تدوین پیش نویس سند علوم و فناوری‌های کوانتومی

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، در ابتدای این نشست که با محوریت معرفی فعالیت‌ها و حمایت‌های معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، بحث، تبادل نظر و همفکری با متخصصین حوزه فناوری‌های کوانتومی و ارائه فعالیت‌های انجام شده ستاد اپتیک و کوانتوم برگزار شد،.

بر اساس این گزارش، شقایق حق جوی جوانمرد، رئیس مرکز فناوری‌های راهبردی معاونت با تاکید بر حمایت ویژه معاونت علمی از توسعه فناوری‌های کوانتوم در کشور گفت: دانش کوانتوم نه تنها فرصت‌های تازه‌ای ایجاد می‌کند بلکه می‌تواند اساسا زمین بازی را هم تغییر دهد.

بر این اساس معاونت علمی آمادگی دارد از فعالیت‌ها و طرح‌های پژوهشی این حوزه که پیشران اصلی آن‌ها در کشور، دانشگاهیان هستند حمایت کند.

علی اسفندیار، دبیر ستاد «توسعه فناوری‌های اپتیک و کوانتوم» هم با بیان این که این ستاد، خرداد،امسال از تفکیک ستاد «توسعه فناوری‌های فوتونیک، لیزر، مواد پیشرفته و ساخت» به دو ستاد مستقل ایجاد شده در خصوص فعالیت‌ها و اقدامات ستاد گفت: برگزاری جلساتی با متخصصان، حمایت از برگزاری کنفرانس ها، ابلاغ برنامه سالیانه ستاد، اجرای برنامه مشترک با بنیاد ملی علم ایران، تعیین تکلیف طرح‌های باقی مانده از سال‌های گذشته، بازدید از نمایشگاه و آزمایشگاه‌های سرآمد چین و تدوین و ارائه پیش نویس پیشنهادی سند علوم و فناوری‌های کوانتومی به شورای عالی انقلاب فرهنگی که در حال تدوین سندی در این حوزه است از جمله فعالیت‌های ستاد طی سه، چهار ماه اخیر است.

وی در توضیح برنامه مشترک ستاد با بنیاد ملی علم گفت: در قالب این برنامه از طرح‌های پژوهشی، پسادکتری و دکتری حمایت می‌شود که در پی فراخوان اعلام شده تاکنون ۱۰ طرح پژوهشی به دبیرخانه واصل شده که در انتظار طرح‌های بیشتر هستیم.

اسفندیار، حوزه رایانش و اطلاعات کوانتومی، حسگری کوانتومی و ارتباطات و رمزنگاری را از زمینه‌های مورد حمایت ستاد عنوان کرد و گفت: حمایت از برنامه‌ها و طرح‌های پژوهشی، آموزشی و ترویج، حمایت از آزمایشگاه‌های موجود، فعالیت‌های بین المللی، مذاکره با نهاد‌های مختلف و تدوین نقشه راه از فعالیت‌های در حال انجام در ستاد است و به زودی فراخوان حمایت از طرح‌های توسعه فناوری در حوزه‌های اپتییک و کوانتوم اعلام خواهد شد.

دبیر ستاد «توسعه فناوری‌های اپتیک و کوانتوم» در تبیین زمینه‌های مورد توجه در حوزه‌های مختلف کوانتوم گفت: در حوزه رایانش و اطلاعات کوانتومی برنامه نویسی، ساخت کامپیوتر کوانتومی و مباحث مختلف نظری را دنبال می‌کنیم. در حال حاضر چند تیم مختلف برای ساخت کامپیوتر کوانتومی در کشور تشکیل شده که معتقدیم این برنامه باید در قالب یک آزمایشگاه ملی دنبال شود.

در حوزه حسگری کوانتومی هم زمینه‌های مختلفی مثل مغناطیس سنجی، گرانش سنجی و ساعت اتمی - که بسیار مورد نیاز کشور می‌باشد - را دنبال می‌کنیم.

وی خاطرنشان کرد: در حوزه ارتباطات و رمزنگاری هم رمزنگاری پساکوانتومی، شبکه توزیع کلید کوانتومی، بومی سازی تجهیزات کلیدی و توزیع کلید کوانتومی بلندبرد مورد توجه قرار دارد.

اسفندیار در ادامه با بیان این که حمایت‌های پژوهشی ستاد به صورت فردی، گروهی نظری، گروهی تجربی و گروهی نظری –عملی انجام می‌شود تاکید کرد: غالب دانشجویان فعال دکتری مورد حمایت ستاد قرار دارند.

