معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در برنامه صف اول از توسعه اقتصاد دریا محور و ناوگان دریایی به عنوان دو سیاست و برنامه اصلی این سازمان یاد کرد.
سوال: سازمان بنادر و دریانوردی چیست و چه وظایف و مسئولیتی‌هایی دارد؟
صفایی: سازمان بنادر و دریانوردی یکی از معاونت‌های وزارت راه و شهرسازی است، در کنار معاونت سازمان بنادر و دریانوردی معاونت‌هایی مانند راه آهن، مجموعه هواپیمایی کشوری، فرودگاه‌ها و معاونت ساخت در حوزه حمل و نقل و جاده‌ای در حوزه حمل و نقل حضور دارند. این سازمان دو وظیفه مشخص دارد یکی فعالیت‌های دریایی و فعالیت‌های بندری، وظایف سازمان بنادر و دریانوردی از آنچه اعمال حاکمیت دریایی است از ۲۰۰ مایل ساحلی از هر مایل هم ۱۸۵۲ متر است که وظایف سازمان برای اعمال حاکمیت دریایی در حوزه دریانوردی و حفظ محیط زیست دریایی و امنیت دریایی از آن ۲۰۰ مایل شروع میشود حالا ما در خلیج فارس ۲۰۰ مایل را نداریم، خط میانه را داریم، وظایفی که ما در این حوزه دریایی داریم در سه ظرفیت مشخص اعمال می‌کنیم.
دولت صاحب پرچم و صاحب ساحل هستیم
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی افزود: ظرفیت دولت صاحب پرچم یعنی اینکه هر کشتی که پرچم جمهوری اسلامی ایران را به اهتزاز در می‌آورد موظف است که تمام قوانین و مقررات را در رابطه با تمام کنوانسیون‌های بین المللی که ما عضو هستیم و قوانین و مقررات خودمان را داریم باید رعایت کنیم، ظرفیت دیگر به عنوان دولت صاحب ساحل هستیم که ۵۸۰۰ کیلومتر مرز ساحلی داریم، از این مرز ساحلی تا خط میان در خلیج فارس یا ۲۰۰ مایل ساحلی در دریای عمان کلیه وظایفی از قبیل چراغ‌های دریایی یعنی نشانه گذاری‌هایی که به وسیله چراغ یا فانوس در دریا انجام میشود که کشتی‌ها بدانند از چه مسیری باید عبور کنند که ایمن باشد وظایفی در رابطه با مباحث هیدروگرافی دریایی یعنی سنجش عمق آب را باید انجام دهیم که خوشبختانه ما یکی از کشور‌های پیشرو در تولید نقشه‌های دریایی هستیم که یک زمانی انحصار آن فقط در اختیار انگلستان بود، کل نقشه‌های دریایی منطقه بیش از ۱۰۰ شیت و نقشه را تولید می‌کنیم و دنیا از آن استفاده می‌کنند در رابطه با منطقه خودمان و مباحث مربوط به لایروبی جا‌هایی که کشتی‌ها عبور می‌کنند اگر عمق آب کم است باید عمق آب را زیاد کنیم که کشتی بتواند به صورت ایمن وارد بندرهای ما شود، مباحث مربوط به جستجو و نجات دریایی، در طول سال بالاخره سوانح دریایی بسیار زیادی چه کشتی خودمان و چه خارجی اتفاق می‌افتد، سال قبل یک کشتی اماراتی در منطقه غرق شد و ۳۱ نفر در طوفانی که امواج به چهار متر هم می‌رسید و ۳۰ نفر از خدمه هندی در دریا غرق شدند، ۲۹ نفر سیستم جستجو نجات دریایی ما که متشکل از شناور‌های پیشرفته و کمک پهپاد و هواپیما است آن افراد را نجات دادند یا در رابطه با وظایف دولت صاحب بندر این ظرفیت سوم است که کل کشتی‌هایی که وارد بندر میشود، ما از کشتی کوچک تا کشتی ۳۰۰ هزار تنی داریم که حامل محموله‌های نفتی، مثال اگر بار این کشتی روی کامیون‌های ۱۰ تن تخلیه کنیم و پشت سر هم بدون فاصله این کامیون‌ها بایستند، ۳۰۰ کیلومتر فقط طول کامیون‌ها میشود، بار یک کشتی، اگر این کشتی نتواند به صورت ایمن پهلو به اسکله بگیرد و باعث سانحه شود، آلودگی که ایجاد می‌کند میتواند بخش عظیمی از ساحل را از بین ببرد که این مهم به وسیله راهنما‌های ما و سیستم یدک کشی، حالا هواپیما با سیستم خودمان در فرودگاه می‌نشیند تفاوتش با حمل و نقل دریایی این است که یک کشتی بزرگ که وارد میشود جایی داریم که مثلا چند مایلی بندر است به نام لنگر گاه آنجا راهنمای ما روی کشتی می‌رود و کشتی را با یدک کش‌هایی که کمک آن هستند می‌آورند و ایمن به اسکله پهلو می‌دهند، این فعالیت‌های دریایی ما است که در این حوزه خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر شکل می‌گیرد.
