محمد کرمی استاندار سیستان و بلوچستان: با رفع موانع و دریافت اعتبارات به زودی کارخانه طلا و مس در سیستان و بلوچستان افتتاح خواهد شد.
سوال: همان طور که در خبر‌ها شنیدید صبح امروز هزاران نفر از اهالی خون گرم و با صفای سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی در حسینیه امام خمینی (ره) با رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار کردند. بین سرفصل‌هایی که در صحبت‌های امروز مطرح شد حضرت آیت الله خامنه‌ای به یک جلسه خاص در سال ۸۱ اشاره کردند موضوع گفتگوی ویژه خبری امشب مشخصاً پرداختن به محتوای همین جلسه است. جلسه‌ای که در ۱۸ اسفند سال ۸۱ و بعد از سفر یک هفته‌ای رهبری به استان سیستان و بلوچستان برگزار شد که هدف آن جمع‌بندی مصوبات این سفر بود. رهبر معظم انقلاب در دیدار امروز مردم سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی گفتند اگر دولت‌ها مصوبات را عمل می‌کردند امروز چهره استان فرق می‌کرد. امشب با حضور آقایان کرمی استاندار فعلی و آقای موهبتی استاندار سابق و آقای دَهمرده استاندار اسبق سیستان و بلوچستان به بررسی همین جلسه و عملکرد مصوبات آن می‌پردازیم.
یک گزارش ببینیم
"پخش گزارش"
سوال: همان طور که در مقدمه اشاره کردم می‌خواهیم راجع به مصوبات سفر رهبر معظم انقلاب اسفند ۸۱ به استان سیستان و بلوچستان صحبت کنیم .مصوباتی که در انتظار اجرا، ۲۱ ساله شده است. آقای کرمی خیلی خوش آمدید.
کرمی: سلام عرض می‌کنم خدمت همه مردم عزیز و بزرگوار و تشکر می‌کنم از مردم عزیز استان سیستان و بلوچستان و از طرف مردم عزیز و بزرگوارمان از مقام معظم رهبری تشکر می‌کنیم که با نگاه محبت آمیز و عالمانه و با نگاه راهبردی مردم عزیز ما را مورد توجه و محبت قرار دادند.
سوال: آقای دهمرده سلام بر شما، از چه سالی تا چه سالی شما استاندار سیستان و بلوچستان بودید؟
دهمرده: قبل از هر چیز من قدردانی و تشکر می‌کنم از، ولی امر مسلمین جهان امام خامنه‌ای و تمام مردم شریف آن دیار و مهمانان عزیز، من از سال ۸۴ اولین استاندار آقای احمدی نژاد در ایران انتخاب شدم و تقریباً ۳ سال و خرده‌ای آنجا بودم و بعد رفتم کرمان.
سوال: پس حدوداً تا پایان ۸۷ در سیستان و بلوچستان بودید، آقای کرمی پیش از امروز مصوبات جلسه که حضرت آقا به آن اشاره کردند یعنی مصوبات سفر اسفند ۸۱ را دیده بودید؟
کرمی: مصوبات سفر را نه من مطالعه نکرده بودم، اما دقیقاً همان بیانات حضرت آقا را الان در حال اجرا هستیم، چون ما سرباز ایشان هستیم و خاصیت سرباز این است که خوب بفهمد که فرمانده چه می‌خواهد و امروز کف میدان همه آن مصوبات در حال اجرا است.
سوال: یعنی مصوباتی که بخشی را ما در گزارشمان اشاره کردیم و بخشی را هم به فراخور موضوع در طول گفتگو به آن خواهیم پرداخت همگی در دستور کار استانداری سیستان و بلوچستان در زمان حال قرار گرفته و دارید روی آن کار می‌کنید؟
کرمی: بله؛ من الان توضیح می‌دهم ان شاالله اقداماتی که داریم انجام می‌دهیم و دقیقاً شفاف و روشن است و همه می‌توانند بیایند ببینند کار‌هایی که دارد انجام می‌شود.
سوال: آقای دهمرده شما چطور؟ این مصوبات را دیده بودید؟
دهمرده: بله؛ دیده بودم، چون قبل از من بود مصوبات، من ۸۴ استاندار شدم و ۸۱ که ایشان تشریف آوردند من رئیس دانشگاه بودم و در سفر از اول تا آخر همراه ایشان بودم بحث‌ها مفصل است نگاه بلند ایشان خیلی از مطالب را حل می‌کند یکی از مطالبی که اشاره شد بحث محور چابهار، میلک و زابل بود ایشان فرمودند اگر این محورچابهار، میلک و زابل فعال شود شرق کشور متحول می‌شود. این فرمایش ایشان بود به محض این که من استاندار شدم و چند دستور دیگر که اشاره می‌کنم به موقعش، این بود. مسیر راه آهن چابهار، ایرانشهر، گرگ حیدرآباد، کرمان بود نامی از زاهدان و جا‌های دیگر نبود ۳ سال و خرده‌ای انرژی من را صرف کرد از راه‌های مختلف تا توانستم این را قانون کنم، مسیر را عوض کنم، بکنم چابهار، ایرانشهر، خاش و زاهدان، این اولین اتفاق بود.
