاظ ارزش قیمتی حدود ۹۱ درصد ارزش قیمتی کاتالیست مورد نیازمان را دیگر با سرعت جهشی آسانسوری در طول این دو سال بحمدلله انجام شد و الان از بازار داخل تهیه می‌شود یک تعداد اندکی کاتالیست‌ها هنوز اینها وابسته است که من در دستور امسال هم در جلسه مجمع پژوهش فن آوری تاکید کردم که باید اینها را در برنامه بیاوریم که تا سال آینده اینها دیگر دوره مقیاس آزمایشگاهی اش طی شود و ان شاءالله تعهدی که کردیم که روز اول ما را مسخره می‌کردند و می‌گفتند حالا در آینده اینها را حساب شان را می‌گذاریم کف دستشان، به لطف خدا و عنایت آقای وزیر و سیاستی که دولت داشت از آن طرف هلدینگ‌ها آمدند پای کار اعتماد کردند، مدیران عامل شرکت‌ها و ما الان رسیدیم به حدود ۸۷ درصد ۸۸ درصد از کاتالیست هایمان بومی شده از لحاظ تعداد و از لحاظ وزنی ۹۷ درصد وزنی کاتالیست مورد نیاز، چون بسیاری از کاتالیست‌ها با تناژ بالا در داخل تولید می‌شود بحمدالله این است در ارتباط با شرکت‌های دانش بنیان به صورت ویژه الان من خودم هر استانی بروم حتماً باید دانشگاه آنجا را برویم، آزمایشگاهش را سر بزنیم، سر متخصصان آنجا بزنیم در حالی که آنها در گذشته خیلی رفت و آمدی میان این واحد صنعتی و آن دانشگاه نبود اینها را موظف کردیم که موضوعات و مشکلات و مسائلی که برایشان پیش می‌آید مسائل را همان دانشگاه بومی و محلی خودش حل و فصل کند ما الان در سراسر کشور الان در همه عمده استانها دانشگاه صنعتی داریم، دانشکده‌های مهندسی شیمی و مواد و مکانیکی داریم این را تعامل و تبادلی که با همدیگر دارند دارند مسائل شان را حل می‌کنند و چه بهتر. پارک فن آوری صنعت نفت و شرکت فن آوری که مثل ستون این خیمه محور شده این شرکت‌های دانش بنیان اینها را دور هم جمع کردند و ارتباط خوبی که بحمدلله با مراکز و شرکت‌های دانش بنیان و پارک‌های علم و فن آوری برقرار است بحمدلله پارک فن آوری نفت هم یک نیروی متخصصی بالا سر آن پارک ایستاده، پای کار است که با شرکت پذیرش فن آوری تعاملاتی که با همدیگر دارند بتوانیم هر سریعتر چرخه را تکمیل کنیم و امروز فضایی پیش آمده که شرکت‌های خارجی که بعضاً نامهربانی از شرکت‌های صاحب نام غربی می‌بینند می‌گویند جمهوری اسلامی ما را کمک می‌کنند، داشتیم حادثه‌ای پیش آمده بود در یکی از این شرکت‌های صاحب عنوان وقتی که مانده بودند که چطوری واحد سانحه گرفتار حادثه شده بود گفتند فقط جمهوری اسلامی، مذاکراتی که با ما داشتند اعتمادسازی که صورت گرفت، ظرفیت‌هایی که برایشان درست تبیین شد اینها انگشتان است که برویم جمهوری اسلامی مشکل مان را حل می‌کند صنعت پتروشیمی ایران.
