در فضای مجازی رمز ارزها که تشخیص سره از ناسره برای مردم سخت است، کلاهبرداران و سود جویانی هستند که از اعتماد مردم سوء استفاده می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ دبیر ستاد ملی رمز ارزها با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری، به پرسش ها در خصوص قانونگذاری در حوزه رمز ارزها پاسخ داد.
رئیس پلیس فتای تهران بزرگ از کلاهبرداری ۴۰ میلیارد تومانی در یک پرونده رمز ارز تا حدود ۳۰۰۰ شاکی خبر داد که این خبر باز هم توجه‌ها را به سوی رمز ارزها و خلأ قانونی در این حوزه جلب کرد. شهریور سال گذشته، سند راهبردی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی شورای عالی فضای مجازی برای ساماندهی بازار رمز ارزها ابلاغ شد و به وزارت اقتصاد هم دو ماه فرصت داده شد که دیدگاه هاو راهبرد‌های خودش را در این حوزه در دو محور ایجاد رمز ارز ملی و ساماندهی کاربری رمز ارز دیجیتال ارائه بدهد که در این خصوص معاون مرکز فضای مجازی گفته پس از پیگیری مستمر وزارت اقتصاد با همکاری سایر دستگاه‌ها مرتبط، تدوین آیین نامه‌های اجرایی این سند را آغاز کرده است. در برنامه امشب قصد داریم به این موضوع بپردازیم و بررسی کنیم اکنون قانونگذاری و تنظیم‌گری در حوزه رمز ارزها در چه شرایطی آیین نامه اجرایی سند راهبردی فضای مجازی برای ساماندهی بازار رمز ارزها به کجا رسیده، سند تحول دولت مردمی در حوزه رمزارز‌ها و ستاد ملی رمز ارزها که به همین منظور تشکیل شده در حال انجام دادن چه اقداماتی است و در نهایت اینکه مردم عزیز کشورمان باید به چه نکاتی دقت و توجه کنند که اسیر کلاهبردار‌ها نشوند.
سوال: آقای صدرآبادی، یکی از اسناد بالادستی کشور در حوزه رمز ارزها ذیل سند راهبردی فضای مجازی قرار دارد که شهریور سال گذشته ابلاغ شد. قرار بود آیین نامه‌ها را وزارت اقتصاد آماده کند، اما امروز صحبت از این است که این بخش این موضوع بحث رمز ارزها به معاونت اقتصادی رئیس جمهور واگذار شده آنجا آمده یک ستاد ملی رمز ارزها تشکیل شده که حضرت عالی دبیر این ستاد هستید اول اینکه بفرمایید الان قرار است کدام سند را شما پیگیری کنید بحث سند بالادستی راهبردی فضای مجازی پیگیری می‌شود یا سند تحول دولت مردمی در این حوزه پیگیری می‌شود در نهایت ارتباط شما با شورای عالی فضای مجازی به چه صورت است؟
محسن رضایی صدرآبادی دبیر ستاد ملی رمز ارزش‌ها: نگاه کنید همانطور که در این گزارش هم ذکر شد سند راهبردی فضای مجازی شهریور ۱۴۰۱ ابلاغ شده در صورتی که واقعیت در سند تحول دولت که ۱۴۰۰ تدوین شد و اواخر ۱۴۰۰ ابلاغ شد برنامه تحولی دولت در حوزه رمز ارزش‌ها تدوین شده بود و برنامه مشخص بود اتفاقاً یکی از ضعف‌های شاید قانونگذاری کشور در ۵ سال گذشته و یا به عبارتی از ۹۵ به این طرف حس می‌شد که عدم فرماندهی واحد و سیاست گذاری منسجم و منظم در این حوزه بود به صورتی که جزیره‌ای و به صورتی که دستگاه‌های مختلف، چون موضوع رمز ارزش‌ها یک موضوع فرادستگاهی است چند دستگاه با هم دخیل هستند در حوزه تولید وزارت سمت و وزارت نفت و نیرو دخیل هستند در حوزه عرضم به حضورتان تبادل و پرداخت بانک مرکزی در حوزه انتشار نگهداری این‌ها سازمان بورس اوراق