مطلب بعد در یک حمل و نقل قسمت چابهار بود خود اسکله چابهار کوچک بود کشتی‌ها پهن پیکر نمی‌توانستند آنجا پهلو بگیرند اولین اقدامی که من انجام دادم از روش‌های مختلف کشتی‌های پهن پیکر که در دنیا وجود داشته باشد باید در آنجا پهلو بگیرد این کار شروع شد ظرفیت یک میلیون و خرده‌ای به بیست و خرده‌ای میلیون تن در سال رسید که البته بعداً افتتاح کردند و برخورد کرد به دور اول آقای روحانی که افتتاحشان کردند.
سوال: آقای دهمرده اگر بخواهید بگویید آن مدت که استاندار سیستان و بلوچستان بودید چند مصوبه را شروع کردید و چند مصوبه را به اتمام رساندید واز چند مصوبه غافل ماندیدکدام موارد است ؟
دهمرده: اولین اقدامی که کردم‌در حالی که من آن زمان استاندار نبودم فرمایش ایشان قبل از استانداری بنده بود، ولی من منویاتشان را دنبال کردم هم اسکله شهید بهشتی را برای راه آهن باید جوری می‌کردم که کشتی‌های پهن پیکر بیایند پهلو بگیرند قسمت راه آهن و مسیر را عوض کردم شروع کردم به کار کردن، قسمت راه آهن زاهدان به کرمان که قرن‌ها افتاده بود در زمان من شروع شد و ظرف ۳ سال از دو سه نقطه شروع کردم این به ثمر رسید که شبه قاره هند و همه وصل شد راه آهن بم - زاهدان و قسمت دیگر پیرامون این مطلب که شما فرمودید مسائل ورزشی، استادیوم ورزشی زاهدان که آن زمان اسم دیگری داشت آن موقع جمع و جورش کردیم، پیرامون گاو سیستانی، چون خیلی تاکید داشت و خیلی می‌شناخت که حالا وزارتخانه انجام داد آن کاررا شروع کردیم انجام دادیم و به مرحله ای رساندیم، قسمت ورزش را فرمودید این انجام شد.
سوال: آقای دهمرده همین جا نگه دارید، چون الان جسته و گریخته چند محور مهم را به ما اشاره کردید ابتدا بگذارید ببینیم الان استان سیستان و بلوچستان در چه وضعیتی است و بعد بپردازیم به اینکه شروع اقدامات شما در آن بازه زمانی که استاندار بودید چگونه صورت گرفته است. آقای کرمی یکی از مصوبات جلسه‌ها و سفر رهبری برمی‌گردد به پیگیری وزارت امور خارجه برای تامین حق آبه استان از رود هیرمند که قرار بود به طور جدی و فعالانه باشد ۲۱ سال گذشته واقعاً پیگیری‌ها به طور جدی و فعالانه بوده است؟
کرمی: در زمان دولت‌های مختلف به شکل‌های مختلف تغییراتی هم در افغانستان ایجاد شده است الان به جدیت دارد پیگیری می‌شود بحث حق آبه هیرمند ما سفری به افغانستان داشتیم و مذاکرات مختلفی هم، هم توسط وزیر محترم امور خارجه و نماینده ویژه آقای رئیس جمهور در حال انجام است، اما آن چیزی که ما پیگیری کردیم برای جایگزینی این که چند مرحله دارد مرحله اول بحث چاه‌های ژرف است که الان در حال احداث است و مرحله دوم طرح اضطراری آبرسانی است هم به زاهدان و هم به سیستان و مرحله سوم طرح انتقال آب از تهلاب است که الان کارش شروع شده است و مرحله چهارم بحث انتقال آب از دریا است که از دو محور یعنی هم از سمت زاهدان و هم از سمت چابهار کار شروع شده و داریم به سرعت کار می‌کنیم و کارگاه‌های دیگر هم در حال فعالیت هستند و داریم یک سری کارگاه‌های جدید هم ایجاد می‌کنیم که ان شالله به سرعت بتوانیم این طرحها را به نتیجه برسانیم این‌ها اعتبارات زیادی می‌خواهد در خصوص بحث آب تهلاب مقام معظم رهبری محبت فرمودند بخشی از آن اعتبارات تامین شد و ان شالله با سرعت دارد کار پیش می‌رود به سمت دریا هم به همین صورت دارد کار انجام می‌شود.
سوال: با این سرعت و جدیتی که شما اشاره می‌کنید و همکاری‌هایی که با وزارت امور خارجه دارید فکر می‌کنید مشکل آب سیستان کی حل شود؟
کرمی: ما چند موضوع را باید همه جانبه فکر کنیم یعنی اینکه اگر الان بحث هیرمند با توجه به اینکه آن طرف هم خشکسالی است و در توافق این است که ان شاالله بارندگی انجام شود آن حق آبه آن‌ها مانع نیستند یعنی قائل به این هستند که حق آبه را در اختیار ایران قرار بدهند و همزمان ما باید این طرحها را پیش ببریم که آنجا، چون آب مسئله حیاتی است و ما نمی‌توانیم از آن غفلت کنیم و منتظر بمانیم که آب هیرمند بیاید به هر حال داریم به سرعت پیش می‌بریم که حتی برای یک روز ما دچار مشکل نشویم.
