جنگ اوکراین علاوه بر وارد کردن تلفات انسانی و خسارات اقتصادی ، ناامنی غذایی را در جهان و بخصوص کشور‌های فقیر تشدید و با خارج کردن مهار گاز‌های گلخانه‌ای از اولویت به افزایش گرمایش زمین کمک می‌کند.
مواجه شدن میلیون‌ها نفر در جهان با ناامنی غذایی
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ رولا دشتی دبیر اجرایی کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد در نشست غذایی سازمان ملل در شهر «رم» گفت میلیون‌ها نفر در منطقه با بحران‌های چندگانه درگیری، تغییرات اقلیمی و آشفتگی اقتصادی همراه با ناامنی غذایی مواجه هستند.
به گفته این مقام سازمان ملل متحد در یمن، ۱۷ میلیون نفر از ناامنی غذایی حاد به دلیل درگیری‌های خشونت آمیز طولانی و مشکلات اقتصادی رنج می‌برند.
در سودان نیز، در پس زمینه خشونت و تورم شدید، تاثیر مخرب سیل باعث شده است که ۱۹ میلیون نفر با ناامنی غذایی دست و پنجه نرم کنند.
همچنانکه از اظهارات این مقام سازمان ملل نیز بر می‌آید ناامنی غذایی حاصل دو پدیده مهم تغییرات اقلیمی و جنگ‌ها هستند که از یکدیگر تاثیر می‌پذیرند.
ناامنی غذایی دسترسی محدود و نامطمئن به غذای کافی و سالم است. طبق تعریف بانک جهانی امنیت غذایی زمانی تحقق می‌یابد که همه مردم در تمام اوقات، به غذای کافی برای داشتن یک زندگی سالم دسترسی داشته باشند. این امر خود دارای سه محور «موجود بودن غذا» , «دسترسی به غذا» و «پایداری در دریافت غذا» است.
از این رو در حوزه امنیت غذایی کمیت و کیفیت غذا باتوجه به منابع تولید وجود سیستم و شبکه‌های عرضه و توزیع از جنبه دسترسی و نیز توجه جدی به ابعاد اقتصادی زیست محیطی و جامعه با رویکرد پایداری از محور‌های کلیدی محسوب می‌شوند.
ناامنی غذایی حاصل تغییرات اقلیمی و افزایش گرمایش زمین است
یکی از عوامل تاثیر گذار بر افزایش ناامنی غذایی در جهان افزایش گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی ناشی از آن است.
تغییرات اقلیمی، مهمترین علت تغییر در الگو‌های آب و هوایی در سراسر کره زمین می‌باشد و به عقیده بسیاری از دانشمندان، بزرگترین بحرانی است که بشر در طول تاریخ با آن مواجه شده است.
تغییرات اقلیمی در جهان از زمان صنعتی شدن کشور‌های بزرگ در جهان آغاز شد. از همان دوره تا الان بسیاری از زیستگاه‌های طبیعی دچار برخی تغییرات شدند.
جوامع آسیب پذیر، که اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها به کشاورزی، ماهیگیری و دامداری متکی هستند، و در عین حال کمترین اثر را روی تغییرات اقلیمی دارند، بیشترین ضربه را از آثار مخرب تغییرات اقلیم متحمل می‌شوند.
هر یک از پیامد‌های تغییر اقلیم مانند خشکسالی و امواج گرمایی و افزایش میانگین درجه حرارت بر کاهش منابع رشد غلات و طول فصل رشد گیاهان اثر می‌گذارند.
تغییر اقلیم به‌عنوان یکی از خطر‌های جدی توسعه پایدار را در ابعاد مختلف زیست‌محیطی، سلامت انسان، امنیت غذایی و فعالیت‌های اقتصادی تهدید می‌کند.
با گرم شدن هوا و تغییر در الگوی بارش، احتمال کاهش غذای جهانی به میزان ١٠ درصد در سال ٢٠٣٠ میلادی و بیشتر از ٢٠ درصد در سال ٢٠٥٠ میلادی وجود دارد.
درمناطق مختلف دنیا تغییرات اقلیم اثرات متفاوتی دارد. برخی نقاط گرم‌تر می‌شوند و بارندگی بیشتری را تجربه می‌کنند و برخی دیگر با خشکسالی مواجه می‌شوند.
تأثیرات تغییرات اقلیمی بر عرضه جهانی غذا یک دغدغه مشترک برای کل جهان است، زیرا کمبود مواد غذایی و افزایش قیمت آن، بحران‌های انسانی و نگرانی در خصوص امنیت ملی کشور‌ها را در پی خواهد داشت. مسائل مربوط به تغییرات اقلیمی و امنیت غذایی چند وجهی است و از مرز‌های ملی فراتر می‌رود.
