آقای غلامعلی محمدی رئیس سازمان زندان‌های کشور با حضور در برنامه ”صف اول“ شبکه خبر به پرسش‌ها درباره عملکرد سازمان زندان‌ها از حرفه آموزی تا حبس زدایی پاسخ داد.
سؤال: آقای دکتر شما خیلی کار سختی دارید یعنی مدیریت زندان و به نوعی زندان بانی کار سخت و پرمسئولیت و پرمشقتی است یا نه تصور‌ها این است؟
محمدی: البته زندان بانی جزو یکی از ده شغل سخت است که در همه دنیا کاری سخت و مشکل و پرمسئولیت شناخته شده است. ولی سختی کار، بیشتر متوجه همکاران من در صف و بخشی اش متوجه ستاد است. بنده جزئی از این مجموعه بزرگ هستم.
مجری: به هر حال برای شما و همکاران تان آرزوی توفیق دارم و ان شاالله سلامت باشید و بتوانید خدمت کنید به مردم و کشور برای تحقق عدالت.
محمدی: ممنون
سؤال: در پسوند نام سازمان شما آمده است که سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی درست است؟
محمدی: بله؛ همینطور است.
سؤال: به لحاظ اولویت هم اگر بخواهیم حساب کنیم طبیعی است که بحث تأمین از تربیت باید بالاخره اولی باشد به جهت اینکه اصل و اساس این است که آن بحث تأمینی اتفاق بیفتد، ولی نشان می‌دهد که بحث تربیت هم بسیار حائز اهمیت است. جنابعالی ارزیابی تان از اقدامات تربیتی و اصلاحی که در وضعیت زندانیان اتفاق می‌افتد آن تحولی که به لحاظ روحی و روانی شکل می‌گیرد برای یک زندانی، چون خیلی از بخش‌های زندان‌های شما به اسم اندرزگاه، ندامتگاه و این نشان می‌دهد که هدف این است که یک تحول ساختاری و روحی در فرد شکل بگیرد. آن کسی که می‌آید زندان قبل با بعدش متفاوت باشد. این اتفاق به لحاظ تربیتی چقدر در زندانیان ما می‌افتد؟
محمدی: من این نکته را حتماً باید عرض کنم که زندان یکی از واقعیت‌های تلخ همه جوامع بشری است، اما در قبال این واقعیت تلخ این را باید بپذیریم که مهمترین رسالت در مأموریت ما در امر زندانبانی، اصلاح و تربیت زندانیان و بازگشت سعادتمندانه زندانیان به آغوش جامعه است. یعنی این موضوع ترجیع بند همه اقدامات ما در سازمان زندان‌ها است و این نکته‌ای هم که اشاره فرمودید آرم سازمان زندان‌ها آیه شریفه قرآن ”مَن احیا‌ها فَکانما احَیا النّاس جَمیعاً“ است که نشان می‌دهد هدف و نشانه و آن اقدامات اساسی که در زندان‌ها باید شکل بگیرد مبتنی بر همین آموزه‌های دینی است. آیه شریفه قرآن ناظر بر این است که اگر کسی جان یک نفر را نجات بدهد گویی این است که به یک امتی حیات بخشیده است و در تأویل این آیه شریفه آمده است که به هر جهت اگر کسی موفق شود یک فردی را از گمگشتگی به رهیافتگی هدایت کند، گویی او را زنده کرده است.
سؤال: شما واقعاً الان در زندان این کار را انجام می‌دهید؟
محمدی: این مقدمه‌ای بود برای اینکه روی این نکته مهر تأکید بگذارم که فعالیت‌های ما در زندان در سه محور کلی تقسیم می‌شود، محور اول بحث اقدامات تأمینی به این معنا که به هر جهت سازمان زندان‌ها مجری آرای صادرشده در مراجع قضائی است و ما مکلف هستیم که یک تعداد از افرادی را که معارض قانون هستند اینها را در محلی به نام زندان نگهداری کنیم امنیت آن‌ها را حفظ کنیم وضعیت مناسبی برای نگهداری شان اعم از خوراک، پوشاک، وسایل گرمایشی، سرمایشی، بهداشت را رعایت کنیم، اینها در پوشش اقدامات تأمینی تلقی می‌شود البته این اقدامات تأمینی به معنای عرف زندانبان نیست نه به آن معنایی که در حقوق کیفری در خصوص اقدامات تأمینی بحث شده است که آن جدای از این بود. فعالیت دوم سازمان زندان‌ها اقدامات تربیتی است اقدامات تربیتی یعنی همه هدفگذاری ما در زندان‌ها باید منتهی شود به اصلاح رفتار زندانیان که الان ما در زندان‌ها اقدامات فرهنگی و تربیتی را که داریم انجام می‌دهیم که از بحث مربوط به آموزش زندانیان اعم از آموزش کلاسیک گرفته ما از نهضت سوادآموزی داریم تا مقطع دکتری و در سال گذشته داشتیم که زندانی در زندان از پایان نامه کارشناسی ارشد خودش دفاع کرد و از رساله دکتری خودش در زندان دفاع کرد. ما در زندان آمار‌های قابل توجهی داریم که افراد بی سواد بوده اند و آمده اند در زندان و سواد آموخته اند. ما در زندان‌ها اقدامات در حوزه فعالیت‌های فرهنگی قرآنی الی ماشاالله داریم افراد زیادی داریم.
وی ادامه داد: در سال گذشته ۹ هزار و ۷۰۰ نفر از زندانیان در فعالیت‌های قرآنی شرکت کردند و تنها در سال ۱۴۰۱، ۷۲ زندانی موفق شدند که کل قرآن را حفظ کنند. ۶۷ زندانی موفق شدند که ۲۰ جزء قرآن را حفظ کنند. ۱۴۵ زندانی داشته ایم که حافظ ۱۵ جزء قرآن و همینطوری این ۹ هزار و ۷۰۰ نفری که بالاخره در فعالیت‌های قرآنی شرکت کردند.
