توسعه قطعه ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی از سال ۱۳۷۹ آغاز شده، اما با ۲۰ سال تأخیر همراه شده بود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، ۱۵ روز پس از امضای برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام، وزیر سابق نفت در دیدار با وزیر امور خارجه فرانسه از تمایل یک شرکت فرانسوی برای بازگشت به صنعت نفت ایران خبر داد.
آقای بیژن زنگنه وزیر سابق نفت در هفتم مرداد ۱۳۹۴ گفته بود: توتال بیش از ۲۰ سال است که در توسعه فعالیت‌های نفتی ایران فعالیت داشته و قرار شد که برای ادامه این فعالیت‌ها باب جدیدی بگشاییم.
مسئولان وزارت نفت می‌گفتند، شرکت توتال فرانسوی گره از توسعه قطعه ۱۱، نزدیک‌ترین قطعه میدان گازی پارس جنوبی به قطر باز کند و مانع از افت فشار گاز تولیدی از این میدان شود.
آقای بیژن زنگنه وزیر سابق نفت در ۱۸ آبان ۱۳۹۵ گفته بود: ۴۰ ماه پس از عقد قرارداد به اولین تولید می‌رسیم و توتال مسئولیت این را می‌پذیرد که به تولید برسد و این تولید را حدود ۱۵ تا ۲۰ سال نگه دارد.
همچنین آقای علی کاردر مدیرعامل اسبق شرکت ملی نفت ایران در ۲۳ آبان ۱۳۹۵ گفته بود: قرارداد ما دو مرحله دارد که در مرحله اول، ظرف ۴۰ ماه باید به تولید دو میلیارد فوت مکعب ظرفیت تولید برسد و در مرحله دوم، چندسالی این ظرفیت ثابت می‌ماند و سپس که افت تولید خواهیم داشت، با ایستگاه‌های تقویت فشار یا فشارافزایی که آن جا نصب خواهد شد، این دوره طولانی‌تر خواهد شد.
دولتمردان بازگشت توتال به صنعت نفت ایران را دستاورد مهمی معرفی می‌کردند؛ آقای حسن روحانی رئیس جمهور سابق در ۲۶ آبان ۱۳۹۵ با کنایه به افرادی که درباره موثر نبودن برجام در شرایط اقتصادی انتقاد می‌کردند، گفت: برخی درباره تحولاتی که برجام ایجاد کرده سوال می‌پرسند؛ با شرکت توتال فرانسوی قراردادی را برای فعالیت در پارس جنوبی و عسلویه منعقد کردیم.
آقای اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور سابق هم در ۱۷ تیر ۱۳۹۶ گفته بود: آمدن شرکتی مثل توتال و امضای قرارداد با ایران، به معنای این است که در این کشور آن قدر فرصت وجود دارد که حتی شرکت‌هایی در این سطح، خطر سرمایه گذاری در ایران را می‌پذیرند.
برخی از نمایندگان مجلس خوش بین نبودند؛ مثلا آقای حسینعلی شهریاری نماینده مردم زاهدان در ۲۰ تیر ۱۳۹۶ که می‌گفت: شرکت توتال از سال ۱۳۷۹ قرارداد قطعه ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی را منعقد کرد، اما سال ۱۳۸۷ بدون انجام هیچ کاری، یکطرفه کار را رها کرد. این که وزارت نفت می‌خواهد پای شرکت‌های خارجی را برای سرمایه گذاری باز کند، بسیار خوب است، اما کاش با یک شرکت خوش نام این کار را انجام می‌دادند.
همچنین آقای نادر قاضی پور نماینده مردم ارومیه در در ۲۰ تیر ۱۳۹۶ درباره توتال می‌گفت: این شرکت ما را ۱۱ معطل کرد تا شریک قطری اش، بیشترین برداشت را بردارد.
برخی از کارشناسان هم می‌گفتند، وزارت نفت قبل از تایید نهایی الگوی جدید قرارداد‌های نفتی در مجلس، اطلاعات قطعه ۱۱ پارس جنوبی را در اختیار این شرکت فرانسوی قرار داده است.
آقای اصغر ابراهیمی اصل کارشناس وقت صنعت نفت در ۳۱ تیر ۱۳۹۵ گفته بود: در حالی که هنوز قرارداد IPC اصلاح نشده و دولت و مجلس آن را تصویب نکرده اند، منافع ملی نظام در آن دیده نشده، به امید این که وقتی درست، قسمتی از راه را رفته باشیم، پنهانی با توتال قرارداد ببندیم و اطلاعات به صورت انحصاری در اختیار این شرکت باشد، طبیعی است که ما بازنده ایم.
البته دولت این اقدام را طبیعی می‌دانست؛ آقای محمدباقر نوبخت سخنگوی اسبق دولت در ۲۹ فروردین ۱۳۹۶ در پاسخ به نگرانی رسانه‌ها در این باره گفته بود: اگر قرار باشد کسی بیاید و قراردادی بسته شود، باید یکسری پیش اطلاعات را به آن‌ها بدهیم. این گزارشات فنی را اگر بخواهند منتشر کنند، قابل تعقیب است.
