اندونزی یکی دیگر از مقاصد تجاری است که ایران قصد دارد برنامه جامعی را برای گسترش تجارت با آن پیاده سازی کند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، کشور اندونزی به مساحت یک میلیون و ۹۰۵ هزار کیلومتر مترمربع با جمعیتی بالغ بر ۲۷۰ میلیون نفر پرجمعیت‌ترین کشور اسلامی و شانزدهمین اقتصاد بزرگ دنیاست در سال‌های اخیر باوجود روابط حسنه ایران با این کشور در سال ۱۴۰۱ سهم تجارت کشورمان با اندونزی قابل توجه نبود در سال ۱۴۰۱ تجارت دو کشور فقط ۹۶۵ میلیون دلار بود که از این میزان یک میلیون و ۷۵۲ هزار تن کالا به ارزش ۸۴۶ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار کالا‌های ایرانی بود که به اندونزی صادر شد و ۹۳ هزار و ۲۲۰ تن کالای اندونزیایی به ارزش ۱۱۸ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار به ایران وارد شد.
هم اکنون اندونزی دارای بازار جذب کالا و خدمات مستعدی است و این کشور می‌تواند مقصد مناسبی برای تولیدکنندگان و تجار ایرانی باشد.
برنامه میز اقتصاد امروز هم به منظور بررسی این مورد و به بهانه سفر رئیس جمهور به اندونزی موضوعات را با میهمانان برنامه مطرح کرده که پاسخ‌های آنان در خطوط زیر در اختیار شماست.
+++
سوال: تجارتمان با اندونزی چیزی حدود یک میلیارد دلار است. فقط واردات خود اندونزی چیزی حدود ۲۹۰ میلیارد دلار از کل دنیاست و این نشان می‌دهد که سهم مان از تجارت با اندونزی خیلی خوب نیست. علتش چیست؟ و اگر بخواهیم قدری برای بینندگان بازگو کنید ظرفیت‌های تجارت با اندونزی را کدام بخش هایش برایمان مهم‌تر است؟
سید محمد صادق قنادزاده معاون سازمان توسعه تجارت: اندونزی یکی از مهمترین کشور‌های جنوب شرقی آسیاست از ابعاد مختلفی این کشور حائز اهمیت است برایمان مناسبات سیاسی و فرهنگی و اعتقادی مان با اندونزی مناسبات خیلی خوبی است و در سال‌های اخیر خیلی هم تقویت شده و همواره تقریبا اندونزی با ما همراه بوده، ولی نتوانستیم از این ظرفیت خوب مناسباتی که داریم در حوزه‌های سیاسی در حوزه اقتصاد استفاده کنیم و وقتی نگاه می‌کنیم به اندونزی به عنوان شانزدهمین اقتصاد بزرگ دنیا که پتانسیل رشد رسیدن به پنج تای اول در سال ۲۰۳۰ را برایش پیش بینی کردند می‌بینیم که فرصت سوزی بزرگی اتفاق افتاده این کشور تقریبا در دهه گذشته مثبت ۵ درصد نرخ رشد اقتصادی داشته یعنی یک رشد اقتصادی مستمر مثبت، خب این خیلی نکته مهمی است حتی اوضاع کرونا هم می‌شود این کشور توانسته خودش را حفظ کند.
این نشان می‌دهد که یک ثبات اقتصادی و یک ثبات رو به رشد رسیده و از این منظر می‌شود به عنوان یکی از اقتصاد‌های جدی به آن پرداخته شود یک امکانات دیگری هم وجود دارد اندونزی به آن اتحادیه آ سه آن است که یک جمعیت بالای ۶۵۰ میلیون نفر عضو آن اتحادیه اند مناسبات تجارت ترجیحی آزادی که بین خود آن کشورهاست یعنی در حقیقت یک بار به خود اندونزی نگاه می‌کنیم با همه ظرفیت‌هایی که گفتم یک بار به اندونزی به عنوان یک دروازه ورود به آن منطقه از کشور‌های حوزه آ سه آن همه این‌ها ظرفیت‌هایی است که اندونزی داشته و سال‌هایی بیش از دو میلیارد دلار هم تجارت با اندونزی داشتیم، ولی الان کم‌تر از یک میلیارد دلار است.
