چک بنفش نسل جدید چک های صیادی است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در برنامه روزی نو رادیو اقتصاد، خانم آمنه نادعلیزاده، معاون اداره نظام های پرداخت بانک مرکزی گفت: رنگ بندی از سنوات گذشته هم بوده و افراد براساس سوابق چک های برگشتی شان در سامانه استعلامی ما به طبقه مختلفی تقسیم می شوند.

وی افزود: آنهایی که اصلا سابقه منفی ندارند سفیدند، آنهایی که خب از یک مبلغی بالاتر هست و تعداد چک برگشتی شان بیشتر از ده فقره باشد قرمز رنگ هستند، این وسط ها هم رنگ زرد و قهوه ای هم داریم.

سوال: آنچه که الان در اختیارست چک دیجیتال به عنوان یک امر فراگیر خواهد بود و اساسا چک های کاغذی با این دسته بندی، با این کدینگ، با این استعلام گیری راحت برای دارندگان و دریافت کنندگان از چرخه خارج خواهد شد؟

خانم نادعلیزاده: نه چک کاغذی که از چرخه خارج نخواهد شد قاعدتا تا زمانی که برایش تقاضا وجود داشته باشد چک کاغذی هم وجود دارد اما اگر تسهیلاتی که چک دیجیتال یا الکترونیکی دارد برای مردم ایجاد می کند باعث بشود که اقبال مردم به چک های کاغذی کمتر بشود به صورت اتوماتیک چک های کاغذی کمتر مصرف خواهد شد.

در مورد چک الکترونیک این نکته قابل ذکر است، از آبان ۱۴۰۲ از طریق سه تا بانک چک الکترونیک را به صورت پایلوت به عموم عرضه کردیم که معروفترین آن بانک صادرات باشد، که چک نوع خودش را دارد تبلیغ می‌کند و تعداد زیادی چک صادر کرده، به تدریج هم تعداد بانک‌هایی که دارند این چک دیجیتال یا چک الکترونیک را دارند به سبد محصولات شان اضافه می‌کنند دارد تقریبا تعداد این بانک‌ها افزایش پیدا می‌کند، اما پاشنه آشیل استفاده از چک الکترونیک امضای الکترونیک است.

این مساله یک مقدار کندی در بازار ایجاد کرده چون همه مشتریان شبکه بانکی امضای الکترونیک ندارند و اصلا آشنایی با این مفهوم ندارند ولی شما برای صدور چک الکترونیک لزوما باید از ابزارهای الکترونیک که یکی از آنها امضا الکترونیک هست استفاده کنید یعنی چک الکترونیک بدون امضای الکترونیک که اصلا اعتبار پیدا نمی کند.

سوال: از نظر امنیت این چک ها کدام درجه شان بالاتر است یا این که ممکن است که قابل خدشه باشند یا حتی حک شدن؟

خانم نادعلیزاده: به هرحال سیستم های الکترونیک ریسک استفاده خاص خودشان را دارند ولی در مقایسه با چک های کاغذی، خب کاغذ امکان جعل وجود دارد، امکان سوء استفاده، خیانت در امانت، همه این ها هست اما وقتی درمورد چک الکترونیک داریم صحبت می کنیم چک الکترونیک یک موجودیت واحد کاملا الکترونیکی دارد و بنابراین یک مقدار کمک می کند که خودش مخاطراتش کاهش پیدا کند.

چک الکترونیک دارد از طریق امضای الکترونیک معتبر می شود یعنی مشکلاتی که قبلا سر امضای کاغذی افراد داشتیم، امضای خیس افراد یعنی مثلا اگر طرف درست امضایش را انجام نمی داد یا عمدا یک ایرادی در امضایش ایجاد می کرد که چکش پاس نشود الان دیگر تو چک الکترونیک این معضلات را نداریم امضای الکترونیک یک داده پیام است که روی چک الکترونیک می نشیند و دیگر قابل تفسیر و تحریف و اینها نیست.

سوال: یک نکته ای را مطرح کردند دوستان مان در مورد چک های صیادی هم من یادم هست وقتی داشت جایگزین می شد برای چک های قدیمی مشکل بوده این مقاومت پذیرش این چکهاست به خاطر این که باید یک فرآیندی را برای ثبت و استعلام آن طی بکنند چقدر تلاش شده و چقدر این رویکرد وجود دارد که مبتنی بر آموزش انشاالله این چک الکترونیک وارد بازار بشود و پیش بینی تان چیه از پذیرش استفاده کنندگان از این چک؟

خانم نادعلیزاده: شما به نکته بسیار خوبی  اشاره کردید من یادم هست که سال 99 که آمده بودم خدمت شما تو برنامه خودتان هم خیلی نگران بودید که این ثبت الکترونیک دارد یک روالی را تغییر می دهد که می تواند با مقاومت همراه باشد که اتفاقا فرضیه درستی بود ولی الان دو سال از اجرای قانون گذشته و سامانه صیاد در کشور جا افتاده ببینید که این مقاومت چقدر شکسته شده و اصلا خود مردم چقدر روی آوردند. ولی الان اگر مقایسه آماری داشته باشیم در اردیبهشت ماه سال 1402 که دو سال از اجرای قانون و آن سامانه صیاد گذشته نسبت چک های جدید همان چک های بنفش رنگی که در سامانه صیاد ثبت و صدور می شوند، به چک های صیادی نسل اول 78 درصد هست یعنی مردم خودشان با دیدن فواید این سامانه به سمت چک های جدید صیادی روی آوردند.

سوال: قابل اعتماد هست و خیلی شفاف و یک بخش آن هم البته هماهنگی دستگاه های مختلف هست برای مثال حسابرسان، کار حسابداران را براساس استانداردها می خواهند نظام مالیاتی براساس استانداردهای حسابداری می خواهد، یعنی داوری آنها این است بنابراین خیلی راحت تر هست که من تبادلاتم را خیلی شفاف، بر بستر امنی که فراهم شده با بالاترین استانداردها جابجا کنم برای این چک ها بیشتر هویت پیدا می کنند.

خانم نادعلیزاده: کاملا صحیح هست منتها آموزش و اطلاع رسانی بسیار می تواند موثر باشد و قاعدتا تسهیلاتی که ایجاد می شود امکاناتی که ایجاد می شود که بشود از این چک بهره برداری کرد در اقبال عمومی بسیار موثر هست پیش بینی مان این هست که چک الکترونیک بیشتر مورد اقبال فعالین حقوقی باشد چون آنها به هر حال چک مبالغ بالا صادر می کنند بروکراسی های خاصی دارند و بیشتر با متد امضای الکترونیک و غیره آشنا هستند به خاطر همین احتمال می دهیم که بیشتر درخواست کنند ضمن این که مشتریان حقیقی هم می توانند از این محصول بهره برداری کنند.

سوال: می شود به آمار کاهش چک های برگشتی هم اشاره کنیم؟

خانم نادعلیزاده: بله من تقریبا می‌توانم بگویم که الان نسبت چک‌های برگشتی به چک‌های مبادله شده، هفت درصد یا در برخی از ماه‌ها به زیر هفت درصد می‌رسد که این کاهش آماری را من تقریبا می‌توانم بگویم که نه ماه یا یک سال هست که پیاپی داریم تجربه می‌کنیم که از ۱۸ درصد به هفت درصد رسیدیم که خب واقعا آمار قابل قبولی است.