رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت: مصرف روزانه سیگار در سن ۱۸ تا ۲۴ سال در بین خانم‌ها ۱۹۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
سوال: چطور خارج بشویم از این یک هفته فقط درباره هفته بدون دخانیات صحبت کردن؟
ولی زاده: این آرزوی ما است که ما بتوانیم با یک اولویت بخشی به این امر مهم در سطح کشور و در سیاست‌های عالی کشور این مسئله را همواره داشته باشیم، این اطلاع رسانی‌ها ادامه داشته باشد.
سوال: چرا نمی‌شود؟
ولی زاده: بهرحال موضوعات مختلفی در حوزه‌های اولویت ...
سوال: فقط خواهش می‌کنم نگویید فقط موضوعات فرهنگی در سطح کلان فرهنگی است، ببینید ما بیمارستان‌هایی درسطح کشور و تهران داریم، روی آن بیمارستان و در ورودی آن نوشته مرکز بدون دخانیات، بعد می‌رویم داخل و می‌بینیم که پشتی، کناری، درختی، سرویس بهداشتی و یک جایی که نه دوربین می‌بیند و نه نگهبان و حراست و حفاظت ببیند ... عده‌ای از پرسنل و غیرپرسنل مشغول کشیدن سیگار هستند این نشان می‌دهد که حرف شما درست است که می‌خواستید بفرمایید موضوع فرهنگی، ولی نمی‌دانم یک چیزی هست که نه فقط ما در خیلی از کشور‌های دنیا، به جواب نرسیدند، آیا این یعنی باید برسیم به این جا که قرار نیست برای این جوابی باشد؟
ولی زاده: چرا جوابش مشخص است. وقتی هدفگذاری برای کاهش مصرف در یک کشور میشود، باید تمام ارکان کشور در راستای اجرای قانون و اجرای آن معاهده بین المللی، حمایتگر باشند، منظور این که الان ما یک حوزه‌ای داریم به نام صنعت که ماموریت ویژه آن تولید است، یعنی تولید و اشتغال و این مسائلی هست که این وزارت بر اساس آن بنا شده است، ما از این وضع ماموریت مان حفظ سلامت عمومی است، در شرایط اقتصادی که ممکن است بعضا تصمیم گیرندگان اولویت را بگذارند روی بحث تولید و فرقی ندارد تولید دخانیات باشد، یا تولید سایر کالا‌های استراتژیک باشد منتها آن جایی که حرف بهداشت ضعیف است، برای این که به هدف کاهش برسیم ضمن این اطلاع رسانی‌ها و فرهنگ سازی‌هایی که در طول سال انجام میشود، الان تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی در طول سال فعالیت می‌کنند ۶۳ شهر و روستا به عنوان شهر و روستای بدون دخانیات راه انداختیم ، همین بیمارستان‌هایی که شما می‌فرمایید بالاخره یک نمادی از بیمارستان و یک مرکز درمانی بدون دخانیات، همین حساس سازی که داریم در سطح عموم انجام می‌دهیم، این‌ها خودش پیام است.
سوال:، ولی یک جای دیگر رها شده است، مثلا دیروز داشتم با یکی از میهمانان صحبت می‌کردم گفتم که ما این کار‌ها را داریم می‌کنیم و هزینه‌ها را می‌کنیم، مسئولین ستاد کشوری کنترل دخانیات می‌آیند در دل درگیری، از یک جایی دیگر برایش تقاضا ایجاد میشود، برایش نیاز ایجاد میشود و برایش ذائقه سازی ایجاد میشود که انه ما در یک صنعتی که ما دچار مشکل هستیم، مثلا چرا نمی‌آییم این ذائقه سازی را در صنعت انجام بدهیم؟ همین ذائقه سازی را نمی‌آییم در مسائل تجاری برند سازی مان انجام بدهیم در سیگار انجام میشود، سریالی می‌سازیم که هنرپیشه یک و دو و سه و چهارش به نحوی سیگار می‌کشد که غیرسیگاری هم برایش جذاب است، همین سریال‌های ترکیه‌ای بعنوان کار آکادمیک نگاه کنید من تا جایی که مرور کردم یک نفر در حال کشیدن سیگار نیست، این اتفاق در کشور ما برعکس است چرا این اتفاق می‌افتد؟ آیا ما نمی‌توانیم کنترل داشته باشیم؟ کجا ایراد دارد؟
ولی زاده: در حقیقت صنعت دارد هزینه می‌کند، یعنی شرکت‌های چند ملیتی تولید دخانیات در سراسر جهان بیشترین هزینه هایشان را صرف تبلیغات می‌کنند، چرا؟ چون بهترین ابزار برای توسعه بازارشان است.