سوال: مشکل چه بوده؟ مشکل از ماست از بروکراسی هاست مشکل از اندونزی است؟
قنادزاده : به صورت جدی به اندونزی نپرداختیم از هر دو طرف است اندونزی حساسیت‌هایی در حوزه اقتصادی داشته خیلی اقبال نشان نمی‌داده اندونزی هم به سمت این توسعه مناسبات در حوزه اقتصادی به جهت ملاحظاتی که در حوزه‌های سیاسی و تحریم و این‌ها برایش حاصل شده، ولی در حال حاضر در این چند سال اخیر نگاه خیلی مثبتی دارند خودشان فعالانه تقاضا کردند که این یخ روابط را به قول معروف بشکنیم در حوزه‌های مالی بانکی در حوزه تهاتر و یکی از مهمترین اتفاقاتی هم که قرار است در این سفر اتفاق بیفتد بحث امضای توافق نامه تجارت ترجیحی مان است با اندونزی که یک ظرفیت بسیار بزرگی را باز می‌کند.
سوال: آقای پیمان پاک گفتند برای ۵۰۰ قلم کالاست، درست است؟
قنادزاده : تقریبا بیش از ۲۵۰ تا ۲۶۰ قلم از طرف ماست مجموعا بالغ بر ۵۰۰ قلم کالا در مجموع این تعرفه‌ها قرار می‌گیرد این یک حرکت رو به جلوست.
سوال: مشخصا چه اتفاقی می‌افتد بعد از امضای این توافق نامه تجارت ترجیحی؟
قنادزاده : متوسط تعرفه هایمان با اندونزی و اندونزی با ما بالاست یعنی برای ایجاد مزیت رقابتی در قیمت با رقبای خودمان مثل چین و مثل کشور‌های امریکایی و مثل ژاپن و کشور‌هایی که الان سهم بزرگی در آن بازار دارند نیاز داریم که در بخش قیمت گذاری هم مزیت ایجاد بشود وقتی فرض کنید بیست درصد سی درصد تعرفه‌ها کاهش پیدا می‌کند به همین میزان مزیت پیدا می‌کنیم در رقابت قیمتی با رقبای خودمان و از آن طرف هم یک بخش مستقیم دارد که همین کاهش تعرفه هاست و پیام خیلی مثبت دارد از این بابت که از ۱۷ سال این دو طرف به این نقطه رسیده اند که باید تعاملات اقتصادی شان را توسعه بدهند و این یک پیام مثبت تجار دو کشور است.
سوال: تا از این توافق نامه و تجارت رد نشدیم گروه‌های کالایی که مشخص است یک مقدار ریزتر بگویید یعنی ۲۵۰ تا را کاملا روی آن توافق شده و به نتیجه رسیده و صرفا می‌مان امضای توافق نامه‌ها یا نه؟
قنادزاده : چند دور مذاکره کردیم در همین چند ماه اخیر یک دور یک تیم از ایران رفتند نزدیک دو سه هفته در اندونزی مذاکره کردند در پایه توافق نامه وجود داشته، ولی روی فهرستها مذاکره کردیم باز هفته پیش یعنی قبل از این که این سفر اتفاق بیفتد یک هیئت از اندونزی آمدند هیئت مذاکرات تجارت ترجیحی شان باز فشرده یک هفته شبانه روزی این جا دو تا مجموعه، مجموعه سازمان توسعه تجارت و دستگاه متناظرش در سمت اندونزی مذاکره کردند و فهرستها به توافق قطعی تحقیقا رسیده و دیگر مشکل خاصی نیست ظاهرا.
سوال: چقدر تعرفه‌ها کاهش پیدا می‌کند و چه جوری می‌شود؟
قنادزاده : از هر دو طرف است در بخش‌های مختلف در حوزه‌های صنعتی یک سری داریم در بحث‌های کشاورزی داریم عمدتا کالای حوزه صنعتی است که اقلامش خیلی مفصل است. در حوزه‌های صنعتی و بخشی هم در حوزه کشاورزی است و عمدتا در کالا‌های ارزش افزوده بالاترند.
سوال: از چه زمانی عملیاتی می‌شود؟
قنادزاده : وقتی که امضا می‌شود عموما به محض این که فرآیند‌های اجراییش در ساختار دو کشور اتفاق بیفتد، چون اصل سند را که دو تا کشور پذیرفتند مجالس هم امضا کردند و قانونش امضا شده فهرستها را وقتی در سفر امضا بکنیم اصل سند و لیست‌ها عملا قابل اجرا دارد.
سوال: همین فرآیند‌های اجرایی چقدر زمان می‌برد؟
قنادزاده : کم‌تر از یک ماه می‌تواند اجرایی شود.
سوال: کم‌تر از یک ماه بعد از سفر که امضا می‌شود می‌توانیم بگوییم آن یک ماهه می‌شود.
