اساتید شاهنامه پژوه، یک برگ از شاهنامه قوام الدین حسن وزیر متعلق به دوران آل اینجو را که در موزه هنر جهان است رونمایی کردند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، موزه هنر جهان نشستی با عنوان شاهنامه پژوهی از سلسله برنامه‌های «حال خوش موزه گردی» را در سالن کنفرانس پردیس موزه‌ای دفینه برگزار کرد.
در این نشست علی اصغر میرزایی مهر دکترای پژوهش هنر، عضو هیئت علمی و مدیر گروه رشته نقاشی دانشکده هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ درباره برگی از شاهنامه که اکنون در موزه هنر جهان به نمایش گذاشته شده، توضیحاتی داد.
میرزایی مهر به وضعیت ایران در زمان آل اینجو و تخریب‌های مغول و در مقابل آن، تولید شاهنامه‌های مصور متعدد از جمله نسخه قوام الدین حسن وزیر در سال ۷۴۱ ق. اشاره کرد و گفت: قوام وزیر افرادی را گرد هم آورد و شاهنامه قوام را با ۱۰۴ نگاره که از پرکارترین شاهنامه‌های شیراز قرن ۸ بود نوشتند. شاهنامه‌ای که اوراق آن در جای جای دنیا پخش شده و یکی از برگ‌های آن در موزه هنر جهان وجود دارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه نمی‌دانستم چنین برگی اکنون در موزه هنر جهان وجود دارد افزود: خوشنویس این کتاب که در شیراز نوشته شده، فردی به نام حسن بن محمد بن علی بن حسینی مشهور به موصلی است که آن را به خط نسخ و عنوان‌های آن به خط توقیع نوشته شده است.
میرزایی مهر گفت: با کمال تأسف این کتاب مثل بسیاری از آثار کشورمان، در سال‌های پایانی دوره قاجار و در سال‌های ۱۲۹۹ هجری شمسی حدود ۱۰۲ سال پیش از ایران خارج شد.
مدیر گروه رشته نقاشی دانشکده هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ افزود: براساس منابعی که در اختیار ماست، یک دلال هنری به نام تیگران کلکیان این اثر را از دندان پزشکی به نام دکتر رفیع یا رافی خریداری کرده و آن را به اروپا برده و کتاب را اوراق کرده است تا بتواند پول بیشتری به دست بیاورد به این ترتیب این کتاب در آن زمان اوراق و پراکنده شد.
میرزایی مهر گفت: آن موقع شاید ارزش‌های تاریخی این کتاب را نمی‌دانستند، اما به تدریج که برخی از کارشناسان هنری روی آن کار کردند، این کتاب هم در نمایشگاه‌های جهانی عرضه شد و جایگاه و اعتبار و اهمیت خود را برای هنرشناسان و دوستداران هنر روشن کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ افزود: با توجه به اطلاعاتی که من دارم این کتاب ۳۲۵ برگ داشته است و ۳۰ در ۳۷ سانتی متر قطع آن بوده و هر صفحه ۶ ستونی بوده است و ۱۰۴ نگاره داشته است.
میرزایی مهر گفت: به علت آنکه این تعداد نقاشی برای این کتاب بسیار زیاد یا دستکم نسخه‌های قبل از مکتب قرن هشتم هیچ کدام این تعداد نگاره نداشتند نشان می‌دهد برخورد با این کتاب جدی‌تر بوده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ افزود: استادان ما معتقدند این نگاره‌ها کار یک نفر نیست و باید در کارگاه‌های دولتی کشیده شده باشند.
میرزایی مهر گفت: در سال ۷۴۱ هنوز قوام الدین به مقام وزارت نرسیده بود بنابراین به نظر می‌رسد او یک فرد با فرهنگی بوده که سمت‌هایی در دولت آل اینجو داشته و تا قبل از رسیدن به وزارت چنین شوری برای مصور کردن کتاب شاهنامه به خرج داده بنابراین حتماً در دوران وزارتش کار‌های بیشتری انجام داده یا نسخه‌های دیگری از شاهنامه سفارش داده که شاید از بین رفته اند.
این نشست با شاهنامه خوانی سحر جهان‌تاش شاهنامه خوان ادامه پیدا کرد و در پایان امیر ارغوان کارشناس ارشد زبان‌های باستانی و شاهنامه پژوه بررسی کارشناسی این برگ را تشریح کرد.
امیر ارغوان گفت: با بررسی برگه‌های مشابه معلوم شد برگه موجود در موزه هنر جهان با سبک اینجوی شش ستونی، از اصالت برخوردار است.
این کارشناس ارشد زبان‌های باستانی و شاهنامه پژوه به نحوه اثبات اصالت این برگ از شاهنامهپرداخت و افزود: این برگ نیز مانند بقیه برگ ها، سرنویسی به خط توقیع، با اعراب گذاری سرخ و رکابه‌ای دارد.
ارغوان گفت: جعل شاهنامه در این دوران زیاد بوده است و این برگ از شاهنامه نیز با برگ‌های دیگری ترکیب شده، اما بررسی‌های متعدد نشان می‌دهد که این برگ اصیل است و مطمئن شدیم که متعلق به دوران اینجو است.
هم زمان با این نشست، از صفحه پشت نگاره شاهنامه قوام وزیر موجود در موزه هنر جهان رونمایی شد. در صفحه روی این برگ از شاهنامه، نگاره‌ای از داستان نوش زاد و رام برزین و در صفحه پشت، متن این داستان آمده است.