بهادار و وزارت اقتصاد است اصلاً عملاً سپردن این حوزه به یک دستگاه به نظر ما کار اشتباهی بود و دلیلش هم این است که یک دستگاه نمی‌تواند توانایی کامل سیاست گذاری این حوزه را ندارد در ستاد ملی رمز ارزش‌ها مقرر شد اصلاً در سند تحول دولت مقرر شد که یک ستاد ملی شکل بگیرد با ریاست معاونت اقتصادی رئیس جمهور که جناب آقای دکتر رضایی قبل از ابلاغ این سند تحول آقای دکتر رضایی جناب آقای رئیسی ابلاغ کرده بودند که سیاست گذاری این حوزه را از طریق ستاد هماهنگی اقتصاد دولت پیگیری کنند بعد این موضوع مسئله مهمی بود که به خاطر اینکه انسجام پیدا بکند همه وزرا را بتوانیم سر یک میز و با تعارض منافع مختلفی که در این حوزه وجود دارد سیاستگذار منسجمی صورت بگیرد این ستاد شکل گرفت در سال ۱۴۰۰ کار را انجام داد این ستاد و خوب هم پیش رفت عرضم به حضورتان که در در بازدهی که ۱۴۰۱ سند فضای مجازی شهریور ماه ابلاغ شد هماهنگی‌هایی هم با مرکز ملی انجام گرفته یک جلساتی هم با دبیر سابق مرکز ملی انجام گرفت و در نهایت قرار شد که در ستاد تحول هر چیزی که در حوزه رمز ارزها است بیاید از مجرای ستاد تحول به تأیید برسد و بعد آن وقت مبتنی بر آن نیازی که کشور دارد و آن قانون گذاری که هست سطح قانونگذاری برود در مرجع ذیصلاح تصویب شود آن پیش نویس یا آن قانون مثلاً اگر قانون است برود در مجلس اگر در حوزه مقررات است بیاید در هیئت وزیران مصوب شود کما اینکه ما در همین بازده هم در برج ۸ البته ۶ و ۸، ۶ مصوب شد ۸ ابلاغ شد آیین نامه استخراج رمز دارایی‌ها را در هیئت وزیران مصوب کردیم و عملاً می‌شود گفت که فعالیت سیاست گذاری و به عبارتی قانونگذاری این حوزه
صدرآبادی:نگاه کنید سند راهبردی فضای مجازی ابلاغی که داشت تقریبا عزیزان اگر متنش را نگاه کنند تقسیم وظایف به دستگاه‌ها کرد آنجا به وزارت اقتصاد تکلیف کرده گفته که وزارت اقتصاد شما برو سند ساماندهی کاربری رمز ارزها را تدوین کن همانطور که فرمودند وزارت اقتصاد این سند را باید تنظیم بکند و ارائه بدهد خب وزارت اقتصاد از آنجا که زیر بدنه دولت است الان دارد با همکاری ستاد ملی این سند را تنظیم می‌کند البته یک سری اقدامات هم انجام داده بودند حتی در ستاد ملی هم جلساتی گذاشتیم که بیایند ارائه بدهند این سند را و اگر هم قرار باشد که به آنجا برود برای تصویب باز هم از بدنه دولت و ستاد ملی رمز ارزها می‌رود.
سوال: خب باشد در نهایت ما به یک جواب برسیم در نهایت قرار است که همان سند راهبردی فضای مجازی پیگیری شود؟
صدرآبادی: نگاه کنید سند راهبردی فضای مجازی فقط تکلیف کرده شما ساماندهی را بیاورید پس یک سند ساماندهی باید تدوین شود.
سوال: الان همان جا به وزارت اقتصاد تکلیف شده که برود آیین نامه اجرایی را تنظیم بکند؟
صدرآبادی: آیین نامه اجرایی و یا به عبارتی ساماندهی الان در بدنه دولت دارد در ستاد رمز ارزش‌ها تهیه می‌شود.
سوال:مشخص شد پس سند بالادستی سند راهبردی فضای مجازی است در حوزه رمز ارزها، اما اون بحث آیین نامه اجرایی را شما دارید در ستاد پیگیری می‌کنید با همکاری شورای عالی فضای مجازی درسته؟
صدرآبادی: تقریباً همینطور است، چون که آن سند فضای مجازی عملاً فقط تعیین تکلیف کرده است.
