ر گزارش مرکز پژوهشهای اتاق ایران تأکید شده ازآنجاییکه عضویت در بریکس زمانبر است و تنها منافع پرستیژی برای کشور دارد، ایران میتواند با عضویت در بانک توسعه جدید برای منافع عینی اقتصادی مذاکره کند.
اهداف بانک توسعه جدید را به چند دسته میتوان تقسیم کرد: توسعه زیرساختها، توسعه پایدار، حمایت از اقتصادهای در حال ظهور، توسعه همکاری میان کشورهای جهان جنوب، مقابله با تغییرات اقلیمی و رشد فراگیر
بانک توسعه جدید، وامهای پروژه را به وامگیرندگان واجدشرایط در کشورهای عضو خود ارائه میدهد؛ در همین راستا، شرکتها یا دولتهای متقاضی دریافت وام، باید استانداردهایی را رعایت کند که مهمترین آنها عبارتاند از: الزام همسویی پروژه با اولویتهای استراتژیک بانک توسعه جدید مبنی بر توسعه پایدار، مقابله با تغییرات اقلیمی و رشد فراگیر، توجیهپذیری مالی و مقرونبهصرفه بودن پروژه ازنظر اقتصادی، برخورداری وامگیرنده از سابقه خوب در مدیریت پروژه و عملکرد مالی، الزام وامگیرنده به ارائه تضمین کافی بهمنظور توانایی در بازپرداخت مبلغ وام، انطباق شرایط وامگیرنده با سیاستهای حفاظت از محیطزیست و اجتماعی بانک توسعه
ازآنجاییکه بانک توسعه جدید مهمترین نماد عینی همکاری در گروه بریکس است، بهتر است اولویت مذاکراتی ایران بر عضویت در این نهاد قرار گیرد. عضویت در گروه بریکس احتمالاً زمانبر خواهد بود. مهمتر آنکه عضویت در بریکس تنها منافع پرستیژی برای کشور در بر خواهد داشت، درحالیکه عضویت در این بانک منافع عینی اقتصادی به همراه میآورد. به دیگر سخن انتخاب کشورهایی مانند بنگلادش و مصر که عضویت در بانک و نه بریکس را اولویت دادهاند هوشمندانه است.
رعایت توازن منطقهای در پذیرش اعضای جدید مورد تأکید بانک قرار دارد. از این منظر با پذیرش امارات بهعنوان همسایه ایران و کشوری در خلیجفارس و نیز پذیرش مصر بهعنوان کشوری خاورمیانهای، شرایط برای پذیرش ایران ممکن است با چالشهایی مواجه شود. مهمتر آنکه عربستان نیز در پی عضویت در این بانک برآمده است. با عضویت عربستان شرایط برای ایران پیچیدهتر خواهد شد.
در بخشی از گزارش به چشمانداز عضویت ایران در بانک توسعه جدید بریکس اشارهشده است: الحاق به این نهاد نیازمند برخی قابلیتها در اقتصاد کلان کشورهاست. ایران نیز برای عضویت در این نهاد باید نظر موافق شورای حکام را جلب نماید؛ نخستین شرط برخورداری از یک سیستم اقتصادی و مالی سالم است؛ بهگونهای که کشور متقاضی عضویت بتواند از فعالیتهای وامدهی بانک توسعه جدید حمایت کند.
نظام مالی ایران در شرایط تحریمیکنونی، بهشدت زیر فشار قرار دارد و بانک مرکزی از سوی ایالاتمتحده به بهانه واهی حمایت از برنامه هستهای و حمایت از تروریسم، تحت تحریم قرار دارد. افزون بر این، گروه ویژه اقدام مالی، ایران را همراه با کره شمالی همچنان در لیست سیاه خود نگاه داشته است و پیوسته در مورد خطرات تعامل نظام مالی بینالمللی با این کشور هشدار میدهد. هر چند که به لحاظ شاخصهای کیفی، احتمالاً نظام مالی و اقتصادی ایران با کشورهایی مانند بنگلادش و مصر که به عضویت این بانک درآمدهاند، از تفاوت چندانی برخوردار نیست و چهبسا پیشرفتهتر از آنها نیز هست.
درواقع اقتصاد ایران در شرایط غیرتحریمی، از توانمندیهای بسیار بیشتری نسبت به کشورهای فوق برخوردار است اما شرایط تحریمی، چنان ایران را در محدودیت قرار داده که این کشور را حتی در دریافت منابع مالی خود از عراق که در آن از نفوذ زیادی برخوردار است، با معضل جدی مواجه کرده است.
در شرایط کنونی که ایران در لایههای منطقهای و بینالمللی بهتدریج بهسوی تفاهم پیش میرود و در ماههای اخیر به توافقهای مهمی با عربستان و آمریکا دستیافته، شرایط برای طرح درخواست عضویت در این نهاد بهتدریج فراهم میشود. از طرفی به لحاظ حقوقی این بانک الزامی به رعایت تحریمهای ایالاتمتحده ندارد، اما در عمل به تحریمهای اعمالی علیه روسیه پایبند بوده است.
در شرایط کنونی ایران میتواند بر زمینهسازی برای عضویت در این بانک و نه دستیابی آسان و سریع به منابع آن متمرکز شود. ازآنجاکه این بانک مهمترین جنبه منافع عینی ناشی از عضویت احتمالی ایران در بریکس است پیشنهاد میشود ایران بهجای تمرکز بر عضویت در بریکس که عمدتاً جنبه پرستیژی دارد همانند کشورهای مصر، بنگلادش و امارات بر عضویت در این بانک متمرکز شود و پس از عضویت در این بانک فرایند عضویت در بریکس را پیگیری کند.