سوال: یعنی در آن کشور این تبلیغات ندارند که جلویش را گرفتند؟
ولی زاده: آنجا در کشور‌های پیشرفته سخت است کار کردن در بحث تولید دخانیات و ترویج آن یعنی الان تمام صنایع شیفت کردند و کوچ کردند به سمت کشور‌هایی مثل ما، چون اینجا زمین ارزان، کارگر ارزان، مالیات صفر ... می‌دانید براحتی این جا می‌آیند از منابع استفاده می‌کنند، تولید می‌کنند و بیش از ۶۰-۷۰ درصد این صنایع سود خالص دارند؛ بنابراین چرا بروند خودشان را در کشوری که برایشان مقررات دارد؟ الان شما در انگلستان می‌بینید که متوسط قیمت سیگار آنجا ۱۳ پوند است که به ریال ما حساب کنید، یا در اروپا ۸ یورو است، یعنی این که اقداماتی وضع کردند که بازاریابی آنجا سخت است و بازاریابی اینجا دارد انجام میشود در نمایش خانگی ما.
سوال: الان با مسئولین صحبت کنید همین نکته را، من، چون مطرح کردم و پاسخش را گرفتم می‌خواهم اعلام کنم ببینم شما چه پاسخی دارید، میگویند اگر ما مالیاتش را بالا ببریم و اگر گرانش کنیم و غیر قابل دسترسش بکنیم بخاطر وسعت مرزهایمان قاچاق آن بالا می‌رود، از آن طرف راحت‌تر و ارزان‌تر از سیگار است لااقل اینجا دارد صنعت مان سود می‌برد و کارگرمان استفاده می‌کند هر چند که کارگر هم نیست و همه مکانیزه هستند.
ولی زاده: من در جواب آن ادله این است برای قاچاق ... این سیگار قاچاق قرار است کجا عرضه شود؟ فقط این را به من بگویید ..
سوال: در مراکز رسمی عرضه، در مغازه‌ها کیوسک ها.
ولی زاده: شما وقتی مقررات وضع می‌کنید که اگر یک نخ سیگار قاچاق، آن دکه و آن مغازه فروخت او پروانه اش برای همیشه باطل شود و اجازه فروش نداشته باشد و اگر بفروشد مغازه اش پلمپ بشود دیگر آیا اتفاق می‌افتد؟ بهرحال مردم این را از یک جایی خریداری می‌کنند و دیگر آن مرکز مجاز است و یا پروانه نگرفته به هر دلیلی ... ما الان نگرانی قاچاق خارج از کشور داریم، الان بخشی از تولید ما دارد قاچاق میشود و به کشور‌های دیگر می‌رود الان با هر کسی صحبت می‌کنید می‌گوید یکسری از افراد هستند در مرز‌ها، که مسافرانی که می‌روند آن طرف، چند تا باکس به ایشان سیگار می‌دهند و از آن طرف تحویل می‌گیرند و یک مبلغی هم به ایشان می‌دهند.
