۲۸ مرداد ۱۳۳۲ یک نقطه عطف در تاریخ معاصر ایران به حساب میآید؛ یک نقطه سیاه وشاید یکی ازسیاهترین نقطههای تاریخی است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، در آن چهارشنبه گرم تابستانی دولت ملی دکتر محمد مصدق با عربدههای عوامل شعبان جعفری سقوط کرد و بهت وحیرت جامعه را
همه ساله در سالگرد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ از این مناسبت یاد و به وجوه مختلف آن پرداخته میشود.
نجاتی استاد دانشگاه در برنامه گفت و گوی ویژه خبری شبکه قزوین درباره کودتای ۲۸ مرداد گفت: آمریکا در بحث نفت اهدافی را که دنبال میکرد که سهمی از نفت ایران در اختیار بگیرد.
وی افزود: آمریکا قبل از کودتا سهمی نداشت و این سهم در اختیار شرکت انگلیسی بود که بعد از کودتا ۴۰ درصد نفت را در اختیار گرفت.
نجاتی افزود: دومین هدف آمریکا این بود که داخل ایران نفوذ و سلطه پیدا کند و انگلیسیها را محدود کند.
وی اضافه کرد: انگلیس هم تلاش داشت که سهم نفت را از دست ندهد اگرچه باز هم ۴۰ درصد از نفت ایران در اختیار این کشور قرار گرفت.
این استاد دانشگاه گفت: آمریکاییها سر هم پیمانهای خودشان هم کلاه گذاشتند.
نجاتی گفت: آژاکس توسط سرویس جاسوسی انگلیس طراحی شده بود و با سازمان سیا هم هماهنگ بود و روی کودتا توافق کرده بودند.
وی افزود: قرار هم بر این بود که زاهدی بعد از کودتا دولت را در اختیار بگیردو برای این کار یکی از فرماندهها آمریکا محرمانه وارد ایران شد تا بسترها را آماده کند.
این استاد دانشگاه گفت: بالاخره بستر را در فضای جامعه و سلطنت دربار آماده کردند و توانستند کار را پیش ببرند.
نجاتی گفت: اختلاف سران نهضت بین مصدق وآیت الله کاشانی وجود داشت، اما چیزی نبود که آن را عامل اصلی کودتا بدانیم، ولی در بحث فرایند پیشبرد کودتا موثر بود.
وی افزود: اگر مصدق به توصیههای آیت الله کاشانی گوش میداد و برخی اشتباهات را نداشت راه برای کودتا باز نمیشد.
این استاد دانشگاه گفت: یکی از اشتباهات به کارگیری برخی از افراد موثر در قیام ۱۳۳۱ بود که آیت الله کاشانی با آنها مخاف بود.
وی افزود: بعد از کودتا و اتفاقاتی که رقم خورد انگلیس و آمریکا توانستند پهلویها را دوباره بر سر قدرت بنشانند.
نجاتی گفت: قبل از کودتا در داخل کشور مجموع اطلاعاتی منسجمی نداشتیم که بعد از کودتای ۲۸ مرداد سازمان اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل دست به دست میدهند و ساواک را طراحی و تشکیل میدهند.
وی افزود: ساواک هم به عنوان بازوی قدرت برای سرکوب داخلان در کشور راه اندازی میشود.
حجت الاسلام شاهورد لو استاد دانشگاه هم گفت: ابتدا باید پلی زد به قردادهای نفتی که به چه شکلی بسته شد در اولین قرارداد نفتی ایران در سال ۱۲۸۰، ۱۶ درصد سود به کشور تعلق میگیرد، اما قرارداد سال ۱۳۱۲ درصدی نیست.
وی افزود: در مجلس چهاردهم درباره قرارداد بحث میشود و اعتراضات شکل میگیرد.
حجت الاسلام شاهورد لو گفت: در این زمینه ۳ تا ۴ نماینده اعتراض میکنند و کم کم این اعتراضات به بدنه جامعه وارد میشود.
وی افزود: پیشنهاداتی در این زمینه داده میشود که در نهایت مصدق سیاست موازنه منفی را به کار میگیرد یعنی اینکه هیچ قراردادی با هیچ کشوری نخواهیم داشت و این موضوع به نفع انگلیس بود.
این استاد دانشگاه گفت:اگر در کودتای ۲۸ مرداد، مصدق از مردم میخواست که از دموکراسی حمایت کنند قطعا مردم هم به میدان میآمدند.
وی با اشاره به نقش فداییان، آیت الله کاشانی و مصدق در ملی شدن نفت افزود: در جنگ جهانی اول آیت الله کاشانی در عراق محکوم به اعدام است، چون آنجا همراه با پدرش ممتد با انگلیس مبارزه میکرد و بعد از جنگ وقتی وارد ایران میشود به علت مبارزه با انگلیس دستگیر میشود.
حجت الاسلام شاهورد لو گفت: بعد از جنگ جهانی دوم در فضای بین الملل آمریکا به دنبال آن است که میراث انگلیس را در منطقه بگیرد بعد از جنگ هم انگلیس پیروز بود، اما پیروز شکسته بود.