سوال: فقط وظایف را مشخص کرده، ولی شما دارید در حوزه عملیاتی و اجرایی انجام می‌دهید؟
صدرآبادی: بله ساماندهی ندارد. سند ساماندهی که ما تدوین کردیم، ۷ فصل دارد و مفصل است اصلاً سند راهبردی فضای مجازی ورود به جزئیات نکرده است.
سوال:بسیار خب حالا فکر می‌کنید که تمام بشود؟
صدرآبادی: واقعیت در بدنه دولت انجام گرفت و تدوین شد حتی دو جلسه در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مطرح شد ۴۷ ماده بود سند ساماندهی همین رمز ارزها، ولی یک سری ملاحظات حاکمیتی وجود داشت بابت به عبارتی سیاست گذاری این حوزه و یکی هم اختلاف نظر‌های دستگاه‌های مختلف بعضی از دستگاه‌ها مد نظرشان بود که این سند نباید تصویب شود ما نباید رسمیت بدهیم بعضی از دستگاه‌ها نظرشون این بود که سیاست یک بام و دو هوایی که دولت تا به امروز گرفته به ضرر شده همین مطالبه‌ای که امروز مردم دارند که اینجا آقا بی‌قانونی است بی‌مقرره است این ضربه می‌زند به اقتصاد کشور.
سوال: خب در نهایت امشب به مردم بگویید که فکر می‌کنید کی این حوزه کامل شود؟
صدرآبادی: ما امیدواریم که با توجه به اتفاقاتی که افتاده تا پایان امسال، چون سند آماده است فقط آیین نامه اجرایی و احکامش آماده است امیدواریم که تا پایان سال در هیئت وزیران یک بخشش و یک بخشش هم در شورای عالی فضای مجازی و یا شورای عالی هماهنگی سران قوا تکمیل شود.
سوال: امیدواریم که تا پایان سال جاری این حوزه مهم صاحب آیین نامه اجرایی شود خب آقای آشتیانی اگر شرایط به همین منوال ادامه پیدا کند فکر می‌کنید چه آسیب‌هایی وجود دارد و اینکه قانونمند شدند حالا سند که حالا آقای صدرآبادی فرمودند که مصوب شده و الان داریم روی آیین نامه اجرایی اگر این داستان ادامه پیدا کند چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند و اگر قانونمند و نظام مند شود چه فوایدی می‌تواند برای کشور و اقتصاد ما به همراه داشته باشد؟
عباس آشتیانی کارشناس اقتصاد دیجیتال: ببینید واقعیت این است که به همین روش‌های موازی کاری که تا امروز شما اشاره کردید ما نقد خیلی جدی داریم همین مرکز ملی فضای مجازی در ۲۷ اسفند ۱۳۹۹ بانک مرکزی را به همراه وزارت اقتصاد و سه تا از دستگاه‌های دیگر متولی تنظیم گری این حوزه انجام داده بود یکی از نکاتی که باید مورد توجه قرار بدهیم این است که سند که در حال حاضر دارد تدوین می‌شود حالا ۴۷ بند دارد یا هر چیز دیگری بخشی از آن نیاز به قانون دارد بخشی از آن نیاز به مقرره دارد بخشی از آن نیاز به مصوبه و تصویب در شورا‌های عالی و لذا من واقعیتش این است که خیلی خوشبین نیستم همانطوری که اشاره کرد آقای دکتر صدرآبادی عزیز زیادی است که محتوا آماده شده، ولی متاسفانه تا به امروز اگر نتیجه‌ای ندیده‌ایم این است که واقعیت این است که به نظر من خیلی گسترده دیده شده این موضوع
سوال: یعنی شما می‌گویید که اون سند جوابگو نیست و باز هم در حوزه اگر بخواهیم آیین نامه‌اش هم تنظیم کنیم باز ما خلأ قانونی داریم؟
آشتیانی: هنوز سندی تصویب نشده محتوای آن تا به امروز آماده شده و هیچ سندی وجود ندارد فعلاً و متاسفانه اتفاقی که افتاده تا به امروز از مخاطب قرار رگولاتور و مسئول در دستگاه‌های حاکمیتی
سوال:من منظورم از سند سند راهبردی فضای مجازی بود که یک بخشش رمز ارزها است ما می‌خواهیم برای آن بخش آیین نامه اجرایی بدهیم نوشتن این آیین نامه باز نیاز به قانون دارد؟