قنادزاده : بالاخره این تعریف‌ها باید در ساختار کشور‌ها اتفاق بیفتد گمرک‌ها باهم لیست شان را تبادل کنند در همین حد است در حد کار‌های اجرایی نهایی.
سوال: بعد منتشر می‌کنید.
قنادزاده : همه تعرفه‌های ترجیحی که ایران امضا می‌کند در کتاب تعرفه‌ها هر سال قرار می‌گیرد.
سوال: یک هدف گذاری هم کردید صحبتش شده برای ۲۰ میلیارد دلار تجارت الان تقریبا صحبت می‌کنیم یک میلیارد دلار است و رسیده هم به ۲۰ برابر کردنش یک مقدار حداقل برای کوتاه مدت شاید دور از ذهن باشد.
قنادزاده : این عدد ۲۰ میلیارد دلار حاصل تجمیع ظرفیت‌های دو کشور که کار کارشناسی دو تا کشور ظرفیت‌هایی که می‌توانیم بهم تبادل کنیم چه در کالا و چه در خدمات، چون این یک ظرفیت بزرگ است برآورد این است که این عدد، عدد قابل دستیابی است.
سوال: در مدت چند سال؟
قنادزاده : برنامه ریزی که کردند ۱۴۰۴، ولی خب این نیازمند یک مجموعه‌ای از اتفاقات بزرگ‌تر است که به نظر می‌آید کار ویژه تری بشود در حوزه خدمات به صورت مشخص بگویم یک پروژه بسیار بزرگی دولت اندونزی تعریف کرده برای انتقال پایتخت به اندونزی از جاکارتا به یک مکان دیگر که خودش اعلام می‌کنند ۱۰ میلیارد دلار پروژه است که در این سفر بناست در مورد آن پروژه هم صحبت بشود یا یک سری مجموعه‌ای از پروژه‌های خدماتی از جنس فناوری تکنولوژی باز دوباره به جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد کردند که تیم هایمان از قبل از سفر آن جا مستقرند برای این که روی این موضوعات باز دوباره هم فکری کنند یعنی اگر این ظرفیت‌ها را کنار هم بگذارند می‌بینیم عدد ۲۰ میلیارد دلار شاید عدد بزرگی به نظر بیاید باتوجه به وضعیت موجود، ولی خیلی بزرگ‌تر از ظرفیت ۵۵۰ میلیارد دلار حجم تجارت خارجی اندونزی است ما هم ۱۵۰ میلیارد دلاریم این ظرفیت عدد ۲۰ میلیارد دلار در آن عدد خیلی بزرگی نیست.
سوال: تا سال ۱۴۰۴ بهش برسیم باید خیلی ویژه‌تر کار کنیم.
قنادزاده : خیلی باید به صورت پرحجم و پرفشار کار کنیم و این روابط را باید توسعه بدهیم این برنامه‌هایی هم طبیعتا چیده شده.
سوال: اگر بخواهیم کمی ریزترش کنیم سازمان توسعه تجارت مثلا برای سال ۱۴۰۲، ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ به ترتیب چه برنامه ریزی دارد؟ هدف گذاری؟
قنادزاده : نکته اول این که ما به سرعت بعد از این که این توافقات اولیه حاصل شده داریم اعزام رایزن می‌کنیم. فرآیندهایش را داریم طی می‌کنیم.
سوال: آن جا که رایزن نداریم سفیر که الان نداریم.
قنادزاده : سفیر یک پروسه‌ای دارد طی می‌شود و مستقر می‌شود و در جا به جایی بین سفیریم، ولی رایزن نداشتیم از همین روز‌های اخیر شروع کردیم داریم فرآیندهایش را طی می‌کنیم که به سرعت رایزن مستقر کنیم.
سوال: زمانش را می‌گویید؟
قنادزاده: یک فرآیند انتخاب داریم یعنی ارزیابی و انتخاب رایزنان داریم که شروع کردیم امروز هم اتفاقا فرآیند کارگروه مساوی رایزنان داشتیم اتفاقا یکی از گزینه هایمان برای اندونزی بود این فرآیند‌ها باید کارهایش طی شود بعد یک پروسه داخلی دارد در امورخارجه و وزارت خانه مان متوسط یک کار دو تا سه ماهه است.