سوال: تا به اینجا یعنی شما هم هلال احمر و هم پلیس راهور در دریا هستید؟
صفایی : هم پلیس راهور، هلال احمر و هم شهرداری حتی مثلا مازاد کشتی را در دریا نریزند، این مازاد میتواند مواد نفتی، روغن باشد در بخش بندری هم ما طول نوار ساحلی ۵۸۰۰ کیلومتر مرز ساحلی جالب است مردم عزیزمان بدانند که ما ۸۴۵ سازه دریایی داریم ۲۳۴ بندر کوچک و بزرگ داریم که از بین این‌ها ۷ بندر خیلی بزرگ در داخل کشور است که مدیریت آن‌ها هم در اختیار ماست که همه به صورت قرارداد‌های بلند مدت سرمایه گذاری به بخش‌های خصوصی دریایی واگذار شده که الان تمام بنادر ما به وسیله بخش خصوصی بهره برداری میشود.
سوال: برای مکران چه کرده اید، چه اتفاقی افتاده و چشم انداز ۱۴۰۲ شما چیست؟
صفایی : بحث اقتصاد دریا و مقام معظم رهبری که سالهاست که درباره اقتصاد دریا مطالب و فرمایشاتی را فرمودند، بحث مکران زیر بخش همین موضوع که تاکیدات ایشان است، در دولت سیزدهم که کار فعالیت را آغاز کرد و ما هم بعد از مدتی توفیق داشتیم خدمت عزیزان بودیم از یک طرف فرمایشات ایشان در مجمع تشخیص مصلحت نظام سیاست‌های کلی بخش اقتصاد دریا در کارگروه‌ها تنظیم می‌شد که الان هم الحمدالله این سیاست‌ها در مجمع بحث‌های خوبی انجام میشود و به انتهای این موارد می‌رسیم که نهایتاً باید ابلاغ شود و در دولت و مجلس برنامه‌ها تهیه شود، در یک مسیر بلند مدت پیگیری، شروع و کار کردیم، بخشی هم واقعاً نمی‌توانستیم نسبت به مباحث اقتصاد دریا بی تفاوت باشیم یا اینکه منتظر باشیم برناماه‌ها شکل بگیرد شاید هم دولت تمام شود و دوباره عملکردمان در حوزه اقتصاد دریا می‌دانستیم آن عملکردی نیست که مورد توقع مردم است.
توسعه مکران نیازمند عزم ملی و همکاری همه دستگاههاست
وی افزود: آنچه که ما انجام دادیم این بود که واقعاً، چون بحث اقتصاد دریا یک اقتصاد کلان است که در حوزه دریا و ساحل شکل می‌گیرد و پس کرانه ساحل و ارگان‌های مختلفی مجموعه شیلات، وزرات نیرو، نفت، گردشگری و حتی استانداری‌های استان‌های ساحلی و دیگران همه دخیل هستند، آنچه که وظیفه ما بود به عنوان سازمان بنادر و دریانوردی آمدیم نسبت خودمان و وظایفمان خودمان در اقتصاد دریا تعریف کردیم و این وظایف را به پروژه تبدیل کردیم، این اتفاق زمانی می‌افتد که نقطه قوت ما منابع انسانی دریایی است یعنی همه این ابزار‌ها یک طرف نیروی انسانی در بخش دریا با تو جه به اینکه نیروی متخصص هستند و سال‌ها طول می‌کشد یک نفری که از دانشگاه دریایی فارغ التحصیل میشود و مباحث بندری یا اقتصاد دریایی بیاید تا تبدیل شود به یک نیروی ماهر که اگر روی کشتی برود ۱۰، ۱۲ سال زمان می‌برد یا در بندر کار کند همین زمان طول می‌کشد، ما یک ابزار قدرتمند به نام نیروی انسانی داشتیم، نیروی ارزشمندی که داخل سازمان بنادر بود این اجازه را به ما می‌داد که پروژه تعریف کنیم و شروع به کار کنیم، ما در بخش دریا اولین موضوعی که تعریف کردیم راهبرد ترانزیت و تسهیل تجارت دریایی با همسایه‌ها بود، این در راستای سیاست د ولت برای ارتباط با همسایه‌ها هم بود، با کشور‌هایی که انتخاب کردیم نه اینکه در فضای مبهم بگوییم هر نوع روابط، خیر، کشور را تعریف کردیم چه فعالیتی می‌توانیم با آن کشور در حوزه دریا می‌توانیم انجام دهیم کاملاً شناسایی و مذاکرات را شروع کردیم که به موفقیت‌های خیلی خوبی رسیده ایم. کشور‌هایی که در شمال غرب ما قرار دارند و کشور‌های حوزه خلیج فارس، بخشی از کشور‌های اسیایی و دریای عمان، نتایج خوبی حاصل شده است، یکی از موضوعات دیگر که به عنوان راهبرد انتخاب کردیم در حوزه اقتصاد دریا توسعه ناوگان بود، صیادت دریایی در بخش نیروی دریایی سپاه و ارتش بی نظیر است و این پرچم را ایجاد می‌کند که بتوانیم به صورت ایمن و امن فعالیت‌های دریایی را انجام دهیم که این نقطه قوت و اقتدار ماست، در کنار آن ما حتما در بحث توسعه ناوگان با توجه به اینکه کشور ما کشوری است که با تجارت خارجی که بر اساس دریا انجام میشود.
