هفدهم شهریور یکی از نقاط عطف مقاومت و مبارزات ملت مسلمان ایران علیه رژیم پهلوی است.
روزی که در آن خون مردم مسلمان تهران به روی سنگفرش‌های میدان ژاله جاری شد تا قطار پرتوان انقلاب اسلامی با قدرتی بیشتر به سمت پیروزی حرکت کند.
شاید در هر انقلاب دیگری چنین برخوردی سبب سکون و رکود در مسیر پیروزی می‌شد، اما حرکت جهادگونه مردم ایران به تبعیت از قیام حضرت سید الشهدا (ع) با هر سرکوبی جانی دوباره می‌گرفت تا این که در ۲۲ بهمن سال ۵۷ به نقطه پیروزی رسید.
تظاهرات عید فطر
سیزدهم شهریور ۱۳۵۷ مصادف با عید سعید فطر بود؛ در این روز در شهر‌های مختلف کشور تظاهرات میلیونی علیه رژیم شاه برگزار شده بود و در تهران هم با تلاش آیت الله دکتر محمد مفتح، اجتماع عظیم یک میلیونی برای نماز عید فطر در تپه‌های قیطریه تشکیل شد.
پس از اتمام نماز، شهید باهنر سخنرانی افشاگرانه‌ای درباره اوضاع کشور داشت و در ساعت ۹ صبح، راهپیمایی طولانی نمازگزاران همراه با تصاویر بزرگی از حضرت امام (ره) در پیشاپیش جمعیت آغاز شد.
در آن روز از طرف جامعه روحانیت، روز پنج شنبه شانزده شهریور به مناسبت شهدای چند روز پیش خیابان ژاله، تعطیل اعلام شد؛ تظاهرات عید فطر زمینه‌ای برای اجتماع شانزده شهریور و آن روز نیز مقدمه‌ای برای حرکت عظیم و ایثارگرانه صبح روز جمعه، هفده شهریور در میدان ژاله شد.
غربی‌ها هم عمق فاجعه درک کردند
تظاهرات روز جمعه ۱۷ شهریور ماه را می‌توان ادامه تحرکات مردمی در روز ۱۶ شهریور ماه دانست. با وجود اعلام حکومت نظامی مردم از صبح زود در میدان ژاله تهران گرد هم آمده بودند و در در کمتر از دو ساعت، میدان و خیابان‌های اطراف لبریز از جمعیت شد.
با وجود اخطار‌های فراوان مردم برای پراکنده شدن مردم هیچ کس به این اخطار‌ها گوش نداد و در نهایت فرمان آتش صادر شد. یکی از نویسندگان غربی درباره این روز می‌نویسد: گزارش‌های فاجعه با هم فرق دارند. لیکن مسلماً کشمکش و هنگامه بین انبوه مردم و نیرو‌های انتظامی روی داد و تظاهرکنندگان از پراکنده شدن امتناع کردند. سپس به دسته نظامی فرمان آتش داده شد. بیش از صد کشته و صد‌ها زخمی شمرده شد.
اعتصابات اوج می‌گیرد
پس از فاجعه ۱۷ شهریور ماه حضرت امام خمینی (ره) هوشمندانه به جای تاکید بر تقابل نظامی بر مبارزه نرم تاکید می‌کنند و مردم را به اعتصابات سراسری فرا می‌خوانند. اولین موجب اعتصاب دو روز پس از جمعه سیاه، در پالایشگاه تهران آغاز شد و در کمتر از دو هفته به پالایشگاه عظیم آبادان رسید.
موج دوم اعتصاب ۲۸ شهریور تا ۹ مهر، راه آهن، شبکه‌های آب و برق و بانک ملی را فرا گرفت. موج سوم در روز ۱۵ مهر با اعتصاب سراسری دانشگاهیان و فرهنگیان به اوج خود رسید.
از آن پس، سایر دستگاه‌ها و تاسیسات دولتی، یکی پس از دیگری به اعتصاب پیوستند و دامنه اعتصاب حتی به ارتش نیز کشیده شد.
مظلومیت شهدای ۱۷ شهریور
در این میان نسل جوان باید مخاطب اصلی این حرکت باشد، بی تردید قیام ۱۷ شهریور را می‌توان به عنوان یکی از نقاط عطف مبارزات ملت مسلمان ایران علیه رژیم پهلوی دانست؛ ابعاد عظیم کشتار و سرکوب مردم بی گناه در این روز باعث شد تا انقلابیون و رهبران آن‌ها در حرکت خود مصمم‌تر گردند و در این بین رهبری مدبرانه حضرت امام خمینی (ره) نقشی به سزای داشت.