به‌طور کلی رابطه میان تامین غذا و تغییر اقلیم به زمان و نوع و تاب‌آوری هر منطقه در مواجهه با آثار آن بستگی دارد. هرچه سرعت تغییرات بیشتر باشد، به امنیت غذایی لطمه بزرگ‌تر وارد خواهد کرد.
اتخاذ سیاست‌های نظامیگرانه و جنگ اوکراین مهار گاز‌های گلخانه‌ای را از اولویت خارج کرد
با توجه به آثار ویرانگر افزایش گرمایش زمین انتظار می‌رفت تلاش‌های جهانی برای مقابله با افزایش گاز‌های گلخانه‌ای با جدیت بیشتری ادامه یابد و تعهدات پذیرفته شده در کنفرانس پاریس برای مقابله با افزایش گرمایش زمین با سرعت بیشتری ادامه یابد.
اما متاسفانه در سال‌های اخیر اتخاذ سیاست‌های نظامیگرانه در جهان و در راس ان دولت‌های غربی از جمله امریکا که با افزایش بودجه نظامی این کشور‌ها همراه بوده است باعث شد که تلاش‌های مربوط به مهارگاز‌های گلخانه‌ای در حاشیه قرار بگیرد و با شروع جنگ اوکراین مصرف انرژی‌های فسیلی از جمله ذغال سنگ در کشور‌های غربی دوباره در دستور کار قرار گیرد.
اروپا در سال ۲۰۲۲، ۱۳ درصد بیشتر صرف هزینه‌های نظامی کرد. این رقم در بالاترین سطح خود از زمان پایان جنگ سرد است.
اوکراین به تنهایی هزینه‌های نظامی خود را ۷ برابر افزایش داد و به ۴۴ میلیارد دلار، معادل یک سوم تولید ناخالص داخلی خود رساند. این مبلغ بدون احتساب ده‌ها میلیارد دلار کمک تسلیحاتی به این کشور است. هزینه‌های نظامی روسیه نیز در یک سال گذشته ۹.۵ درصد رشد داشته است.
جنگ اوکراین علاوه بر اینکه بودجه‌های نظامی را در دنیا و بین قدرت‌های درگیرافزایش داده با اثرات تخریبی گسترده نیزبر بخش محیط زیست همراه بوده است.
دود سمی، رودخانه‌های آلوده، خاک مسموم، درختانی که به کنده‌های زغالی تبدیل شده‌اند، ذخایر طبیعی که پر از حفره‌هایی از خاکستر و ویران هستند؛ این‌ها همه تلفات زیست‌محیطی ناشی از جنگ روسیه با اوکراین هستند.
تبعات جنگ اوکراین بسیار فراتر از منطقه درگیر در جنگ است. این جنگ بسیاری از الگو‌های اقتصادی و کشاورزی دنیا را تغییر داده است، چون اوکراین و روسیه دو قطب صادراتی محصولات کشاورزی بودند و امروز در نبود این صادرات مصرف کود در مزارع دنیا برای بالا بردن تولید افزایش پیداکرده است. افزایش استفاده از کود آثار مخرب خود را به دنبال خواهد داشت.
با تمدید نشدن قرار داد صدورغلات از دریای سیاه دوباره بهای مواد غذایی در دنیا روبه افزایش گذاشته است که بار اصلی ان بر دوش کشور‌های فقیر خواهد بود.
در شرایطی که تغییرات آب و هوایی، درگیری‌ها و عوامل دیگر باعث افزایش سطح ناامنی غذایی شده در جهان شده، خروج روسیه از توافق غلات دریای سیاه می‌تواند عواقب فاجعه باری برای کشور‌های وابسته به غلات اوکراین داشته باشد.
برخی تحلیلگران بر این باورند که خروج مسکو از این قرارداد که با میانجیگری سازمان ملل و ترکیه انجام شده بود، باعث ایجاد زنگ خطری جدی به ویژه در بین برخی کشور‌های کم درآمد و پرجمعیت وابسته به غلات اوکراین شده است.
از اینرو توقف و پایان دادن به جنگ اوکراین نه تنها جلوی ویرانگری و تلفات انسانی بیشتر را می‌گیرد بلکه موجب می‌شود نجات کره زمین از خطر گاز‌های گلخانه‌ای بار دیگر در کانون توجه جهانی قرار گیرد و کسانی که در توقف جنگ کوتاهی می‌کنند و به هر طریق ممکن به تطویل آن کمک می‌کنند آینده بشریت را به شدت تهدید می‌کنند چرا که عملا جنگ اوکراین امید‌های که بعد از کرونا برای مبارزه با چالش‌های جمعی همچون افزایش گرمایش زمین پدید آمده بود از بین برد و فضایی را ایجاد کرد که تهدید‌های ناشی از این چالش بیش از پیش افزایش و گسترش یابد. احمد کاظم زاده