بیشتر مشكل تولید محصولات كشاورزی، در زمینه عرضه است
لواف زاده در رادیو گفت وگو بیان كرد: تولید كنندگان محصولات كشاورزی در مرحله اول هیچ فكری برای بازاریابی نمی‌كنند و بعد از تولید و بسته‌بندی و انبار، تازه بازاریابی را انجام می‌دهند در صورتی كه قبل از تولید باید فكر بازاریابی باشند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه« ضرب سكه» رادیو گفت و وگو ،میزبان دكتر محمدرضا دهقانی(عضو هیئت علمی پژوهشكده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی و مدیر دفتر ارتباط با صنعت) و مهندس كوروش لواف زاده(مهندس زراعت و اصلاح نباتات، اولین تولید كننده بذر هیبرید ذرت شیرین در ایران، و تولیدكننده گلخانه‌ای و ناظر ویژه سازمان نظام مهندسی كشاورزی استان تهران در بخش گلخانه) با موضوع از مزرعه تا بازار، بود .
مشروح گفتگو به این شرح است:
مشكلات تولید از مزرعه تا بازار چیست؟ دهقانی: در تمام شاخه‌های منتهی به كشاورزی باید آموزش كاربردی و ایجاد الگوی مناسب كشت، اقتصادی و تجاری، تامین نهاده‌ها و مشاوره برای بازار، به جامعه روستایی داده شود. یكی از بحث‌های مهم برای كشاورزان نقدینگی آنها است؛ كشاورزان زمانی كه تولید می‌كنند فشار معیشتی زیادی دارند و در فروش با مشكل مواجه می‌شوند اگر حمایت‌های نهادهای دولتی و سیاستگذاری‌های كلان بتواند واسطه‌ها را سازماندهی كند به شرطی كه در یك چهارچوب خاص باشند و در موازی آن بازار‌های محلی، مرزی و روستایی ایجاد كند خیلی به كشاورزی كمك می‌كند. لواف زاده: مشكل تولید بیشتر در زمینه عرضه است و اكثر تولید كنندگان یك سیستم، چهارچوب و برنامه‌ای دارند برای تولید، پیش تولید و همین جا داستان متوقف می‌شود و در مرحله اول هیچ فكری برای بازاریابی نمی‌كنند و بعد از تولید، بسته‌بندی و انبار، بازاریابی را انجام می‌دهند در صورتی كه قبل از تولید باید فكر بازاریابی باشند. ما محصولاتی تولید نمی‌كنیم كه برای فرآوری آماده باشند تا فراوری شوند جهت صادرات و انبارداری؛ پس مجبوریم محصولات كشاورزی را به صورت تازه خوری مصرف كنیم به این صورت كه مثلاً اگر گل تولید می‌كنیم مقدار تولید شده تا ۲۴ ساعت دوام دارد و بعد از مدتی معدوم می‌شود؛ چون سردخانه وجود ندارد و شبیه به همین در محصولات كشاورزی و سیفی و سبزی وجود دارد و ضرر آن مستقیم با كشاورز است؛ پس بزرگترین مشكل در حیطه و عرضه است. برنامه‌ریزان در قسمت فروش چگونه اطلاعات بازار را به دست می‌آورند؟ دهقانی: عموماً اطلاعات بازار را بخش‌های اقتصادی برنامه‌ریزی جهاد كشاورزی دارند، شاید این اطلاعات خیلی واقعی نباشد اما نزدیك به واقعیت است. یكی از چالش‌ها در این زمینه، بازار و ماركتینگ و برنامه‌ریزی‌هایی كه منجر به فروش مستمر و موفق محصول می‌شود، است. استمرار، بازارشناسی و بازارسازی و بازارداری خیلی مهم است و آمارهای داخلی و خارجی را می‌توان از سایت‌های مختلف پیدا كرد و بر اساس آن برای مصرف داخل و صادرات برنامه‌ریزی كرد. با توجه به آمارهای موجود و برنامه‌ریزی‌هایی كه برای افزایش جمعیت در كشور و دنیا وجود دارد می‌توان برنامه‌ریزی كرد به شرط آنكه با میزان تولید، عملكرد و مواجهه با بازار آشنایی داشته باشیم. چالش‌های عرضه محصولات ارگانیك از مزرعه تا بازار چیست؟ لواف زاده: در حال حاضر متأسفانه در ارگانیك و كسانی كه در بخش‌های مختلف فعالیت‌های ارگانیكی می‌كنند تفسیر خوبی وجود ندارد و محصول با هزینه بالاتری تولید می‌شود و بازار مشخصی ندارد؛ چون اختلاف قیمت دارد و تفسیر و محل عرضه مناسب وجود ندارد كشاورز تمایل به تولید محصول ارگانیك ندارد. چگونه باید مزرعه داران را ترغیب كرد تا وارد حوزه فروش شوند؟ دهقانی: در راستای توسعه كشاورزی از بستر كشاورزی سنتی تا پیشرفته و به موازی آن در بازاریابی و ماركتینگ محصولات كشاورزی می‌توان فعالیت كرد. در حال حاضر نسبت به چندین سال گذشته تكنولوژی پیشرفت كرده و خیلی از كشاورزان به خصوص در بحث گیاهان دارویی از شبكه‌های مجازی و ابزار روز استفاده می‌كنند و سایت‌های مختلف زدند و مستقیم بازاریابی می‌كنند در این راستا حمایت‌های دولت خیلی مهم است مثل برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی و ارتباط با كشورهای مختلف و رایزنی‌ها با بخش‌های بازرگانی كشورهای مختلفی كه در ایران مستقر هستند. گیاهان دارویی قابلیت ارزش افزوده بسیار بالایی دارند و به عنوان سرمایه ملی كشور قابلیت زیادی دارند و در این راستا خیلی از كشاورزها می‌توانند با توجه به امكانات موجود در كشور مستقیماً بازاریابی و محصولات خود را به صورت فروش مستقیم به كارخانه‌ها و حتی به مشتریان نهایی عرضه و قیمت‌ها را كنترل كنند تا سود بالایی داشته باشند.
آیا وجود مناطقی به صورت گلخانه‌ای مثل شهرك‌های صنعتی لازم است؟ لواف زاده: سال‌هاست در این زمینه فعالیت می‌شود اما مشكلات اساسی وجود دارد؛ عموماً زمین شهرك‌ها طوری انتخاب می‌شوند كه مربوط به زمین‌های منابع طبیعی است؛ پس زمین‌های دایری نیستند بلكه بایر هستند و آب ندارند، از سال ۱۳۷۵ شهرك در منطقه حصارگلی ورامین بود كه ۱۳۷۰ هكتار مساحت داشت و قرار بود ۱۲ حلقه چاه داشته باشد و مطالعات آن را یك شركت هلندی انجام د؛ اد اما از آن موقع تا اكنون فقط دو حلقه چاه دارد و از آن ۱۳۷۰ هكتار در حال حاضر پسته كاری می‌شود. متاسفانه به دلیل كمبود آب برای شهرك‌های گلخانه‌ای باید زوم بندی‌های مشخصی در مناطقی كه آب و پتانسیل كار را دارد داشته باشند و نه در هر منطقه استراتژیكی كه امكان زدن گلخانه وجود دارد، برای شهرك‌ها باید بسترهایی آماده شود تا كشاورزان استفاده كنند، اگر نتوانند صادر كنند و بازار هم كشش نداشته باشد كشاورز دچار مشكل می‌شود. در رابطه با كشاورزی مدرن با چه معضلاتی روبرو هستیم؟ دهقانی: در بحث‌های كلان كشاورزی و در تمام شاخه‌ها در تامین نهاده‌ها، بذر، نهال، نشا و مواد غذایی مورد نیاز مشكل وجود دارد، تولید، تجارت و فروش جایگاه خود را دارد اما بحث مكانیزاسیون هم اهمیت دارد، در این راستا شركت‌های دانش بنیان در حوزه‌های مختلف به خصوص در بحث تامین نهاده‌ها و تجهیز مكانیزاسیون در كشاورزی بسیار فعال هستند و امید داریم دولت در برنامه‌های خود از آنها حمایت كند تا بتوانیم به صورت مهندسی معكوس وارد كار شویم و تجهیزات كشاورزی را فعال كنیم. چه حمایت‌هایی باید در این زمینه صورت بگیرد؟ لواف زاده: بزرگترین مشكل یك سری قسمت‌های دستوری است كه جهاد اعمال می‌كند مخصوصاً در بخش صادرات، وقتی تولید كننده نتواند تعهد خود را به كارخانه، بازار و صادرات انجام دهد؛ پس كنترلی روی بازار ندارد و كنترل روی تولید باقی می‌ماند البته كنترل تولید خیلی خوب است؛ اما هنگامی كه هدف بازار نامشخص باشد، باعث می‌شود از تولید باز ماند.