سوال: آقای دهمرده زمانی که شما استاندار بودید ارزیابیتان از استانداری مقاطع مختلف از این جدیت و فعالیت
دهمرده: من اینطور نمی‌توانم صحبت کنم بریده دارم صحبت می‌کنم اولاً بحث آب ما یک بسته تعریف کردیم فقط صرف حق آبه ما از افغانستان نیست هیچ وقت بحث آب ما، ما پیوسته خودمان را به افغانستان وابسته کردیم افغانستان پیوسته بر روی رودخانه هیرمند سد و بند بسته است این طرح بستن و بند انحرافی بند کمال خان که الان مشکل برای ایران ایجاد کرده، چون هر سال قبل از اینکه بند ایجاد شود ما سالی ۳ تا ۴ میلیارد متر مکعب سیلاب داشتیم نه حق آبه، انگلیسی‌ها، آمریکایی‌ها، اسرائیلی‌ها و آل سعود بند آنجا بستند که سیستان کوچ کند، بند انحرافی که آبی که می‌آید منحرف می‌کنند به گود زره و در یک نمکزار که هیچ توجیهی ندارد توجیه آن‌ها این است که سرزمین سیستان مردم از آنجا کوچ کنند، چون ما به موازات این اقدامات دیگر انجام دادیم که خودمان را ۱۰۰ درصد به آن وابسته نکنیم، انتقال آب از دریای عمان با خون دل من این را قانونی کردم حق آبه ایران از افغانستان قانون شده، آب ژرف قانون شده و ده‌ها مطلب دیگر، من به عنوان نماینده و بعد از نمایندگی این را قانون کردم وظیفه یک نماینده این است که قانون کند، دولت مکلف است که قانون را اجرا کند، در قسمت اجرا من نقد دارم در عین حال که از همه قدردانی و تشکر می‌کنم آقای رئیسی روی سر من جا دارد، ولی کندکاری دارد انجام می‌شود و این کار سرعت نمی‌گیرد، به ما قول دادند بله قبلی هم قول داده، اما چند سال است که یک و نیم میلیارد متر مکعب آب این‌ها به گود زره منحرف کردند چقدر به ما دادند؟ ۱۰ میلیون متر مکعب بعد از بند کمال خان وارد ایران شده، دستورهای رهبری نیمه چهارم بوده که آن موقع من استاندار شدم و در کوتاه‌ترین زمان ممکن تا نیمه چهارم که ۸۰۰ و خرده‌ای میلیون متر مکعب بوده حلش کردیم، بحث‌هایی که آقا دستور می‌دادند آن‌هایی که برای من مقدور بوده جلو بردم.
سوال: مسیری را که الان در مورد تامین حق آبه هیرمند آقای کرمی به آن اشاره کردند را شما مناسب می‌بینید؟
دهمرده: عرض می‌کنم خدمت شما راهی غیر از این ما نداریم اجبار داریم، به همین دلیل همه را من قانون کردم یعنی آب ژرف یک ظرفیتی دارد که این دولت و دولت قبلی کندکاری کرده است، از این دولت من به شدت گلایه‌مند هستم کار نمی‌کند.
سوال: آقای کرمی به عنوان استاندار فعلی الان اینجا حاضر هستند.
دهمرده: من که از استاندار قدردانی کردم.
سوال: وقتی عملکرد را زیر سوال می‌برید اجازه بدهید صحبت‌های آقای کرمی و آن چیزی را که الان دارند انجام می‌دهند هم بشنویم.
دهمرده: بحث آب را که شما مطرح می‌فرمایید یک بسته است، این بسته مربوط به همه اش به افغانستان بند نیست، آب ژرف در کشور ایران است من اولین چاه آب ژرف ایران را توفیق داشتم زدم همان جا و بودجه هم از ۹۶ برایش گرفتم به عنوان نماینده، انتقال آب از دریای عمان من به عنوان نماینده قانون کردم باید تا الان انجام می‌شد، قسمت حق آبه قانون شده بود رودخانه هیرمند الی آخر، این مطالبی که حضرت آقای استاندار می‌فرمایند کاملا درست است بحث تهلاب، الان شروع شده از سال ۹۶ تا الان که خود رهبری روی آب ژرف دستور ویژه داده چرا دولت‌ها انجام ندادند؟ دستورهای رهبری این‌ها است مکتوب ایشان تاکید داشتند که آب ژرف یک ظرفیتی است، این‌ها را به شدت روی این من انتقاد دارم انجام نمی‌شود.
سوال: حضرت آقا هم امروز اشاره کردند که اگر انجام می‌شد وضعیت استان الان به این صورت نبود.
دهمرده: من دولت قبلی را مخاطب قرار می‌دهم دولت قبلی کوتاهی کرد و دولت جدید هم کوتاهی کرد و زمان از دست ما گرفته و فرصت سوزی کرده حالا آقای کرمی می‌فرماید مثلاً آب ژرف را چه کار کردند؟ بفرمائید آب ژرف را چه کار کردید؟
سوال: آقای کرمی بفرمایید.
