رئیسعلی دلواری سردار شجاع شکستن هیمنه استعمار انگلیس درجنوب ایران است وسالروز شهادت وی برابر با ۱۲ شهریور به نام روز ملی مبارزه با استعمار نامگذاری شد.
به گزارش خبرگزاری صداو سیمای مرکز کرمان ، رئیسعلی در دوران دیکتاتوری محمد علی شاه قاجار علیه حکومت در جنوب دست به اسلحه برد و در ۱۲۸۷ خورشیدی به درخواست ملاعلی تنگستانی و سید مرتضی مجتهد اهرمی که مخالف استبداد محمدعلی شاه قاجار بود بوشهر را از سلطه عمال شاه قاجار آزاد کرد و حدود ۹ ماه شهر را در کنترل داشت.
پیش از آغاز جنگ جهانی اول انگلیسی‌ها به یکی از کاروان‌های دلواری در دریا حمله کردند که متعاقب آن درگیری به وجود آمد و به اشتباه به عنوان نقطه آغازین رویارویی مستقیم دلواری با انگلیسی‌ها یاد می‌شود
چراکه دلواری در جریان انقلاب مشروطه و در دوره استبداد صغیر تحت زعامت و هدایت آیت الله سید مرتضی علم الهدی اهرمی به انگلیسی‌ها در بوشهر حمله کرد در پی آن حمله بوشهر از تسلط انگلیسی‌ها خارج شد و در اختیار نیرو‌های تنگستانی قرار گرفت،
اما انگلیسی‌ها در ادامه و در پاسخ به حمله دلواری یک ناو جنگی در بندر بوشهر مستقر کردند و آن شهر را مجدد به اشغال خود درآوردند.
این مبارز نامدار که پیشاپیش از حمله به دلوار آگاهی داشت بلافاصله در اقدامی تاکتیکی به تخلیه دلوار پرداخت و به سمت کوه‌های اطراف منطقه‌ای مشهور به کلات بوجیر عقب نشینی کرد.
سربازان انگلیسی و هندی هنگامی وارد دلوار شدند که تقریباً روستا خالی از سکنه بود به همین جهت شروع به گلوله باران منازل مسکونی خالی و قطع نخل‌های دلوار کردند.
رئیسعلی در همان شب با ۴۰۰ تن از نیرو‌های خود به قوای انگلیسی شبیخون زدند و ۶۰ تن از نیرو‌های متجاوز از جمله یک ژنرال بلند پایه را از پای درآوردند
و همین امر سبب پیروزی وی در این جنگ شد پس از این جنگ رئیسعلی دلواری بر حملات شبانه خود به بوشهر و پادگان انگلیسی‌ها افزود و با همفکری دیگر خوانین منطقه طرح حمله سراسری به بوشهر و آزادسازی آن را پی ریزی کرد
بدین ترتیب دلواری برای دفاع از استقلال وطن و حفظ حریم مرزی ایران همراه با یارانش در نبرد با اشغالگران انگلیسی نیرو‌های متجاوز را شکست دادند
جنگ دلیران تنگستان به رهبری وی تا شهریور ۱۲۹۴ ادامه پیدا کرد و انگلیسی‌ها نتوانستند او و یارانش را شکست دهند.
گزارشی در اینباره