آقای محمدی اضافه کرد: جشنواره‌های ورزشی را برای زندانیان تدارک می‌بینیم. همین دو سه هفته گذشته بود که ما در یکی از استانها حضور پیدا کردیم و جشنواره تئاتر را تدارک دیده ایم. همه این چرخه اقدامات اصلاحی و تربیتی به این منظور است که ما اوقات فراغت زندانیان را غنی و پر کنیم با حرفه آموزی با مهارت‌هایی که زمینه ساز است برای اشتغال زندانیان در داخل زندان که این می‌تواند بستری هم شود برای اشتغال در خارج از زندان. همه این اقدامات، اقدامات تربیتی ما است و در تکمیل اقدامات تربیتی ما اقدامات حمایتی داریم که این اقدامات حمایتی مکمل اقدامات تربیتی است برای کاهش آسیب‌ها و توجه ما به خانواده زندانیان. مداخلات روانشناسی که ما در زندان‌ها انجام می‌دهیم، کار‌های مددکاری که در زندان‌ها انجام می‌دهیم، مراقبت بعد از خروج از زندان که باید ما زندانیان را همچنان پایش و نظارت و تلاش کنیم به چرخه مجدد زندان برنگردند.
سؤال: چند درصد از افرادی که می‌آیند زندان و خارج می‌شوند مجدداً به زندان برمی گردند؟ شاید بهتر باشد اینطور بپرسم که چند درصد از زندانیانی که محکوم به حبس می‌شوند دارای سابقه حبس و زندانی هستند؟
محمدی: من اینطور پاسخ دهم که خوشبختانه به لحاظ توجهی که بخش عمده آن توجه قانونگذار بوده است به حوزه اشتغال و تسهیلاتی که در حوزه اشتغال قائل شده است و ما نتوانسته ایم در این یکی دو سه سال اخیر موضوع اشتغال را خیلی بها دهیم به لحاظ آن توجهی که قانونگذار داشته است و اعتبار و تسهیلاتی که گرفته ایم و همین اشتغال سبب شده است که در این دو سه سال اخیر ما بازگشت مجدد به زندان مان کاهش پیدا کرده است.
وی ادامه داد: در سال ۱۳۹۹ از هزار نفر, ۶۶ نفر بازگشت داشته اند در سال ۱۴۰۰ از هزار نفر به صورت رندمی که گرفته ایم، ۵۵ نفر بازگشت بوده است و در سال ۱۴۰۱ که این تسهیلات هم افزایش پیدا کرد در سال ۱۴۰۱، آماری را که ما گرفته ایم از هزار نفر تنها ۴۵ نفر بازگشت مجدد به زندان داشته اند و این حکایت از این دارد که هر قدر به اشتغال که مهمترین بستر برای چرخه اصلاح و تربیت است بها دهیم می‌توانیم نرخ بازگشت به زندان را کاهش دهیم.
سؤال: شما در برنامه تحول یک تعهد ۵۰ هزار اشتغالزایی در سال را دارید درست است؟
محمدی: بله؛ همینطور است. خوشبختانه این توفیق را که لطف خداوند شامل حال ما بود و همت همکاران مان و البته مشارکت و همکاری مراجع محترم قضائی در حوزه اشتغال که موفق شده ایم رشد قابل توجهی را در سال ۱۴۰۱ حتی نسبت به ۱۴۰۰ داشته باشیم و حدود ۷۵ هزار نفر زندانی اعم از مولد و نشسته را در زندان‌ها مشغول کار کرده ایم. این آمار امیدبخشی است برای بینندگان عزیزمان که در حال حاضر هزار واحد تولیدی در زندان‌ها داریم با ۵ هزار محصولی که حاصل زحمات زندانیان است.
سؤال: بیشتر این محصولات که تولید می‌کنند چه هستند؟
محمدی: محصولات در حوزه‌های مختلف است. در پوشاک، زراعت، خدمات و صنعت است بسیار متنوع است و این خدمات متنوع حاصل زحمات زندانیان است که هم در بخش اشتغال نشسته و بخش عمده اش اشتغال کارگاهی از جمله کارگاه‌های قالیبافی، کفاشی، کارگاه‌های نجاری در حوزه صنعت، کارگاه‌های بزرگی که یک بخش عمده اش در داخل زندان‌ها البته خارج از محیط بند و در سوله‌های بزرگی که در زندان‌ها تدارک دیده ایم که زندانیان در طول روز می‌آیند در این محیط‌های اشتغال مشغول هستند.
سؤال: این چیزی شبیه به یک شهرک صنعتی است که مثلاً کارخانه‌های مختلف و کارگاه‌های مختلف دارد؟
محمدی: مشابه همین است به ویژه در زندان‌های مرکزی استان ها. بعضی از زندان‌ها را داریم که جمعیت این زندان‌ها از خیلی از بخش‌ها بیشتر است. وقتی زندان داریم که مثلاً حدود ۱۲ یا ۱۳ هزار زندانی دارد این می‌تواند یک شهرک محسوب شود و ما اراضی زیادی داریم در داخل زندان که کارگاه‌های صنعتی ما کارگاه‌های کشاورزی و خدماتی ما اینها در مجاورت زندان‌ها و اندرزگاه‌ها است که در داخل پوسته زندان زندانیان از اندرزگاه‌ها و بند‌های مربوط می‌آیند و در این کارگاه‌ها مشغول کار هستند و بعد برای استراحت برمی گردند. این بخش اول اشتغال نشسته که زندانی در بند خودش دارد کار‌های اشتغال نشسته را مشغول است بخش دوم اشتغال کارگاهی داخل زندان یک تعداد زندانیان که واجدالشرایط هستند بر اساس اجازه‌ای که مراجع قضائی می‌دهند و واجدالشرایط هستند اینها می‌روند در محیط‌های کشاورزی و صنعتی و خدماتی خارج از زندان و مشغول کار می‌شوند. در حوزه‌های شهرداری در حوزه‌های خدمات شهری در حوزه‌های راهسازی و سایر موارد.