کرمی: الان این چاه‌ها در حال احداث است، همه چیز‌هایی که من می‌گویم خیلی می‌توانید تصویر زنده داشته باشید و به روز ببینید اقدامات دارد انجام می‌شود، آقای رئیس جمهور هم الحمدلله پیگیر این موضوعات هستند با جدیت داریم انجام می‌دهیم، موضوع بعدی بحث کریدور شمال به جنوب است که بحث راه آهن الان همه کارگاه‌ها فعال است و بحث جاده‌ها هم به همین صورت، یعنی غیر از راه آهن بحث دو بانده شدن جاده‌ها و بحث توسعه جاده‌های روستایی است، حالا بحث آب، ما بحث جهاد آبرسانی هم داریم به ۲۳۰۰ روستا که الان دارد کارهایش انجام می‌شود، بحث توسعه تجارت با کشور‌های همسایه و افغانستان، پاکستان کشور‌های آفریقایی، آسیای میانه ارتباطاتی داریم برقرار می‌کنیم، بحث تجارت الان دارد به خوبی پیش می‌رود خوب به هر حال موانعی هم وجود دارد، اما موانع قابل برطرف کردن است اگر یک جایی مشکل است باید مشکل را حل کنیم و در موضوع تجارت الان هم از سمت دریا خوب ما بخشی از بار افغانستان از چابهار می‌آید و از چابهار منتقل می‌شود به میلک همان طور که آقای دکتر دهمرده فرمودند بحث میلک خیلی مهم است این راه آهن ان شاالله اتصال پیدا کند به میلک و از آن طرف به سرخس، تحول اساسی ایجاد می‌شود، چون این خیلی مهم است حضرت آقا فرمودند در حوزه تجارت خیلی تاثیر دارد.
سوال: پس یکی از این موضوعات را الان رویش تاکید می‌کنید خطوط راه آهن است. آقای موهبتی هم به جمع ما اضافه شدند، سلام بر شما، آقای کرمی یکی از موضوعاتی که مورد تاکید قرار دادند خط آهن بود که چابهار، زاهدان، زابل، بیرجند و سرخس که اشاره کردند بسیار تاثیرگذار در ابعاد مختلف از جمله تجارت و اقتصاد استان خواهد گذاشت، پیشرفت این خط آهن الان در طول این ۲۱ سال با توجه به مصوبه رهبر معظم انقلاب در اسفند ۸۱ چگونه است؟
موهبتی: سلام به شما و مهمانان و بینندگان عزیز، در جلسه امروز، جلسه قشرهای مردم سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی بود و جلسه بسیار خوبی بود و رهنمود‌های معظم له قطع به یقین راهگشا خواهد بود من قبل از این که به سوال شما جواب دهم می‌خواهم اشاره کنم که در کشور به سیستان و بلوچستان و مناطق محروم توجه جدی شده است، اما عمق محرومیت و شرایط عقب ماندگی تاریخی قطع به یقین با توجه به شرایط کشور در ابتدا انقلاب اسلامی جنگ به وجود آمد و بعد هم مشکلات دیگر قطعاً به اندازه شأن و عظمت انقلاب اسلامی برای مردم کار نشده و همه کسانی که مسئول هستند باید شرمنده مردم باشند و من اشاره کنم که مصوبات سفر مقام معظم رهبری در سال ۸۱ بر اساس اسناد بالادستی و سند توسعه محور شرق که در دهه ۶۰ مصوب دولت شده بود وقتی که مقام معظم رهبری خودشان رئیس جمهور بودند و آقای موسوی نخست وزیر و در سال ۸۲ دوباره آمد در دولت مصوبه سند توسعه محور شرق به روز شد، در این دو سند مهم و اساسی اولویت‌های مهم استان به آن تاکید شده بود در سفر رهبری مورد توجه قرار گرفت در سفر رهبری بخش از مصوبات زیر بنایی بود و یک بخشی هم روبنایی و مسائل فرهنگی و آموزشی که من به بحث اشتغال و سرمایه‌گذاری به آن اشاره می‌کنم، مهمترین طرح سفر رهبری استفاده از مهمترین مزیت استان که بحث لجستیک و حمل و نقل و تجارت بود با توجه به وجود مرز‌های دریایی و خشکی که در سیستان و بلوچستان وضعیت مهم آن بود و البته در همین راستا تنها استانی که دو منطقه آزاد تجاری دارد، دو منطقه ویژه اقتصادی دارد و نزدیک به ۱۶ بازارچه مرزی در استان فعالیت دارد این‌ها در این راستا بود که مصوبات سفر مقام معظم رهبری بود که به این‌ها توجه شد و راه آهن سال ۹۳ عملاً شروع شد البته کلنگ آن زودتر خورد، ولی شروع عملیات اجرایی آن در سال ۹۳ بود.