سوال: در حوزه پایین دست وضعیت جذب سرمایه گذاری مان به چه صورت است الان؟
شاهمیرزایی: زنجیره ارزش مستحضرید که باز در این دولت از جمله اقدامات راهبردی که انجام داد این بود که یک بار برای همیشه ما گفتیم مسئله را باید حل کنیم یعنی حرکت به سمت زنجیره ارزش بسیار خوب، عالی، اما قله و هدف کجاست، نقطه غایط صنعت پتروشیمی کجا قرار گرفته ما آن نقطه را باید مشخص کنیم و از اینجا به آن سمت حرکت کنیم که وسط راه دچار اعجاج نشویم، دچار افت و خیز نشویم، هدف که مشخص باشد همه می دانند تکلیف شان چیست، ما الان در حال تدوین افق 50 ساله هستیم چشم انداز 20 ساله، برنامه هفتم توسعه صنعت پتروشیمی را یک سال و نیم قبل درآوردیم، تمام، تکمیل، مشخص است، برنامه هشتم توسعه ما هم از پیشتر تدوین شده، کار با برنامه دارد پیش می رود، البته از آنجایی که خیلی شناخت نداشتیم از آخرین وضعیت یافته های بشری در حوزه صنعت پتروشیمی کار تطبیقی هم انجام دادیم برای این که به تکمیل زنجیره و آن نقطه غایی ما تکمیل زنجیره است به این معنا که با توجه به این که کشور ما هر گاه مشکل در اروپا و آمریکا پیش بیاید بلافاصله ما را در اهداف تحریمی خودشان قرار می دهند پس ما باید کامل شویم، تکمیل شویم، خودکفا شویم، همه محصولات پتروشیمی که در دنیا شناخته شده است و صاحب شناسنامه است ما باید به فن آوری تولید آن دست پیدا کنیم و در داخل هم کارخانه و مجتمع تولیدی آن را باید ایجاد کنیم.
سوال: الان چه میزانش در برنامه هفتم توسعه کشور به عنوان پیشنهاد آمده و گنجانده شده؟
شاهمیرزایی: یکسری برنامه ها یعنی مجتمع ها و طرح هایی از گذشته در حال اجرا بود که در میانه راه هستیم، سیاست دولت هم این است که فارغ از این که این طرح در چه دولتی تشکیل شده، ما ملی فکر می کنیم، بخشی فکر نمی کنیم، حزبی یا گروهی یا قومیتی یا جناحی فکر نمی کنیم آنچه که برای ما مهم است منافع ملی است و راهبر رهبرمان. یعنی طرح هایی که در همه ادوار آمدیم پی ریزی و سرمایه گذاری شده باید این طرح های نیمه تمام به سرانجام برسد بخشی از این طرح ها، طرح های زنجیره ارزش است، حدود نیمی از این طرح ها طرح های میانه زنجیره ارزش است، بعضی طرح های دست اول هستند یعنی دوباره هنوز محصولات خام اضافه می شود به محصولات نیمه خام اضافه می شود مثل متانول، مثل اوره، مثل اتیلن در سبد قرار می گیرد یعنی شما باز هم این مواد نیمه خام را افزایش پیدا خواهد کرد اما آن برنامه ویرایش کردیم برای این که طرح هایی که می توان در کنار این طرح های میانی یا بالادستی قرار می گیرد و به سمت انتهای زنجیره حرکت می کند که ما را می توان از بالای زنجیره به انتهای زنجیره یعنی حرکت عمود سریع بتوانیم به آنجا برسیم، در این راستا چون تکمیل زنجیره برنامه ما بود بنابر این آمدیم کار تطبیقی انجام دادیم در گام اول 21 محصول راهبردی احصا و شناسایی شد که مورد نیاز صنایع گوناگون است، در صنایع کشاورزی، پروتئین یعنی دام و طیور، در صنایع خودرویی یعنی در حوزه پلیمر، در حوزه رنگ و رزین، در حوزه چرم مصنوعی صنایع گوناگونی که امروزه هر جا نگاه کنی و هر طرف که بروی می بینی. این محصولات خوراکش در کدامیک از این هلدینگ ها قرار دارد این بسته های سرمایه گذاری به آن هلدینگ ها پیشنهاد شد، معرفی شد که باید برود گردشکار شود مراحل تشریف خواهی آن هلدینگ یا آن مجمع را باید طی کند، سرمایه گذار خودش را آماده کند بیاید برای اجرا، وقتی می رود اجرا بعداً خوراکی که لازم دارد خوراکش از همان مجتمعی است که قبل داشت. کار ما را آسان می کند اما برای این که این طرح جدید بیاید اجرا شود چند تا پیش نیاز لازم دارد، یکی دانش فنی لایسنس یعنی دانش فرآیندی و دانش فنی است که در این زمینه ما مشکل داشتیم که باز شرکت پژوهش فناوری مأمور شد که آنهایی را که دارد و یا در داخل قبلاً اجرا شده به نحوی می توان شبیه سازی کرد اینها را بیاییم مستندسازی کنیم، آماده کنیم، نسخه ایرانی آنها را آماده کنیم که هر دفعه نرویم کپی کنیم، کپی پشت کپی بخریم، ما داریم متأسفانه در گذشته بعضی از این طرح ها بارها و بارها خریداری شده در حالی که یک محصول است، یک مدل است، یک تناژ است، مشخص است خوراکش چیست و چندین بار دانش فنی مان خریداری شده، پس بومی سازی دانش فنی لایسنس ها یکی از مأموریت هاست که به شرکت پژوهشی فناوری پژوهشگاه انجام می دهد و به سایر مراکز سپرده شده که دارند فعالیت می کنند و با همدیگر هم رقابت می کنند، کاتالیست ها که تکلیفش روشن شد در حال اجراست.