سؤال: این بخشی از اقدامات حمایتی است که شما از خانواده زندانیان انجام می‌دهید که معیشت شان دچار مشکل نشود. آن‌هایی که در زندان‌ها به اشتغال مشغول هستند آیا حقوق ثابتی هم دریافت می‌کنند بابت کاری که انجام می‌دهند؟
محمدی: بله؛ حیفم آمد که این اظهارنظر یکی از بزرگان را در حوزه اشتغال مطرح نکنم. ایشان می‌گویند که بعد از دیانت مدرسه‌ای بهتر از مدرسه کار برای تربیت انسان تدارک دیده نشده و ساخته نشده است. یعنی این را ما در عمل تجربه کرده ایم در زندان‌های مان که هر قدر به اشتغال بها دهیم حتی درون زندان‌ها می‌توانیم تخلفات را کاهش دهیم. خیلی طبیعی است که بیکاری آسیب است همانطوری که در جامعه بیکاری آسیب است در زندان‌ها هم اگر ما نتوانیم زمینه‌های اشتغال را برای زندانیان فراهم کنیم، حتماً باید منتظر باشیم که آمار تخلفات را بالا ببینیم. پس یک رابطه کاملاً مستقیم است که ما هر قدر سرمایه گذاری کنیم در حرفه آموزی و اشتغال به همان نسبت می‌توانیم آمار تخلفات و آسیب‌های داخل زندان‌ها را کاهش دهیم. اینکه عرض می‌کنم تجربه یعنی نشان داده شده است که در زندان‌ها در بند‌های کارگری، یک بند‌هایی داریم که زندانیان می‌آیند زندانیان کار همانجا در این بند‌ها ما حداقل تخلفات را درون زندان‌ها داریم. اینکه نفس کار که می‌تواند موجب پر کردن فراغت زندانیان شود از این کار، زندانیان دستمزد دریافت می‌کنند این به عنوان یک تکلیف قانونی است که بر عهده ما مکلف شده است که ما کار هیچ زندانی را بدون پاداش در نظر نگیریم البته پرداخت دستمزد به مهارت زندانی و نوع کار و حتی به منطقه‌ای که در آن کار می‌کند بستگی دارد، چون ۳۱ استان داریم با اقلیم و آب و هوا‌های مختلف و حرفه‌های مختلف؛ بنابراین دستمزد به زندانیان پرداخت می‌کنیم، اما میزان پرداخت دستمزد در بین زندانیان با توجه به مؤلفه‌هایی است که عرض کردم، اما این را می‌توانم عرض کنم که ما در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰، ۴۰ درصد رشد پرداخت دستمزد داشته ایم که امسال هم مترصد هستیم با توجه به این شاخص‌های تورمی، دستمزد زندانیان را افزایش دهیم به لحاظ آن خروجی و تولیداتی که ارائه می‌شود.
سؤال: افراد مختار هستند که کار کنند یا برخی اجباراً باید کار کنند؟
محمدی: کار اجباری در زندان نداریم این چیزی است که قانون برای ما تکلیف کرده است نه حتی آئین نامه که کار برای زندانیان داوطلب کار است، اما این هنر ما باید باشد که به نحوی مدیریت کنیم که زندانیان تمایل برای انجام کار داشته باشند که خوشبختانه این رغبت و انگیزه در بین زندانیان فراهم شده است این را از این جهت عرض می‌کنم که یک تعداد زندانیان هستند که از ارفاقات قانونی مثل مرخصی و خروج از زندان، می‌خواهند بهره‌مند شوند، بهره مندی از این ارفاقات قانونی را در گرو امتیازاتی در نظر گرفته ایم که از مهمترین امتیازات اشتغال داخل زندان است از مهمترین این امتیازات حرفه آموزی داخل زندان‌ها است.
سؤال: شما از ظرفیت بخش خصوصی هم استفاده می‌کنید برای اشتغالزایی و به چه صورت؟
محمدی: قطعاً همینطور است. به موجب اختیارات قانونی که داریم حتی مشوق‌هایی هم قانونگذار برای ما تدارک دیده است که این مشوق‌ها سبب می‌شود که بخش خصوصی رغبت داشته باشد و بیاید داخل زندان. آن مشوق‌ها در وهله اول این است که اگر سرمایه گذار آمد داخل زندان ها، سود حاصل از تولیدش، معاف از پرداخت مالیات است ضمن اینکه کسانی که می‌آیند و در داخل زندان سرمایه گذاری می‌کنند از تسهیلاتی بهره مند می‌شوند.
سؤال: یعنی داخل زندان می‌آیند ماشین آلات و امکانات می‌آورند برای کار تولیدی؟
محمدی: بله؛ در برخی از زندان‌ها سوله‌هایی داریم که این سوله‌ها شاید خیلی بزرگ‌تر از سوله‌هایی است که حتی در شهرک‌های صنعتی وجود دارد. سرمایه گذار‌ها می‌آیند و کارگاه‌های صنعتی بزرگی در داخل زندان‌ها داریم به واسطه سرمایه گذاری سرمایه گذاران و این سرمایه گذاران که می‌آیند می‌توانند از تسهیلاتی که ما به آن‌ها اعطا می‌کنیم بهره‌مند شوند. در سال گذشته ۲۸۲ میلیارد تومان از تسهیلاتی که قانونگذار در اختیار قرار داده است جذب کرده ایم و یک بخشی اش هم مترصد هستیم که ان شاالله جذب شود.
سؤال: اقبال بخش خصوصی بالا است نسبت به این سرمایه گذاری‌ها در زندان ها؟
محمدی: همین جذب اعتبارات حکایت از اقبال بخش خصوصی کرده است البته بخشی که جذب نشده است به دلیل این بوده است که اینها باید بروند تسهیلات را از بانک‌ها دریافت کنند طبیعی است که باید وثایق لازم را تودیع کنند و بتوانند از این تسهیلات که بدون بهره است اندازه یک کارمزد حداقلی به آن تعلق می‌گیرد که اینقدر ناچیز است می‌توانیم تلقی کنیم که از این تسهیلات بدون بهره اینها بهره مند می‌شوند؛ بنابراین این دو مؤلفه یکی اینکه سود حاصل از تولیدشان معاف از مالیات است و دوم بهره مندی از آن تسهیلات قابل توجه بدون بهره، بهترین تشویقی است برای رغبت و انگیزه‌ای که سرمایه گذاران بیایند داخل زندان‌ها ایجاد کار کنند.