آشتیانی کارشناس اقتصاد دیجیتال: نیاز به قانون و تصویب قانون و تصویبات متعدد دارد و تقریباً همه ارکان درگیر هستند از ویژگی‌اش این است که هنوز برای لازم الاجرا شدن چیزی که ما تعریفی که در قانون به عنوان بخشی از دارایی‌های نامشروع و یا رمز ارز و یا رمز ارزش و یا هر چیز دیگری اسم بگذاریم نداریم قطعاً ما نیازمند قانون داریم و من فکر می‌کنم که بازده زمانی بیشتری را احتمالاً برای آن سند ما در پیش رو خواهیم داشت، ولی پیشنهادی هم که ما خدمت دولت دادیم و معاونت حقوقی ریاست جمهوری هم می‌دانم دارد روی این موضوع کار می‌کند این است که بخش تعریف دارایی‌های نامشروع و و تعریف ارزش‌ها را جدا بکنند به عنوان یک کلاس دارایی و این را بتوانند جداگانه اگر ما در قالب یک قانون و یا یک مصوبه لازم الاجرا داشته باشیم گام بزرگی است حالا سوال حضرت عالی سوال خیلی به جایی است در این فضایی که چند سال گذشته چه اتفاقی افتاد و در ادامه چه میخواهد سر این موضوع بیاید واقعیت این است که حوزه آموزش یکی از قربانیان این اتفاق بود در جایی که کشور‌های دیگر مثل امارات متحده عربی ترکیه در همسایگی ما در تمامی ابعاد این حوزه به خصوص سرمایه‌گذاری روی خود دارایی‌های رمز انگاری شده حوزه تبادل بسیار پیشرفت کرده‌اند با قوانین تشویقی دارند سعی می‌کنند سرمایه‌های دیجیتال جهانی و نخبگان را به سمت خودشان جلب کنند ما متاسفانه فرصت سوزی بسیار سنگینی در حوزه آموزش و تربیت نیروی متخصص داشتیم در حوزه جلوگیری از نوآوری کسب و کار‌ها و جهانی شدنشان داشتیم چرا که کسب و کار ما نگران این است که این نوآوری منجر به چه برخوردی از سمت تعدد دستگاه‌های حاکمیتی خواهد شد.
سوال: باید خیلی زودتر از این میرفتیم روی تطبیق کسب و کارهایمان با شرایط موجود؟
آشتیانی: بله و اینکه یکی دیگر از قربانیان هم رشد کلاهبرداران است در فضایی که تشخیص سره از ناسره سخت است برای مردم سود جویانی هستند که در این وسط از اعتماد مردم از این فضا می‌آیند استفاده می‌کنند البته این نکته واقعیتش جا دارد اینجا گفته شود که در تمام دنیا یک مقداری بلاتکلیفی تا حدودی وجود داشت در ابتدای مواجهه کشور ما یک مقدار دارد کندتر پیش می‌رود، چون تکلیف تا حدودی مشخص شده ما نیازمند خیلی از قوانین برای این حوزه نیستیم بلکه نیازمند قوانین بسیار محدود، ولی مکانیزم‌های تنظیم‌گری و نظارت‌های بخشی بر قسمت‌های مختلف این حوزه هستیم که بتوانیم با رویکرد مدیریت ریسک، نه رویکرد مجوز محوری رویکرد زیادی ریسک‌های فناوری‌های نوین مالی من جمله این حوزه را بتوانیم پوشش بدهیم.
سوال: نکته مثبتش اینجا است که در گذشته اینطور بود که اصلاً اعتقادی به این فضا وجود نداشت، اما خوشبختانه در دولت سیزدهم حداقل اینکه اعتقاد به این فضا و رفتن به این سمت حالا به سمت تنظیم‌گری و قانون گذاری دارد اتفاق می‌افتد این خودش نکته بسیار مثبتی است
صدرآبادی: به نظر من نکته آقای آشتیانی درست است ما یک سری قوانین پایه و به عبارتی می‌شود گفت قوانین مادر این حوزه را در دارایی‌های دیجیتال نیاز داریم در حتی در دنیا تجربه ساختارسازی و به عبارتی ایجاد یک تشکیلاتی متمرکز روی این حوزه به عنوان مثال شاید مثلاً ۵۰ سال پیش سازمان بورس اوراق بهادار در دنیا داشت کم کم شکل می‌گرفت و بعد مثلاً در کشور‌های در حال توسعه آمد شکل گرفت چرا، چون یک بازار جدیدی شد به عنوان بازار سرمایه الان هم در دنیا و آن روند جهانی این بازار دارد شکل می‌گیرد این ساختار سازمان یافته این حوزه و قوانین پایه این حوزه لازم دارد.