این موضوع به لطف خدا و با همت و تلاش دانشمندان، متخصصان و عرق و علاقه وطن پرستی که دارند تا پایان این دولت کار را تمام می کنیم، کالاها و تجهیزاتی که ما را تحریم می کنند می گویند این کابرد دوگانه و چند گانه دارد مثلاً در صنایع نظامی هم کاربرد دارد در صنایع هسته ای کاربرد دارد چون فلان صنعت شما تحریم است ما نمی توانیم به شما بدهیم ما هم دست آستین را بالا زدیم همه سازندگان را دعوت کردیم گفتیم یا علی، بسم الله کشور مال خودتان، ظرفیت ها مال خودتان، و صنعت نفت هم آماده است سیاستی هم که وزیر داشت اینها را حمایت کند، ساخت بار اول باید شکل بگیرد، در وزارت نفت یک سازمانی وجود دارد معاونتی هست که این کار را انجام می دهد در شرکت ملی صنعت پتروشیمی یک مرکز خودکفایی تأسیس کردیم در این دولت برای این که بیاید کالاهایی که همچنان وابسته هستیم و بعضاً مشمول تحریم است اینها باید ظرفیت سازی در داخل ساخت بار اول بشود که توفیقاتی بسیار خوبی بدست آمد، غیر از سازندگان مرسوم و رایج صنعت نفت یعنی مثل سدسا، ماشین سازی ها بزرگی مثل ماشین سازی اراک، آذرآب و اینها غیر از اینها آمدیم به بعضی از حوزه هایی که کمتر محصولات صنعت نفت، گاز، پتروشیمی را تولید می کردند هم مأموریت دادیم در بعضی از سازندگان کالاهای حوزه نظامی را تولید می کردند، بعضی از دانشگاه ها بعضاً در این حوزه وارد نمی شدند که بحمدالله آنها هم وارد شدند این یعنی همه کسانی که در داخل بودند و احساس سرخوردگی می کردند فکر می کردند که اینجا کسی به نخبگی و به نبوغ شان توجهی نمی کند، کسی مسائل جدید حلش را از جوان ایرانی و فارغ التحصیل نخبه ایرانی نمی خواهد، از مغزها، از استعدادها نمی خواهد اینها احساس کردند که نه اتفاقاً صنعت گران مدیران شان اینها را باصطلاح اعتماد ویژه دارند، احترام ویژه به آنها می دهند، دست نیازمان به سمت اینهاست، خیلی از این فرار مغزها بود الان معکوس شده، برگشتند خودشان آمدند ایران، من در برنامه های برون مرزی هم که صحبت می شود این ظرفیت ها را احصا می کنند و بسیاری از جوان ها و نوجوان های ما نمی دانند که صنعت کشور ما چقدر رشد کرده به برکت انقلاب اسلامی، به برکت آموزه ه ای دینی، به برکت امامین انقلاب اسلامی ما حضرت امام (ره) و حضرت امام خامنه ای حفظه الله . اینها به ما یاد دادند که ما روی پای خودمان بایستیم و ضمناً استعداد ایرانی استعداد اول است، اگر استعداد ایرانی شهید چمران است که می رود به ناسا هم به نحوی وابسته به شهید چمران می شود و هر جایی لازم است دوباره ناسا را رها می کند با همه امکاناتش، شب آغاز هفته دفاع مقدس است یاد شهید چمران مجدد شد برمی گردد می آید اینجا که ملت خودش، امت خودش را یاری کند این جوان ها می بینند و خیلی از این جوان هایی که رفتند خارج از کشور دارند برمی گردند.