سؤال: شما یک تکلیف قانونی داشته اید برای طبقه بندی زندانیان به لحاظ منشأ جرم و شخصیت خود زندانیان، آیا این الان اجرا شده است و بر اساس چه معیاری است که این طبقه بندی صورت می‌گیرد؟
محمدی: ما طبقه بندی را در کلام کلی اجرا می‌کنیم نه در حالا، از گذشته‌های دور طبقه بندی انجام می‌شده است. اما طبقه بندی مؤلفه‌های مختلفی دارد از جمله طبقه بندی جنس و سن. الان در همه کشور ما می‌توانیم اعلام کنیم که کودکان و نوجوان و جوانان جدا از زندانیان بزرگسال در محل‌هایی به نام کانون‌های اصلاح و تربیت نگهداری می‌شوند. درون زندان ها، متهمان را از محکومان جدا می‌کنیم. در بین محکومان بر اساس نوع جرم، جرائم خشن را از سایر زندانیان، جرائم عمدی را از جرائم غیرعمدی جدا می‌کنیم. دیگر در جزئیات این طبقه بندی، به بضاعت و شرایط زندان بستگی دارد، در بعضی از زندان‌ها که زندان‌های جدید است که توانسته ایم فضا‌های گسترده‌ای را ایجاد کنیم. در همین مؤلفه‌های جزئی هم توانسته ایم طبقه بندی را کامل اجرا کنیم.
سؤال: بر اساس جرم که مثلاً بخش سارقان، کلاهبرداران و...
محمدی: یعنی قاتلان و جرائم خشن در کنار زندانیان محکومان مالی نیستند و اینها رعایت می‌شود. اما مثلاً در زندانیان محکومان مالی، ممکن است سؤال کنید محکومیت‌های مالی جرائم متنوعی را دربر می‌گیرد از انتقال مال غیر و کلاهبرداری و خیانت در امانت و ... آیا این به صورت جزئی، می‌گوییم این دیگر بستگی دارد به آن بضاعت ما و شرایط زندان که آیا بتوانیم در این موارد جزئی هم ما این طبقه بندی را داشته باشیم یا نه، اما حتماً این طبقه بندی در آن مؤلفه‌ها و شاخص‌های کلی، طبقه بندی را رعایت می‌کنیم.
سؤال: یکی از موضوعاتی که در سند تحول هم به آن اشاره شده است، بحث امکان اعتراض زندانیان است نسبت به برخی از موارد از جمله اجرای آئین نامه‌ها یا بخشنامه‌هایی که مصوب شده است. الان چه میزان امکان این اعتراض فراهم است، آیا زندانیان بدون لکنت می‌توانند اعتراض شان را که اعتراضی که وارد است آنجا ثبت کنند و شکایت شان را مطرح کنند؟
محمدی: از خیلی سال‌های دور، به هر جهت هرچند که قاضی هستم، ولی سال‌های متمادی در زندان‌ها بوده ام اینکه اشاره به سال‌های دور می‌کنم برای اینکه وضعیت زندان‌ها در گذشته را هم کاملاً به آن آگاه هستم و اشراف دارم. از خیلی سال‌های دور درون زندان‌ها صندوق‌هایی را داشته ایم که این صندوق‌ها زندانیان داخل زندان‌ها یعنی همانطور که تلفن داخل بند‌ها است و زندانی به راحتی می‌تواند بیاید به واسطه آن کارتی که دارد بر اساس شرایطی که تعریف شده است با تعداد محدودی که از همان ابتدا مشخص شده تماس تلفنی می‌گیرد، به همین ترتیب و سادگی می‌تواند بیاید و اعتراض خود را داخل این صندوق‌های داخل بند‌هایی که نصب شده است اعلام کند و کسانی می‌توانند این صندوق‌ها را بازگشایی کنند که واحد‌های نظارتی زندان‌ها هستند یعنی اینطور نیست که مسئولان زندان، نه، واحد‌های نظارتی می‌آیند این صندوق‌ها را باز می‌کنند. یکی از مواردی که در سند تحول پیش بینی شده است که این را به نوعی نتوانسته ایم هنوز به نحو کامل عملیاتی کنیم، هوشمند کردن نحوه دریافت این اعتراضات است؛ مترصد هستیم که ان شاالله تا پایان مهلتی که برای ما در سند تحول مقرر کرده است بتوانیم دریافت این اعتراضات را هم از طریق سامانه‌های هوشمند دریافت کنیم که دیگر هیچ مانعی وجود نداشته باشد. الان مانعی وجود ندارد، ولی طبیعی است که اگر به صورت نظام‌مند و با بهره گیری از فناوری باشد سطح دریافت این اعتراضات می‌تواند تا بالاترین سطح باشد.
سؤال: تعریف شما از هوشمندی چیست؟
محمدی: یعنی سامانه‌هایی در زندان باشد و زندانیان بتوانند از طریق آن اعتراض خود را منعکس کنند.
سؤال: در ۷ یا ۸ ماه آینده این اتفاق می‌افتد؟
محمدی: قطعاً باید تا پایان سال که مهلت انقضای برنامه تحول است این تکالیف قانونی را عملیاتی کنیم.
