حمزه ذاکری: ما در آستانه یک اتفاق بزرگ در دنیا هستیم در بخش هوشمندسازی و در بخش هوش مصنوعی و قطعا صنعت بزرگی همچون حمل و نقل جاده‌ای هم دور از این اتفاقات نخواهد بود.
سوال: این کنفرانس بین المللی هوش مصنوعی و خودروی هوشمند که برگزار شد تمرکزش روی چه موضوعاتی بود؟
آقای ذاکری: اولین کنفرانس هوش مصنوعی و خودروی هوشمند تو بعد بین المللی برگزار می‌شد توی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و با همکاری سازمان راهداری وزارت راه و شهرسازی و تعدادی از دستگاه‌های مختلف که ما هم به سهم خودمان سعی کردیم که مشارکت خوبی را در این کنفرانس داشته باشیم و کمک حال بخش پژوهشگری و تحقیقاتی کشور باشیم موضوعات مختلفی مطرح شد همانطوری که می‌دانید که در آستانه یک اتفاق بزرگ در دنیا هستیم در بخش هوشمندسازی و در بخش هوش مصنوعی و قطعا صنعت بزرگی همچون حمل و نقل جاده‌ای هم دور از این اتفاقات نخواهد بود اتفاقات زیادی توی چند سال گذشته افتاده توحوزه حمل و نقل از جمله هوشمندسازی، بحث یادگیری ماشین، داده کاوی، پردازش تصویر و رایانش ابری و مشابه این محاسباتی که به صورت خودکار و هوشمند در مورد حمل و نقل اتفاق می‌افتد این کنفرانس هم درحول و حوش این موضوعات می‌چرخید یک موضوع جدیدی را سازمان راهداری مطرح کرد در کنفرانس تحت عنوان راه‌های هوشمند که اساسا به زیرساخت‌های مربوط به حوزه حمل و نقل جاده‌ای برمی گشت و اساسا زیربنای توسعه هوشمندسازی باید زیربنا‌ها باشد ما آن جا توی پنل تخصصی سعی کردیم این موضوع را باز کنیم و خوشبختانه استقبال خوبی هم شد از دانشگاه‌های مختلف داخلی و خارجی توی این کنفرانس بودند و مشارکت داشتند و مباحثی که آنجا مطرح شد به این طریق بود که ما احتمالا در سال‌های آینده باید برنامه ریزی بکنیم برای اینکه برویم به سمت راه‌های هوشمند الان خیلی از کشور‌ها سعی کردند پروژه‌هایی را به صورت پایلوت تعریف بکنند و به نتیجه رساندند بعضی از اینها، ما خروجی آن نتایج را آوردیم پرزنت کردیم برای محققان که در کشور خودمان یک بستری باز بشود که حمایت‌های بخش دولتی هم بیاید پشتش و عملا آن را بتواند به سرانجام برساند.
سوال: جناب آقای ذاکری الان که در مورد راه‌های هوشمند صحبت کردید راه هوشمند چه مشخصاتی دارد؟
ذاکری: ما سال‌های گذشته موضوعاتی داشتیم تحت عنوان تجهیزات هوشمند در راه، راه هوشمند کمی متفاوتتر است یعنی اسمارتُرُزها (لطفا تلفظ اش را چک کنید) کمی متفاوتتر است ابزارو تجهیزات هوشمند و ایجاد یک هوش مصنوعی در خود همین ابزار دخالت افراد را در تصمیم گیری کمتر بکنند و یک هوشمندی بیشتری را برای آن ابزار بوجود بیاورند من اگر بخواهم مثال بزنم معمولا در راهداری زمستانی ما معمولا به این صورت است که از هواشناسی ما اطلاعاتی را می‌گیریم از دستگاه‌های هواشناسی اطلاعاتی را می‌گیریم نیرو‌ها را به صورت مامور در جاده‌هایی که دارای بحران هستند ارسال می‌کنیم با ادوات و تجهیزات، اما در بحث اسمارتُرُزها در واقع نصب ادواتی در راه‌ها که خودشان بتوانند تشخیص بدهند که راه وضعیت بحرانی دارد و بعد اقدام به