سوال: الان در چه وضعیتی است؟
موهبتی: تا پایان سال ۱۳۹۹ که من استاندار بودم ۲۹۵۰ میلیارد آنجا هزینه شده بود که ۹۵۰ میلیارد مربوط به قبل از سال ۹۷ از سال ۹۳ تا ۹۷ بود و یک مصوبه این دولت پیشنهاد دادند آقای رئیس جمهور وقت و مقام معظم رهبری موافقت کردند ۳۰۰ میلیون یورو برای راه آهن که ۱۹۵۰ تا در سال‌های ۹۸ -۹۹ هزینه شد و شتاب فزاینده گرفت و الحمدلله در این دولت هم باز به آن توجه شده و شتاب خوبی دارد من از آقای استاندار فعلی و رئیس جمهور محترم تشکر می‌کنم که به این مهم پرداختند، البته راه آهن چابهار- میلک اگر اجرا بشود باید بیاید به سرخس وصل شود که من از آقای رئیس جمهور و دولت تشکر می‌کنم که کلنگ مسیر زاهدان، نهبندان، بیرجند زده شد امیدواریم که شتاب فزاینده‌ای بگیرد قطع به یقین همین راه آهن اگر راه اندازی شود بیش از درآمد نفت برای مملکت در ترانزیت درآمد دارد و البته به کریدور بزرگراهی چابهار- میلک که شتاب فزاینده گرفته و این شتاب فزاینده علی رغم اینکه تحریم‌ها در سال ۹۸ شدت گرفت روزی که من استان را ترک می‌کردم ۴ هزار و ۳۰۰ ماشین آلات سنگین در آزادراه و ۳۲۵۰ ماشین آلات سنگین در راه آهن و ۱۳۰۰ ماشین آلات در گازرسانی استان فعال بود و فعالیت می‌کرد و توجه جدی به استان شد و با توصیه‌هایی که مقام معظم رهبری کردند و دولتمردان هم تلاش می‌کردند فقط به اقدامات زیربنایی توجه نشد بلکه به اقدامات روبنایی هم توجه شد.
سوال: اشاره کردید سال ۹۹ استان را به عنوان استاندار استان را ترک کردید از چه سالی استاندار سیستان و بلوچستان بودید؟
موهبتی: ۳۳ ماه استاندار بودم که تقریباً ۲ سال آن درگیر کرونا و شش ماه هم درگیر سیل شمال و جنوب استان بودیم، خیلی دوران سختی بود.
سوال: در این ۳۳ ماه که اشاره می‌کنید چند مصوبه رهبری را در سفر اسفند ۸۱ شروع کردید یا پیگیری کردید یا به اتمام رساندید یا کم توجه بودید؟
موهبتی: یکی از مزیت‌های استان بحث صید و صیادی بود که ۶ اسکله مهم صیادی که مصوبه سفر رهبری بود به اتمام رسید البته قبل از ما آقایان کار کردند یعنی اینطور نیست که مثلاً من بگویم من کار کردم، نظام جمهوری اسلامی. من که کارهای نیستم اگر نظام جمهوری اسلامی نبود کاری انجام نمی‌شد، تیم کاری که در استان بود الزاماتی را انجام داد در راستای بحث‌های مهم نیروی انسانی که مهمترین سرمایه استان و جوان‌ترین استان کشور است یک کار بسیار مهمی انجام شد، ۵۸۵۰ کلاس درس در دولت آقای روحانی به بهره برداری رسید و ۲۵۵۵ تا هم در دست ساخت بود.
سوال: پس شما هم مثل آقای دهمرده معتقد هستید کارهای خوبی انجام شده، اما ۰بعضی از کار‌ها باید با شتاب و سرعت بیشتری انجام شود.
موهبتی: من می‌خواهم اشاره کنم در زیربنایی مثلاً نیمه چهارم جزو مصوبات بود به اتمام رسیده و طرح ۴۶ هزار هکتاری زابل که ۹۰۰ میلیون دلار مقام معظم رهبری موافقت کردند در دورانی که ما آنجا بودیم به اتمام رسید سد زیردان در دولت آقای احمدی نژاد به اتمام رسیده و سد کهیر الان آقای استاندار و آقای وزیر محترم نیرو پیگیری کردند و به جای خوبی رسیده است.
سوال: البته مصوبات بسیار مهمی است که هنوز ۲۱ ساله است و در انتظار اجرا .آقای دهمرده بپردازیم به یکی از مصوبات دیگر جلسه در مورد توجه به صنعت و معدن در استان سیستان و بلوچستان که رهبر معظم انقلاب اشاره می‌کنند بنگاه‌های بزرگ اقتصادی دولتی شعبه‌شان را بیاورند در استان و فعال کنند تا صنعت و معدن در سیستان و بلوچستان پا بگیرد، چقدر انجام شده و موانع کار کجا است؟
دهمرده: دو مطلب در زیرساخت‌ها دخالت دارد یک انرژی است و دیگری حمل و نقل، اکثر فرمایش های آقا هم در همین‌ها بوده است. هم انرژی که مصوبات سفر نبود آقای احمدی نژاد انتقال گاز از عسلویه به استان سیستان و بلوچستان تا این‌ها نباشد اتفاقی رخ نمی‌دهد این کاررا در عرض ۳ سال از ایرانشهر شروع کردیم خط صلح با ۵۶ اینچ چند جبهه جلو رفتیم ایرانشهر گاز دار شد بعد از آن کوتاهی شد و خوابید. راه آهن هم توضیح دادم کل شبه قاره هند هم این بحث عرض کنم کرمان- زاهدان مانده بود ۱۱۰ سال قبل ایجاد شد این را تمام کردیم.