۹۰ درصد تجارت خارجی ما از طریق دریا انجام می شود
، ما بیش از ۹۰ درصد تجارت خارجی مان از طریق دریا انجام میشود، صادرات، واردات، ترانزیت یا کالای عبوری یا کالا‌های انتقالی یا دریانوردی ساحلی که در الفاظ گمرکی می‌گویند کاپوتاژ، در این شرایط راهبرد توسعه ناوگان ما باید ناوگان مان را هم نوسازی می‌کردیم و هم ظر فیت را افزایش می‌دادیم، به خصوص در شمال، با سیاست گذاری انجام شده و با کمکی که دولت انجام داد، با ورود شرکت‌های خصوصی بازاری که با روسیه و اتفاقاتی که در اوکراین ایجاد شد، ارتباطی که دولت با همسایه‌ها برقرار کرد، باعث شد که بحث کالا‌ها کم کم جریان کالا در دریای خزر شکل بگیرد که تعداد قابل توجهی کشتی در دریای خزر اضافه شد و این روند هنوز ادامه دارد، در بحث تجهیزات بندری و دریایی که در بنادر بتوانند سرویس دهند که باز هم در این بخش عقب افتادگی متاسفانه داشتیم که حرکت‌های خیلی خوبی انجام شد چه توسط سازمان و چه بخش‌های خصوصی، زمانی ما مثلا ۲۵ سال قبل فرض بفرمایید ۶ میلیون تن کالای اساسی وارد کشور می‌شد که واقعا تجهیزاتمان پاسخگو نبودند ما در دولت سیزدهم به ۲۷ میلیون تن رسیدیم با قضیه اوکراین که اتفاق افتاده بود ورود کالای اساسی به داخل کشور واقعاً سخت بود، در این ۲۷ میلیون تن بخش‌های خصوصی با حضوری که داشتند و تجهیزاتی که سریع داخل بندر اوردند ما بدون هیچ مشکلی کالای اساسی را تخلیه کردیم و رکورد ۸۰ هزار تن روی یک کشتی در طول روز رکورد داشتیم، این راهبرد تعریف و انجام شد، زیر گروه اقتصاد دریا راهبرد توسعه کمی و کیفی دریانورد، ما نمی‌توانیم حرکت کنیم مگر اینکه دریانورد خوب تربیت دهیم، با حمایتی که وزیر راه و شهرسازی انجام دادند، معاون رئیس جمهور خود شخص آقای رئیس جمهور و رئیس سازمان امور استخدامی بخش عمده خلاء نیروی انسانی سازمان را تامین کردند که الان اطلاعیه زده میشود و آزمون برگزار میشود و جذب، در دانشگاه‌های دریایی کشور ما تسهیلاتی را فراهم کردیم که جوان‌های ما بتوانند به سمت دانشگاه دریایی جذب شوند که این موضوع در برنامه هفتم پیگیری میشود که ما بتوانیم هم کیفی و کمی افراد داخل کشور را به سمت دریا جذب کنیم.