سوال: سه ماه برای یک رایزن فکر کنم کار ویژه‌ای که می‌کند باید انجام شود مثلا که برسیم به آن ۲۰ میلیارد دلار تجارت تا سال ۱۴۰۴ که دو سال دیگر است بخشیش به این برمی گردد که همین فرآیند‌ها و پروسه‌هایی که می‌گویید کوتاه‌تر شود سه ماه خیلی زیاد است.
قنادزاده : موضوعاتی داریم فرآیند‌هایی بین دستگاهی است که باید یک سری اتفاقاتی هم بیفتد متوقف به رایزن که نیستیم در همین چند ماه گذشته چندین بار رایزن، اسمش را رایزن نمی‌گذارم نیرو‌هایی فرستادیم در ماموریت‌های بلندمدت که با اندونزی کار‌ها را ببرند به جلو قبل از سال هیاتی فرستادیم دو سه هفته رفتند نشستند موضوعات را بردند جلو ضمن این که رایزن یکی از ابزارهایمان است مثلا در همین سفر سندی را با طرف اندونزیایی مبادله کردیم برای بحث تهاتر که داریم اصلا موضوع تهاتر را در حجم بزرگی و لیست کالایی بزرگی داریم باهاشون مذاکره می‌کنیم این هم یکی از ابزارهاست که برایش ایجاد شود و سایر موضوعات دیگر.
سوال: برای رسیدن به این هدف ۲۰ میلیارد دلاری با اندونزی دولت باید مشخصا چه کاری انجام بدهد یا به کدام فرآیندهایش سرعت ببخشد؟
کیومرث یزدان پناه کارشناس حوزه شرق آسیا (ارتباط تلفنی): ببینید در این دولت جدید یک گام متفاوتی را آغاز کردیم و این تمرکز بر کشور‌های اسلامی و کشور‌های همسایه به نظرم می‌تواند یک گام مفید و موثری باشد دلایلش هم خیلی زیاد است ممکن است مورد نقد خیلی‌ها هم باشد که در نهایت از قبل این سفر‌ها چقدر عایدمان بشود همان جوری که نقد‌هایی که در سفر به سوریه و جا‌های دیگر وجود داشت، ولی آن چیزی که مسلم است نفس کار می‌تواند سرآغاز متفاوتی در فصل جدیدی از روابط خارجی مان را رقم بزند. یکی از این ویژگی‌ها و دستاورد‌های این سفر این است که می‌تواند بار فشار روانی که به صورت غیرمتعارف و غیرانسانی توسط حوزه ژئوپلتیک استعمار و به طور مشخص امریکا بر کشورمان تحمیل شده کاهش بدهد این بار را و تمرکز روی کشور‌های موثر قاره آسیا کشور‌هایی که هم در خود قاره جایگاه مشخصی دارند و هم در ساختار جغرافای سیاسی جهان اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند اندونزی الان پرجمعیت‌ترین کشور اسلامی با نزدیک ۲۸۰ میلیون نفر جمعیت محسوب می‌شود از طرف دیگر کشور‌های شرق آسیا یک خیز بسیار متفاوت و مصمم و با اراده‌ای را در راستای تحول خواهی‌های اقتصادی و توسعه‌ای برداشتند می‌شود گفت که اندونزی یکی از آن کشور‌های موفق است به هر حال کشوری که یک زمانی درگیر انواع مسایل و چالش‌های داخلی بود الان هفدهمین اقتصاد مطرح دنیاست که این کشور را در ردیف ۲۰ کشور اول قرار داده.
سوال: باید چه کار کنیم؟
یزدان پناه : دو تا مساله اساسی وجود دارد یک مساله هرچقدر اقتصاد این کشور‌ها در حوزه شرقی توسعه پیدا می‌کند اقتصادهایشان وابسته می‌شود رقمی که به درستی هم اشاره کردند رقم ۵۵۰ میلیارد دلار مراودات تجاری سالانه اندونزی این نشانگر این است که این کشور به حوزه‌های بزرگ اقتصادی به شدت وابسته شده دوم شرق به چین به آ سه آن، اپک و تا حدودی به سارک و پاسیتیک در حوزه غرب به دو حوزه بزرگ اتحادیه اروپا و ایالات متحده امریکا، این مساله کشور‌های منطقه شرق آسیا را مقداری محتاط می‌کند این را در سیاست خارجی شان احتیاطه مقداری مانع برایشان ایجاد می‌کند. اگر بتوانیم نفس کار در اینجاست ضمن این که قرارداد ببندیم و رقمی که اشاره کردند سقف ۲۰ میلیارد دلار برای سال ۱۴۰۴ اصلا شدنی نیست می‌گویم اگر ۵ میلیارد دلار هم برسد برای کشور ایران در حوزه غرب آسیا و برای حتی اندونزی این یک برد به حساب می‌آید برمی گردد به نفس کار و اراده مان و چگونه این که این صبر را بشکنیم این ترسی را که اقتصاد‌های وابسته شرق آسیا نسبت به آن حوزه بزرگ پیدا کردند این ترس را بریزیم.
