جمعی از پژوهشگران، دورنمایی کلی از مزایا و معایب سلول‌درمانی و درمان‌های مبتنی بر ترشحات خارج سلولی را مورد بررسی قرار دادند.
به نظر می‌رسد طراحی رویکرد‌های درمانی بر پایه سلول‌های بنیادی، سلول‌های ایمنی و ترشحات خارج سلولی آنان می‌تواند مسیر امیدوارکننده‌ای برای مهار بیماری‌های خودایمنی ایجاد کند.
نوعی از سلول‌های بنیادی به دلیل خصوصیات ویژه و کنش متقابل با سلول‌های مختلف دستگاه ایمنی نقش مؤثرتری دراین‌خصوص ایفا می‌کنند. با وجود نگرانی‌های موجود در خصوص استفاده از سلول‌ها، درمان‌های نوین بدون سلول، مانند استفاده از ترشحات خارج سلولی، موردتوجه قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، خصوصیات منحصربه‌فرد این سلول‌ها آنان را به‌عنوان تعدیل‌کننده‌های ایمنی هوشمند معرفی کرده است که جایگزین مناسبی برای سلول‌درمانی به شمار می‌روند.
باهدف ارائه دورنمایی کلی از مزایا و معایب سلول‌درمانی و درمان‌های مبتنی بر ترشحات خارج سلولی، آقایان حمیدرضا بیدخوری، احمدرضا بهرامی و خانم‌ها آزاده حقیقی طلب، فائزه شکری و همکارانشان در دانشگاه فردوسی مشهد، پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی و دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، به همراه پژوهشگرانی از ایتالیا و استرالیا به نگارش مقاله‌ای مروری در این زمینه پرداختند.
همچنین در این مقاله شرح داده می‌شود که با وجود داده‌های قابل‌ملاحظه در خصوص اینکه این سلول‌ها تعدیل‌کننده‌های قوی سیستم ایمنی در تبعیت از سلول‌های سازنده خود هستند، هنوز تأیید نشده است که نسبت به سلول‌های سازنده خود برتری داشته باشند. همچنین در این مقاله مطرح شده است که ترشحات خارج سلولی می‌توانند حامل مقادیر قابل‌ملاحظه‌ای از ژن‌های تنظیم‌کننده ایمنی، آر-ان-ای‌ها (RNA)، پروتئین‌ها و همچنین مولکول‌های اختصاصی سلول یا بافت خواستگاه خود باشند.
این مقاله در نشریه بین‌المللی Frontiers in Immunology منتشر شده است.