سوال: در طول این مدت کار شاخصی، انتقال شعبه شرکت‌های بزرگ بنگاه‌های اقتصادی دولتی انجام شد؟
دهمرده: دارم عرض می‌کنم در زمینه‌های مختلف یک مقدار دولت‌ها زیر ساخت‌ها را باید فراهم کنند بخش خصوصی باید سرمایه‌گذاری کند، صنایعی که شناسایی شد، معادنی که شناسایی شد معدن جانجا مس در سیستان است که با مس سرچشمه کرمان تنه می‌زند الان شرکت‌های کنسرسیوم در این دولت شروع کردند و در دولت قبلی که من از همه تقدیر و تشکر می‌کنم کار مثبتی است، اما هنوز به سرانجام نرسیده است، قسمت کارخانه لاستیک بوده در چند باب هنوز کاری که باید انجام می‌شده انجام نشده است که صنایع کوچک این‌ها می‌تواند باشد، تعدادی از صنایع آن جا از دور خارج شدند آمدند سرمایه گذاری کردند و سرمایه را برای جا‌های دیگر بردند، این‌ها را الان آقای استاندار و بقیه دوستان در همین دولت دارند کار می‌کنند که من همین جا از آن‌ها قدردانی و تشکر می‌کنم، در رابطه با بحث انتقال آب از دریای عمان که اساس کار ما است
سوال: آقای کرمی صحبت‌های آقای دهمرده را در صنعت و معدن شنیدیم کارهای شاخصی که انجام شده نتیجه‌اش در استان چه بوده و به چه مواردی باید توجه بیشتری شود؟
کرمی: استان سیستان و بلوچستان از نظر معادن بسیار معادن بکری دارد و الان الحمدلله بخشی شروع شده و بخشی هم قبلا کار‌هایی شده است، حضرت آقا فرمودند در دوران انقلاب اسلامی کارهای خوبی در استان انجام شده، اما یک عقب افتادگی‌هایی است که باید جبران کنیم به هر حال تلاش‌هایی شده است، اما در حوزه معادن الان به سرعت فعال کردیم، چون آن جا معادن مس و طلا، منیزیم، کروم، معادنی است که دارای ظرفیت‌های بسیار عالی است که ان شاالله به زودی هم هم کارخانه طلا راه‌اندازی می‌شود و هم مس و دارد بخش‌های مختلف می‌آید، اما کوتاهی هم بخش‌های بنگاه‌های دولتی دارند که باید بیایند روی این موضوع سرمایه‌گذاری کنند و یک سری موانع هم در کار است، بنگاه‌های دولتی باید روی کار بیایند و بیشتر کمک کنند با توجه به شرایطی که استان دارد و بخش اعتباری هم مهم است یعنی اعتبار و بعضی جا‌هایی که موانعی مثل بعضی از موضوعاتی است که آقای رئیس جمهور هم تاکید داشتند در حوزه اختیارات اقداماتی انجام شود که انشاالله به فضل الهی آینده استان آینده‌ای درخشان خواهد بود، چون ظرفیت‌های خیلی عالی هم در حوزه کشاورزی دارد الان بحث باغ‌های خرما و موز و انبه و پسته دارد توسعه پیدا می‌کند. بحث دامداری به همین شکل حالا بخش‌های مختلفی است که، چون فرصت کم است
سوال: به احترام مردم سیستان و بلوچستان و پیگیری مصوبات جلسه و سفر رهبر معظم انقلاب زمان را در گفتگوی ویژه خبری امشب بیشتر قرار دادیم بفرمایید.
کرمی: یکی از موضوعات مهم بحث شرکت‌های دانش بنیان است، تعاونی‌های دانش بنیان و بحث توجه ویژه به آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها، چون ببینید این استان جوان‌ترین استان است و دارای نیروی انسانی جوان است هر جایی بخواهد توسعه پیدا کند اولین مولفه آن نیروی انسانی توانمند و خلاق و متفکر است که الحمدالله این نیروی انسانی است و ما هم بحث آموزش و پرورش را تاکید جدی داریم بچه‌های ما باید توانمند شوند، باید مهارت محور شوند و حوزه دانشگاه هم به همین صورت.
سوال: تضمین اجرای چیز‌هایی که الان شما می‌فرمایید و بسیار هم در صحبت زیبا هستند با توجه به مصوباتی که رهبری داشتند در سال ۸۱ الان ۲۱ سال است که معطل ماندند، الان تضمین اجرای آن چیزی که باعث ارتقا وضعیت سیستان و بلوچستان می‌شود در زمان استانداری شما چیست؟
کرمی: این‌ها را ما همزمان موضوعاتی که دارم عرض می‌کنم شروع کردیم و باید یک مقدار سرعت بیشتری بدهیم و در بقیه مجموعه‌ها کمک بیشتری شود که ان شاالله این موضوع را با سرعت بیشتر پیش ببریم.