بخش قابل توجهی از اقتصاد‌های شرق آسیا مثل اندونزی به شدت وابسته به انرژی منطقه غرب آسیاست در منطقه غرب آسیا ایران محور است و هیچ وقت دنیای شرقی نمی‌تواند ایران را نادیده بگیرد، اما چرا این‌ها باید تحت فشار دیگر حوزه‌ها روابط شان را با ایران تا این حد کاهش بدهند که سفیر نداشته باشیم این جا. این بستگی دارد به نظرم اگر آقای رئیسی تیم همراهش مشاوران خبره بتوانند از این سد نابرابر نفوذ پیدا کنند حتما این سفر می‌تواند دستاورد‌های بسیار متفاوتی را برای کشورمان در پی داشته باشد.
سوال: باتوجه به نکته‌ای که اشاره کردید که کشور‌های حوزه‌هایی که داریم در موردش صحبت می‌کنیم مثل اندونزی کشور محتاطی در روابطش است و آقای قنادزاده هم به آن اشاره کردند که بیشتر به دلیل مسایل تحریمی و مسایلی که وجود داشته در شانزده هفده سال گذشته خیلی ارتباط خوب اقتصادی نداشتیم چه اتفاقی افتاده که الان می‌بینیم اندونزی از ایران بعد از شانزده هفده سال دعوت کرده یک هیات بلندپایه رفته داریم صحبت می‌کنیم و هدف گذاری می‌کنیم برای تجارت بیشتر؟
یزدان پناه : سه اتفاق افتاده یکی آن پیام بسیار خوبی که در بحث عادی سازی روابط ایران با ژئوپلتیک عربی و به ویژه عربستان اتفاق افتاد بالاخره این مناقشه و کشمکش‌های ژئوپلتیک که در غرب آسیا میان کشور‌های اسلامی شکل گرفته بود مخصوصا ایران و عربستان شما می‌دیدید که حتی سازمان همکاری‌های اسلامی هم به واسطه این اختلافات عملا خاصیت خود را از دست داده بود و اولین مساله‌ای که تاثیرگذار بوده به این‌ها دل و جرات داده که آن سد قبلی را بشکنند این بهبود روابط ایران با حوزه ژئوپلتیک عربی است.
مساله دوم این است که کشور‌های شرق آسیا این‌ها وابسته به حوزه خلیج فارس هستند اصلا بدون نفت و گاز منطقه خلیج فارس به یک باره همه اقتصاد‌های بزرگ شرق آسیا می‌توانند دچار بحران شوند و اندونزی هم می‌داند که مگر امریکا چقدر نفت دارد که به همه این‌ها بگوید که از ایران نفت نخرید من جایگزین می‌کنم. الان باتوجه به بهبود روابط ایران با کشور‌های عربی این استراتژی امریکا برای فشار به امریکا کم رنگ‌تر شده و اگر خنثی کامل هم نشده باشد به شدت کم رنگ شده پس مساله دوم هم وابستگی حوزه شرق آسیا به حوزه غرب آسیا بابت انرژی است.
مساله سوم هم اراده داخلی مان است. به هر حال این قدرت ژئوپلتیک اسلامی باید یک جایی شکل بگیرد. نمی‌توانیم همیشه در دنیای پیرامون مان نقش ثانوی داشته باشیم مداخله گران دیگر بیایند برای کشور‌های منطقه، کشور‌های اسلامی تصمیم گیری کنند، کشور‌های اسلامی باتوجه به موقعیت خاصی که دارند باتوجه به ثروت‌های خدادادی که دارند می‌توانند در خط مقدم تاثیرگذاری جهانی باشند نکته کلانی هم که این موضوع می‌بینم بحث نظم نوین جهانی است در نظم نوین جهانی قطعا شرق آسیا و منطقه غرب آسیا هسته اند و این ایجاب می‌کند که کشور‌های بزرگ اسلامی نگاه واقع بینانه‌ای داشته باشند به یک فهم مشترک برسند باید در حوزه سیاسی و سیاست گذاری کشور‌های اسلامی یک رنسانسی در آن‌ها اتفاق بیفتد تا بتوانند نتیجه بگیرند و در آینده از این حالت بازیگری و یا نقش ثانوی خارج شوند و نقش هسته پیدا کنند.