سرمایه گذارهایی که پول دارند، ایرانی هایی که پول دارند برمی گردند می گویند ما این طرح های زنجیره ارزش که در 5 منطقه ای که تعریف شده از منطقه مکران در شمال چابهار، منطقه ای که در حال آماده سازی جاسک، منطقه ای که در بخشی از کارهایش انجام شده در منطقه انرژی بر پارسیان به فاصله 50 کیلومتر از منطقه عسلویه در شرق عسلویه قرار دارد و در واقع در سواحل نیلگون خلیج فارس و همین طور در خود بندر عسلویه دیر همین جور تا منطقه پهنه ماهشهر این طرح های زنجیره ارزش در حال آماده سازی برنامه هفتم توسعه این طرح ها خوشبختانه با میانگین 37 درصد در حال پیشروی است و در حال پیشرفت است و انجام می شود. برنامه هشتم توسعه یک مروری به آن شد البته بازنگری انجام شد خیلی از مجوزها که لازم نبود باطل شد، بعضی ها بازنگری شد، تبدیل شد به طرح هایی که می تواند ما را به تکمیل زنجیره کمک کند از طرفی طرح هایی که اصلاً در جورچین برنامه هفتم و هشتم نبود ولی آنها ضرورت دارد و آن محصولات بعضاً محصولاتی است که اتفاقاً ما باید با تنی بالای هزار و 500 دلار دوباره وارد کنیم اینها هم در دستور کار قرار دارد البته موانع کوچکی دارد، سختی دارد سختی هم این است که دانش فنی آنها سعی کردند سری اش کنند و به دست غیر خودشان نرسد باید تلاش کنیم این دانش ها را بومی کنیم، یا منتقل کنیم یا کارهای دست دوم ولی ما این قله را فتح خواهیم کرد.
(پخش گزارش)
سوال: راجع به خوراک پتروشیمی ها با توجه به چالش هایی که وجود و تأمین خوراک اینها می خواستم بپرسم که الان چه برنامه ریزی شده و این که چون در قانون آمده در صورت تکمیل زنجیره ارزش مجتمع ها برای نرخ خوراک تخفیف می گیرند الان دارد اجرایی می شود، عمل می شود یا نه؟
شاهمیرزایی: خوراک پتروشیمی ما یکی از مهمترین چالش امروز صنعت پتروشیمی جهان است، مهمترین چالش پتروشیمی جهان خوراک است چرا، بسیاری از ذخایر هیدروکربنی جهان رو به افول است چون بشر متأسفانه در روزگاری که باید بهینه فکر می کرد و صیانتی برداشت می کرد و صیانتی مصرف می کرد بی رویه مصرف کرد، ذخایرعظیم خدادادی هیدروکربنی آیا اینها باید صرف سوختن شود و از بین برود یا نه فناوری های امروزی که این ذخایر را، این حامل هایی که هم می تواند سوخت شود و این حامل های فسیلی می تواند فرآورش شود، سنتر شود، بیاید و در زندگی بشر نقش آفرینی کند که امروز به تعبیر یکی از اندیشمندان افزون بر 95 درصد زندگی امروز بشر مستقیم و غیر مستقیم به محصولات و فناوری های مورد نیاز در صنعت پتروشیمی یعنی تمام محصولاتی که از نفت خام و گاز می آید تبدیل می شود به محصولات بعدی. یعنی از نفت خام می شود بعد از این که فرآوری می کنیم نفت تولید می شود نفت می آید در واحدهای پلیمری ها خانواده پلیمرها، آرماتیک ها خانواده آرماتیک ها طوری که مثلاً از یک ماده پایه ای مثل بنزن شما می رسید به فوم سقفی از آن طرف می رسی به استامینوفن، از آن طرف می رسی چرم مصنوعی همین جور این زنجیره دیگر بی انتهاست با تغییرات اندکی شرایط جدید و محصولات جدیدی بدست می آید. پس بنابر این چرخه محصولات پتروشیمی هر اندازه ما تلاش کنیم می توانیم تنوع بدهیم و محصولات جدیدی از آن بدست بیاید و ما را برساند به جایی که در سبد هر نوع محصولی در دنیا ارائه می شود بگوییم ما دانش فنی اش را داریم، محصولش را داریم، ماده خامش را هم داریم، شما می فرمایید که بحث کمبود خوراک و یا چالش خوراک، ما ذخایر عظیمی را که خداوند در این کشور به ودیعه گذاشته قرن ها اگر صیانتی مصرف کنیم و هدر ندهیم و اسراف نکنیم خداوند برای صنعت پتروشیمی ما حداقل خوراک گاز و مایع قرار داده این تا اینجای کار و این که قیمتش چه جوری است چرا الان با این که ذخایر عظیم نفت و گاز داریم چرا بعضی از مجتمع ها چرا زیر ظرفیت فعالیت می کنند، بله، در بعضی از فصول مثل فصل سرد زمستان مجتمع های گازپایه آنهایی که خوراک شان گاز است تقاضای خانگی که افزایش پیدا می کند طبیعی است که حاکمیت ما توجه دارد به این که مردمش آسیب نبینند به سختی و مشقت نیافتند. بنابر این عمدتاً گاز هدایت می شود به بخش خانگی و مصارفی که زندگی مردم دچار اختلال و مشکل نشود.