بکنند بدون این که نیرویی گسیل بشود آنجا برای اقدام مدنظر هست این یک نمونه از موضوعاتی است که در اسماترز‌ها مطرح می‌شود در بحث پایش زیرساخت ها، در بحث تونل‌ها ابنیه فنی و موضوعات مشابه در واقع همین اتفاق می‌افتد ما زمانی درمورد اسمارترز‌ها صحبت می‌کنیم که عملا یک ابزار هوشمند که خودش به صورت خودمختار بتواند عمل بکند مدنظر هستش همچنین مثلا ما راه‌ها را آسفالته می‌بینیم تو کشورمان خیلی از کشور‌ها به سمت این رفتند که حتی از رویه راه‌ها انرژی الکترونیکی تولید کنند یعنی نیروگاه‌های جاده‌ای ایجاد کنند ما سولارپنل‌ها را می‌بینیم در تحقیقات اخیر که درسطح رویه راه‌ها ایجاد شدند و این سولارپنل‌ها انرژی خورشیدی را می‌گیرند و انرژی حرکتی را هم به آن اضافه می‌کنند و می‌توانند انرژی تولید کنند که همان را هم برای خود راه استفاده می‌کنند برای روشنایی راه استفاده می‌کنند در کنارش خود سولارپنل‌ها هم مجهز شدند به سیستم هشدار الکترونیکی که دربستر راه هست الان خط کشی‌هایی که تو جاده هایمان داریم می‌بینیم اینها خط کشی‌های سرد یا گرمی هستند که رنگ هستند پخش می‌شوند، ولی در واقع در اسمارترز‌ها ما می‌رویم به سمت این که اینها به صورت ال‌ای دی هستند و امکان انتقال پیام دارند به راننده یعنی اینکه جلوتر یک اتفاقی افتاده یا در شب و روز یا در بحث بارش اینها خودشان ری اکشنی نسبت به محیط اطرافشان دارند این است که عملا آن‌ها را به صورت هوشمندی راه‌ها یا در واقع اسمارترز‌ها تبدیل می‌کنند.
سوال: یعنی دقیقا داریم به سمتی می‌رویم که در حوزه‌های هوش مصنوعی همه ارگان‌ها را درگیر این هوش مصنوعی بکنیم که حداقل خدمات بهتری ارائه بشود درست است؟
آقای ذاکری: دقیقا درست است اتفاقا یکی از موضوعاتی که ما در یک بحث تخصصی که سازمان راهداری عهده دارش بود انجام دادیم یکی از موضوعاتی که شما به درستی اشاره کردید همین موضوع است در واقع اسمارترز یا راه‌های هوشمند، یک موضوع بین دستگاهی است و عزم ملی لازم دارد ما وزارت ارتباطات را لازم داریم، معاونت امور ریاست جمهوری را لازم داریم وزارت راه و شهرسازی را لازم داریم همه اینها باید تو صحنه باشند و بتوانند با کمک همدیگر یک اتفاق خوب را رقم بزنند. این یک موضوع بسیار کلان هست در کشور حالا هر دستگاهی به سهم خودش باید عملا حرکت بکند روبه جلو، ما به سهم خودمان وزارت راه و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کار‌هایی را شروع کردیم که بتوانیم به آن سمت و سو برویم چرا که دنیا دارد می‌رود به این سمت ما خودروهای خودران را داریم احتمالا در چند سال آینده، الان خیلی از کشور‌های اطراف خودمان شروع کردند و دارد خدمات ارائه می‌دهد و عملا زیرساختش شاید شروع کار باشد و این زیرساخت‌ها خیلی مهم است که اتفاق بیفتد الان صنایع خودروسازی به این سمت پیش رفتند که اتونواسپیکل تولید کنند و خیلی از کشور‌ها هم که در حال بهره برداری است بنابراین زیرساخت آن که مبنای اصلی توسعه این سیستم‌ها و این تکنولوژی هاست باید در کشورما با مشارکت همه بازیگران این حوزه حتما مورد پیگیری قرار بگیرد.
