نویسنده ای که افسردگی اش او را ماندگار کرد
امروز ۵ آگوست سالروز تولد آنری رنه آلبر گی دو موپاسان یکی از نویسندگان بزرگ فرانسوی است که بخاطر روح افسرده اش می نوشت و در طول ۲۵ سال دستکم ۳۰۰ داستان و ۶ رمان به یاد ماندنی خلق کرد.
به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، آنری رنه آلبر گی دو موپاسان' (به فرانسوی: Henri René Albert Guy de Maupassant) (زادهٔ ۵ اوت ۱۸۵۰-درگذشتهٔ ۶ ژوئیهٔ ۱۸۹۳) نویسنده فرانسوی است که در سال ۱۸۵۰ در شاتو میرومنیل در تورویل-سور-ارک به‌دنیا آمد.
او در کنار استاندال، انوره دو بالزاک، گوستاو فلوبر و امیل زولا یکی از بزرگ‌ترین داستان‌نویسان قرن نوزدهم فرانسه به‌شمار می‌آید.
*نویسنده ای پرکار و ماندگار
دو موپاسان در طول زندگی نسبتاً کوتاه ۴۳ ساله‌اش حدود ۳۰۰ داستان کوتاه، ۶ رمان و نیز ۳ سفرنامه، یک مجموعه شعر و مجلدی از چند نمایشنامه نوشت. ولی نقطه اوج کار‌های موپاسان داستان‌های کوتاه اوست که برخی از آن‌ها نظیر تپلی (داستان کوتاه) از شاهکار‌های ادبیات داستانی جهان شمرده می‌شوند. موپاسان استاد نوعی از داستان کوتاه است که به قول سامرست موآم می‌توانید آن را پشت میز شام یا در اتاق استراحت کشتی نقل کنید و توجه شنوندگان خود را جلب کنید
*موپاسان از چه الهام میگرفت؟
مشکلات خانوادگی از یک سو و روح رنجور او از سوی دیگر الهام‌بخش نوشته‌هایی شدند که نه تنها توجه دنیای ادبیات را به خود جلب کرد، بلکه نشانه آشکاری بود بر تعارضات و آشوب‌های درونی این نویسنده.
*نویسنده‌ای که به جنگ رفت
«موپاسان» در ۲۰ سالگی داوطلبانه به ارتش فرانسه پیوست و در جنگ فرانسه و آلمان شرکت کرد. پس از گذشت چند سال به پاریس بازگشت و برای شش سال در نیروی دریایی مشغول به خدمت شد
وی در این مدت بعدازظهر‌های خود را صرف خواندن کتاب و آشنایی با ادبیات می‌کرد.
*نخستین داستان موپاسان
در سال ۱۸۷۵ «موپاسان» نخستین داستانش با نام «صفحه ساییده شده» را با نام مستعار "ژوزف پرونیر" در فرانسه منتشر کرد.
حامی موپاسان
دو سال بعد برای نخستین‌بار با «تورگینف»، رمان‌نویس مشهور روسیه ملاقات کرد. تورگینف در این دیدار متوجه ضعف و بیماری او شد که مبتلا به سفلیس بود که نهایتا او را از پا درآورد
پس از آشنایی با گوستاو فلوبر، موپاسان تحت حمایت وی قرار گرفت و با ادبیات و روزنامه‌نگاری آشنا شد. وی در همانجا با برخی نویسندگان مشهور سبک ناتورالیسم و رئالیسم همچون «امیل زولا» نیز آشنا شد
موپاسان در همان زمان داستان‌های کوتاه زیادی نوشت. علاوه‌بر این نوشته‌هایش در مجلاتی، چون "فیگارو" و "اکو" به چاپ می‌رسید؛ با این حال وی نتوانست در آن زمان موفقیت چندانی در نوشتن رمان به دست آورد
*واقع بینانه حتی با تمامی زشتی‌ها
این نویسنده سرشناس پس از آشنایی با ناتورالیسم به دلیل شرایط روحی‌اش به این سبک علاقه‌مند شد؛ سبکی که برخلاف رمانتیسیسم به جای توجه به زیبایی‌های طبیعت، جهان را با نگاهی واقع‌بینانه با همه زشتی‌هایش به تصویر می‌کشد و بر نشان دادن این نازیبایی‌ها تاکید می‌کند
موپاسان نام خود را در تاریخ ادبیات ثبت کرد
«موپاسان» در سال ۱۸۸۰ به همراه چهار نویسنده دیگر وارد یک گروه ناتورالیست با نام "یاران مدان" شد که رهبری آن را «امیل زولا» برعهده داشت. وی در این دوران از سوی زولا مورد تشویق و توجه زیادی قرار گرفت، اما کمی بعد از این گروه فاصله گرفت و خود را بیش از پیش وقف خلق آثار ادبی و نگارش داستان‌های کوتاه و رمان کرد.
وی که بخش عمده عمر ۴۳ ساله‌اش را در افسردگی و بیماری گذرانده بود، توانست در این دوران کوتاه با ثبت حدود ۳۰۰ اثر ادبی، نامش را در ادبیات جهان ماندگار کند.