بنابر این قدری گاز این بخش شیفت می شود به آن سمت، در فصول گرم سال که مثل الان فراوانی مناسب تری هست بایستی مجتمع ما حرکت کنند و جبران کنند، یک بخشی این است و یک بخشی هم تغییر الگوی توسعه براساس خوراک مجتمع های مایع که قبلاً بیشتر خوراک گاز بود اینها را به سمت مجتمع های باخوراک مایع پیش ببریم و فرآیندها را به آن سمت هدایت کنیم این یکی دیگر از اقداماتی است که انجام دادیم و از طرفی مجتمع ها و هلدینگ های پتروشیمی تشویق شدند که بیایند در بخش بالادست صنعت نفت یعنی خودشان در برداشت از مخزن سرمایه گذاری کنند همان خوراک را هدایت کنند و بیاورند در مجتمع های تولیدشان که با سرمایه گذاری خودشان بروند از طرف دیگر سیاستی که باز در این دولت به جد پیگیری شد خوشبختانه این بود که از گازهای مشعل، فلر اصطلاحاً که در هر منطقه نفتی می بینید که یک مشعل بلندی که مردم به آن کلی افتخار می کردند در حالی که این اشتباه است، گازهای همراه که می گفتند گازهای سمی، مضر و اسمش را گذاشته بودند گازهای فرار یعنی اینها اصلاً اینقدر غیر قابل و چموش است که باید برود بسوزد در حالی که این جوری نیست، در دنیا این تجربه بود البته خیلی بشر روی آن کار نکرده بود ما در کشور خودمان با توجه به این که آموزه های دینی ما هم صرفه جویی است و عدم منابع خدادادی روی این سرمایه گذاری شد الان مجتمع های ان جی ال کارشان این است آن گازها هدایت می شود می آید در داخل مجتمع ها، فرآوری می شود، جدا سازی می شود و آن برشی که در حد گاز شهری است شیرین سازی و آماده سازی و استاندار سازی می شود و می آید در شبکه شهری قرار می گیرد و برش های دو کربنه بالای هم هدایت می شود می رود برای مجتمع های پتروشیمی. پس جمع آوری گازهای همراه آمد به کمک خوراک واحدهای پتروشیمی و دوم سرمایه گذاری در حوزه میادین نفت و گاز توسط هلدینگ ها یکی از راهکارهایی بود که بسیاری از هلدینگ های ما آمدند و حتی در توسعه مخازن هم دارند کار می کنند که برداشت را انجام بدهند از بعضی از لایه ها مثل لایه خامی.
سوال: آن تخفیف نرخ خوراک چطور؟
شاهمیرزایی: آن موضوع موضوع دیگری است برای این که سرمایه گذاران و کسانی که در حوزه توسعه زنجیره ارزش کار می کنند تشویق شوند قانونگذار و دولت برای این که اینها به این سمت هم تشویق شوند و هم اگر احیاناً هزینه ای دارد با سود و فایده کنند و بیایند سرمایه گذاری کنند به اینها در هر مرحله ای که از بالای زنجیره به سمت انتهای زنجیره حرکت می کنند 5 درصد تخفیف خوراک در بالادست به آنها می دهند یعنی اگر فرض کنید گاز متری 100 تومان است من مثال عرض می کنم اگر متری 100 تومان است وقتی یک حلقه از گاز می آید به محصول اول می شود 95 تومان در حلقه دوم یعنی زنجیره دوم فرآیندی که انجام می شود مثلاً از متانول تبدیل می شود به پروپیلن می شود 10 تومان یعنی 90 تومان اینجا به آن 100 تومان می شود 90 تومان همین جور، آنهایی که حرکت کردند تضمین کار دارد انجام می شود برای مثلاً یکی از مجتمع هایمان که آن بحث بالادستش هم آماده سازی شد آمدیم این را لحاظ کردیم و هر سرمایه گذاری که در زمینه توسعه زنجیره به تناسب هر حلقه و فرآیندی که در ادامه زنجیره حرکت کند 5 درصد خوراک را تا 30 درصد معمولاً بیشتر از 6 زنجیره هم نمی شود تا 30 درصد تخفیف خوراک را دریافت خواهند کرد.