سؤال: چه میزان زندان‌های ما مجهز به امکانات دوربین برای ثبت و ضبط تصاویر هستند؟
محمدی: زندان یک حلقه امنیت از حلقات امنیتی کشور است. در حد امکاناتی که به ما داده اند استفاده حداکثری کرده ایم برای استفاده از تجهیزت امنیتی درون زندان ها. اما ممکن است سؤال کنید این به حد کفایت است، می‌گوییم نه به حد کفایت نیست و هنوز نیازمند این هستیم که بتوانیم از اعتبارات مناسب برخوردار باشیم که در آن حد ایده آل و نقطه مطلوب ما از تجهیزات امنیتی بهره‌مند شویم. در همین بخش می‌توانم اشاره کنم به دادرسی الکترونیک که این دادرسی الکترونیک نه به نحو خاص آن بحث ضبط صدا و تصویر باشد، ولی زندانی از محل زندان می‌تواند تصویر و صدای خود را به مقام قضائی که دارد در فرآیند دادرسی از او محاکمه می‌کند برساند و خوشبختانه در این فرآیند ما الان رو به رشد هستیم و می‌توانم اعلام کنم که ۷۷ درصد از اعزام‌های ما در زندان‌ها به شیوه دادرسی الکترونیکی انجام می‌شود یعنی بدون نیاز به اعزام زندانی به خارج از زندان برای رفتن به دادگاه همین فرآیند در زندان دارد انجام می‌شود و از بستر همین دادرسی الکترونیک یعنی از سامانه‌ای که در این باره ایجاد شده است زندانی‌ها حتی می‌توانند با خانواده‌های خود در استان‌های دوردست ملاقات کنند.
وی ادامه داد: یکی از تکالیف ما این است که زندانیان را به موطن خود منتقل کنیم، ولی یک وقتی است که زندانی متهم است که شرایط انتقال را ندارد یا به هر طریق ممکن وضعیت و شرایط فراهم نشده است برای انتقال زندانی به موطن خود که تا محل تحمل کیفر ممکن است که فرسنگ‌ها فاصله داشته باشد. الان این بستر وجود دارد که زندانی بتواند به واسطه استفاده از بستر دادرسی الکترونیک، ملاقات الکترونیکی داشته باشد با خانواده خود. خانواده اش می‌رود در محل‌هایی که دفاتر خدمات الکترونیک است مستقر می‌شود و زندانی هم در داخل زندان و صدا و تصویر خود را به خانواده منتقل می‌کند یا صدا و تصویر از طریق دادرسی الکترونیک. حالا آن بحث‌های امنیتی یک بحث جدا است که خدمت تان عرض کردم.
سؤال: پس الان در آن دوربین‌هایی که اشاره کردید همچنان کسری داریم در برخی از زندان هایمان برای ثبت و ضبط تصاویر زندانیان، جدا از بحث دادرسی الکترونیک؟
محمدی: در نصب دوربین‌ها اهم و مهم را لحاظ کرده ایم در جا‌هایی که برای ما اهمیت و اولویت خاص دارد حتماً دوربین را نصب کرده ایم یک جایی است که در اولویت کمتری است یعنی اگر با کمبود اعتبارات مواجه شدیم این کمبود اعتبارات ما اثرش در آن جا‌هایی ظاهر شده است که اهمیت کمتری برای ما وجود دارد. دقیقاً مثل دوربین‌هایی که در سطح شهر است طبیعی است که در میادین مرکزی در بزرگراه‌ها در خیابان‌های اصلی دوربین است، اما ممکن است سؤال کنید از راهور که آیا در همه خیابان‌ها حتی کوچه‌های فرعی هم شما دوربین نصب کرده اید، می‌گویند بر اساس اولویت نه اگر یک موقعی اعتبارات داشته باشند حتماً همه شهر را جذب دوربین می‌کنند، ولی طبیعی است که در حد امکانات بر اساس اولویت امکانات امنیتی را نصب می‌کنند.
سؤال: درباره طراحی نظام‌های انگیزش یا مشارکت نهاد‌های مردمی و مجموعه‌های فرهنگی برای اصلاح مجرمان و ترمیم روابط اجتماعی آن‌ها چه برنامه‌هایی دارید؟
محمدی: یکی از محل‌هایی که می‌تواند موجبی باشد برای مشارکت افرادی که انگیزه دارند برای امور خیر زندان‌ها است و شاهد هستیم که در مناسبت‌های مختلف، خیرین می‌آیند به صورت عمده مشارکت می‌کنند به صورت رایج در آزادسازی زندانیان و بعد در امور حمایتی همیشه در امور مربوط به آزادسازی و کمک‌های مادی نیست نه خیلی از خیرین هستند می‌آیند به واسطه آن هنری که دارند هنرشان را در اختیار زندان قرار می‌دهند. به واسطه آن تخصصی که دارند تخصص شان را در اختیار زندان قرار می‌دهند و ما اینها را در قالب گروه‌های جهادی تعریف می‌کنیم که ما در سال گذشته ۴۰۰ گروه جهادی آمده اند در زندان‌ها خدمات مختلفی ارائه دادند. از خدمات پزشکی و دندانپزشکی گرفته تا مداخلات روانشناسی و سایر موارد اجتماعی و مواردی که می‌تواند موجبات کاهش آسیب را در زندان‌ها ایجاد کند.
پخش تصاویر
سؤال: این شرایط واقعاً هست در زندان ها؟
محمدی: این تصویر و کلیپی را که دیدیم مثل فیلم‌های تکراری هست که در طول سنوات پخش می‌کند، نمی‌خواهم از وضعیت فعلی خودم را مبرا کنم، ولی این کلیپ که مربوط می‌شود به خیلی سال‌های گذشته حداقل برای ۵ یا ۶ سال گذشته است که نکته اول اینکه این اتفاقی که رخ داد در همان زمان برخورد کردند با افرادی که این فضا را برای این زندانی فراهم کردند. یعنی ما ادعا نمی‌کنیم که هیچ تخلفی در زندان صورت نمی‌گیرد.
سؤال: این الان تخلف است یا؟
محمدی: اینکه زندانیان شرایط ویژه‌ای در اختیارشان باشد این تخلف تخلف از این جهت بود که یک نفر موبایل برده است داخل زندان و توانسته است این تصویر را ضبط کند. این تخلف است. نه اینکه، چون گوشی برده و ضبط کرده است ما می‌خواهیم صورت مسئله را پاک کنیم نه اینکه مسائل داخل زندان به هر طریق به بیرون منتقل می‌کند از طریق گوشی که ورودش به داخل زندان ممنوع است همان زمان برخورد شده است.