ظرفیت استخدام چهار هزار دریانورد را داریم
وی افزود: جالب است همین الان که شاید وضعیت اشتغال در برخی بخش‌ها خوب نباشد، ما در عین حال چهار هزار نفر دریانورد کم داریم که دانشگاه‌ها تلاش می‌کنند که تربیت کنند، راهبرد جذب سرمایه گذاری هم داخلی و هم خارجی، ما تا الان ۱۱ هزار میلیارد تومان سرمایه گذار بخش خصوصی جذب شده و بیش از همین میزان سرمایه گذاری توسط بخش خصوصی در دست اجرا داریم، سرمایه گذاری خارجی هم اتفاقات خوبی افتاده، بخش سرمایه گذاری میتواند در حقیقت در کنار سرمایه گذاری‌هایی که خود سازمان دریانوردی در زیر ساخت‌های حمل و نقل‌های دریایی انجام می‌دهد که ما تا الان ۱۸۰ هزار میلیارد ریال پروژه‌های سرمایه گذاری شده را افتتاح کردیم و به دست مردم دادیم که اشتغال خوبی هم داشته، در ادامه ما الان ۴۴۰ هزار میلیارد ریال پروژه‌هایی داریم که تعریف شده که سرمایه گذاری میشود توسط سازمان بنادر و دریانوردی، امید داریم بر اساس آمار متقن و پروژه‌هایی که تعریف کردیم و بخش خصوصی که مذاکره کردیم ما همین الان پروژه‌های مذاکره‌ای با بخش خصوصی مان در سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۲۰۰ هزار میلیارد ریال است، مذاکره با بخش خصوصی در حال انجام است که کار سرمایه گذاری را انجام دهد این میتواند هم اشتغال عظیمی ایجاد کند که تا الان هم کرده، هم میتواند رونقی در سفره‌های مردم ایجاد کند، یک نکته راهبرد دیگری که ما در کنار همه کار‌های توسعه‌ای که انجام می‌دهیم بحث این است که هر گونه توسعه در حوزه دریایی باید با رعایت مباحث محیط زیست باشد، چه محیط زیستی که آلودگی زیست محیطی که حاصل از عملیات کشتی هاست که ما متولی هستیم، چه مباحث ایمنی دریا نوردی که خداناکرده سانحه‌ای مانند سانچی نداشته باشیم و چه در رابطه با امنیت دریانوردی روی کشتی و آب راه‌ها که ما مجموعه نظامیانمان نه تنها امنیت خلیج فارس و دریای عمان را بلکه نیروی دریایی ارتشمان با آن کار بزرگی که انجام دادند که دور دنیا را گشتند ما در دریای سرخ هم امنیت دریانوری و خلیج عدن داریم امنیت دریانوردی را تامین می‌کنیم که این یک اقتدار است، سازمان جهانی دریا نوردی هم رسماً در رابطه با این مورد از جمهوری اسلامی تشکر کرد، در نهایت یکی از موضوعاتی که راهبرد اصلی ما قرار دارد بخش گردشگری دریایی است.
گردشگری دریایی ظرفیتی بزرگ برای اقتصاد و اشتغال کشور است
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی افزود: اعتقاد داریم که گردشگری دریایی با فرهنگ اسلامی میتواند هم فضای اشتغال ایجاد کند و هم فضای بسیار خوبی برای مردم عزیزمان ایجاد کند، خوشبختانه ما قطب مسافری و گردشگری دریایی مان در استان هرمزگان بین بندرعباس و بندر لنگه و بندر آفتاب و چارک است که این به جزایر کیش، قشم و هرمز وصل میشود که ما سالیانه کسی باور نمی‌کند ۲۷ میلیون سفر دریایی داریم در کنار این موضوع با مجموعه وزارت گردشگری و وزیر راه و شهرسازی و خود مهندس ضرغامی انجام دادند یک زون منطقه گردشگری در منطقه بندرعباس ایجاد می‌کنیم که الان در بندرعباس کنار فرودگاه یک سازه دریایی که چهار و نیم کیلومتر داخل دریا می‌رود، در کنار آن در بندر عباس یک منطقه‌ای کنار بندر شهید حقانی که بحث‌های مسافری انجام می‌دهد یک طرح توسعه‌ای را با بخش خصوصی انجام خواهیم داد، در استان مازندران پروژه‌هایی را تعریف می‌کنیم در استان گیلان به همین شکل، قرارداد با سرمایه گذار منعقد شده، ما گفتیم که به صورت عملیاتی در دولت سیزدهم انشاءالله ما چند نقطه مشخص بحث گردشگری دریایی را کلید بزنیم و تحویل مردم دهیم، این مباحثی است که ارتباط بین سازمان بنادر و اقتصاد دریاست که ما منتظر نشدیم برنامه‌ها یا فعالیت‌ها تدوین شود، چون زمان بر است ما عملا وارد کار شدیم و فعالیت‌ها را آغاز کردیم که بخش عمده تا پایان دولت به نتیجه خواهد رسید، مجموعاً آنچه که این فعالیت‌ها میتواند انجام دهد اشتغال خیلی خوبی ایجاد کند که همین الان در حوزه ساخت این موارد اشتغال را ایجاد کرده در زمان بهره برداری هم ایجاد خواهد کرد، نکته دوم در بحث اقتصاد دریا اعتقاد داریم که بحث اقتصاد دریا به یک ساختار نهادین نیاز داریم، چون بحث اقتصاد دریا درست است که سازمان بنادر یا وزارت راه بیشترین ارتباط و تکالیف را در طول نوار ساحل، چون هر گونه سازه دریایی را ما مجوز سازه دریایی می‌دهیم بر اساس طرح آمایش سواحل که به نام طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی شاید در طول بیست سال گذشته آغاز شده و این طرح آمایش هم در بخش دریا و ساحل مطالعات بسیار جامع تهیه شده مانند آمایش سرزمینی، دقیقاً مشخص است حتی لکه گذاری شده که چه مناطقی با توجه به مطالعاتی که در حوزه دریا و ساحل انجام شده مثلا برای صنایع فولاد مناسب است، یا برای گردشگری یا شیلات مناسب است، اما ساختار نهادین که ما پیشنهاد داریم یک ساختار در حد ریاست معاون اول و دبیری وزیر راه ایجاد شود و تمام دستگاه‌ها که مرتبط با حوزه اقتصاد دریا هستند جمع شوند و این ساختار میتواند حتما عملکرد مجموعه وزارتخانه‌های دیگر هم اقتصاد دریا عملکرد دارند میتواند با جمع بندی یکدیگر مدیریت منسجم و یکپارچه ایجاد کند ما انشاءالله بتوانیم بخش دریایی را پایان دولت بخش یک عملکرد مطلوب ارائه دهیم.