*آثار موپاسان
رمان‌ها
یک زندگی (Une vie)
بل آمی
لبخند بخت Mont-Oriol
پی‌یر و ژان (Pierre et Jean)، ترجمهٔ محمود گودرزی، نشر افق.
Fort comme la mort
دل ما (Notre Cœur
داستان‌های کوتاه
۱. گردنبند الماس (گردنبند)
۲. سنجاق
۳. در یکی از شب‌های بهار
۴. بابا سیمون
۵. رز
۶. پیرو
۷. اولین برف
۸. در مزرعه
۹. در خانواده
۱۰. کنار مرده
۱۱. خروس جنگی
۱۲. یکشنبه‌های یک بورژوای پاریسی
۱۳. هورلا
۱۴. تپلی
۱۵. ولگرد
۱۶. روی آب
۱۷. ایوت (Yvette)
۱۸. بازگشت
۱۹. رها شده
۲۰. شب عید
*رازی که در معروفترین کتابش جای گرفت
از معروفترین داستان‌های کوتاه وی «گردنبند» است که در آن تلاش می‌کند با به تصویر کشیدن سادگی و زودباوری طبقه فرودست جامعه، دروغین بودن ثروت و تجملات اشرافیان را فاش کند
*اوج دوره هنری
اوج دوران هنری وی پیش از ابتلا به جنون و افسردگی حاد بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۰ بود.
* پایان رمان زندگی وی
«موپاسان» سال‌های پایانی عمرش را در گوشه‌گیری و ترس از مرگ سپری کرد و در سال ۱۸۹۳ پس از اقدام به خودکشی نافرجام، در یک آسایشگاه روانی درگذشت.
«موپاسان» به عنوان نماینده ناتورالیسم در ادبیات به بیان آشکار زشتی‌های طبیعت به ویژه پوچی زندگی اشرافی می‌پرداخت.
داستان کوتاه "دیوانه وار دوستش داشتم" نوشته موپاسان
دیروز از پاریس برگشتم، و وقتى دوباره چشمم به اتاقم افتاد- اتاق مشترکمان، تخت‌مان، اثاثیه‌مان، همه آنچه مرا یاد زندگى موجودى پس از مرگ مى‌انداخت- چنان اندوه شدیدى گریبانم را گرفت که خواستم پنجره را باز کنم و خود را به خیابان بیندازم. طاقت نداشتم در میان دیوارهایى که زمانى او را در بر گرفته بود بمانم، دیوارهایى که هزاران ذره از او، پوست او و نفس او را در خود داشت.
کلاهم را برداشتم که بیرون بروم، و درست پیش از اینکه به درگاه خانه برسم، از کنار آینه بزرگ هال گذشتم که او آن را گذاشته بود تا هر روز، پیش از اینکه بیرون برود، خود را در آن ورانداز کند، سرتاپاش را، از چکمه‌هاى کوچکش تا کلاهش را.
مدتى کوتاه در مقابل آینه اى که عکس او آن همه بار در آن افتاده بود، ایستادم؛ آن همه بار، آن همه بار. ایستاده بودم و مى لرزیدم، چشمانم به آینه خیره مانده بود، به آن شیشه صاف و عمیق و خالى، که تمام وجود او را در خود جا داده بود و همان اندازه مالک او بود که من. حس مى کردم دلباخته آینه شده ام. بر آن دست کشیدم؛ سرد بود. آینه اى غمبار، سوزان، و مخوف که مردى را به عذابى سخت دچار ساخته بود. خوشبخت کسى است که قلبش هر چه را که در خود جاى داده فراموش کند.
بى اینکه بدانم به سوى گورستان رفتم. گور ساده اش را یافتم، با صلیب مرمر سفیدى که این چند کلمه بر آن بود:
او دوست داشت، دوست داشته شد، و درگذشت.
او در آن زیر بود. پیشانى بر زمین گذاشتم و هق هق کردم. مدتى دراز در آنجا ماندم. بعد دیدم هوا رو به تاریکى است، و هوسى غریب و دیوانه وار، هوس یک دلباخته ناامید، به جانم افتاد.
مى خواستم شب را تا صبح بر سر گورش گریه کنم. اما مى دانستم که مرا مى بینند و از آنجا مى برند. چه باید مى کردم؟ با زیرکى برخاستم و شروع کردم قدم زنان در شهر مردگان پرسه زدن. این شهر پیش شهرى که ما در آن زندگى مى کنیم چه کوچک است؛ و با این همه، عده مردگان چقدر بیشتر از زندگان است. ما به خانه هاى بلند نیاز داریم، به خیابان هاى پهن و به فضاى بزرگ؛ و نسل در نسل مردگان، کم و بیش هیچ چیز ندارند. زمین آنان را باز پس مى گیرد، و خدا نگهدار!
در انتهاى گورستان، در قدیمى‌ترین بخش اش بودم، جایى که خود سنگ‌ها و صلیب‌ها هم رو به ویرانى بودند. زمین پر از رزهاى وحشى بود و سروهاى تنومند و تیره رنگ – باغى غمگین و زیبا.
