برنامه کوشک کتاب با هدف ترویج فرهنگ کتابخوانی در نمایشگاه کتاب امسال برگزار میشود که شامل برنامههای متنوعی از جمله نشست نقد و بررسی کتاب، ارائه جذابیتهای کتاب برای خوانندگان، برگزاری سینما کتاب و ایجاد سراهای بخش کودک و نوجوان است.
نمایشگاه کتاب تهران ششمین روز خودش را پشت سر گذاشت سخنگوی نمایشگاه کتاب از فروش یکصد و ۱۹ میلیارد تومانی نمایشگاه تا امروز خبر داده که دو بخش مجازی و حضوری را شامل میشود به گفته آقای رضایی تعداد کتابهای فروش رفته هم ۳۹۵ هزار نسخه بوده که نسبت به سال قبل آمار کتابهای فروش رفته به بیش از ۲ برابر رسیده نمایشگاه کتاب همواره فرصتی است برای گسترش فرهنگ مطالعه و از آنجا که خرید کتاب میتواند به عنوان شاخصی از توجه به کتابها باشد یکی از مباحثی که در بستر نمایشگاه میتواند به آن پرداخته بشود موضوع کتاب و کتاب خوانی است در برنامۀ امشب قصد داریم به عوامل مؤثر و ارتقای فرهنگ مطالعه در کشورمان بپردازیم در استودیو در خدمت آقای مسعود پیرمرادیان از ناشران کشورمان هستیم و همچنین قرار است که آقای رمضانی قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران هم به جمع ما اضافه بشود همچنین خانم لبافی خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما هم در برنامۀ امشب ما را همراهی میکنند.
سوال: نمایشگاه امسال را چقدر متفاوت دیدید نسبت به سالهای گذشته؟
میترا لبافی خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما در ارتباط تصویری زنده با این برنامه گفت: عرض کنم که به هر حال همانطور که شما اشاره کردید ما دورههای مختلف نمایشگاه را پشت سر گذاشتیم چه از زمانی که نمایشگاه در همسایگی سازمان صدا و سیما بود بعد به منطقهای در مصلی منتقل شد بعد به شهر آفتاب رفت و امسال هم دوباره در مصلی برگزار شد تفاوت این دوره حضور کتاب فروشیها در نمایشگاه است، چون همواره این موضوع مطرح میشد که نمایشگاه در واقع در رقابت با کتاب فروشیها قرار گرفته و منجر به تعطیلی کتاب فروشیهای محلی میشود و همیشه اعتراضی در این زمینه وجود داشت، چون بعد از نمایشگاه ما دچار یک رکودی در فروش کتاب میشدیم و به همین دلیل امسال در بخش مجازی نمایشگاه ۲۰۰ کتاب فروشی حضور دارند یکی دیگر از تفاوتهایی که در نمایشگاه این دوره و البته در دورههای قبل در چند سال اخیر رخ داده و امسال هم رو به تکامل است و در واقع تکمیل میشود بنهایی است که در قالب یارانههای اعتباری داده میشود به دانشجویان و اهالی قلم و همچنین هیئت علمی و اعضای دانشگاهها که این بنها در واقع به صورت الکترونیکی است و از خرید و فروش بن و از بازار سیاه بن جلوگیری میشود و به این ترتیب میشود فقط در واقع این یارانۀ اعتباری را فقط صرف خرید کتاب کرد.