سوال: آقای موهبتی فکر می‌کنید چالش‌ها و موانع استان کدام مواردش باید در اولویت قرار بگیرد و تضمین اجرایی برای اجرایی شدن چه مصوبات پیشین و چه آن‌هایی که استاندار فعلی به آن اشاره می‌کند چه باید باشد؟
موهبتی: آنچه که در استان سیستان و بلوچستان خیلی حائز اهمیت است نیاز به یک همدلی و هم افزایی دارد و آن‌هایی که ادعا دارند دلشان به حال استان می‌سوزد باید گذشت و ایثار فداکاری داشته باشند و یک تحمل جدی داشته باشند و توجه به نیروی انسانی مهمترین مطلب آن جا است که من بخش آموزش و پرورش را گفتم و در بحث پاک علم و فناوری رتبه بیست و نهم را داشت وقتی من رفتم ۵۰۰۰ متر زیربنا و دو و نیم هکتار زمین داشتند روزی که استان را ترک می‌کردم رتبه پنجم کشور در پارک علم و فناوری به بیان آقای دکتر ستاری فر که ۸ نفر را در ۳۳ ماه ایشان آمدند آن جا و ۵۰ هزار متر بنا و ۲۰۰ هکتار زمین را در همه شهر‌های مهم استان از زابل، زاهدان، سراوان، خارک، ایرانشهر و چابهار پارک فعال بود و شرکت‌های دانش بنیان به شدت رشد پیدا کرده بود و اثر بسیار خوبی در استان گذاشته شد، به دانشگاه‌ها هم به همین صورت باز یکی از مصوبات خوب مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها ایجاد شد و همچنین بحث فنی و حرفه‌ای که در واقع در تمام شهر‌ها به این موضوع پرداخته شد، خواهش من از شما این است که موضوعات آموزش و فرهنگ را یک جلسه بگذارید و بحث اشتغال و سرمایه‌گذاری را یک جلسه بگذارید و بحث‌های زیربنایی را یک جلسه بگذارید، چون مباحث مربوط به استان سیستان و بلوچستان خیلی حائز اهمیت است، من معتقد هستم که کشور از مزیت‌های سیستان و بلوچستان محروم مانده است نه این که سیستان و بلوچستان محروم است، بله سیستان و بلوچستان عقب ماندگی تاریخی دارد، ولی به جهت این که نگاه‌ها به شرق کشور و سیستان و بلوچستان نبوده عقب ماندگی دارد اگر یک خط از شمال پاکستان شروع کنید روی کشور افغانستان و دور بزنیم از عمان به جنوب پاکستان وصل شویم تمام کشور‌های همسایه اندازه پاکستان جمعیت ندارد و ما از آستارا تا خرمشهر ۲۰ مرز رسمی داشتیم و حدود ۲۰۰۰ کیلومتر است و از بندر ترکمن تا چابهار حدود ۳۰۰۰ کیلومتر است، هفت مرز رسمی داشتیم در دورانی که من بودم دو مرز رسمی اضافه شد، دو مرز رسمی در خسروی و مرز همجوار ۱۵ کیلومتر با همدیگر فاصله دارد، ۹۶۰ کیلومتر با کشور ۲۵۰ میلیونی ما یک مرز زمینی داشتیم مرز ریمدان افتتاح شد امسال دیدید بیش از ۵۰ هزار زائر در ایام اربعین از ریمدان آمدند و من از آقای استاندار و همه مسئولین استان تشکر می‌کنم خدمات خوبی ارائه کردند.
سوال: آقای موهبتی همه اقداماتی که انجام شده درست و به جا، رهبری امروز در دیدارشان اشاره کردند اگر مصوبات آن سفر اجرایی می‌شد الان چهره استان چهره دیگری بود.
موهبتی: دو مصوبه از سفر مقام معظم رهبری به اتمام نرسیده که راه آهن چابهار است که به شرق کشور انجام می‌شود و به میلک و در ادامه به سرخس و یکی هم بزرگراه است این دو طرح ما در زمان خودمان یک میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی پیشنهاد دادیم که ۴۰۰ میلیون دلار برای راه آهن و ۴۰۰ میلیون دلار برای بزرگراه و ۲۰۰ میلیون دلار برای آب شرب است.
سوال: آقای کرمی توضیح دادند که الان در چه وضعیتی است این سه محور به فراخور برنامه مدیریتی که در استانداری دارند.
موهبتی: عرض من این است که بالاخره با بودجه‌های جاری در شرایط عادی انجام نمی‌شود در سفر اول آقای رئیس جمهور من پیشنهاد دادم که برای ۵ سال بودجه‌های استان سیستان و بلوچستان را ۱۰۰ درصد تخصیص دهید در سه سال ۹۸ و ۹۹ و ۱۴۰۰ بالاترین رشد بودجه را بین استان‌های کشور را سیستان و بلوچستان داشت ما رتبه اول در ۹۸ و ۹۹ نبودیم و خوزستان ۶ میلیون جمعیت داشت رتبه اول بود، ولی در سال ۱۴۰۰ رتبه اول بودیم و بالاترین رشد بودجه را هم داشتیم.