سوال: این نیازمندی‌های فناوری است در حمل و نقل جاده ای، درست است؟ این که وسایل نقلیه ایمن باشند راحت بشود تصادفات را تجزیه و تحلیل کرد یا سامان‌های هوشمند در اختیار داشته باشیم و بتوانیم خیلی از موارد را زیرنظر داشته باشیم و حل و فصلش کنیم و حمل و نقل عمومی را و مواد خطرناک و برنامه‌های هوشمند را برای ارزیابی رانندگان داشته باشیم که کم کم حمل و نقل ما به سمت کاملا هوشمند برود، اما توی صحبت‌ها یک اشاره‌ای کردید به سامانه‌های تصمیم یار و این که کاربردشان چیه و اصلا چیه این سامانه‌های تصمیم یار؟
آقای ذاکری: ما در حوزه حمل و نقل بالاخره با تجهیزات پیشرفته و هوشمند سروکار داریم در حوزه مدیریت زیرساخت‌ها مدیران ارشد ما نیاز به تصمیم گیری دارند تصمیم گیری هم عملا براساس تحلیل و اطلاعات ایجاد می‌شود اگر تحلیل و اطلاعات درستی مقابل مدیرارشد ما باشد می‌تواند درست تصمیم بگیرد این سیستم‌های تصمیم یار حالا در تعریف علمی شان در واقع تجهیزاتی هستند یا سامانه‌هایی هستند که می‌توانند این اطلاعات را تجزیه و تحلیل کنند و تبدیل کنند به اطلاعات شسته و رفته‌ای که یک مدیر راحت تصمیم بگیرد تو سازمان راهداری از سه سال گذشته اقدامات خیلی خوبی در این حوزه شکل گرفته مخصوصا در حوزه راهداری ما انواع و اقسام سامانه‌های تصمیم یار مدیران طراحی شده ما شبکه راه‌های کشور را داریم که بالغ بر ۲۲۰ هزار کیلومتر راه هست که حدود صدهزار کیلومترش راه‌های فرعی به بالاست یعنی فرعی بزرگراه، راه‌های اصلی آزادراه‌ها و تصمیم گیری درباره این شبکه بزرگ کار خیلی سختی است و این ابزار‌ها آمدند کمک کردند به مدیران ما برای این که راحت تصمیم گیری بشود وعملا با یک داشبورد ساده و هوشمند می‌توانند تصمیم بگیرند به چه راهی، چه مقدار اعتبار بدهند چه نوع پروژه‌ای را تایید کنند و ابلاغ بکنند و چه پروژه‌ای انجام نشود و چه پروژه‌ای تو اولویت باشد و این ابزار تصمیم یاری خیلی کمک کرد هم در مورد ابنیه فنی ما این تجهیزات را داریم ما اولین سامانه مدیریت و نوسازی راه‌های کشور را
سوال: یعنی به بهره برداری رسیده دیگر؟
ذاکری: ما الان داریم از سامانه‌ها استفاده می‌کنیم اولین سامانه مدیریت نوسازی راه‌های کشور که کاملا بومی طراحی شده توسط مختصصان داخلی خودمان در سازمان راهداری در حال بهره برداری هست اولین سامانه مدیریت پل‌ها و ابنیه فنی کشور که بیش از هزار و ۵۰۰ کاربر دارد در سطح کشور، در واقع ما اپراتور‌های مان را می‌فرستیم و بازرسی انجام می‌دهند هزار و ۵۰۰ نفر فعال هستند آن هم تو کشوری که ۳۶۴ دستگاه کل ماه با این تجهیزات داریم پایش می‌کنیم الان ۲۷۰ هزار دستگاه پل کشور شناسنامه دار شدند تو این سامانه، کمتر از یک سال اتفاق افتاده تو سامانه مدیریت ایمنی راه‌های کشور را داریم که واقعیتش این هست که یک تکنولوژی جدید هست که اولین بار هست که ایران در سطح بین المللی هم حرفی برای گفتن دارد تو این حوزه مبانی دقیق و استاندارد‌های بین المللی را ما پیاده کردیم حتی یک گام هم جلوتر تو حوزه علمی حرکت بکنیم تمام اینها آماده شده به خاطر این که ما اینها را عملیاتی کنیم سازمان راهداری تمام دفاتر تخصصی ما بسیج شدند این کار را دارند انجام می‌دهند و همه اینها زیرمجموعه سامانه جامع راهداری کشور دارد کار می‌کند که کاملا به صورت یکپارچه با این سامانه‌ها لینک شده تو حوزه حمل و نقل هم همچنین تجهیزاتی را داریم ما سامانه داده کاوی یکپارچه را داریم که سیستم داو هستش سیستم داده پردازی حوزه حمل و نقل که تمام تصادفات را می‌آورد در این سامانه تجمیع می‌کند و اطلاعاتش کمک می‌کند که ما برویم کجا را اصلاح کنیم تو شبکه، حالا نمونه‌های خیلی متعددی هست.