سوال: این که الان ما در حوزه پایین دست باز با کمبود عرضه پتروشیمی ها مواجه هستیم حالا فعالان این حوزه می گویند یا این ناشی از کاهش تولید است یا ناشی از کاهش عرضه است، چه برنامه ای برای رفع این مشکل وجود دارد شما چه تدبیری برای این کار کرده اید؟
شاهمیرزایی: تفاوت قیمت های بازار داخلی ما عمده محصولات مان این طور است قابل مقایسه با پشت دیوارهای مرزی ما نیست تفاوتش بیشتر است معمولاً شما دیدید که مثلاً قیمت آرد، محصولات غذایی در هر زمینه ای می بینید اینجا مملکت امام زمان (عج) نسبتاً محصولات به خصوص مواد پایه در اینجا ارزان است نسبت به بیرون از مرزهایمان مثلاً بنزین را شما اگر مقایسه کنید و فرآورده های نفتی قابل مقایسه با پشت مرز نیست، اینجا بنزین را شما نهایتاً آن نرخ آزادش می شود 3 تومان در حالی که در بعضی از مناطق اینجا بنزین لیتری 3 هزار تومان آزاد و اگر سهمیه ای که شامل حال می شود هزار و 500 تومان است، در حالی که پشت دیوارهای مرزی ما بنزین در یک مقطعی تا لیتری 60 هزار تومان هم قیمت نوسانات ارزی داشتیم لیتری 60 هزار تومان هم خرید و فروش می شد خیلی فرقش است، هزار و 500 تومان و 60 هزار تومان و بعداً که تبادل ارزی برقرار شد الان هم حدود 40 - 50 تومان است بنابر این قاچاق می شود در محصولات پتروشیمی ما با این که ما سعی کردیم در قیمت گذاری یک تعادلی ایجاد شود باز هم اختلاف قیمتی میان بازار داخل و بازار خارجی باعث شد که بعضاً سوداگری هایی انجام شود اما با مدیریتی که شرکت ملی صنایع پتروشیمی به کمک وزارت صمت دارد انجام می دهد خوشبختانه توانستیم یک تعادل قیمتی انجام شود که این سوداگری کم شود از سوی دیگر یک سامانه ای وزارت صمت ایجاد کرد تحت عنوان سامانه بهین یاب که این واحدهای پایین دستی که محصولات پتروشیمی را می خواهند در آنجا ثبت می شوند و احراز هویت می شوند که محصولاتی که می خرند ببرند داخل چرخه. پس بنابر این ما هم در کمیته تخصصی پتروشیمی کاری که به همکاران و بچه های صنعت پتروشیمی انجام دادند این را نظام بخشی کنند بعضاً بعضی از واحدها گزارش می رسد که با این که عرضه به اندازه کافی است ولی در آن پایین دستی که می آیند خودشان باید تقسیم کنند و کار هم بورس کالا بایستی این ساماندهی را درست انجام دهد هم در آن بهین یاب احراز هویتی درستی صورت بگیرد که تولید کنندگان واقعی بیایند محصول را بگیرند وظیفه ما چیست، وظیفه ما عرضه است و برداست درستی از کف عرضه است که کف عرضه را بحمدلله داریم این روزها تأمین می کنیم در بعضی از گریدها محصولات خاص پتروشیمی خوب یک مقدار ناترازی وجود دارد ما برنامه ریزی کردیم برای آینده اگر ناترازی زیاد باشد مجتمع هایی که خودشان تولید کننده عمده هستند متکفل شدند یا آنهایی که تقاضای زیاد دارند خودشان می آیند از بازار خارجی تهیه می کنند مجتمع های داخلی وقتی تولید کنندگان داخلی تأمین می کنند کسری داخل را اصطلاحاً عرضه تلفیقی می کنند یعنی قیمت داخل بعلاوه قیمتی که وارد می کنند یک ذره تلفیق می کنند و عرضه می کنند در بازار داخل که سوداگری پیش