سوال: وقتی ما این قوانین پایه را نداشته باشیم وقتی ما اصلاً دارایی دیجیتال را در قانون خودمان هنوز نداریم چطور می‌خواهیم این سند را رویش تعریف کنیم؟
صدرآبادی: نکته همین است یک سری از اقدامات به نظر می‌رسد که در حیطه اختیارات هیئت وزیران وجود دارد که می‌تواند مقررات گذاری کند و به عبارتی تنظیم‌گری این حوزه را انجام دهد، چون هیئت وزیران یک سری اختیارات قانونی دارد ما یک سری از احکام را لزومی ندارد برایش قانونی داشته باشیم مثلاً فرض کنید در مورد بحث پرداخت ما الان اینکه در چه مرحله‌ای هم هست توضیح مختصری بدهم عملاً ۴ فاز منطقه و به عبارتی ۴ بحث جدی در این حوزه وجود دارد یکی بحث تولید است یکی بحث نگهداری این رمز دارایی‌ها و رمز ارزها بعد یکی تبادل که همان خرید و فروش می‌شود و بعد حوزه پرداخت پرداخت هم به معنای اینکه با رمز دارایی و رمز ارزش شما خرید خدمت و خرید کالا انجام می‌دهید در حوزه استخراج الان تعیین تکلیف شده با همان مصوبه هیئت وزیران البته در سال ۹۸ هم تعیین تکلیف شده بود در حوزه عملاً نظام جمهوری اسلامی و حاکمیت در استخراج یک وفاقی و یک توافقی را پیدا کرده در حوزه پرداخت هم همه متفق القول هستند که ما باید پرداخت داخلی یعنی خرید کالا و خدمت از طریق این‌ها را ممنوع کنیم، چون به نظام اقتصادی ضربه می‌زند و نظام حاکمیت پولی ما را تحت شعاع قرار می‌دهد در حوزه پرداخت‌های بین‌المللی هم استفاده کنیم.
سوال: بسیار خب باز این یک بحث دارد واقعاً اینکه قانون پایه وجود نداشته باشد به نظرم شاید در برخی از حوزه‌ها شاید همانطور که آقای آشتیانی هم گفت امکان دارد ما را با در بسته روبرو کند اجازه بدهید نظر آقای مانی یکتا را هم دریافت کنیم آقای مانی یکتا ضمن عرض سلام مجدد خدمت شما به عنوان همکار وزارت اقتصاد در تنظیم آیین نامه بفرمایید تاکنون چه اقداماتی انجام شده و الان کجای کار قرار دارید و نظرتان چیست با توجه به این موازی کاری‌هایی که دارد انجام می‌شود و نبود قوانین پایه‌ای مثل نداشتن قوانین دارایی‌های دیجیتال چه باید کرد؟
مانی یکتا: من هم سلام عرض می‌کنم همانطور که اشاره فرمودند عزیزان بالاخره اقداماتی چه به صورت منفرد توسط دستگاه‌های مختلف چه بعضاً هماهنگی‌های مختصری انجام شده طبیعتاً ما به عنوان بانک مرکزی اولین وظیفه که داشتیم این بوده سعی کنیم علاوه بر اینکه ملاحظات و مخاطرات اقتصادی که در حوزه رمز ارزها مد نظر بانک مرکزی است و نقاط ضعف و مخاطراتی که می‌تواند بر اقتصاد کشور داشته باشد را در کنار برخی مزایای مالیش مد نظر قرار بدهیم کمک بکنیم و راهبرد کشور تعیین شود این اقداماتی که الان اشاره شد اگر به نتیجه نرسیده من خواهشم این است که عنایت داشته باشید دلیل اصلیش پیچیده بودن موضوع است یعنی در واقع موضوع رمز ارزها همانطور که آقای آشیانی هم اشاره می‌فرمودند تقریباً در خیلی از کشور‌های دنیا الان با ابهامات مقرراتی مواجه است در بعضی از کشور‌ها و اقتصاد‌ها با توجه به میزان ورود رمز ارزها به اقتصاد و حجم مبادلات به نسبت حجم مبادلات اقتصادی با توجه به اینکه خیلی کمتر است ورود این کشور‌ها بسیار بسیار نامحسوس از نظر مقرراتی بوده برخی از کشور‌ها با توجه به مقیاس اقتصادی‌شان ورودشان یک