سلام بر محرم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز بوشهر، عزاداری سالار شهیدان در استان بوشهر دارای پیشینه طولانی است؛ به گونه‌ای که نوع و شکل عزاداری و محتوای متون نوحه‌ها و تعزیه ها، عزاداری مردم استان بوشهر را متمایز از دیگر نقاط کشور کرده است.

 

 

ذکرخوانی از آیین‌های آغاز ماه محرم در استان بوشهر است. در این رسم دیرینه تعدادی از افزاد مسن که بزرگتر مجلس محسوب می‌شوندهنگام غروب آفتاب آغازین روز ماه محرم با نوای خوش ابیات و اشعاری را زمزمه کرده و مردم را در جریان فرارسیدن محرم قرار می‌دهند.

 

 

سنج و دمام به عنوان دو نوای آشنا در عزاداری سالار شهیدان برای مردم استان بوشهر و عزاداران امام حسین در این استان در واقع هشدار باش و دعوت به عزاخانه سرور شهیدان دشت نینواست. گروه دمادم‌زن متشکل از ۵ تا ۷ نفر است که شامل یک نفر اشکون زن (دمام کوچک)، دو نفر غمبرزن (دمام بزرگ) و چهار نفر هم زیر غمبرزن (دمام متوسط) می‌شود که به صورت هماهنگ با هم و در ریتمی متفاوت بر طبل و دمادم خود با شور و حرارت خاصی می‌کوبند.

 

 

پامنبری دومین مرحله ازعزاداری بوشهری پس از نوای روح نواز سنج و دمام است. تعدادی از افراد پا به سن گذاشته و دارای نوای خوش با نشستن در کنار منبر به صورت جمعی و با سبکی خاص پامنبری را اجرا می‌کنند.

 

پامنبری خوانی از قدیمی‌ترین سبک‌های نوحه خوانی و عزاداری در استان بوشهر است. مردم در قسمت‌هایی که لازم است در جواب ذاکر همخوانی می‌کنند.

 

 

 

 

سومین مرحله از عزاداری سنتی استان بوشهر سینه زنی سنتی است.

 

سینه زنی با تشکیل حلقه‌های ویژه سینه یا بر (Bor) آغاز می‌شود.

 

در سینه‌زنی بوشهری یک نفر به عنوان پیشخوان با خواندن نوحه‌های پیش واحد مجلس عزا را برای نوحه خوانی آماده می‌کند. در هر بر یا حلقه سینه‌زنی، افراد با دست چپ، کمر فرد کناری را گرفته و با دست راست سینه می‌زند و سینه‌زن‌ها با هر ضربه به سینه، پای خود را حرکت داده و دور می‌چرخند و نوحه‌خوان اصلی، نوحه را با دو ضرب به صورت هر ضرب روی یکی از پا‌ها اجرا می‌کند و مردم هم در جا‌های لازم پاسخ می‌دهند.

 

اوج اجرای سینه‌زنی بوشهری، اعلام واحد توسط نوحه‌خوان است که در آخرین لحظات سینه‌زنی که دریای مواج سینه‌زنان در اوج هیجان و شور فرو رفته، پس از یک مکث کوتاه با صدای رسا می‌گوید واحد و از این به بعد سینه‌زن‌ها فقط روی پای راست سینه می‌زنند و نوحه‌خوان نوحه واحد را مطابق و مناسب با روز عزا می‌خوانند.

 

در واحد سینه زنان با حرکات موزون پا، پای راست را عقب می‌اندازند در حالی که خم شده اند، دست راست را تا نزدیک زمین می‌برند، بعد با چرخش دست بلند می‌شوند و به صورت هماهنگ و یک صدا سینه می‌زنند.

 

آیین سینی زنی بوشهری از جمله آیین‌های مشهور و سنتی عزاداری است که به ثبت ملی رسیده است.

 

 

 

 

نحوه انجام آیین هیا مظلوم به این صورت است که افراد با گرفتن کمر فرد جلو یک صف تشکیل می‌دهند و به نرمی قدم برداشته و به جلو می‌روند. در این مراسم عزاداری، گروه پس از طی مسافتی ایستاده و دایره وار و خمیده به سمت مرکز، با ریتم یزله شروع به سینه زنی می‌کنند.. این آیین سنتی بوشهری در روز‌های نهم و دهم محرم در پایان سینه زنی سنتی برگزار می‌شود.

 

 

 

 

این آیین به یاد وداع جانسوز سید و سالار شهیدان دشت کربلا با اهل بیت رسول خدا در بامدادان روز عاشورا برگزار می‌شود.

 

در این آیین عزاداران بوشهری با نوای "‌ای صبحدم یک دم مدم، یک امشبی بهر خدا، تا کشته نگردد حسین، اندر زمین کربلا" سینه زنان به گرد منبر می‌چرخند و این نوا را با سوز و آه نجوا می‌کنند.

 

آیین صبحدم خوانی یکی از رسوم ماندگار در استان بوشهر است که در کمتر شهری از کشور اجرا می‌شود.