سوال: اگر بخواهیم یک مقدار بیشتر باز کنیم برنامه‌های اقتصادی سفر آقای رئیس جمهور و هیات همراه شان را به جز بحث مفصلی که سر توافق نامه تجارت ترجیحی داشتیم دیگر چه اتفاقی قرار است بیفتد؟
قنادزاده : یکی از ظرفیت‌های خیلی بزرگی که بین کشور ایران و اندونزی شناسایی شده و داریم روی آن کار جدی می‌کنیم حوزه فناوری است و حوزه شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های دانش پایه مان است. از سال‌های گذشته در اندونزی شرکت هایمان رفتند دارند تولید مشترک می‌کنند انتقال تکنولوژی به آن جا دادیم در حوزه تجهیزات پزشکی تولید مشترک داریم ربات جراح مان سال هاست که آن جاست که در یکی از برنامه‌های همین سفر از دو تا رئیس جمهور یک عمل جراحی هم به واسطه این دستگاه به صورت شماتیک انجام دادند.
باتوجه به این که اندونزی به سرعت دارد در حوزه‌های تکنولوژی و فناوری رشد می‌کند ارتباطات خیلی خوبی که با سنگاپور و ژاپن دارد یک فرصت بسیار خوبی را شناسایی کردیم در این حوزه برای تبادل دانش و تبادل فناوری و تبادل نیروی متخصص، برنامه ریزی جدی کردیم در این سفر همراه آقای رئیس جمهور اصلا قرار نبود هیات تجاری بفرستیم، ولی مشخصا در حوزه دانش بنیان و مجموعه معاونت علمی یک هیاتی همراهی کردند در این سفر که یک سری فرم‌های از جنس تبادل فناوری و دانش با اندونزی داشته باشیم این یک ظرفیت خیلی مهم است.
موضوع دوم اندونزی رشد خوبی دارد انجام می‌دهد و این ثبات رشد یک الگوی موفق است داریم تلاش می‌کنیم که این تبادل دانش و تبادل تجربیات بین دو تا کشور یک مسیری برایش پیدا شود بتوانیم در حوزه‌های مختلف اقتصادی در حوزه‌های مختلف صنعتی با همدیگر تبادل دانش بکنیم تبادل نیروی کار بکنیم به نظر می‌آید این دو حوزه‌ای که شاید از جنس ناملموسند حوزه خدماتند حوزه فناوریند اتفاقا حوزه‌های زیربنایی خیلی مهمیند و در این سفر برایش وزن ویژه‌ای گذاشته شده جلسات متعددی طراحی شده رونمایی‌هایی قرار است اتفاق بیفتد در این سفر که به نظر می‌آید که نقطه عطفی می‌تواند در تبادل این دانش و فناوری بین ایران و اندونزی باشد.
سوال: به حجم تجارت بین دو کشور اشاره کردیم اگر این را مقداری بازتر کنیم می‌بینیم از آن یک میلیارد دلاری که داریم درباره اش صحبت می‌کنیم ۸۵۰ میلیون دلارش صادرات مان است آن هم بیشتر در محصولات آهنی و فولادی و واردات مان چیزی حدود ۱۵۰ میلیون دلار است خیلی زیاد نیست این تجارت یک طرفه چه برنامه ریزی برایش کردید هم سبد کالا متنوع‌تر شود هم این که توازنی بین واردات و صادرات مان وجود داشته باشد.
قنادزاده : این یک عارضه عمومی است متاسفانه، در همین برنامه یک بار دیگر هم خدمت تان گفتم اساسا سبد صادراتی ایران سبد نامتنوعی است متنوع پایین است متمرکز روی مواداولیه و کالا‌های واسطه‌ای است کالای سرمایه‌ای و یا مصرفی خیلی نیست شاید ۸۵ درصد از ارزش کالا‌های صادراتی مان و شاید ۶۵ درصد از تعداد اقلام صادراتی ایران در این دو تا گروه اول یعنی منابع اولیه یا کالایی که یک مرحله فرآیند فرآوری شده مثل همین فولادی‌ها مثل پتروشیمی‌ها خب این موضوع این عارضه عمومی در اندونزی (قطع صدا) یک طرفه بودنش عمدتا براساس نیاز اندونزی رفتیم اندونزی خیلی تمایلی به کار در این شانزده هفده سال کار پرحجم با ایران نداشته، ولی واقعا این ظرفیت وجود دارد یا نه، وجود دارد در حوزه ماشین آلات در حوزه تکنولوژی‌ها در حوزه کالا‌های فرآوری شده الان اندونزی تقاضا دارد که در حوزه صنعتی سازی باهم توافقاتی را امضا بکنیم و مشارکت‌هایی را انجام بدهیم خب این ظرفیت خیلی بزرگی دارد به نظرم روی تنوعش برنامه ریزی جدی داریم که برویم به سمت کالای با ارزش افزوده بالاتر و از این خام فروشی به تعبیری خارج شویم و از آن طرف هم بنا داریم که از اندونزی هم ماشین آلات و هم تکنولوژی و هم دانش بگیریم.