سؤال: یک تصاویر جدیدتری هم هست این را هم ببینیم.
محمدی: بله.
پخش تصاویر
سؤال: خب این همان شخص است، اما همین شرایط وجود دارد. اوضاع ویژه‌ای است.
محمدی: آن قسمت اول برای من مسجل بود که داخل زندان است، ولی قسمت دوم اولاً برای شما مسجل است که این داخل زندان تهیه شده است. چون من این را ندیده ام.
سؤال: دوستان می‌گویند که گفته شده است از داخل زندان است.
محمدی: در همین حدی که الان قابل تردید است برای من هم جای سؤال است، چون آن را دیده ام و من به عنوان رئیس سازمان حداقل باید در جریان این امور مخصوصاً اینکه فرمودید در این دوره مدیریت این اتفاق رخ داده است. البته ما نمی‌توانیم منکر شویم و بگوییم چنین تخلفاتی نیست. نه تخلف را هیچ موقع نمی‌توانیم ما داخل ریشه کن کنیم، اما می‌توانیم کاهش دهیم و الان هیچ مماشاتی با کسانی که داخل زندان تخلف می‌کنند نداریم این یک نکته؛ نکته دوم اینکه این نیست که داخل زندان زندانیان فقط از غذایی که در زندان ارائه می‌شود محدود به آن می‌شوند. در زندان، زندانیان می‌توانند بروند از فروشگاه‌های داخل زندان وسایل مواد غذایی را بگیرند و بیایند و خودشان طبخ کنند. این مواد غذایی یک موقع است که می‌آید ماکارونی و گوشت چرخکرده می‌آید درست می‌کند.
سؤال: کارت هایشان یک سقف مشخص است برای خرید. این شرایط را دارند یا ندارند می‌تواند برود جوجه بگیرد و سیخ بزند و روی منقل؟
محمدی: سیخی که الان نشان داد من عرض کردم خدمت شما ندیده ام باید بررسی کنم بپرسم و شما هم خودتان یک مقدار قائل به تشکیک شده اید که آیا این داخل زندان است و در این دوره مدیریت است یا نه.
سؤال: دوستانی که این تصویر را در اختیار گذاشته اند گفته اند داخل زندان است.
محمدی: حالا با فرض اینکه باشد، ببینید نفس این قضیه که سیخ داخل زندان باشد تخلف است سیخ نباید داخل زندان باشد. چون سیخ جزء اقلام ممنوعه است. ما گرمخانه داریم چراغ خانه داریم، در زندان می‌توانند بروند ماهی بگیرند و گوشت بگیرند و سایر مواد غذایی را بگیرند، ولی وجود سیخ داخل زندان جزء یکی از همان اقلام ممنوعه است.
سؤال: همان تلفن همراهی که تصویر گرفته است خودش ..
محمدی: بله؛ تلفن همراه.
سؤال: چطور داخل زندان می‌برند؟
محمدی: این تلفن‌های همراه که داخل زندان می‌برند یک بخش اش،ای کاش انتظار داشتیم که شما از نمایشگاه سازمان زندان‌ها در همین هفته قوه قضائیه بازدید می‌کردید که بدانید چه راه‌هایی برای ورود اشیای ممنوعه به داخل زندان وجود دارد. یک بخش این را به واسطه وجود تجهیزات امنیتی مثل ایکس ری تحصیل می‌کنیم، چون یک بخش آن امنیتی است شاید من نتوانم اینجا من رفته ام به واحد‌های نظارتی در مجلس آنجا و هر کسی که سؤال کرده است خیلی راحت آنجا توانسته ام تشریح کنم که طرق ورود موبایل انگشتی در حد یک بند انگشت به داخل زندان به چه طریقی ایجاد می‌شود، اما ممکن است که بگویید همه موبایل‌ها موبایل‌های بندانگشتی جاسازی هست، ولی می‌گویم نه، ممکن است یک کارمند ما هم تخلف کند هرچند تعداد کارمندان متخلف بسیار کم است و این را هم من به عنوان یک نوید و یک خبر خوش می‌خواهم به بینندگان عرض کنم که در همین یکی دو سال اخیر که به هر جهت ما توجهات ویژه‌ای را به همکاران داشته ایم آمار تخلفات کارکنان هم به نحو چشمگیری کاهش پیدا کرده است.
سؤال: تا الان چند برخورد داشته اید برای ورود موبایل بند انگشتی؟
محمدی: از بین تخلف همکاران خیلی خوب سؤال کردید من این را عرض می‌کنم و به کرات هم عرض کرده ایم، ورود اشیای ممنوعه اعم از مواد مخدر و موبایل جزء خطوط قرمز ما است.
سؤال: با چند تا برخورد شده است؟
محمدی: من از شما سؤال می‌کنم، آیا موردی وجود دارید که کارمندی موبایل و یا مواد مخدر به داخل زندان وارد کرده باشد و ما سخت‌ترین برخورد را چه آن بخش که در حیطه رسیدگی به تخلفات اداری است و چه آن بخش که مربوط به رسیدگی در مرجع قضائی است، چون ورود مواد مخدر هم تخلف است هم مصداق جرم.
سؤال: الحمدلله پای من به زندان باز نشده است زندان هم ترددی ندارم که بخواهم بدانم موردی بوده است یا نه.
محمدی: من ادعا می‌کنم من در یک برنامه زنده از پشت این رسانه دارم اعلام می‌کنم همه واحد‌های نظارتی در کشور اعم از مجلس و ...
سؤال: شما همین آمار تعداد برخورد با تخلف مثلاً ورود موبایل به داخل زندان را بفرمایید تقریباً دست مان می‌آید چه جوری است وضعیت.