مقدار در فضای تقویمی و مقرراتی بیشتر بوده شرایط اقتصاد ما هم یک شرایط ویژه است مستحضر هستید به هر صورت کشور از نظر منابع ارزی از محدودیت‌های جدی است و رمز ارزها اولین مخاطره‌ای که در کشور ایجاد می‌کند این است که با توجه به اینکه تراز ما در حوزه رمز ارزها بیشتر در واقع واردات رمز ارز هست تا تولید و استخراجش به شدت ارز بری دارد و این از این منظر برای بانک مرکزی ملاحظه جدی دارند ما در بانک مرکزی پیشنهادات مان را در واقع در سال ۱۴۰۱ به صورت مکتوب هم خدمت معاونت اقتصادی رئیس جمهور و هم در واقع وزارت اقتصاد و وزارت ارتباطات به عنوان دستگاه‌های همکار معین شده بودند جمع بندی کردیم و خدمت این عزیزان ارسال کردیم و انتظار داشتیم که با در نظر گرفتن ملاحظاتی که ما در بسته پیشنهادی مقرراتی که ارائه کرده بودیم به یک جمع‌بندی‌های کلی برسد که حالا با توجه به اقداماتی که در ستاد رمزارزش‌ها در حال پیگیری هست امیدواریم که ما هرچه زودتر این در واقع نتیجه حاصل شود
سوال: و در حال حاضر کجای کار هستید؟
مانی یکتا: ببینید در ستاد حال آقای دکتر رضایی بهتر از بنده میتوانند توضیح بدهند کماکان روی موضوعات بسیار جدی الان توسط دستگاه‌ها اختلاف نظر وجود دارد این اختلاف نظر هم عرض می‌کنم یک بخشش به این دلیل است که رویکردی که برخی از دستگاه‌ها دارند رویکرد ایجابی است یعنی به طبع با توجه به مقایسه وضعیت کشور با سایر کشور‌ها انتظار دارند که ما زمینه گسترش و رواج و توسعه رمز ارزها را ایجاد کند در صورتی که برخی از دستگاه‌ها واقعاً ملاحظات جدی دارند از جمله خود ما به عنوان بانک مرکزی ببینید ما یکی از ملاحظات ارزی مان عرض کردم ملاحظات ارزی است رمز ارزها به شدت ارزبری برای کشور ایجاد می‌کنند در عین حال که که فرصت هدایت منابع ارزی برای تامین نیاز ارزی کشور را شدت مشکل ایجاد می‌کند و موضوع دوم ملاحظات در واقع مخاطرات ناشی از به کارگیری این ابزار به عنوان ابزار پولشویی است در هوای دنیا این مخاطره یک مخاطره جدی است و پیشنهاداتی که ما ارائه کردیم ناظر بر این بوده که فضا را به سمت کنترل فضای مبادلاتی ببرد.
سوال: آقای مانی یکتا راهکار پیشنهادی با توجه به شرایط موجود و اینکه هر روز داریم خبر‌هایی می‌شنویم از کلاهبرداری در حوزه رمز ارزها؟
مانی یکتا: ببینید تأکید من اتفاقاً خیلی نکته خوبی را اشاره فرمودید من خواهشم این است که ما خدای ناکرده با ارائه گزارشی از وضعیت ایجاد مقررات برای فضای رمز ارزها مردم عزیز را دچار اغتشاش ذهنی نکنیم که قرار است در کشور ما یک رویکرد کاملاً ایجابی داشته باشیم و زمینه گسترش و ورود رمز ارزها به فضای اقتصادی را فراهم کنیم خیر آنچه که فکر می‌کنم عزیزان هم بهش اتفاق نظر دارند این بود که مردم عزیز هم مد نظر داشته باشند فضای رمز ارزها فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست خیلی با احتیاط باید واردش بشوند به طبع می‌تواند در تسهیل برخی از پرداخت‌های خرد مورد استفاده قرار بگیرد و ما باید چهارچوب‌هایی را برای مردم عزیز مشخص بکنیم و البته فرصت‌هایی را باید ایجاد بکنیم که اگر امکان توسعه اقتصاد دیجیتال در آن می‌شود فراهم شود ما فضای کنترل شده و آزمایشی را برایش فراهم کرده باشیم.