سوال: یکی از تبادلات در حوزه محصولات دارویی بود؟
قنادزاده : در حوزه محصولات دارویی و تجهیزات پزشکی باهم تبادلاتی داریم عددش خیلی درشت نیست، ولی گفتم در این سفر یکی از هیات‌هایی که رفته اصلا هیات حوزه سلامت است یک فروم سلامت داریم با سلامت در همین اندونزی که بناست در همین تبادلات حوزه دارو و تجهیزات پزشکی کار ویژه‌ای باهم شروع کنیم.
سوال: خیلی درخصوص این که دلار از مبادلات حذف شود و دلارزدایی صورت بگیرد ارز‌های ملی بیایند پای کار فکر می‌کنید که اندونزی در این زمینه چه جوری است چطور دارد ورود می‌کند ما چطور می‌توانیم از این ظرفیته استفاده کنیم به نفع خودمان؟
یزدان پناه : واقعیت امر این موضوع به نظرم خیلی قابل تحقق نخواهد بود بدون تعارف می‌گویم، چون پول‌های شرق آسیا به غیر از یک مقدار ین مابقی پول‌های شرق آسیا همین طور جزو ارز‌های نامرغوب ارزیابی می‌شوند فعلا جایگاه جهانی مشخصی ندارند شما زمانی می‌توانید این کار را کنید که بتوانید به واسطه آن ارز در بازار‌های پیرامون مبادله‌های تجاری بی دردسر و بدون واسطه و برخوردار از ضمانت را انجام بدهید این مساله به عنوان یک ابزار برای تحت فشار گذاشتن حوزه غول پیکری به نام حوزه دلار خوب است، ولی تحققش بستگی به یک سری فاکتور‌های خیلی اساسی دارد گفتم وابستگی اقتصاد‌های شرق آسیا حتی چین با آن عظمتش که دومین اقتصاد بزرگ دنیاست، ژاپن با عنوان چهارمین اقتصاد بزرگ دنیا، هند به عنوان سومین اقتصاد بزرگ دنیا آن‌ها همچین ریسکی را نمی‌پذیرند این مساله فقط به عنوان یک ابزار فشار در حال حاضر شاید مفید باشد، اما تحققش به همین سادگی میسر نباشد.
سوال: و همراهی بخش خصوصی چطور، از ظرفیت‌های بخش خصوصی چطور باید استفاده کرد؟
آقای کیومرث یزدان پناه کارشناس حوزه شرق آسیا (ارتباط تلفنی): خیلی موافق این نیستم که مرتب می‌آییم کلیشه را مطرح می‌کنیم که نباید خام فروشی کنیم این چه حرفی است خیلی از این کشور‌ها فقط نفت خام می‌خواهند قرار هم نیست که همه نفت خامی که در اختیار داریم را تبدیل به مواد ثانوی بکنیم و مواد ثانوی را به دنیای پیرامون بفروشیم آن چه که مسلم است آن‌ها مواد نفت خام می‌خواهند که براساس ساختار تکنولوژی و صنایع خودشان مصرف شان را بر مبنای آن تنظیم کنند اصلا هم نیازی نیست که دنبال هر نوع کالایی بگردیم ببینید الان با رانکینگ واقعیتی است.
مجری: به هر حال که می‌توانیم ارزش افزوده ایجاد حتما کنیم.