محمدی: اینکه چه تعداد کارمندی مرتکب تخلف شده اند الان حضور ذهن ندارم، ولی این را عرض می‌کنم که ما در رابطه با اینکه کارمندی این دو تخلف را انجام داده باشد که اشیای ممنوعه را وارد کرده باشد یا معاونت کرده باشد اعم از مباشرت و یا معاونت که تسهیل کرده باشد شدیدترین برخورد، این شدیدترین برخورد در وهله اول تعلیق از خدمت است و در بسیاری از موارد هم منتهی به اخراج کارمند شده است. این از مواردی است که می‌توانیم رسانه‌ای کنیم.
سؤال: الان این تصویری را که دیدم برای آقای شهرام جزایری بود. شهرام جزایری الان در زندان است؟
محمدی: بله
سؤال: آقای بابک زنجانی هم به همین ترتیب؟
محمدی: بله؛ ایشان هم دوران تحمل خود را طی می‌کنند. اینکه من اطلاع داشته باشم یا نداشته باشم شاید خیلی حائز اهمیت نباشد برای اینکه زندان داریم با زندانیان متعدد.
سؤال: اینکه شما اطلاع داشته باشید داخل زندان هست یا نیست حائز اهمیت نیست.
محمدی: اینها، چون شاخص هستند حضور ذهن دارم.
سؤال: ما هم شاخص‌ها را می‌پرسیم.
محمدی: زندانیان شاخص هم خیلی داریم یعنی قرار نیست که همه زندانیان شاخص الان در ذهن من ثبت شده باشد، ولی اینها، چون خیلی شاخص هستند بله اینها در ذهنم هست.
پخش تصاویر
سؤال: این افراد شاخص حالا مشخصاً، چون آقای طبری بحثش مطرح شد آیا اینها از امتیازات ویژه‌ای برخوردار هستند برای مرخصی‌های طویل المدت؟
محمدی: هرگز زندانیان از هیچ امتیازی ویژه‌ای برخوردار نخواهند بود، اما در همان طبقه بندی که اشاره فرمودید بالاخره در زندان ما یک بخش طبقه بندی مان بر اساس شخصیت افراد است یعنی در زندان ممکن است استاد دانشگاه داشته باشیم ممکن است افراد بسیار متشخصی داشته باشیم که در بازار تجار محسوب می‌شود، اما این آمده است در زندان. این را ما نمی‌توانیم در کنار یک زندانی شرور سارق سابقه دار یا در کنار یک معتاد قرار دهیم. این هم جزء همان موارد طبقه بندی است. اما اینکه اینها از امتیازات ویژه‌ای برخوردار باشند هرگز چنین چیزی نیست. ضمن اینکه در خصوص مرخصی هم ما پیشنهاد دهنده هستیم، اما این مرجع قضائی است که در خصوص بهره مندی از این نوع ارفاق قانونی موافقت یا مخالفت می‌کند.
سؤال: الان آقای طبری در زندان هستند؟
محمدی: الان بعد از آقای طبری هم ممکن است شما تعداد زندانیان دیگری را هم نام ببرید که از من سؤال کنید که اینها در زندان هستند یا نیستند، من عرض کنم که ما زندانبان هستیم و مجری آرای صادره از سوی مراجع قضائی، اگر زندانی در زندان است بر اساس تصمیم مرجع قضائی است و اگر زندانی از زندان آزاد می‌شود اعم از اینکه از ارفاق قانونی بهره‌مند شده است اعم از اینکه از عفو بهره‌مند شده است اعم از اینکه به صورت موقت به صورت آزادی مشروط آزاد شده است یا اینکه آزادی مطلق از زندان آزاد شده است پایان حبس شده است همه اینها در گرو تصمیمی است که مرجع قضائی می‌گیرد و زندان، نقشی در نگهداری یا آزادی زندانیان ندارد؛ بنابراین این شیوه‌ای که الان متفاوت است.
سؤال: این سه نفر را مثلاً آقای طبری آقای هاشمی و آقای نجفی.
محمدی: و خیلی از زندانیان دیگر که الان ممکن است که من حضور ذهن نداشته باشم.
سؤال: اینها شاخص هستند و قطعاً شما اطلاع دارید. اینها الان همین الان که خدمت شما هستیم الان در زندان هستند یا خیر؟
محمدی: می‌توانم عرض کنم که شرح وظایف من زندانبانی است و مخاطب سؤال شما مرجع قضائی است شما باید از دادگستری بپرسید.
سؤال: شما به عنوان مسئول زندان‌ها بالاخره زندانی شاخص را می‌دانید که الان در زندان است یا نه؟ این که شما باید اطلاع داشته باشید.
محمدی:، ولی من به شما عرض می‌کنم اگر من بگویم اطلاع ندارم یا بگویم اطلاع دارم اطلاع نداشتن من نقصانی برای من ایجاد نمی‌کند و اطلاع داشتن من هم امتیازی برای من ایجاد نمی‌کند. برای اینکه من یک رئیس سازمان هستم نزدیک به ده هزار زندانی تحت ...
سؤال: من دارم درباره سه نفری صحبت می‌کنم که من می‌شناسم، شما می‌شناسید، مردم هم می‌شناسند. مشروح دادگاه‌های اینها منتشر شده است احکام شان را بعضاً مردم می‌دانند و حساسیت دارند روی این موارد و ذهنیت‌ها این است که اینها ممکن است امتیازات ویژه‌ای در زندان داشته باشند، علتی که این سؤال را می‌پرسیم این است وگرنه ممکن است به قول شما صد‌ها نفر دیگر هم باشند که توقع هم نیست که شما اطلاع داشته باشید، ولی این سه نفری که سؤال می‌کنند شما قطعاً اطلاع دارید حضور ذهن هم دارید. به عنوان مسئول زندان هم مطلع هستید که الان هستند یا نیستند. حالا یه موقع است که شما می‌گویید که من نمی‌خواهم پاسخ دهم آن یک بحث دیگری است اگر اطلاع دارید بفرمایید هستند یا نیستند؟
محمدی: نه؛ بحث دیگری نیست، نوع سؤال بالاخره باید یک نفعی برای مخاطبین ما داشته باشد.