چابهار ظرفیت بزرگی برای توسعه بنادر و ترانزیت دریایی کشور است
آقای صفایی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی افزود: منطقه سواحل مکران هزار و ۴۴۰ کیلومتر سواحل مکران است که با عقب نشینی‌ها و پیشروی‌ها محاسبه می‌کنیم که تقریباً ۹۰۰ کیلومتر سواحل در استان هرمزگان است و حدود ۵۴۰، ۵۵۰ کیلو متر هم در استان سیستان و بلوچستان است ما در بخش مکران که نیروی دریایی ارتش هم کار‌های خوبی انجام داده سازمان دریانوردی اول بحث بندر چابهار را با ظرفیت حدودا بین ۸ تا ۹ میلیون تن فراهم کرده و فاز دوم هم در دست مذاکره داریم که انشاءالله همراه با افزایش نرخ بار و افزایش کشتی آمادگی کامل داریم، ما چهار میلیون تن عملکرد داریم این برای بندر شهید بهشتی است اگر ظرفیت بندر شهید کلانتری هم اضافه کنیم تقریباً به ۱۱ میلیون تن ظرفیت خواهیم رسید.
سوال: چشم اندازتان چیست؟
صفایی : در بحث بندر چابهار که یکی از مهم‌ترین بنادر اقیانوسی منطقه است اگر خبرهای ۲۰ روز قبل را نگاه کنیم می‌بینید کشتی ۱۰۰ هزار تنی گندم می‌آید با تلاش‌هایی که همکاران انجام دادند کشتی مستقیم از چین می‌آید و در داخل بندر چابهار تخلیه میشود، ما بندر چابهار را وزارت راه و شهرسازی به جد پروژه چابهار به زاهدان را تکمیل می‌کند.
صفایی: از بندر شهید باهنر خیلی فاصله ندارد بندر شهید رجایی تقریبا ۵۰ درصد صادرات و واردات انجام میشود، در بندر شهید رجایی ما در طول سال ۷۰، ۸۰ میلیون تن کار تخلیه بار داریم کالا‌های متفرقه و بخشی فله و ... است.
سوال: قرار است مکران برسد به ان یا بیشتر از آن شود؟
صفایی: یک بندر چابهار داریم که الان مهیاست و پروژه‌هایی برای اینکه افزایش بار را به خصوص بار ترانزیتی داشتیم در سطح وزارتخانه به جد پیگیری میشود، بندر جاسک داریم که الان با عمان تبادل تجاری دارد، یک میلیون و خورده‌ای تجارت انجام می‌دهند ما بندر سیریک را کامل کردیم که در هفته دولت یا تا پایان سال آماده بهره برداری است. یکی از سیاست‌هایی که پیگیری کردیم این بود که بنادر کوچک را در دولت سیزدهم که میتواند یک شهر یا استان را تحت تاثیر قرار دهد ایجاد کردیم.
