۲۱ مرداد نقطه عطفی در تاریخ همکاری‌های زیست محیطی دریای خزر به شمار می‌آید.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مازندران، در سال ۲۰۰۳ (۱۳۸۲) پنج کشور حاشیه دریای خزر "کنوانسیون منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریای خزر" موسوم به "کنوانسیون تهران" را امضاء کردند.
این کنوانسیون در تاریخ ۱۲ اوت ۲۰۰۶ (۲۱ مردادماه ۱۳۸۵) لازم الاجرا شد و همه کشور‌ها این معاهده را به عنوان یک واقعه مهم زیست محیطی جشن گرفتند و از آن پس این روز را به نام "روز دریای خزر" نامیدند.
خزر نام دریاچه‌ای با وسعت ۶۰۰ هزار و ۳۸۴ کیلومتر مربع است که طول سواحل آن به ۷۰۰۰ کیلومتر می‌رسد. کشور‌های ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، جمهوری‌های ترکمنستان و قزاقستان این دریاچه را در برگرفته اند و همگی از مواهب آن استفاده می‌کنند.
خزر پس از خلیج فارس و سیبری، به لحاظ ذخایر نفت و گاز موجود در ساحل و زیربستر در مقام سوم قرار دارد و همین مسئله ارزش آن را چندین برابر می‌کند.
در گذر زمان و در دوران‌های مختلف، این دریاچه منحصر به فرد هم از فعالیت‌های انسانی و بهره برداری‌های بیش از حد اقتصادی جان سالم به در نبرده و آنچه باعث تاثیرات سوء بر این اکوسیستم ابی گردید تخریب اکوسیستم‌های طبیعی، آلودگی محیط زیست و کاهش کیفیت آب بود.
هر یک از دخالت‌های انسانی ضربه‌ای را بر بدن این دریاچه وارد ساختند و ساخت و ساز‌های بی رویه و غیراصولی ساحلی اعم از اسکله و بندر، مجتمع‌های گردشگری، مسکونی و تجاری، توسعه فعالیت‌های اکتشاف و استخراج منابع فسیلی زیربستر و آلودگی‌های آنها، صید بی‌رویه آبزیان خصوصا ماهیان خاویاری و ... هر یک به نوبه خود تاثیر سویی را بر این اکوسیستم شکننده وارد کرد.
افزون بر آن، کشتی‌های تجاری نیز مشکل بزرگ انتقال آلودگی روز افزون در این پهنه ابی به شمار می‌روند.
ورود سالیانه ۱۲۲ هزار و ۳۵۰ تن آلودگی از کشور‌های حاشیهٔ دریای خزر به ویژه آلودگی ناشی از عملیات اکتشاف و استخراج نفت، محیط این دریا را آلوده کرده و گونه‌های زیستی این دریا را در معرض خطر جدی قرار داده‌است که خود تهدید جدی برای محیط زیست سواحل خزر می‌باشد.
آنچه که ارزش بسیاری به این دریاچه می‌بخشد، حضورگونه‌های آبزی در آن است که در میان آنها ماهیان خاویاری، مهم‌ترین ساکنان این دریاچه به شمار می‌روند.
این دریا محل زیست ۵۷۵ نوع گیاه، ۱۳۳۲ گونه جانور است. این پهنه آبی محل زیست و زندگی و رشد مرغوب‌ترین ماهی‌های جهان به ویژه ماهیان خاویاری است.
۹۰ درصد صید ماهیان خاویاری جهان مختص به این دریا است. در دریای خزر یکی از پستانداران آبزی کمیاب دنیا نیز زیست می‌کند که فک خزری نامیده می‌شود.
به هر حال خطر زیست‌محیطی شدیدی که این حوزه آبی را تهدید می‌کند خود دلیلی است برای آنکه در هر مذاکره‌ای که میان کشور‌های حاشیه خزر صورت میگیرد، نگرانی‌های زیست‌محیطی این دریا نیز در نظر گرفته شود. به طور یقین شرط لازم و ضروری بهره‌برداری مناسب از منابع دریای خزر، رسیدن به توافق کامل میان کشور‌های ساحلی در بهره‌برداری از منافع مشترک و مقابله با تهدید‌های مشترک ناشی از خطر‌های زیست‌محیطی است.
زینب نجاتی گزارش می دهد