خروج دوباره شرکت‌های خارجی از پارس جنوبی
حدود سه سال بعد، آمریکا که از برجام خارج شد، توتال همراه ایران نماند؛ آقای حسن روحانی رئیس جمهور سابق در ۱۳ آذر ۱۳۹۷ در واکنش به انتقادات دانشجویان در این باره گفت: وزیر نفت ما بلد بوده که چطور قرارداد ببندد؛ یک شرکت چینی هم هست که وقتی توتال رفت، این شرکت چینی مسئولیت را برعهده بگیرد که اکنون به عهده گرفته است.
البته شرکت نفتی CNPC چین هم در ایران نماند؛ آقای بیژن زنگنه وزیر سابق نفت در تأیید این موضوع گفته بود: تحریم‌ها که توسط آمریکا شروع شد، ابتدا شرکت فرانسوی خارج شد و در ادامه شرکت چینی حاضر نشد کار را ادامه دهد.
طرح ۲۰ ساله توسعه قطعه ۱۱ پارس جنوبی بالاخره به پیمانکاران ایرانی سپرده شد تا ۲۰ ماهه به تولید گاز برسد.
آقای فرخ علیخانی پیمانکار طرح قطعه ۱۱ پارس جنوبی گفته، این قطعه دو سکو دارد ۱۱A و ۱۱B دارد که ۱۱B به عنوان مرزی‌ترین سکو را ابتدا راه اندازی کردیم، اما ساخت سکوی جدید ممکن بود چند سال زمان ببرد.
موضوعی که آقای محسن خجسته مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درباره آن گفته، باید صبر می‌کردیم تا حداقل یک زمان سه ساله را پشت سر بگذاریم، ولی با تدبیر شرکت ملی نفت ایران، از سکوی ۱۲C استفاده کردیم و آن را جا به جا کردیم برای آن که بتوانیم در زمان حال حاضر، گاز را تولید کنیم.
آقای محمدحسین متجلی مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس هم گفته، تمام سکو‌های گازی پارس جنوبی از خشکی به دریا منتقل شده اند، اما سکوی قطعه ۱۲ را که در حال بهره برداری در دریا بود، از فرآیند خارج و به قطعه ۱۱ در دریا منتقل کردیم.
انتقال سکو از قطعه ۱۲ به قطعه ۱۱ انجام شد تا جلوی ضرر بیشتر گرفته شود؛ به گفته آقای فرخ علیخانی پیمانکار طرح قطعه ۱۱ پارس جنوبی، مخزن گازی مانند یک موضوع زنده دچار کاهش فشار می‌شود؛ بنابراین تصمیم گرفته شد، سکوی ۱۲C را که صرفه کمتری داشت به قطعه ۱۱ با صرفه اقتصادی بالاتر منتقل کنیم.
این اقدام را نیروی کار ایرانی انجام داده و تاکنون ۲۷۵ میلیون دلار در قطعه ۱۱ پارس جنوبی هزینه شده است.
به گفته آقای محمدحسین متجلی مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، نیروی انسانی که در عملیات‌های حفاری، احداث خط لوله و نصب سکو حضور داشتند، ۳۵ هزار نفر ساعت بوده و این فرآیند تا زمانی که حفاری قطعه ۱۱ تمام شود، ادامه دارد.
بهره برداری از قطعه ۱۱ پارس جنوبی، در حال حاضر معادل ۶۰ میلیارد تومان در روز، عایدی برای کشور دارد که به مرور افزایش می‌یابد.
قرار است ۲۴ حلقه چاه گازی قطعه ۱۱ پارس جنوبی مرحله به مرحله وارد مدارد تولید شود.
آقای محسن خجسته مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در توضیح این مسئله گفت: در سیاست برداشت مرحله‌ای یا زودهنگام را در پیش نگیریم، به این معنی است که باید ۵ تا ۶ سال صبر کنیم تا تولید از قطعه ۱۱ را یکباره به ۵۶ میلیون مترمکعب در روز برسانیم که از نظر اقتصادی اشتباه است.
آقای فرخ علیخانی پیمانکار طرح قطعه ۱۱ پارس جنوبی می‌گوید: در ادامه توسعه قطعه ۱۱، دو حلقه دو حلقه به تولید اضافه می‌کنیم؛ همزمان همه مناقصات لازم برای بخش‌های مختلف را هم شروع کرده ایم.
طبق اعلام شرکت ملی نفت ایران، در مرحله اول روزانه ۱۵ میلیون مترمکعب و در مرحله پایانی روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب به تولید گاز کشور اضافه خواهد شد.
گزارش از رقیه هویدا - خبرنگار گروه انرژی خبرگزاری صداوسیما