در سال ۱۳۲۸، شخصی ارمنی تبار به نام «گی گو» به همراه شریک ایرانی، اما روسی تبارش (خسروی) برای نخستین بار دست به تولید پیراشکی در ایران میزنند.
به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، در راسته موبایل فروشان، صرافان و ارزفروشان دوره گرد خیابان جمهوری اسلامی (نادری سابق) یا به عبارتی شیکترین خیابان نیم قرن گذشته از هر آدمی که بپرسی، پیراشکی خسروی کجاست؟ علاوه بر اینکه با دست به سمت مغازه اشاره میکند برای اینکه دلی از عزا دربیاورد پی تو میآید.
معروفترین و قدیمیترین پیراشکی فروشی تهران «پیراشکی خسروی» در میان سایر مغازههای آن حوالی خودنمایی میکند، با سابقهای بیش از ۵۰ سال. با اینکه مغازه تغییر مکان داده است، اما بنا بر گفته مشتریان قدیمی اش، ظاهر و باطن مغازه با گذشته یکی بوده و فرقی نکرده است.
وقتی میخواهی وارد مغازه شوی اندکی باید صبر کنی چرا که همیشه بیش از ظرفیت مغازه، مشتری داخلش است. یک تفاوت دیگر مشهود این مغازه به گفته اهالی محل این است که در این مغازه برخلاف سایر فروشگاههای آن حوالی، کسی قصد ندارد جنسش را به زور به شما قالب کند و فروشندگان با نزاکتشان نمیخواهند که ناراضی از آنجا خارج شوید چرا که حق انتخاب از آن شماست تا از بین پیراشکیهای متنوع یکی را به دلخواه سلیقه و ذائقه تان نوش جان کنید و روی پیشخوانهای بلند بنشینید و پیراشکی مورد سلیقه تان را همراه انواع آب میوهها که در چند سال گذشته به منوی اصلی اضافه شده میل کنید.
همچنان که مشغول خوردن پیراشکی هستید میتوانید بریده روزنامههایی که درمورد این مکان گزارشهایی در آنها به چاپ رسیده و نیز عکس صاحب اصلی مغازه را که در قاب چوبی قرار دارد مشاهده کنید. همچنین عکس و پوسترهایی از تهران دهه ۴۰ هم همه جای مغازه به دیوارها نصب شده است.
تاریخچه پیراشکی خسروی
در اوایل دهه ۱۳۲۰، شخصی ارمنی تبار به نام گی گو به همراه شریک ایرانی، اما روسی تبارش (خسروی) برای نخستین بار دست به تولید پیراشکی در ایران میزنند و مغازهای را در خیابان سی تیر (قوام السلطنه سابق) برای فروش محصولات شان افتتاح میکنند و سپس چند سال بعد مغازه را تغییر مکان میدهند و فروشگاهی در مجاورت هتل نادری در خیابان جمهوری (نادری سابق) تاسیس میکنند که در شروع فقط به تولید و فروش پیراشکیهای کرم دار، مربایی، کلم و سیب زمینی میپردازند که به مرور زمان و تغییر ذائقه مشتریان، سوسیس و کالباس به پیراشکیها اضافه میکنند که معروف به پیراشکی پیتزا و گوشت میشود.
این مغازه به دلیل نزدیکی اش به کافه نادری و واقع شدنش در مدرنترین خیابان آن زمان، پذیرای بسیاری از هنرمندان مشهور حیطههای موسیقی و سینما و حتی ورزشکاران بوده است؛ که به دلیل نزدیکی اش به سفارت بریتانیای کبیر، شایع است که مشهورترین فردی که قدم به این مغازه گذاشته است، وینستون چرچیل، از نامدارترین سیاستمداران بریتانیا و نخست وزیر انگلستان در زمان جنگ جهانی دوم است.
اما در میان جست وجوها هرچه سالها را بالاو پایین میکنی، میبینی که تنها ما قبل تاسیس پیراشکی خسروی، چرچیل در تهران به مدت کوتاهی اقامت داشته است، اما به گفته نوه گی گو که به همراه پدرش صاحب مغازه خسروی هستند، این پیراشکی فروشی ۸۰ سال سابقه دارد پس با این حساب میتوان گفت شاید چرچیل نیز پا به این پیراشکی فروشی گذاشته است.
چند سال پیش، مغازه خسروی بنا به دلایلی تغییرمکان داده است و مغازه دیگری در راسته خیابان جمهوری را باز کرده است با این حال مشتریان قدیمی شان همچنان پابرجاست هرچند بنا به گفته صاحب کنونی آن، امروزه دیگر این مغازه مثل گذشته پاتوق هنرمندان نیست، اما بعضی از هنرمندان با معرفت، بازهم سری به این مغازه میزنند و خاطرات قدیمی شان را زنده میکنند. اما اکثریت خریداران پیراشکی ها، کسبه جمهوری و خریداران موبایل هستند.
در فروشگاه خسروی … شما حق انتخاب دارید تا از بین پیراشکیهای متفاوت یکی را به دلخواه ذائقه انتخاب و نوش جان کنید: پیراشکی کرمدار، مربایی، کلم، سیب زمینی، ژامبون، گوشت، مخصوص و پیتزایی! که در طول زمان با تغییر ذائقه مشتریانش متنوع شده است. اما ظاهر مغازه سالهاست که تغییر نکرده است مهتابیهای سقف بلند و همان ویترین ساده که با چند بسته قهوه و کافی میت و شکلاتهای اطلسی سالهای کودکیمان تزیین شده است.
داخل که میشوی صندلیهای بلند در کنار پیشخوان به تو خوش آمد میگویند و در حالی که مشغول خوردن پیراشکی و نوشیدنی — از انواع آبمیوه و قهوه — هستید میتوانید بریدههای روزنامههایی که در مورد این مکان به چاپ رسیده و مغازهدار هم با ذوق آن را در قاب چوبی قرار داده تماشا کنید. در قابهایی مشابه تصاویری از میدان شهرداری رشت و تهران دهه چهل هم دیده میشود.
ساعت کار این مغازه معروف از ۹ صبح است، اما ساعت رسمی برای بسته شدن مغازه درنظر گرفته نشده چرا که هر زمان پیراشکیهای آن روز تمام شود، کرکره مغازه هم پایین کشیده میشود.
منابع: همشهری، شعار سال؛ کارخانه دار