سوال: قرار است مکران به کجا برسد؟
صفایی : چهارم بندر بزرگ مکران است با تلاشی که انجام شد با همکاری که وزیر نفت انجام داد زمین را که در منطقه کوه مبارک است به سازمان بنادر اختصاص دادند و مراحل مستند سازی اش طی میشود، اما ما منتظر واگذاری زمین نشدیم مطالعات اقتصادی را در آن قضیه انجام دادیم با مجموعه با سردار دهقان و تیمشان مطالعات اقتصادی را دیدیم و ملاحظه کردیم در آن بندر ما همین الان پتروپالایشگاه‌های بزرگی که در حال ایجاد است که در دو سه سال آینده به بهره برداری می‌رسد ما در فاز اول حداقل ۲۰ تا ۴۰ میلیون تن فعالیت خواهیم داشت، این فعالیت هم به صورت واردات نفت خام است و هم به صورت صادرات محصولات نفتی خواهد بود، بخشی از خوراک این پالایشگاه‌ها که تقریبا روزانه یک میلیون بشکه خوراک پالایشگاه است این بخش را از طریق خط لوله گوره تا جاسک می‌آید، ولی بخشی باز هم از نیاز این پالایشگاه‌ها اگر تصور کنیم که فقط خوراک می‌آید در صورتی که ما برنامه دیگری برای خط لوله برای صادرات نفتی داریم که در خارج از خلیج فارس باشد، چون این بندر خارج از خلیج فارس است. کشتی رو رو که به صورت منظم به بندر انزلی تردد می‌کند و کالا‌های ما را با کامیون انتقال می‌دهد و صادرات و واردات را انجام می‌دهد آنچه که اصل موضوع است یکی از کشور‌های مهمی که در رابطه با دریای خزر حضور دارد که چیزی حدود ۸۳۰ تا ۸۴۰ میلیون تن تجارت خارجی دریایی هست روسیه است روسیه الآن شش دهم درصد تجارت خارجی آن از طریق خزر دارد انجام می‌دهد با صحبت‌هایی که مثلاً با سفر‌ها و مذاکراتی که آقای رئیس جمهور با آقای پوتین داشتند خب این فضا مهیا شده ما جلسات بسیار زیادی با مجموعه‌ی دولتی روسیه داشتیم و الآن به بخش خصوصی روسیه رسیدیم و این نوید را و این واقعاً نگاه روشن را می‌بینیم که علاوه بر اینکه همین الآن ما آمار‌های ترانزیتمان رشد پیدا کرده البته عدد، عدد بزرگی نیست، اما نشانه‌ی مثبت هست که یک دفعه بعضی جا‌ها می‌بینیم آمار ترانزیتی ما ۷۰ درصد افزایش پیدا کرده در دریای خزر البته ۷۰ درصد از هیچی، ۷۰ درصد از عدد‌های کوچک عدد مثلاً ۷۰ هزار تن، ۸۰ هزار تن من تأکیدم رو همین است عرض کردم، ولی آن علامتی که به ما می‌دهد مثبت هست مذاکراتی هم که انجام دادیم در رابطه با نوع کالا‌هایی که میتواند به کشور ما وارد بشود از روسیه نوع کالایی که به کشور ما میتواند صادر بشود با روسیه با دیپلماسی اقتصادی بسیار خوبی که وزارت خارجه داشته و مجموعه‌ی وزارت خارجه انصافاً زحمت‌های زیادی کشیده سازمان توسعه تجارت زحمت‌های زیادی کشید و این ارتباطی که الآن دارد برقرار میشود ارتباط پروژه‌ای هست یعنی یک پروژه در رابطه با یک کالا تعریف میشود امکانات در بنادر برای آن فراهم میشود ناوگان برای آن فراهم میشود.
توسعه ناوگان از طریق خرید و ساخت کشتی با حمایت دولت محقق می شود
ما هم الآن داریم تسهیلات داریم می‌دهیم برای خرید کشتی دست دوم با حمایتی که دولت انجام داد که ناوگان را افزایش بدهیم بندر هم ظرفیت داریم برای کالا‌های خاص که حالا من نمی‌توانم واقعاً به. بگویم، ولی به جزئیات وجود دارد که مثلاً چه کالا‌هایی باید مثلاً کشور روسیه از جا‌های دیگر نیاز دارد که بیاید از این مسیر عبور بکند چه ما نیاز داریم و چه کشور‌های دیگر نیاز دارند از روسیه که وارد بکنند از مسیر ما بیاید این پروژه سازی دارد میشود یعنی آن کار دارد انجام میشود برای آن نوع خاص کالا، من فکر می‌کنم حالا با تجربه‌ای که هم ما در این بخش داریم ما الآن بستر را داریم مهیا می‌کنیم چه توی شمال چه جنوب مجموعه‌ی دیگر هم بحث حمل و نقل جاده‌ای و بحث ریلی هم دارند فعالیت می‌کنند و وزیر هم واقعاً حمایت دارد می‌کند که این اتفاقات دارد می‌افتد بخش‌های خارجی و داخلی هم خصوصی دارند وارد می‌شوند در جریان‌های ترانزیت بحث زمان و قیمت حرف