نیاید و یک مقدار هم اشکالاتی که پیش می آید طبیعی است که تفاوت قیمت داخل و بیرون بعضی افراد نادری که می آیند تعادل بازار را به هم می زنند ولی در مجموع یکی از باثبات ترین بازارهای پایین دست و عرضه محصولات پتروشیمی در دنیا جمهوری اسلامی ایران است این شاخصی است که باصطلاح مطالعه شده و داخل بازار ایران باثبات ترین قیمت عرضه محصولات پتروشیمی را دارد همان طور که در بنزین هم همین طور شما می دانید که در دنیا هر چقدر که قیمت حامل یعنی نفت خام بالا و پایین کند قیمت عرضه فرآورده هایش هم به تناسب آن بالا و پایین می کند ولی در کشور ما ثابت است نفت چه 100دلار باشد و چه پایین آمده باشد در داخل کشور ما قیمت ثابت بوده و دولت تلاش کرده که این نوسانات را بگیرد و قیمت ثابت را عرضه کند.
(پخش گزارش).
سوال: یک بحث بحث مواد اولیه پتروشیمی است که الان داریم وارد می کنیم چقدر به این سمت پیش رفتیم،
شاهمیرزایی: ما در این زمینه یک وابستگی کوچکی داریم که از 16 میلیارد دلاری که سال قبل ارزآوری داشتیم بحمدالله با تلاشی که از صنعت پتروشیمی داشتند و صادراتی که شد 14 و نیم میلیارد دلارش در سامانه نیما عرضه شد یک و نیم میلیارد دلارش صرف خرید کالا، تجهیزات و یک بخشی هم صرف مواد شیمیایی شد یکی از آنها کاتالیست ها انجام شد، سیاست بعدی که ما پیگیری کردیم این است که از همین مجتمع های فعلی ما بتوانیم به سرعت بعضی از گریدهایی که وابسته هستیم اینها را بتوانیم با تغییراتی بتوانیم تولید کنیم در صنایع پایین دستی بحمدلله عرضه اعتباری که انجام شد در سال گذشته عرضه اعتباری مفهومی نداشت ولی امروز که با هم صحبت می کنیم در 5 ماهه نخست امسال 28 هزار میلیارد تومان عرضه اعتباری ارمغان صنعت پتروشیمی بوده در حالی که ما سال قبل از اینها ما نداشتیم چنین مفهومی را و اگر هر کدام از این مجتمع ها بخواهند یک 10 میلیارد تومان یا 20 میلیارد تومان بروند از بانک ها سرمایه در گردش تأمین نقدینگی کنند ماهها زمان می برد، ابتکار عملی که همکاران بنده در سال گذشته به کار بردیم و آمدیم شروع کردیم به لطف خدا شروع کردیم با حمایت هلدینگ ها مجمع های پتروشیمی برای اولین بار عرضه های بزرگ اعتباری شرایطی را که عرضه می کنیم این طرف هم خریداران محصولاتی که دغدغه جنابعالی هم بود اینها آمدند و به جای این که بروند از بانک ها نقدینگی تسهیلات تأمین کنند ما عرضه اعتباری روی آنها داشتیم بدون کمترین دغدغه توانستیم اینها و یک دفعه ظرفیت تولید کشور در واحدهای تکمیلی و پایین دست افزایش پیدا کرد چرا که اینها یکی از مهمترینش در واحدهای تولیدی مشکل تأمین نقدینگی در گردش داشتند که اینها هم خوراک شان هم نقدینگی شان از این طرف تأمین شد و صنعت پتروشیمی توانست خوراک اینها بعلاوه تسهیلات و عرضه اعتباری و اینها صنایع گوناگون آمدند. به همه همکاران سلام عرض می کنم در این هفته دفاع مقدس مخصوصاً ایثارگران، مخصوصاً خانواده های شهدا و آنهایی که جانشان را در کف اخلاص گذاشتند و شهدای صنعت نفت عرض تکریم دارم به همه صنعت گران پتروشیمی هم خداقوت می گویم.