مادرانی که نوزاد تازه متولد شده دارند باید بهترین و بدترین حالتهای خواب نوزاد را بدانند تا در خواب برای فرزندشان مشکلات و خطراتی ایجاد نشود.
خواباندن نوزاد بر روی کمر
نوزاد سالم تازه متولد شده باید برای چرت زدن، استراحت طولانی مدت و خواب شب روی کمر خوابانده شود، زیرا با خواباندن نوزاد روی کمر، مجاری هوایی باز میماند و خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد کاهش پیدا میکند. موسسه ملی بهداشت کودک آمریکا این حالت را بهترین مدل خوابیدن نوزاد معرفی کرده است، زیرا حدود ۵۰ در صد خطر سندروم مرگ ناگهانی را کاهش میدهد.
خطرات خواباندن نوزاد بر روی کمر
اگر نوزاد طولانی مدت روی کمر بخوابد ممکن است منجر به سرصافی یا پلاژیوسفالی و یا حتی سر پهن نوزاد شود، اما خوشبختانه جای نگرانی نیست، زیرا با گذاشت زمان و برخی درمانهای ساده و تغییر حالت خواب سر نوزاد به حالت طبیعی باز میگردد. در ادامه تکنیکهایی برای جلوگیری از بروز چنین شرایطی بیان شده است:
در زمان بیداری کودک، او را چند دقیقهای روی شکم بخوابانید.
گاهی برای استراحت کودک را به پهلو بخوابانید.
کودک را کمتر در گهواره و صندلی ماشین بخوابانید.
کودک را بیشتر در آغوش بگیرید.
گاهی در گهواره جهت خوابیدن کودک را تغییر دهید.
خواباندن روی شکم:
نظریههای متعددی باعث میشود که والدین از خواباندن کودک بر روی شکم صرف نظر کنند، زیرا این مدل خواباندن روی فک کودک فشار وارد میکند و با کاهش راه تنفسی، تنفس را محدود میکند.
ممکن است در موقعیت مستعد، صورت بسیار نزدیک با پتو قرار بگیرد و راه تنفسی کاهش یابد علاوه براین با خواباندن کودک روی تشک خیلی نرم احتمال خفگی کودک وجود دارد یا ممکن است میکروبهای موجود روی تشک از طریق تنفس وارد بدن او شوند.
چه زمانی کودکان میتوانند روی شکم بخوابند؟
در برخی موارد نادر پزشکان به دلیل بیماری کودک به والدین توصیه میکنند که کودک را به جای کمر روی شکم قرار دهند.
برخی پزشکان بر این باورند خواباندن کودک روی شکم در صورتی خوب است که رفلاکس شدید معده یا ناهنجاریهای راه تنفسی مانند سندرم پیر رابین دارند که منجر به مشکلات تنفسی حاد میشود. خاطرنشان میشود، هیچ مطالعه جدیدی در این زمینه صورت نگرفت. البته ارائه کنندگان خدمات بهداشت باید قبل از توصیه، منافع و خطرات بالقوه را در نظر بگیرند.
یکی دیگر از مهمترین دلایل خواباندن کودک روی شکم استفراغ کردن آنها است. به این دلیل پزشکان معتقدند اگر کودک هنگام خوابیدن، روی کمر استفراغ کند، بسیار خطرناکتر خواهد بود، زیرا به دلیل نداشتن قدرت کافی برای چرخاندن سر، کودک در اثر استفراغ خفه میشود.
با این حال، کودکانی که روی کمر میخوابند ممکن است به سختی سرشان را برگردانند و محتویات معده را استفراغ کنند. علاوه بر این به رفع درد قولنج کودک با فاصله لازم بین خواب و غذا کمک میکند.
خواباندن کودک به پهلو:
به پهلو خواباندن کودکان چندان ایمن نیست، زیرا ممکن است خطر مرگ ناگهانی کودک را افزایش دهد.
علاوه بر وضعیت خوب و بد خوابیدن، باید در مورد شیوههای خواب نیز بدانید که ممکن است منجر به مرگ ناگهانی در نوزادان شود.
اقداماتی که ممکن است منجر به مرگ ناگهانی نوزاد شود:
خواباندن بدون توجه کودک روی شکم و یا پهلو.
قرار دادن کودک روی سطوح نرم مانند تشک، مبل، بالش یا پشم گوسفند، بدون حضور والدین.
پوشاندن سر و یا چهره کودک با رختخواب، که ممکن است باعث خفگی و گرمی بیش از حد او شود.
سیگار کشیدن در دوران بارداری یا پس از زایمان.
مرگ ناگهانی کودک ریسک قابل توجهی دارد و باید زمانی را برای اطمینان از سلامت خواب نوزاد در نظر بگیرید.
توصیههایی برای خواب ایمن کودک:
برای کودکان زیر یک سال که از سلامت کامل برخوردارند، خوابیدن روی کمر ایده آلترین حالت است. با این حال، برخی اقدامات ایمنی، برای اطمینان از خواب نوزادتان مفید خواهد بود.
از رختخواب شل و نرم استفاده نکنید:
از تشک محکم به جای تشک بسیار نرم، و یا کاناپه برای خواباندن نوزادان استفاده کنید. علاوه براین کارشناسان استفاده از ضربه گیرها، بالش، رختخواب کرکی یا حیوانات خشک شده در اطراف نوزاد داخل گهواره را بطور کل رد میکنند به عبارت ساده استفاده از هر چیزی که میتواند سر و صورت کودک را در طول خواب پوشش دهد توصیه نمیشود.