سؤال: نفعش این است که اگر اینها داخل زندان نباشند آن شائبه‌ای که گفته می‌شود که ممکن است اینها از امتیازات ویژه‌ای برخوردار باشند و مرخصی‌های طویل المدت می‌روند، قوت بگیرد. ما می‌خواهیم بدانیم که آیا این عدالت دارد رعایت می‌شود یا خیر؟
محمدی: من این را عرض می‌کنم که آقای طبری از مرخصی طویل المدت بهره‌مند نشده است.
سؤال: آقای هاشمی، آقای نجفی؟
محمدی: آقای هاشمی بر اساس تصمیمی که مرجع قضائی گرفته آزاد شده است یعنی این ارفاق نیست این بر اساس تصمیم مرجع قضائی است که از زندان آزاد شده است.
سؤال: آن که حکم قضائی دارد که از اختیار شما خارج است.
محمدی: همین افرادی که الان فرمودید اینها اینطور نیست که از طریق مرخصی آزاد شده اند، نه؛ به واسطه تصمیم مرجع قضائی که بر اساس اصول و موازین قضائی آن تصمیم اتخاذ شده است اینها آزاد شده اند. هیچکدام از این دو نفر الان در مرخصی به سر نمی‌برند که مرخصی شان هم تمدید شده باشد.
سؤال: یعنی الان آقای طبری داخل زندان هستند؟
محمدی: آقای طبری اگر داخل زندان نیست به دلیل تصمیم مرجع قضائی است، ولی نه به لحاظ اعطای مرخصی.
سؤال: الان داخل زندان نیستند حالا به حکم قضائی.
محمدی: بر اساس تصمیم مرجع قضائی است.
سؤال: عفو که نخورده اند که بالاخره یک مرخصی رفته اند؟
محمدی: نه؛ مرخصی نرفته اند.
سؤال: مرخصی نرفته اند داخل زندان هم نیستند؟
محمدی: ممکن است شما درخواست اعمال مثلاً می‌گویم، حالا آن را دیگر جزئیات اش در پرونده قضائی است ممکن است یک زندانی الان تقاضای اعمال ماده ۴۷۷ کند، در فرآیند رسیدگی به ماده ۴۷۷ به صورت موقت اجرای حکم متوقف می‌شود. اجرای حکم متوقف می‌شود می‌رود خارج از زندان، بنابراین مجدداً رسیدگی می‌شود به اتهام زندانی اگر در فرآیند رسیدگی اش کاشف به عمل آمد که نباید داخل زندان شود یا تبرئه صادر می‌شود یا ممکن است نسبت به مجازاتش تخفیف داده شود و ممکن هم است که برگردد به زندان.
سؤال: آقای طبری فرمودید که حکم عفو نخورده اند مرخصی هم نیستند داخل زندان هم نیستند.
محمدی: بله.
سؤال: آقای نجفی چطور؟
محمدی: اگر اشتباه نکنم، بعد از نجفی و طبری ممکن است ده نفر دیگر هم..
سؤال: همین سه نفر برای ما بسنده می‌کند.
محمدی: تا آنجایی که ذهنم یاری می‌کند ایشان نه الان از مرخصی بهره‌مند است نه داخل زندان هم نیست، اما بر اساس تصمیم مرجع قضائی، نه ارفاق قانونی، موجبات آزادی اش فراهم شده است. من فکر می‌کنم تداعی ذهنی است که ایشان رضایت شاکی خصوصی را گرفتند، وقتی محکومی رضایت شاکی خصوصی را دریافت می‌کند، می‌تواند به موجب قانون از ارفاق قانونی بهره‌مند شود.
سؤال: یعنی ممکن است مشمول ارفاق شده باشند؟
محمدی: این را عفو تلقی نکنید وقتی از رسانه ملی قاضی دارد صحبت می‌کند باید با ادبیات حقوقی صحبت کنید. آقای نجفی از تسیهلاتی که قانونگذار در حقوق کیفری پیش بینی کرده است موجبات آزادی اش فراهم شده است هر کسی اگر برود رضایت شاکی خصوصی را بگیرد قانونگذار گفته است یک تشویقی شده است برای اینکه میزان مجازاتش کاهش پیدا کند.
سؤال: آقای نجفی الان آزاد شده اند؟
محمدی: بله؛ ایشان آزاد شده اند بر اساس تسهیلات قانونی.
سؤال: اگر بخواهم خلاصه کنم، آقای طبری در زندان هستند، آقای بابک زنجانی و شهرام جزایری در زندان هستند؟
محمدی: آقای طبری را من نگفتم در زندان هستند.
سؤال: آقای طبری را فرمودید در زندان نیستند مرخصی هم ندارند. آقای نجفی را فرمودید که آزاد شده اند و آقای هاشمی هم فرمودید که آزاد شده اند.
محمدی: عرض من این بود که آقای طبری، آقای هاشمی و آقای نجفی که الان اشاره فرمودید هیچکدام از اینها الان به واسطه مرخصی طویل المدت خارج از زندان نیستند.
سؤال: داخل زندان هم نیستند؟
محمدی: زندان هم نیستند. مرخصی نیستند، اما آزادی شان بر چه اساسی است. پرونده ایشان رسیدگی شده است همه آن تسهیلاتی که قانونگذار تدارک دیده است اینها در چارچوب موازین قانونی آزاد شده اند، ولی واقعاً در یک برنامه زنده من واقعاً سؤالم از شما این است که چرا مخاطب سؤال شما که باید فرد دیگری باشد یعنی مقام قضائی باشد این را از من ...
سؤال: از جنابعالی به عنوان مسئول زندان‌ها که اطلاع دارند که زندانی شاخص داخل زندان هست یا نیست از این بابت از جنابعالی سؤال کردیم.
محمدی:، ولی از اینکه با سؤالات سعی کردید که یک جذابیت خاصی به این برنامه بدهید این هم خودش جای تقدیر دارد.