«پاستوکووک» به عنوان دز یادآور در تحریک سیستم ایمنی به صورت معناداری، بالاتر از دُزهای یادآوری نظیر سینوفارم و آسترازنکا بوده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی انستیتو پاستور ایران؛ دکتر آمیتیس رمضانی ، مدیر گروه تحقیقات بالینی، اپیدمیولوژی و آمار زیستی انستیتو پاستور ایران گفت: با تاکید بر اینکه انستیتو پاستور ایران بیش از ۱۰۰ سال است که نقشی ماندگار در کنترل بیماری‌های عفونی شامل هاری، طاعون، وبا، سل، تب‌های راجعه، مالاریا و هپاتیت در کشور دارد، افزود : با شروع همه‌گیری بیماری کرونا، متخصصان و کارشناسان این مؤسسه با انجام مطالعات مستمر تاکنون نقش مهمی در شناسایی و کنترل این بیماری داشته‌اند. این فعالیت‌ها شامل راه‌اندازی آزمایشات تشخیص مولکولی ویروس کرونا، مطالعات پیش بالینی و بالینی واکسن پاستوکووک و تولید این واکسن و نیز ارائه خدمات تشخیصی و درمانی به مبتلایان بوده است.
مدیر گروه تحقیقات بالینی، اپیدمیولوژی و آمار زیستی انستیتو پاستور ایران افزود: انجام مطالعات بر روی طراحی و تولید واکسن علیه بیماری کرونا به شکل گسترده‌ای در این مؤسسه انجام شده و مطالعات تکمیلی آن نیز در حال اجرا است. تاکنون ۱۸ مقاله از مطالعات مرحله‌های مختلف توسعه و مطالعات بالینی واکسن‌های سوبرانا (پاستوکووک) توسط تیم‌های ایرانی و کوبایی منتشر شده است.
* مزایای واکسن پاستوکووک
این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری با بیان اینکه واکسن‌های سوبرانا۲ و سوبرانا پلاس در انستیتو فینلای کوبا توسعه یافته و تولید شده است، تصریح کرد: این واکسن‌ها با نام‌های پاستوکووک و پاستوکووک پلاس در انستیتو پاستور ایران و پس از انتقال موفقیت‌آمیز فناوری تولید می‌شوند. این واکسن مجوز تزریق را در کشور‌های ایران، کوبا، بلاروس، مکزیک، نیکاراگوئه و ونزوئلا کسب کرده است.
خانم دکتر رمضانی با اشاره به اینکه سوبرانا (پاستوکووک)، یک واکسن بر پایه پروتئین نوترکیب است، تصریح کرد: با شروع همه گیری جهانی کرونا که کشور با چالش تأمین واکسن مواجه بود، مزیت بالقوه این واکسن، در تولید به نسبت سریع و مقرون به صرفه آن و پایداری آن در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد، در کنار اثربخشی بالا و بی‌خطری آن، یک مزیت رقابتی خوب برای این واکسن فراهم کرد. خوشبختانه بر اساس مطالعات انجام شده، مجوز استفاده از این واکسن، به عنوان دُز یادآور تمام واکسن‌های کشور هم صادر شد و این واکسن علاوه بر بزرگسالان، قابلیت تزریق به سنین ۵ تا ۱۸ سال را هم دارد.
* کارایی بالای واکسن پاستوکووک
عضو هیئت علمی انستیتو پاستور ایران ادامه داد: واکسن‌های سوبرانا۲ و سوبرانا پلاس در انستیتو فینلای کوبا توسعه یافته و تولید شده و پس از انتقال فناوری موفق، با نام‌های پاستوکووک و پاستوکووک پلاس در انستیتو پاستور ایران تولید شده است. این واکسن‌ها بر اساس زیرساخت پروتئینی و با بهره‌مندی از فناوری واکسن‌های کونژوگه طراحی شده‌اند که دارای سطح ایمنی زایی بالا و عوارض بسیار کم در مقایسه با سایر واکسن‌ها بوده است.
همچنین از مزایای این واکسن‌ها، می‌توان به تولید به نسبت سریع و اقتصادی و قابلیت نگهداری در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد اشاره کرد. علاوه بر بزرگسالان، واکسن پاستوکووک، مجوز تزریق برای کودکان بالای پنج سال را نیز در کشور داراست.