یعنی الان ما شدیم قطب تولید دخانیات و قطب قاچاق به منطقه؟... آیا این اتفاق در شان جمهوری اسلامی هست؟ اگر ما مالیاتی که همین الان جزو حداقل‌ها هستیم را تا چه حد بالا ببریم آن اتفاق .. ما می‌گوییم تمام درآمد مالیاتی و وزارت بهداشت که هیچ چیز نمی‌دهیم که ما برویم در امر پیشگیری استفاده کنیم و مقابله کنیم و بالاخره آموزش و اطلاع رسانی هزینه می‌خواهد یا درمانش که ۶۰ هزار میلیارد تومان فقط هزینه است به ما که هزینه‌ای از محل دخانیات داده نمی‌شو، د حداقل بیایید این هزینه‌هایی که از بابت مالیات است ببرید برای امر مقابله با قاچاق و تجهیز کنید و بروید حق الکشف بدهید و بروید نیروهایتان را آموزش بدهید و. ما وقتی می‌آییم کد رهگیری روی پاکت سیگار می‌زنیم، یعنی از نقطه تولید تا نقطه مصرف نهایی باید رصد بشود، خارج از این مسیر هر لحظه آنلاین باید این‌ها بروند مقابله کنند ببینند از چه مسیر. ولی بحث قاچاق یک پاکت و دو پاکت نیست الان اعداد و ارقامی که میگویند که میگویند، الان میگویند رسیدیم به ده درصد یعنی منظور این که اگر الان ۷۰ میلیارد نخ دارد تولید میشود، ده درصد هم قاچاق را دارند حساب می‌کنند، این‌ها عدد‌هایی هست که شاید یکسری از سیاست‌ها باید اصلاح بشود، بعضی از برند‌ها هستند که الان در کشور مصرف میشود، اما اصلا اجازه واردات آن نیست، قطعا این به صورت قاچقا میشود، بنابراین اگر همه ارکان دولت بیاید برای کاهش مصرف دخانیات که یک اولویت است واقعا، الان جوانان ما با اعتیاد ... دیروز یک جلسه‌ای بودیم اساتید این حوزه داشتند می‌گفتند، می‌گفتند وابستگی به نیکوتین از هر وابستگی سخت‌تر است، بنابراین ما چه کارکنیم، میگویند اگر فردی را تا قبل از سن ۲۵ سالگی به جرگه مصرف کنندگان وارد نشود دیگر این ایمن شده، پس برای این مسئله باید بسیار هزینه کرد.
سوال: بخاطر همین است که سن ابتلا و سن شیوع الان به شدت پایین آمده و آمار این را هم بفرمایید تا میزان وحشتناکی اش به سمع شنوندگان برسد.
ولی زاده: ما سال ۸۷ تا ۹۵، ۱۳ تا ۱۵ ساله مان مصرف سیگارمان در بین دختران ۱۳۳ درصد افزایش پیدا کرده است، مصرف روزانه سیگار در سن ۱۸ تا ۲۴ سال در بین خانم‌ها ۱۹۰ درصد افزایش پیدا کرده است، درست است عدد مصرفش پایین است، مثلا از یک دهم رسیده به نزدیک سه دهم، عدد هنوز پایین است، اما این افزایش مصرف در سطح کشور این جهش، نشان دهنده یک اتفاقاتی هست که دارد در بطن جامعه در حوزه بازار مصرف دخانیات می‌افتد، در حوزه ذائقه سازی، ایجاد تولید سیگار‌هایی که جذابیت دارد برای جوانان و مسائلی که دارد از طریق نمایش خانگی مصرف را ترویج می‌کند، از بین بردن قبح مصرف، یعنی این‌ها من همیشه گفتم باید حوزه قضایی ورود بکند ببیند که آن اشکالاتی که در اجرای قانون هست کجاست و این‌ها باید آسیب شناسی شود اگر جرایم ما، جرایم بازدارنده‌ای در این حد نیست، منظور این که ما شاید یک امکنه‌ای را بیاییم بخاطر تبلیغات ۴۰ میلیون جریمه اش بکنیم که یک کم بازدارندگی برای آن امکنه دارد، ولی در سطح کلان این اعداد، اعدادی نیست که بخواهد بازدارنده باشد. بهرحال من امیدوارم مردم خودشان به این نتیجه برسند که این واقعا این مضرات زیاد هست و جدی است.