تنهاى تنها بودم. زیر بوته اى سبز خم شدم و خود را میان شاخه هاى پرپشت و سنگین پنهان کردم.
وقتى هوا کاملاً تاریک شد، از پناهگاهم بیرون آمدم و به آرامى به راه افتادم. مدتى طولانى گشتم و گشتم، اما قبر او را پیدا نکردم. با دست هاى باز جلو مى رفتم؛ دستانم، پاهایم، زانوانم، سینه ام، حتى سرم به سنگ‌ها مى خورد، اما پیداش نمى کردم. کورمال کورمال، پیش مى رفتم، مثل مردى کور، سنگ‌ها را، صلیب‌ها را، نرده هاى آهنى را، حلقه هاى گل پژمرده را حس مى کردم. با انگشتانم اسم‌ها را مى خواندم. اما او را نمى یافتم!
ماه نبود. چه شبى! در میان ردیف گورها، به شدت ترسیده بودم. روى یکى از گورها نشستم، دیگر نمى توانستم جلوتر بروم، زانوانم یارى نمى کرد. صداى تپیدن قلبم را مى شنیدم! و چیز دیگرى را هم مى شنیدم. چه بود؟ صدایى مبهم و نامشخص. در آن شب نفوذناپذیر، آیا صدایى در سرم بود، یا ندایى از زیر آن زمین اسرارآمیز؟ اطرافم را نگاه کردم: از ترس فلج شده بودم، سردم شده بود، آماده فریاد زدن بودم، آماده مردن.
ناگهان به نظرم آمد سنگ قبرى که رویش نشسته ام تکان مى خورد؛ انگار مى خواست بلند شود. با پرشى، به سنگ قبر کنارى جهیدم، و به طرزى مبهم دیدم سنگى که لحظه اى قبل بر رویش بودم از روى زمین بلند شد، و مرده اى را دیدم که سنگ را با پشت خمیده اش کنار مى زد. به وضوح مى دیدم، با اینکه شبى تاریک تاریک بود. روى سنگ قبر خواندم:
اینجا آرامگاه ژاک الیوان است که در پنجاه و یک سالگى به رحمت ایزدى رفت.
او خانواده اش را دوست مى داشت.
و مردى مهربان و محترم بود.
مرد مرده هم مثل من آنچه را بر روى سنگ قبرش بود خواند، بعد سنگى از روى زمین برداشت، سنگى کوچک و نوک تیز، و شروع کرد به دقت حروف را تراشید. آن‌ها را به آرامى پاک کرد، و با کاسه خالى چشم هاش به جایى که کلمات حک شده بودند خیره شد. بعد با نوک استخوانى که زمانى انگشت اشاره اش بود، با حروف درخشان نوشت:
اینجا ژاک ایوان دفن شده
که در پنجاه و یک سالگى مرد
او با دل سنگى اش مرگ پدرش را جلو انداخت
چرا که آرزو مى کرد ثروتش را به ارث ببرد
او همسرش را آزرد
فرزندانش را زجر داد
همسایگانش را فریفت
از هر که مى توانست دزدید
و در فلاکت مطلق مرد.
وقتى نوشتنش تمام شد، از جا برخاست، و بى حرکت به نوشته اش نگاه کرد. من برگشتم و دیدم همه قبر‌ها باز شده، همه مرده‌ها بیرون آمده اند، همگى نوشته هاى روى سنگ قبرشان را پاک کرده اند و به جایش حقیقت را نوشته اند؛ و دیدم همه آنان بدخواه، متقلب، دغل، دورو، دروغگو و رذل بوده اند؛ دیدم همه آن‌ها دزدى کرده اند، فریب داده اند، همسایگانشان را آزرده اند، هر کار ننگین و نفرت انگیزى را مرتکب شده اند؛ همان پدران خوب، همان زنان وفادار، همان فرزندان دلسوز، همان دختران پاکدامن، همان تاجران صادق. همه آن‌ها در آستانه منزلگاه ابدى شان، همزمان با هم، داشتند حقیقت را مى نوشتند، حقیقت خوفناک و مقدسى را که مردم از آن بى خبر بودند یا در زمان حیات آنان، خود را به بى خبرى مى زدند.
با خود گفتم شاید او هم چیزى بر سنگ قبرش نوشته باشد، و این بار، بى هیچ ترسى، به سویش دویدم. حتم داشتم او را بى معطلى پیدا مى کنم. بى اینکه صورت او را ببینم، شناختمش، و بر صلیب مرمرینى که مدت کوتاهى قبل خوانده بودم:
او دوست داشت، دوست داشته شد، و درگذشت.
خواندم:
او در روزى بارانى به قصد خیانت به دلدارش
از خانه بیرون رفت، زکام گرفت و مرد.
صبح که شد، مردم مرا در کنار قبر او یافتند؛ بیهوش افتاده بودم.
منبع : ایران کتاب، ویکی پدیا، ایرنا