دبیر ستاد «توسعه فناوری‌های اپتیک و کوانتوم» خاطرنشان کرد: در حوزه آموزش، برگزاری دوره‌های ترمیک و مدرسه‌های چندروزه در حوزه رایانش و اطلاعات کوانتومی، ارتباطات کوانتومی، حسگری کوانتومی و آزمایشگاه‌های پایه در دستور کار ستاد قرار دارد که تلاش داریم این دوره‌ها را با کیفیت بالا و ترجیحا به صورت رایگان برگزار کنیم تا ضعف برخی دوره‌های آموزشی دانشگاه‌ها که ناشی از کمبود تجهیزات و ... است جبران شود.

وی با اذعان به ضعف آزمایشگاه‌های موجود در حوزه کوانتوم در کشور گفت: سعی داریم معدود آزمایشگاه‌های مناسب در سه، چهار دانشگاه کشور را برای برگزاری دوره‌های آموزشی تجهیز کنیم.

اسفندیار تصریح کرد: ستاد در حوزه ترویج، برگزاری نمایشگاه و رویداد‌های ملی و بین المللی و شبکه سازی بین دانشجویان و اساتید و در حوزه بین الملل، اجرای طرح‌های پژوهشی بین المللی، اعزام دانشجو، ارتباط و شبکه سازی بین متخصصان داخلی و خارجی و حمایت از حضور اساتید و محققان کوانتوم کشور در رویداد‌های بین المللی را در دستور کار دارد.

در ادامه این نشست، نسب، دبیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی با ارائه توضیحاتی در خصوص تاریخچه و فعالیت‌های شبکه، حمایت‌هایی را که در قالب این شبکه از آزمایشگاه‌های کشور می‌شود تشریح کرد.

به گفته وی در حال حاضر بیش از ۱۱ هزار آزمایشگاه از هزار و ۶۰۰ مجموعه آزمایشگاهی مختلف در شبکه عضویت دارند که با بهره گیری از ۳۱ هزار دستگاه مختلف، امکان ۱۲ هزار نوع آزمون را فراهم کرده اند.

نسب افزود: این شبکه که به جز آزمایشگاه‌های بالینی و تشخیص طبی، تمام آزمایشگاه‌های پژوهشی و خدماتی (خدمت به صنایع) را شامل می‌شود از یک سو به آزمایشگاه‌ها و از سوی دیگر به شبکه گسترده مشتریان آزمایشگاه‌ها ارائه خدمت می‌کند. شبکه علاوه بر تبلیغات و اطلاع رسانی درباره خدمات آزمایشگاه‌ها به منظور جذب اعتبارات پژوهشی به فعالیت‌های آزمایشگاهی واقعی، بودجه‌ها و یارانه‌هایی را نیز در اختیار باشگاه مشتریان شبکه – که بالغ بر ۱۶۰ هزار عضو دارد – قرار می‌دهد.

در ادامه این نشست، جمعی از اساتید، متخصصان و محققان حوزه فناوری‌های کوانتومی به بیان دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود پرداختند.

جواد صالحی، استاد دانشگاه صنعتی شریف طی سخنانی در این نشست با تاکید بر این که در کنار حمایت از فناوری‌های کوانتومی باید زمینه را برای فعالیت گروهی بسیار نخبه که در مرز‌های دانش کوانتوم تحقیق کنند فراهم کرد، اظهار داشت: زمینه‌ها و کاربرد‌های مختلفی در حوزه کوانتوم وجود دارد که در حال حاضر چندان مورد توجه قرار ندارند، ولی ممکن است طی چند سال آینده به شدت مورد توجه قرار بگیرند. از این لحاظ لازم است که گروهی نخبه از محققان کوانتوم کشور در مرز‌های دانش و زمینه‌های جدید این علم کار کنند تا از حوزه‌هایی که در آینده توسعه خواهند یافت هم بی اطلاع نباشیم.

وی گفت: حوزه کوانتوم در دنیا تا حدی توسعه پیدا کرده که تنها ذیل دانشکده‌های فیزیک فعالیت ندارد بلکه به تدریج شاهد ایجاد دانشکده‌های مستقل مهندسی کوانتوم هستیم. برخی کشور‌های پیشرو با پیش بینی نیاز به صد‌ها مهندس کوانتوم در حوزه‌های مختلف، دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی کوانتوم را راه اندازی کرده اند و لازم است ما هم سرمایه گذاری مناسبی در این حوزه بسیار مهم داشته باشیم.