این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری با بیان اینکه مرحله سوم کارآزمایی بالینی این واکسن‌ها با هدف بررسی اثربخشی، ایمنی و ایمنی‌زایی در جمعیت ۱۸ تا ۸۰ سال تحت نظارت سازمان غذا و دارو بر روی جمعیت حدود ۲۴ هزار نفر در ایران انجام گرفت، ادامه داد: نتایج مطالعه مذکور که در مجله JAMA Network Open منتشر شد نشان داد تزریق واکسن پاستوکووک از قابلیت خوبی جهت پیشگیری از عفونت علامت‌دار بیماری کرونا و نیز فرم‌های شدید بیماری برخوردار است. در رژیم سه دُزه، اثربخشی واکسن در پیشگیری از فرم‌های علامت‌دار بیماری حدود ۶۵ درصد و در پیشگیری از بستری و فرم‌های شدید بیماری حدود ۹۷ درصد به دست آمد که عدد بسیار قابل اطمینان و مناسبی است. در عین حال، بی‌خطری این واکسن در این مطالعه نشان داده شده است.
دکتر رمضانی افزود: با توجه به اینکه در شروع برنامه واکسیناسیون کشوری، درصد قابل توجهی از افراد واکسن‌های بر پایه ویروس غیرفعال (مانند سینوفارم و بهارات) و یا بر پایه آدنوویروس (آسترازنکا) دریافت کرده بودند و تزریق واکسن‌های یادآور در ادامه همه گیری جهانی کرونا توصیه شده است، لزوم انجام مطالعات برای بررسی ایمنی‌زایی و بی‌خطری واکسن پاستوکووک به عنوان دُز یادآور برای این افراد لازم بود. بر این اساس، ارزیابی ایمنی‌زایی و بی‌خطری واکسن پاستوکووک پلاس به عنوان دُز یادآور در افرادی که پیشتر دو دُز واکسن بهارات و نیز افرادی که دو دُز واکسن آسترازنکا یا سینوفارم دریافت کرده بودند، توسط محققان انستیتو پاستور ایران انجام شد.
این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری به ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری دُز یادآور واکسن پاستوکووک پلاس بر روی افراد ایمن شده با واکسن‌های غیرفعال اشاره کرد و گفت: در مطالعه‌ای که بر روی افرادی که دو دُز واکسن بهارات دریافت کرده بودند، انجام شد، نشان داده شد که درصدی از این افراد سه ماه بعد از تزریق دُز دوم، فاقد آنتی بادی‌های حمایت کننده علیه عفونت کرونا بودند.
خانم رمضانی گفت: تزریق واکسن تولیدی کرونا انستیتو پاستور ایران در افرادی که فاقد تیتر کافی از آنتی بادی بوده یا خیلی زود آن را از دست داده بودند منجر به افزایش قابل توجه آنتی بادی‌های ضد اسپایک (پوشش ویروس) و نیز آنتی بادی‌های خنثی کننده علیه بیماری کرونا شد. این مطالعه نشان داد که واکسن پاستوکووک پلاس به عنوان یک واکسن مبتنی بر پروتئین می‌تواند آنتی‌بادی‌های مؤثری را علیه SARS-CoV-۲ در افراد واکسینه شده با دو دُز واکسن غیرفعال، ایجاد کند.
دكتر رمضانی افزود: با توجه به داده‌های بدست آمده در این مطالعه، قدرت بالایی در تقویت پاسخ‌های ایمنی هومورال از نظر آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده و آنتی بادی ضد اسپایک در دریافت کنندگان این واکسن دیده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که درد در محل تزریق و ضعف، عوارض شایع بعد از دریافت واکسن پاستوکووک پلاس بودند. در این مطالعات همچنین مشخص شده که کارایی دُز یادآور واکسن‌های پاستوکووک و پاستوکووک‌پلاس، مشابه یکدیگر بوده و عوارض جانبی خاصی نیز متعاقب تزریق آن‌ها گزارش نشده است.
مدیر گروه تحقیقات بالینی، همه گیری شناسی و آمار زیستی انستیتو پاستور ایران، تأکید کرد: در مطالعه‌ای دیگر، افراد واکسینه شده با واکسن آسترازنکا و همچنین گیرندگان واکسن سینوفارم بررسی شدند. این افراد بر اساس دریافت دُزهای یادآور متفاوت گروه‌بندی شدند که شامل دریافت‌کنندگان سه دُز آسترازنکا، دو دُز آسترازنکا و یک دُز پاستوکووک پلاس، سه دُز سینوفارم و دو دُز سینوفارم و یک دُز پاستوکووک پلاس بودند.