سوال: پس یک نگاه ویژه بودجه‌ای هم لازم است، ممنون از شما، آقای کرمی راجع به نکته نگاه به سیستان در مورد بندر چابهار یک سوال دارم، اما آقای دهمرده نکته شما در مورد انتقال آب مغفول ماند اگر توضیحی دارید بفرمایید.
دهمرده: اولاً استان سیستان و بلوچستان وسعتش از ۹ استان کشور بیشتر است، بودجه عمرانی آن از یک سوم این ۹ استان کمتر است، یک عقب ماندگی تاریخی داشته و نظام هم آن قدر در سیستان و بلوچستان سخاوتمندانه کارکرده بر هیچ منصفی پوشیده نیست، این مراکز علمی که امروز سرآمد در ایران است و زیباترین دانشگاه را شما در خاورمیانه دارید، دانشگاه سیستان و بلوچستان است، از سال ۶۸ پوست من کنده شده، یک سال من ۲۰ میلیون دلار برای دانشگاه سیستان و بلوچستان پول گرفتم قبل از مصوبات سفر رهبری همه این‌ها بوده است، زیرساخت‌ها در بعضی جا‌ها قوی کار شده و در بعضی جا‌ها هنوز ضعیف است یعنی یک جسمی است که همگن نیست بعضی از اعضای بدن رشد کرده کار زیاد شده است فراوان کار شده، اما من از همه استانداران همیشه تشکر کرده‌ام هیچ وقت من استاندار و مسئول قبلی را زیر سوال نبردم اولین مرحله عکس تمام استانداران قبل را روی تابلو در سه استان زدم و هیچ وقت اجازه ندادم استاندار قبل را نقد کنم، من باید مطرح کنم این بزرگراه زابل- زاهدان چند سال باید طول بکشد؟ از سال ۸۴ از دو طرف من شروع کردم هنوز که هنوز است ادامه دارد، راه آهن از آن موقع شروع شده هنوز که هنوز است ادامه دارد، راه آهن زابل- زاهدان در کار نبوده این را قانون کردیم، همه این‌ها که من مطرح می‌کنم همین آب که مطلب اساسی بند کمال خان اسرائیل و انگلستان و آمریکا هزار بار در صحن علنی مجلس من مطرح کردم بستند که سیستان را از جغرافیای ایران پاک کنند. سوال من این است الان برای نگهداشت مردم سیستان چه کرده‌ایم؟ مردم خاک می خورند، هیچ درآمدی ندارند، تنها منبع درآمد این‌ها همین دریاچه هامون بوده، کشاورزی و دامپروری به غلط بسته شده است، صنعتی نداشته، هیچی ندارد ما الان بحث انواع و اقسام این‌ها وجود دارد، بحث من این‌ها است اگر لطف و مرحمت دولت جناب آقای رئیسی بشود و از فرمان رهبری تمکین کنند و کار کنند، شتاب بگیرند، قرار نیست که انتقال آب از دریای عمان ۳۰۰ سال طول بکشد، آقای وزیر آقای علی آبادی درود بر شرفشان آمده است از زاهدان هم شروع کرده چند جبهه می‌خواهد کار کند برای آب، آب ژرف هم لطفا فعال کنند تشریفات نباشد ظرفیتی است که از خیلی از وابستگی‌ها ما را نجات می‌دهد. من از آقای موهبتی و آقای کرمی و تمام استانداران همیشه قدردانی و تشکر کردم، اما هر کسی یک ظرفیتی داشته، ظرفیتش را به کار گرفته و بعضی‌ها نیمه تمام مانده ما توقع داریم از دولت آقای رئیسی که بیشتر خدمت کند.
سوال: آقای کرمی بفرمایید بزرگراه کی به پایان می‌رسد و الان آخرین اقداماتی که انجام شده در راه آهن کی به اتمام می‌رسد با توجه به جدیت و کار‌هایی که الان در دولت سیزدهم ما شاهد هستیم؟
کرمی: ببینید الان کارگاه‌ها فعال است و در حال اجرا است ان شاالله تلاش می‌کنیم به سرعت کار را پیش ببریم نکته‌ای که آقای مهندس موهبتی و آقای دکتر دهمرده فرمودند در خصوص بحث توجه ویژه نکته درستی است، یک بسته ۱۵۰ همتی ما آماده کردیم که شاخصه‌های استان با کشور یکی شود که این الان آقای رئیس جمهور دستور دادند، سازمان و بودجه در حال پیگیری است که ان شاالله توجه ویژه‌ای شود که ان شاالله کار خوبی در این زمینه انجام شود و در حوزه بندر چابهار یک ویژگی خیلی عالی دارد این بندر، الان کشتی‌هایی که قبلاً می‌رفته جبل علی امارات الان می‌آیند در بندر چابهار و آنجا دارد پهلو می‌گیرد و کشتی‌های ۱۲۰ هزار تنی در بندر چابهار الان است بخشی از بار افغانستان است که الان به بندر چابهار می‌آید و ان شالله تلاش می‌شود که توسعه خوبی داشته باشیم.