آقای کیومرث یزدان پناه کارشناس حوزه شرق آسیا (ارتباط تلفنی): صددرصد ارزش افزوده را کاملا موافقم چه جوری براساس سرمایه گذاری مشترک چطور قبلا‌ها در پتروشیمی مان همین کشور ژاپن می‌آمد مستقیم سرمایه گذاری می‌کرد و چقدر ارزش افزوده برایمان ایجاد می‌کرد و چقدر کمک کار و پشتوانه برایمان بود الان برای اندونزی به بهترین شکل ممکن در این حوزه می‌توانیم چرا از این شاخه به آن شاخه بشویم و دنبال کتاب تعرفه بگردیم دنبال کتاب گمرک جهانی بگردیم که آقا این با ما همخوانی دارد نخواهد ندارد بازار داخلی را بهم می‌ریزد نمی‌ریزد حمل و نقلش باتوجه به فاصله بسیار زیاد، چون عمده حمل و نقل تجارت مان با حوزه شرق به صورت دریایی است و به صورت فوب امکانپذیر نیست صورت بگیرد بنابراین آن چیزی که مسلم است اعتقادم این است که باتوجه به ساختار اقتصادمان که تبعیت می‌کنید از اقتصاد‌های پایه مخصوصا اقتصاد انرژی محور بیاییم در این حوزه‌ها و حداقل در چهار پنج قلم کالای اساسی روابط راهبردی و بلندمدت را با اندونزی ببندیم به گونه‌ای که اقتصاد اندونزی را وابسته به خودمان بکنیم در کالا‌های مدیو نمی‌توانیم وابستگی ایجاد کنیم، چون در بازار‌های جهانی رقبای گردن کلفت معتبرتر و مقتدرتر از ما وجود دارد مثلا چه کالایی فرض در حوزه نساجی البسه و یا حتی محصولات کشاورزی می‌توانیم رقابت ایجاد کنیم با کشور‌های آسیایی که اکثرشان سلامتند پس بنابراین ریسک را نباید بپذریم اصلا زمان این کار را نداریم شرایط فراهم نیست باتوجه به وضعیت اقتصادی مان.
اگر بیاییم در اقتصاد انرژی پایه مان اقتصاد‌های شرق آسیا از جمله کشور‌هایی مثل اندونزی و مالزی که دو کشور اسلامیند قرابت‌هایی دارند مشابهت‌های فراوانی با ما دارند و اگر اقتصاد آن‌ها را ولو ۵ درصد ۱۰ درصد به این موضوع کنیم تردید نکنید آن‌ها برای استمرار روند در مقابل خیلی از سخت گیری‌ها و پافشاری‌ها و مزاحمت‌های حوزه غربی خواهند ایستاد.
آقای سید محمد صادق قنادزاده معاون سازمان توسعه تجارت: با بخشی از فرمایشات ایشان موافق نیستم، چون اساسا رهبری معظم فرمودند هم سیاست‌های کلان نظام به این سمتی که از خام فروشی فاصله بگیریم و اصلا یک تصمیم عقلایی است به نظرم خیلی جای بحث زیادی ندارد این هم منافاتی با این ندارد که بالاخره همچنان اقتصاد انرژی مان را کار کنیم برویم کوچ بکنیم به سمت صادرات کالا‌های با ارزش افزوده بالاتر و برپایه مزیت هایمان کار انجام بدهیم مزیت‌های تکنولوژی و دانش فنی به نظرم می‌آید این موضوع به نظرم موضوع خیلی دقیقی نیست.
مجری: می‌شود همین وضعیتی که الانیم ۸۵۰ میلیون دلار صادرات داریم فقط در یک دو تا
آقای سید محمد صادق قنادزاده معاون سازمان توسعه تجارت: بله، بالاخره باید روی منابع برنامه ریزی برای آینده کنیم. به نظرم می‌آید این موضوع یک جوابش در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور داده شده و به صورت ویژه باید روی اندونزی کار کنیم حالا این که نیاز‌ها به انرژی مان دارند حتما دلیل خوبی است. موضوع دوم بحث دلارزدایی آقای رئیس جمهور گفتند و رئیس جمهور اندونزی هم استقبال کردند و این که یک ارز کشوری اول این که برپایه ارز‌های ملی این کار شدنی است این که ارز آن کشور با شبکه‌ای از ارز‌ها در ارتباط باشد این وجود دارد این یعنی ارز اندونزی با ارز‌های کشور‌های همسایه اش در ارتباط است، اما چون توسعه مناسبات با همه آن مناطق جنوب شرق آسیا می‌بینیم داریم انجام می‌دهیم هند دارد این کار را می‌کند تعجب می‌کنم می‌گویند هند استقبال نکرده، چین با بیش از ۲۷ کشور دارد این بحث ساب کارانسی را انجام می‌دهد برپایه ارز‌های محلی به نظر می‌رسد نظم نوین جهانی به این سمت حرکت می‌کند ما نباید عقب بیفتیم از این فرآیند.