اصلی را می‌زند همه‌ی تلاش ما این است که قیمت تمام شده‌ی عبور کالا از کشور را نسبت به مسیر سنتی که از آسیا می‌رود به دریای سرخ می‌رود مدیترانه، مدیترانه می‌رود به دریای سیاه و از آن طرف اروپا می‌رود برای دریای بالتیک را این را نسبت به این قیمت کاهش بدهیم الآن همه پای کار هستند هم سرمایه گذار خارجی و هم سرمایه گذار‌های داخلی هم سازمان بنادر هم کشتیرانی هایمان هم بخش‌های خصوصی باید این مسیر را شروع کنیم که الآن کم کم داریم شروع می‌کنیم به صورت حجم قابل توجه برخی از بسترسازی‌ها جناب آقای قدسی واقعاً می‌بینیم که کار نشده باید کار کرد به همان دلیل که کار نشده خب باید خیلی ما سرعتمان را بیشتر بکنیم خب سرعت ما نسبتاً سرعت خوبی هست انصافاً که اگر می‌شد مثلاً من مثال‌ها را در رابطه با کار‌ها می‌زدم شاید خیلی برای بینندگان عزیز بهتر می‌شد، اما توی این مراکز و موانع ان شاء الله توی این مقطع زمانی بهتر است ما برخی از مسائل اشاره نکنیم، اما توی این مسیر ما می‌توانیم کالا‌هایی را علی رغم همه‌ی تحریم ها، همه‌ی فشار‌هایی که دارند می‌آورند که ایران را حذف بکنند ان شاء الله نگذاریم ایران حذف بشود و این کالا‌ها شکل بگیرد اعتماد ایجاد بشود و کالا‌های بیشتری جریان پیدا بکند یک مثال خیلی ساده هم همین الآن ۴۰ ـ ۵۰ بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون تن کالای مثلاً بین روسیه و هند دارد از مسیر سنتی دریایی انتقال پیدا می‌کند خب ما اگر یک بخشی از این کالا را بتوانیم با این مسیری که داریم ایجاد می‌کنیم و اعتمادی که داریم ایجاد می‌کنیم و بخش خصوصی که می‌آید وارد میشود برای این کار بخش دولتی بستر آماده می‌کند بخش خصوصی این کار انجام میشود به سهولت قابل جذب است.
سوال : این راهگذر ریلی شمال ــ جنوب ظاهراً چهار سال دیگر این طوری که قراردادش بسته شد بین ایران و روسیه به سرانجام خواهد رسید یعنی تکمیل خواهد شد درست است؟ می‌توانید برای چهار سال دیگر بگویید که ما ظرفیت‌های مربوط به بنادر و حالا کشتیرانی و دریانوردی مان تا کجا رسیده که بتوانند این دو هم را پوشش بدهند و یکی از آن یکی جا نمانده باشد یعنی من الآن چشم انداز شش ماهه‌ی دیگر را نمی‌گویم چشم انداز چهار سال دیگر را دارم از خدمت شما می‌پرسم متناسب با آن چهار سال دیگر آن وقت شما می‌توانید هدف گذاری‌های کوتاه تری داشته باشید.
صفایی : بحث ترانزیت یک ابزارش برای تردد خشکی اش خب ریل هست که واقعاً هم مطمئن هستم از باب زیست محیطی خیلی در واقع اثرات مخرب بر زیست محیطی بسیار کمی دارد و هم میتواند خیلی ارزان باشد خب حمل و نقل جاده‌ای هم خب یک حمل و نقلی است که به قول معروف از درب به درب بدون هیچگونه تخلیه و بارگیری اضافی این دو تا با همدیگر باید بتوانند در واقع حمل و نقل جاده‌ای را یا حمل و نقل ریلی آن بخش زمینی آن را با همدیگر وصل بکنند الآن خب ما ظرفیت خوبی توی هم بخش ریلی داریم البته مکفی نیست نسبت به آن ایده‌ای که در بحث ترانزیت داریم یا اهدافی که مثلاً الآن وزارت راه ترسیم کرده عددی مثل ۲۰ میلیون تن است برای بحث ترانزیت خب بخشی از آن از طریق ریل ظرفیت لازم ندارد که انتقال پیدا بکند ما هم نمی‌توانیم تا چهار سال دیگر واقعاً معطل بشویم که ترانزیت شکل بگیرد ما حتماً نیاز داریم یک بخش عمده‌ای از کامیون‌ها وارد بشوند کامیون‌های جدید وارد بشوند که الآن وزارت راه هم به جد دارد پیگیری می‌کند ما در بخش بنادر هم در جنوب و هم در شمال این قول و وعده را می‌دهیم که همیشه ظرفیت هایمان را به حدی قرار بدهیم که نه تنها بتواند پشتیبان صادرات و واردات کشور باشد حتماً پشتیبان کالا‌های عبوری از کشور هم باشد و امکانات لازم و مکفی با کیفیت مناسبت داشته باشد همین الآن هم ما این ظرفیت را الحمدلله داریم داخل بنادر شمالمان و می‌توانیم به سهولت ظرفیت‌ها را افزایش بدهیم.