خانم رمضانی با بیان اینکه هدف از این مطالعه، بررسی مقایسه دو راهبرد متفاوت واکسیناسیون بود تا مشخص شود دُز یادآور از نوع متفاوت چه تفاوتی از نظر ایمنی‌زایی و نیز بی‌خطری با دُزهای یکسان واکسن دارد، تصریح کرد: نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که واکسن پاستوکووک پلاس باعث افزایش سطح آنتی بادی ضد اسپایک و نیز آنتی بادی‌های خنثی کننده در هر دو گروه (افرادی که برای واکسیناسیون اولیه آسترازنکا یا سینوفارم دریافت کرده بودند) شد. این افزایش در مقابل نوع یکسان دز یادآور، چشمگیر بوده و نیز عوارض کمتری نسبت به واکسن آسترازنکا در پی داشت.
مدیر گروه تحقیقات بالینی، همه گیری شناسی و آمار زیستی انستیتو پاستور ایران افزود: مقایسه ایمنی‌زایی واکسن پاستوکووک و پاستوکووک پلاس به عنوان دُز یادآور در افراد ایمن شده با دو دُز واکسن سینوفارم نشان داد که قدرت تولید آنتی بادی‌های ضد اسپایک و خنثی کننده بین هر دو گروه، مشابه بوده و پایداری خوبی تا شش ماه پس از تزریق نشان دادند. نتایج این مطالعه اخیرا در مجله معتبر Scientific Reports که از مجلات زیرمجموعه Nature است، به چاپ رسیده است.
* قابلیت خنثی‌سازی ویروس امیکرون
این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری ادامه داد: آنتی بادی‌های موجود در سرم افراد واکسینه با دو دز واکسن‌های سینوفارم، بهارات و آسترازنکا که دُز یادآور پاستوکووک پلاس دریافت کردند، از نظر قابلیت مقابله با واریانت امیکرون هم مورد بررسی قرار گرفتند که در تمامی آزمایش های، افراد ایمن شده با دُز یادآور پاستوکووک پلاس از قابلیت بالایی برای مقابله با ویروس امیکرون برخوردار بودند.
* پایداری ایمنی ناشی از واکسن‌های پاستوکووک
خانم رمضانی گفت : نتایج ارزیابی پایداری ایمنی حاصل از واکسن‌های پاستوکووک و پاستوکووک پلاس در افرادی که ۳ دُز از این واکسن‌ها را دریافت کرده بودند نيز نشان داده است که شش ماه بعد از تزریق دز سوم، کماکان پاسخ ایمنی قابل قبولی در افراد دریافت کننده حفظ شده است. همچنین در مقاله دیگر منتشر شده توسط تیم گروه تحقیقات بالینی و همه گیری شناسی انستیتو پاستور ایران که در مجله Pathogens and Disease به چاپ رسیده است به بررسی عوارض درازمدت واکسن کرونا در دریافت‌کنندگان رژیم استاندارد پاستوکووک و رژیم‌های تلفیقی سینوفارم و آسترازنکا در یک دوره ۱۸ ماهه پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان داده است که عوارض احتمالی ناشی از واکسن بسیار کم است.
این مطالعات نشان داده است که کارایی واکسن‌های کرونا تولیدی مشترک انستیتو پاستور ایران و انستیتو فینلای کوبا به عنوان دز یادآور، در تحریک سیستم ایمنی به صورت معناداری، بالاتر از دز‌های یادآوری نظیر سینوفارم و آسترازنکا بوده است. مطالعات تکمیلی بر روی دریافت کنندگان واکسن‌های کرونا در انستیتو پاستور ایران در حال انجام است. ارزیابی عوارض احتمالی واکسن‌های انستیتو در بازه زمانی بلند مدت، شناسایی و بررسی اثربخشی و نیز عوارض آن‌ها در افراد دارای بیماری زمینه‌ای نیز در دستور کار است تا محققان این مؤسسه بتوانند گامی مؤثر در گردآوری اطلاعات موثق و اطمینان بخش و نیز مورد نیاز مردم جامعه فراهم آورند.