نظرسنجی‌های انجام شده در سراسر آمریکا نشان می‌دهند که تقریبا ۸۰ درصد از آمریکایی‌ها انواع ویتامین یا مکمل‌های دارویی را به صورت منظم مصرف می‌کنند. شاید تصور کنید کاری که بسیاری از مردم برای کمک به حفظ سلامتی خود انجام می‌دهند برای شما نیز مفید است؟
با این حال که ممکن است متعجب شوید، اما پاسخ محققان به این سوال یک "بله" قطعی نیست. به نظر می‌رسد که مصرف مکمل‌های ویتامینی به ویژه مولتی ویتامین ها، آنقدر‌ها هم که فکر می‌کنیم سودمند نیست.
بر اساس مطالعه‌ای که توسط دانشمندان دانشگاه جانز هاپکینز انجام شده و از طریق سالنامه طب داخلی در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است، مولتی ویتامینها خطر بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان، زوال عقل یا مرگ زودرس را کاهش نمی‌دهند. محققان همچنین خاطرنشان کرده اند که مکمل‌های ویتامین‌ای و بتاکاروتن در واقع بیش از آن که سود رسان باشند مضر هستند، به خصوص در دوز‌های بالا.
با استناد به پژوهش مذکور مصرف مولتی ویتامینها نباید بخشی از روال سلامتی هر روز ما باشد و متخصصان تغذیه نیز با این موضوع موافق هستند.
متخصص تغذیه Danielle Gaffen توضیح می‌دهد: فردی که از هر نظر سالم باشد به احتمال زیاد نیازی به مصرف مولتی ویتامینها ندارد! در واقع من به مراجعین خود توصیه می‌کنم که ویتامین‌های مورد نیاز خود را ابتدا از مواد غذا‌هایی دریافت کنند، مگر آن که دارای محدودیت‌های غذایی، آلرژی‌های غذایی یا شرایط سلامتی خاصی باشند که در جذب غذا اختلال ایجاد می‌کند.
در واقع به جای انتخاب یک راه حل یکسان برای هر مشکلی در قالب مولتی ویتامین، می‌توان استفاده از مکمل‌های دارویی را تبدیل به رویکردی هدفمند کرد. به بیان دیگر اگر کمبود مواد مغذی، بیماری یا مشکل سلامتی مشخصی وجود دارد، انتخاب مناسب مکمل‌های خاص می‌تواند مفید و در عین حال همراه با کمترین اثرات جانبی ممکن باشد. اما این امر مستلزم مراجعه به پزشک یا داروساز و مصرف مکمل‌های ضروری تحت نظر آن‌ها خواهد بود.
اما اگر نباید مولتی ویتامین مصرف کرد، پس چه کاری باید انجام داد؟
اگر این سوال را از هر متخصص تغذیه‌ای بپرسیم، با یک پاسخ واحد رو به رو خواهیم شد: بهتر است تا جایی که می‌توانیم ویتامین‌های مورد نیاز خود را به طور طبیعی از میوه‌ها و سبزیجات تازه تامین کنیم.
مولتی ویتامینها در حقیقت مکمل‌هایی هستند که محتوای آن‌ها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تنظیم و بررسی نمی‌شود. این موضوع بدین معنی است که خطر استفاده از برچسب نادرست روی محصول وجود دارد که می‌تواند منجر به مصرف مواد مضر شود.
برخلاف دارو‌هایی که توسط پزشکان تجویز می‌شوند، ویتامینها در راستای تعیین دوز مناسب و همچنین تداخلات دارویی برای هر بیمار به طور دقیق مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرند. در نتیجه اکثر مصرف کنندگان به اشتباه تصور می‌کنند که با مصرف مولتی ویتامینها مسیر سالمی را برای زندگی انتخاب کرده اند. این در حالی است که اغلب این افراد به دلیل عدم درک درست از نیاز‌های تغذیه‌ای خاص خود و نحوه دستیابی به اهداف سلامتی مد نظر دچار مشکل می‌شوند.
زمانی که به صورت خودسرانه اقدام به مصرف انواع مولتی ویتامین‌های موجود در بازار دارویی و منحصرا داروخانه‌ها می‌کنیم، ترکیبی غیرطبیعی از ویتامینها را وارد بدن خود خواهیم کرد که معمولا پیش از این در چنین غلظت‌های بالایی وجود نداشته اند. برای مثال اوردوز ویتامین‌های آ، دی، کا و‌ای می‌تواند اثرات جدی و تهدید کننده برای سلامت فرد داشته باشد.
برای نمونه عوارض مصرف بیش از حد ویتامین آ شامل اختلالات بینایی، کم اشتهایی، ریزش مو، سردرد و حساسیت به نور خورشید است. به طور مشابه، مصرف بیش از حد ویتامین دی می‌تواند باعث ضعف، خستگی، حالت تهوع، خواب آلودگی و از دست دادن اشتها شود. مصرف روزانه ویتامین‌ای بدون هیچ گونه کمبودی می‌تواند منجر به رقیق شدن خون مشکلات مرتبط با لخته شدن خون و خونریزی شود.
در این میان ویتامین‌های محلول در چربی تنها ویتامین‌هایی نیستند که باید نگران مصرف بی رویه آن‌ها باشیم. دوز اضافی بیشتر ویتامین‌های محلول در آب طی فرآیند دفع از بدن خارج می‌شود، اما همچنان این ترکیبات نیز می‌توانند باعث مشکلات گوارشی شوند و در عین حال با دارو‌های مصرفی بیمار ایجاد تداخل کنند.
از این رو همواره انجام آزمایش خون کامل به صورت دوره‌ای توصیه می‌شود. این آزمایش می‌تواند در راستای تعیین اینکه فرد نیاز به مصرف کدامیک از ویتامینها و مکمل‌های دارویی دارد و در عین حال کدام ترکیبات را به میزان کافی از طریق رژیم غذایی دریافت می‌کند، موثر واقع شود.
دریافت مواد مغذی از غذا همیشه بهترین رویکرد و همینطور خط اول اطمینان از دریافت کافی مواد مغذی است. بدین ترتیب هدف مصرف مکمل‌ها پر کردن کمبود‌های مواد مغذی است که ممکن است از طریق مواد غذایی دریافت نشده باشند. با این حال هرگز نباید آن‌ها را جایگزین صد در صد اصلاح رژیم غذایی فاقد مواد مغذی کافی در نظر گرفت.
به طور خلاصه مواد غذایی طبیعی حاوی بسیاری از ترکیبات مهم برای عملکرد صحیح و سالم بدن هستند، مانند ترکیباتی که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می‌کنند. به همین علت اگر بخواهیم تمام نیاز خود را از مکمل‌ها دریافت کنیم، ممکن است بسیاری از اجزای مهم دیگر رژیم غذایی را که برای سلامتی مطلوب خود به آن‌ها نیاز داریم، از دست بدهیم.
منبع: عصر ایران