سوال: برای کشتی رو رو برنامه‌ای دارید در دریای خزر؟
صفایی : کشتی رو رو در یک دانه هست مال کشور همسایه است که راضی کردیم تقریباً ماهی یک بار تردد می‌کند.
سوال : چقدر ظرفیتش است؟
صفایی : این‌ها مثلاً ۵۰ تا ۶۰ تا ۷۰ تا کامیون را جا می‌دهند.
سوال : نه منظورم ظرفیت ترانزیتی اگر چند تا کشتی رو رو وجود داشته باشد نیازش وجود دارد در کشور؟
صفایی: الآن برخی از کامیون‌ها دارند از آستارا به آذربایجان و از آذربایجان به روسیه می‌روند آن میزان کامیون‌هایی که از آن طریق دارد انجام میشود قابل جذب است که بیاید از طریق دریا و رو رو انجام بشود ما بر اساس مطالعاتی که هم کشتیرانی‌ها انجام دادند بر اساس شرایط بازار و جذبی که دارند کشتیرانی‌ها دو گونه تمایل دارند تمایل اولیه کشتیرانی‌ها به سمت کانتینری شدن کشتی کانتینری روندی که دنیا پیش رفته و دنیا الآن به سمت این رفته الآن ما کشتی‌های بزرگ کانتینری داریم با ظرفیت ۲۴ هزار کانتینر رو هر کشتی این توسعه پیدا می‌کند و دنبال کشتی‌های نفتی هستند و کشتی‌های فله، الآن یکی از بخش‌های خصوصی دنبال این است که کشتی کانتینری مثلاً با ظرفیت هفت هشت هزار تن کانتینری ایجاد بکند که این ما الآن نداریم، چون کشتی دریای خزر چهار تا پنج هزار تن است با طراحی که دارد انجام می‌دهد به شکلی باشد که بتواند آب خور کشتی کم باشد بتواند تردد بکند به سمت کانتینری به سمت رو رو رفتن الآن کشتیرانی جمهوری اسلامی توی شرکت صدرا با حمایت و پیگیری‌هایی که انجام شده دو تا کشتی درخواست ساخت داده دو تا کشتی غیرکانتینری هم فله در حال ژنرال کاربو در واقع کشتی‌های متفرقه در حال ساخت است برخی از این شرکت‌های کشتیرانی خصوصی بیش از ۱۵ فروند کشتی را الآن وارد خزر کردند که عمدتاً نفتی و کالا‌های متفرقه است برخی‌ها هم خریدند از بیرون دارند وارد می‌کنند یعنی هم ساخت داخل. چهار فروند کشتی الآن در صدرا در حال ساخت است ظرفیت کشتی سازی ما در شمال صدرا است البته ما در بندر انزلی هم دنبال این هستیم که حال اگر با ملاحظات زیست محیطی اگر اجازه بدهند سازمان محیط زیست که الآن آقای استاندار هم دارند پیگیری می‌کنند ما بتوانیم یک ظرفیت ساخت کشتی هم در بندر انزلی ایجاد بکنیم که ظرفیت آن هم برای تعمیرات و هم برای ساخت ان شاء الله افزایش پیدا بکند در آن بخش هم میتواند اشتغال بسیار خوبی هم ایجاد بکند البته به شرطی که بحث‌های محیط زیست کامل رعایت بشود.
سوال : این چهارتا کی ساخته خواهد شد؟
صفایی : دو تا از کشتی‌ها که الآن برش فلز هم انجام داده خریداری انجام شده برش فلز انجام داده و امیدواریم ماکسیمم تا دو سال آینده کشتی ساخته بشود کشتی‌های رو رو دو فروند هم رو رو است که حالا خریدار ورق در دست انجام هست که ورق‌ها انجام بشود و برش انجام بشود و شروع بشود به کار‌های ساخت کشتی.
سوال : به جز ساخت برای خرید یا اجاره چه برنامه‌ای دارید؟
صفایی: برای خرید که همین الآن بیش از ۱۵ فروند کشتی خریداری شده و وارد خزر شده بله و بیش از ۱۵ فروند دیگر هم حالا بخش‌های خصوصی در دست خرید دارند بعضی هایشان خریدند که الآن ولگا دارد باز میشود از ولگا دارند یکی یکی وارد می‌کنند داخل دریای خزر موافقت‌های خوبی هم ما با مجموعه‌ی روس‌ها برای ورود کشتی‌های ایران از ولگا انجام دادیم توافقنامه‌های خوبی انجام شد.