گهواره را ساده استفاده کنید:
از لحاف و تشکهای سنگین داخل گهواره استفاده نکنید. اجازه دهید پاهای نوزاد کف گهواره را لمس کند اینگونه کودک نمیتواند به زیر تشک و لحاف لول بخورد. کنارههای گهواره باید بلند باشند تا کودک از آن بیرون نیفتد.
سر کودک را نپوشانید:
پتو باید سینه کودک و بازوها را بپوشاند تا از انتقال پتو روی سر و در نتیجه از خفگی جلوگیری شود. انجمن پزشکان اطفال آمریکا کیسه خواب بچه را به عنوان یک نوع رختخواب برای گرم نگه داشتن کودک بدون پوشاندن سر توصیه میکند.
کودک را بیش از حد گرم نکنید:
کودکان باید برای خوابیدن لباسهای سبکی بپوشند. با لمس کودک میتوانید متوجه سرد و گرمی او شوید.
واکسیناسیون را به موقع انجام دهید:
تحقیقات انجام شده درباره ایمن سازی واکسنهای دیفتری کزاز، سیاه سرفه نشان میدهد با افزایش ایمن سازی مرگ و میر کاهش مییابد..
محیط خواب خوب ایجاد کنید:
بسیار حائز اهمیت است که دمای محیط خواب را حدود ۲۰ درجه سانتیگراد برای کودکان خنک نگه دارید.
از تکنولوژی استفاده کنید:
اگر نگران وضعیت خواب کودک هستید، به خصوص وقتی در یک اتاق جداگانه میخوابید، از مانیتورهای وای فای یا هشدار دهندهها برای نظارت بر وضعیت خواب و نیز علایم حیاتی کودک استفاده کنید.
از محصولاتی که مدعی جلوگیری یا کاهش سندروم مرگ ناگهانی نوزاد هستند استفاده نکنید:
این مورد از لحاظ علمی بسیار مهم است، هیچ راهی برای جلوگیری از سندروم مرگ ناگهانی وجود ندارد. تمام راه کارها و نحوه خواباندن نوزاد یا سایر محصولاتی که ادعا میکنند ثابت نشده اند. برعکس، چندین حادثه بر اثر استفاده از این محصولات رخ داده است.
اتاق مشترک با کودک داشته باشید:
ممکن است داخل اتاق خود، کودکتان را بخوابانید و شیردهید تا راحتتر باشید در این صورت تختی که بچه در آن میخوابد باید به والدین نزدیکتر باشد.
روی یک تخت با کودک مشترک نخوابید:
متخصصان پیشنهاد میکنند که کودکان در حالت ایده آل نباید با والدین، بزرگسالان، خواهر و برادر و یا سایر بچهها روی یک تخت بخوابند حتی دو قلوها یا چند قلوها را هم میتوان جداگانه خواباند. به خصوص اگر دارویی مصرف میکنید که منجر به خواب عمیق میشود روی یک تخت خواب با نوزادتان نخوابید.
اگر کودک در حین خواب روی شکم بغلتد چه اتفاقی میافتد؟
نوزادان، حدود ۴ تا ۵ ماهگی به خوبی شروع به غلت خوردن از کمر بر روی شکم میکنند و خطر مرگ ناگهانی معمولا در این زمان کاهش مییابد. اجازه دهید نوزاد جایگاه خواب راحتی را پیدا کند؛ آنها قادر هستند صورت را به این سو و آن سو حرکت دهند تا دهان و بینی را هنگام خوابیدن بر روی شکم آزاد نگه دارند. در هر صورت، زمانی که کودک را داخل تخت خواب قرار میدهید تا بخوابد، کودک را روی کمر بخوابانید.
توجه داشته باشید خطر سندروم مرگ ناگهانی بین یک تا ۴ ماهگی به اوج خود میرسد، اما تا ۱۲ ماهگی نوزادان در معرض این تهدید باقی میمانند. بنابراین، اقدامات احتیاطی دیگری را برای کاهش خطر در طول یک سال اول کودک انجام دهید.
چرا کودک درحین خوابیدن بر روی کمر حالت دفاعی به خود میگیرد؟
کودکان جنب و جوشهای زیادی را از خود نشان میدهند. یکی از این حرکات انعکاسی غیر ارادی رفلکس تونیک گردن و حالت دفاع است. وقتی نوزاد روی کمر میخوابد، سر کودک به یک طرف میچرخد و یک دست و ساق پا او دراز کنار او قرار میگیرد، در حالی که دست دیگر و پا خم میشوند این حالت دفاع نامیده میشود که به جلوگیری از غلت خوردن نوزاد بر روی شکم قبل از آماده شدن بدن کمک میکند. این حرکت غیر ارادی بین سه تا شش ماهگی نوزاد دیده میشود.
کودک چه زمانی میتواند روی شکم بخوابد؟
کودک ممکن است تحت نظارت والدین در زمان بیداری روی شکم قرار بگیرد. این مدل خوابیدن روشی خوب برای تقویت شکم، کمرو ماهیچههای گردن است.
چه اتفاقی رخ میدهد اگر کودک حین خوابیدن بر روی کمر بالا بیاورد؟
احتمال کمی وجود دارد که وقتی کودکان با این حالت در خواب استفراغ کنند منجر به خفگی شود. اما کودک را با یک بطری شیر روی تخت نخوابانید، زیرا این عمل میتواند منجر به عفونت گوش و خفگی شود.
ممکن است برخی کودکان خواب عمیقی در حین خواب بر روی کمر نداشته باشند و حتی برخی از آنها در این وضعیت گریه میکنند.
اگر بینی کودک گرفته باشد ممکن است احساس راحتی نکند. در چنین مواردی بخور و مرطوب نگه داشتن هوا گرفتگی بینی را کمتر میکند. کمی خم کردن سر میتواند باعث به حداقل رساندن ناراحتی بینی شود.