امام رضا (ع) نگین درخشان و خورشید بی غروب ایران

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما استان خوزستان، علی بن موسی بن جعفر معروف به امام رضا(ع) در سال ۱۴۸ هجری قمری دیده به جهان گشود و هشتمین امام شیعه اثنا عشری است.

 

مشهورترین لقب او، رضا است و در حدیثی از امام جواد (ع) آمده است که: لقب رضا از سوی خداوند به او داده شده است، البته به عالم آل محمد و امام رئوف نیز شهرت دارد.

 

دوره امامت ثامن الائمه (ع) که در سال ۱۸۳ هجری قمری آغاز شد، با خلافت هارون عباسی (۱۰ سال)،  محمد امین (حدود ۵ سال) و مأمون عباسی (۵ سال) همزمان بود و در مجموع ۲۰ سال امامت کرد.

 

امام هشتم تا پیش از سفر به خراسان، در مدینه زندگی می‌کرد، ولی در سال ۲۰۰ یا ۲۰۱ ق به دستور مأمون به مرو رفت و با تهدید و به اکراه ولایتعهدی او را پذیرفت.

 

سیره عبادی: در سیره عملی امام رضا (ع) آمده است که آن حضرت در مناظرات علمی که بزرگان ادیان و فرق در آن حضور داشتند، به مجرد شنیدن صدای اذان، جلسه را ترک می‌کرد و در پاسخ به درخواست حاضران برای ادامه بحث علمی، فرمود: نماز می‌گزاریم و بازمی‌گردیم.

 

گزارش‌هایی از عبادت‌های شبانه و شب زنده‌داری ایشان نقل شده است و هنگامی که امام رضا (ع) پیراهن خود را به دعبل خزاعی هدیه داد به او فرمود: از این پیراهن محافظت کن که من با آن، هزار شب، در هر شب هزار رکعت نماز خوانده‌ام و با آن هزار بار قرآن را ختم کرده‌ام. [۷۸]سجده‌های طولانی آن حضرت نیز گزارش شده است.

 

سیره اخلاقی: نمونه‌های فراوانی از برخورد نیک امام در معاشرت با دیگران نقل شده است. رفتار محبت‌آمیز و همسفره شدن امام با بردگان و زیردستان حتی پس از ولیعهدی نمونه‌ای از این گزارش‌ها است.

 

ابن شهر آشوب نقل کرده است که روزی امام به حمام رفت و یکی از حاضران که امام را نمی‌شناخت از ایشان خواست دلّاکی او را انجام دهد. امام پذیرفت و شروع به دلاکی کرد. دیگران با مشاهده این ماجرا امام را به آن مرد معرفی کردند و وقتی آن مرد شرمسار شد و عذرخواهی کرد، امام او را آرام کرد و به دلاکی ادامه داد.

 

سیره تربیتی: در سیره رضوی بر نقش خانواده در تربیت فرزند تاکید شده و مواردی همچون لزوم ازدواج با همسر صالح، اهتمام به ایام بارداری، نامگذاری نیک، و تکریم کودک گوشزد شده است.

 

در مورد اهتمام امام رضا (ع‏) به انس گرفتن با نزدیکان نیز نقل شده است که هرگاه امام فراغتی پیدا می‌کرد، نزدیکان و اطرافیانش از کوچک و بزرگ را جمع می‌کرد و به گفتگو با آنان می‌پرداخت.

 

قال الرضا (ع): لَا تَدَعُوا الْعَمَلَ الصَّالِحَ وَالِاجْتِهَادَ فِی الْعِبَادَةِ اتِّکَالًا عَلَى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ (ع‏)؛ لَا تَدَعُوا حُبَّ آلِ مُحَمَّدٍ (ع) وَ التَّسْلِیمَ لِأَمْرِهِمْ اتِّکَالًا عَلَى الْعِبَادَةِ فَإِنَّهُ لَا یُقْبَلُ أَحَدُهُمَا دُونَ الْآخَر.

 

انجام کار نیک و کوشش در عبادت را با تکیه بر دوستی آل‌محمد (ص) رها نکنید؛ دوستی آل محمد (ص) و تسلیم بودن در برابر دستورات‌شان را نیز با تکیه بر عبادت وانگذارید، چرا که هیچ‌یک از این دو بدون دیگری پذیرفته نمی‌شود. "بحار الأنوار، ج۷۵، ص۳۴۸"

 

سیره علمی: امام رضا (ع‏) وقتی در مدینه حضور داشت در روضه نبوی می‌نشست و دانشمندانی که از پاسخ سؤالات درمی‌ماندند، از امام یاری می‌خواستند، پس از حضور در مرو نیز از رهگذر مناظراتی که برپا می‌شد، به بسیاری از شبهات و سؤالات پاسخ می‌گفت. افزون بر آن امام در منزل خود و در مسجد مرو حوزه علمی تشکیل داد، ولی وقتی مجلس درس امام بالا گرفت مأمون دستور تعطیلی آن را صادر کرد و امام او را نفرین کرد.

 

محمد بن عمر کشی، از رجالیان شیعه در قرن چهارم قمری، ۶ تن از اصحاب امام رضا (ع) را جزو اصحاب اجماع شمرده است. این ۶ تن عبارتند از: یونس بن عبدالرحمن، صفوان بن یحیی، ابن ابی‌عمیر، عبدالله بن مغیره، حسن بن محبوب و بزنطی، وی حماد بن عثمان را از اصحاب اجماع و یاران امام صادق (ع) یاد کرده است.