بررسی جدید پژوهشگران «دانشگاه هاروارد» نشان می‌دهد که آغاز کهکشان راه شیری، غیرعادی و زودرس بوده است.
به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، کهکشان راه شیری ما که اغلب یک مارپیچ بزرگ معمولی نامیده می‌شود، یکی از میلیارد‌ها «کهکشان دیسکی» (Disc galaxy) است که در جهان پراکنده شده‌اند. پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که این کهکشان، یک آغاز غیر معمول و زودرس داشته است.
نکته آشکار این است که کهکشان راه شیری و احتمالا بسیاری از کهکشان‌های دیگر مشابه آن، به قدری بزرگ بوده‌اند که تشکیل دادن دیسک را در چند میلیارد سال اول پس از انفجار بزرگ آغاز کنند. این موضوع با مشاهدات جدید «تلسکوپ فضایی جیمز وب» (JWST) ناسا نیز تأیید شده است.
«وادیم سمنوف» (Vadim Semenov) پژوهشگر مقطع فوق دکتری «دانشگاه هاروارد» و از اعضای این پژوهش، در یک تماس تلفنی با «بروس دورمینی» (Bruce Dorminey) روزنامه‌نگار علمی فوربس گفت: یافته‌های ما نشان می‌دهند که کهکشان راه شیری، بیشتر جرم خود را در اوایل عمر جمع‌آوری کرده و پس از آن، ادغام قابل توجهی را با کهکشان‌های دیگر تجربه نکرده است.
پژوهشگران با شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای نمونه‌های مشابه راه شیری، دریافتند که بیشتر این کهکشان‌ها دیسک‌های کهکشانی خود را بسیار دیرتر از راه شیری ما تشکیل داده‌اند، اما حدود ۱۰ درصد از کهکشان‌هایی که جرم راه شیری را داشتند، دیسک‌های خود را مانند کهکشان ما بسیار زود تشکیل دادند.
سمنوف ادامه داد: ما نمونه نسبتا بزرگی از ۶۱ آنالوگ راه شیری را بررسی کردیم که از شبیه‌سازی حجم کیهانی مشابه به دست آمده بودند. ما متوجه شدیم وقتی کهکشان‌ها به اندازه کافی حجیم می‌شوند، دیسک‌هایی را تشکیل می‌دهند. پس از تشکیل شدن دیسک، بقیه تکامل کهکشان باید نسبتا آرام و بدون ادغام قابل توجه با کهکشان‌های دیگری انجام شود که می‌توانند قرص آن را نابود کنند.
سمنوف اضافه کرد: درک کردن شکل‌گیری کهکشان‌های دیسکی، یک پرسش اساسی در حوزه اخترفیزیک است، اما با بسیاری از حوزه‌های دیگر، از کیهان‌شناسی گرفته تا تشکیل سیاره‌ها نیز ارتباط دارد. بیشتر ستارگان جهان در کهکشان‌های دیسکی شکل گرفته‌اند. ستاره‌ها نیز به نوبه خود عناصر شیمیایی را تولید می‌کنند و بدین ترتیب، تکامل شیمیایی جهان را نشان می‌دهند.
به نظر می‌رسد که جهان اولیه، وحشی و خشن بوده است. سرعت شکل‌گیری ستارگان نیز در آن زمان بیشتر بود. ستارگان پرجرم تازه متولد شده بیشتر به صورت ابرنواختر منفجر می‌شدند، تلاطم گاز دیسک‌های اولیه را تحریک می‌کردند و آن‌ها را به شکل ضخیم‌تری درمی‌آوردند. برافزایش گاز از محیط بین کهکشانی در آن زمان فعال‌تر بود و ادغام کهکشان‌ها بیشتر صورت می‌گرفت.
سمنوف گفت: داده‌های باستان‌شناسی کهکشانی نشان می‌دهند که چندین مرحله در تکامل کهکشان ما وجود داشته است. اول، آن حالت آشفته و بدون دیسک شفاف وجود داشته است که «پیش‌کهکشان» نامیده می‌شود.
وی افزود: پیش‌کهکشانِ کهکشان ما بسیار نامنظم بوده و افزایش شدید و آشفته گاز از محیط بین کهکشانی و ادغام مکرر با کهکشان‌های دیگر را تجربه کرده است. این تکامل شدید با گذشت زمان فروکش کرد و یک قرص کهکشانی پدید آمد. آن دیسک اولیه احتمالا با دیسکی که امروز می‌بینیم، بسیار متفاوت، به طور قابل توجهی ضخیم‌تر و متلاطم‌تر بوده است، اما بعداً به دیسک نازکی تبدیل شد که امروز می‌بینیم.
سمنوف گفت: موضوع شگفت‌انگیز این بود که آنالوگ‌های راه شیری، کمیاب‌تر از آن چیزی نیستند که ما دریافته‌ایم. با توجه به این نتایج، می‌توان انتظار داشت که در صورت وجود دیسک‌های راه شیری، تنها بخش کوچکی از آن‌ها در حال شکل‌گیری اولیه هستند. ۱۰ درصد از کهکشان‌هایی که در مراحل اولیه شکل می‌گیرند، کسر قابل توجهی هستند.
با وجود این یافته‌ها، پژوهشگران خاطرنشان کردند که هنوز هیچ اتفاق نظری در مورد چگونگی شکل‌گیری دیسک‌های کهکشانی وجود ندارد. سمنوف افزود: این هنوز یک پرسش بدون پاسخ است.
این پژوهش، در «The Astrophysical Journal» به چاپ رسید.
منبع: ایسنا، به نقل از فوربس