سوال: متشکرم از مشارکت و توضیحات شما آقای مانی یکتا مدیر اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی یک دقیقه فکر می‌کنم به هر دو بزرگوار زمان برسد که بتوانند جمع‌بندی بکنند قرار است چه اقدامی انجام بدهید که این روند سرعت پیدا بکند هرچه سریع‌تر ما این تنظیم‌گری و قانونگذاری را داشته باشیم البته فارغ از موازی کاری‌ها و آن اتلاف انرژی و وقت؟
صدرآبادی: نگاه کنید من به نظرم دلیل اصلی را که مطرح کردند آن اختلاف نظر‌های است که در بدنه دستگاه‌های دولت وجود دارد ما در ستاد کاملاً الان جلسات کارشناسی هفته‌ای دو جلسه حداقل دارد برگزار می‌شود که به یک توافق نظر برسیم و به یک الگو برسیم که به فرض مثال آن ریسکی که آقای یکتا فرمودند که مثلاً خروج ارز داریم ما چگونه می‌توانیم ما این را با تولید جبران کنیم و این را واقعاً مثل یک اکوسیستم یک زیست بومی ببینیم که به ابعاد مختلفی دارد و بتوانیم به این نظر برسیم این واقعا یکی از سخت‌ترین مراحلی بوده است که در ستاد در این دو سال انجام گرفت الان آن چیزی که جمع‌بندی شده و بسیار مهم است و برخی از دستگاه‌ها هنوز این جمع‌بندی را تن نمی‌دهند بهش این است که ما از بلاتکلیفی بالاخره باید در بیاییم سیاست گذشته سیاست سکوت بوده چشم پوشی بوده ما اعلام کردیم که مردم ریسک این با خودتان است مبادله نکنید و این اعلام درستی بوده، ولی از آن طرف سکو‌های تبادل رشد پیدا کردند گسترش پیدا کردند و این اتفاقات افتاد.
سوال: خیلی متشکرم آقای آشتیانی بفرمایید؟
آشتیانی: عرضم به حضورتان که حوزه دارایی‌های رمزنگاری شده به عنوان یک کلاس دارایی در تمام جهان بخشی از ثروت را به خودش جذب کرده و یک مقدار ورود مردم به این حوزه با توجه به ماهیت غیر متمرکزش ناگزیر است این است که حاکمیت ما یک مقدار با رویکرد محتاطانه با این قضیه رفتار می‌کند درست است و من با حرف آقای دکتر یکتا را تایید می‌کنم که حاکمیت نباید منجر به تشویق و شیوع ورود مردم به سرمایه‌گذاری این حوزه شود، ولی به هر حال این را باید بدانند که قانونگذاری سفت و سخت در حقیقت عطش سرمایه‌گذاری این حوزه را از بین نمی‌برد بلکه ممکن است بازار را از بازار شفافی که نعمتی به عنوان سکو‌های تبادل رمز ارزی فعلاً در کشور ما داریم و واقعاً خوب عمل کردند می‌تواند آن را از آن بازار شفاف به سمت بازار زیرزمینی ببرد و سرمایه‌های مردم را در معرض خطر قرار بدهد پلتفرم‌های خارجی وجود دارند توجه کنیم دقیقاً تجربه پیام رسان‌ها ممکن است اینجا اتفاق بیفتد و خیلی خطرناک است انتخاب بین یک پلتفرم داخلی که میخواهد قانون را رعایت کند اگر آن قانون سختگیرانه و عجیب باشد مردم را به سمت سکو‌های خارج از کشور و خطر سرمایه سوق می‌دهد.