سوال: آن وقت با توجه به اینکه کتابخوانی هدف اصلی نمایشگاه کتاب است در این دوره چقدر فکر میکنید این مهم محقق شده است؟
خانم لبافی: هر بار که نمایشگاه کتاب برگزار میشود تأکید زیادی روی فعالیتهای فرهنگی نمایشگاه میشود در واقع، چون نمایشگاه جنبۀ فروشگاهی پیدا کرده و خب یک جشن بزرگ فرهنگی به شمار میآید وجه قابل توجهی است، اما اهالی فرهنگ همیشه دغدغۀ این را دارند که این نمایشگاه جنبۀ فروشگاه نداشته باشد به همین دلیل فعالیتهای مختلفی در گوشه و کنار نمایشگاه صورت میگیرد مثل نشستهای نقد و بررسی کتاب، امسال یک کوشک کتابی را در نمایشگاه تدارک دیدند که در شبستان اصلی است که هم نشست نقد و بررسی است هم از جذابیتهای ارائه کتاب استفاده شده نویسندگان حضور پیدا میکنند توضیح میدهند قصه خوانی انجام میشود برنامههای متنوعی دارند بخشی هم به عنوان سینما کتاب در نمایشگاه قوت گرفته که در بخش اقتباسها میپردازد موضوع که اگر قدرت بگیرد هم میتواند به کتابها کمک بکند و هم به فیلمنامهها کمک بکند اینها از مواردی است که به صورت محتوایی در نمایشگاه کتاب دنبال میشود سراها گسترش پیدا کردند سراهایی که در واقع بخش کودک و نوجوان، سرای اهل قلم است که میتوانند افراد بیایند و در واقع بنشینند و گفتگو کنند درباره کتابها که این موضوع میتواند به ترویج مطالعه کمک بکند.
سوال: همراه ما بمانید خانم لبافی، خب آقای پیرمرادیان شما بفرمایید نمایشگاه امسال را چطور دیدید و فکر میکنید چقدر آن هدف اصلیای که از برگزاری نمایشگاهها دنبال میشود بالا بردن سرانه کتاب خوانی و همراه شدن مردم کشورمان با کتاب در این نمایشگاه محقق شده؟
آقای مسعود پیرمرادیان، ناشر، مهمان حضوری در برنامه گفت: بله من نکتههایی که عرض میکنم از زاویۀ دید یک ناشر است بنابراین مسئولین نمایشگاه آنها هم باید نظرات خودشان و دیدگاههای خودشان را عنوان کنند از زاویه نگاه یک ناشر عرض میکنم ما امسال در نمایشگاه کتاب وضعیت خیلی عالی داشتیم بنابراین سرخوش از این وضعیت خوبی هستیم که ما به عنوان ناشر در غرفۀ خودمان شاهد هستیم استقبال از غرفۀ ما فوق العاده بالا بوده.
سوال: سایر غرفهها هم همین طور بود؟
آقای پیرمرادیان: من هر روز سعی کردم که در راهروها دور بزنم غرفههای دیگر را ببینم تبادل نظر میکنیم پیشنهاداتی به هم دیگر میدهیم.
سوال: اینقدر خوب بوده که شما واژه عالی را استفاده میکنید.
آقای پیرمرادیان: بله بله ببینید من یک آمار کمی اگر عرض بکنم ما در انتشارات خودمان فروش کتاب یعنی استقبال از خرید کتاب نسبت به ۵ روز اول نمایشگاه نسبت به ۵ روز اول سال گذشته ما ۵۲ و هشت دهم درصد فروش تیراژی مان بیشتر بوده من این را از نظر ارزش ریالی عرض نمیکنم که اثرات تورم و افزایش قیمتها آن را افزایش داده باشد تیراژ را عرض میکنم این نشان میدهد که خرید بیشتری اتفاق افتاده مراجعه بیشتری اتفاق افتاده نسبت به کتابها توجه بیشتری شده و این خیلی برای ما عالی است بالاخره نمایشگاه کتاب یک رویدادی است که در آن ما یک جشنی میگیریم خصوصاً اینکه در ابتدای سال هم هست در اردیبهشت ماه است یک انگیزهای است برای ۱۰ ماه فعالیت ناشرین در طی سال، من از ناشرین دیگر هم که بازخورد میگرفتم از همکارانمان دوستان مان، چون ما ناشرین همدیگر را رقیب هم نمیدانیم ما به واقع همدیگر را همکار هم میدانیم در یک جبهۀ فرهنگی کار میکنیم آنها هم نگاهشان مثبت بود راضی بودند من نارضایتی در بین غرفه داران و مسئولین غرفههای نمایشگاهی که ناشرین هستند نمیدیدم یک اتفاق خیلی خوب هم که افتاده امسال اینکه کتاب فروشها هم به جرگۀ نمایشگاه داران اضافه شدند و غرفههای مجازی خودشان را راه اندازی کردند ما به واسطۀ فروشگاههای زنجیرهای که در مجموعۀ خودمان به عنوان پاتوق کتاب داریم بازخورد میگیریم از آنها خیلی عالی بوده من بعضی از مسئولین این کتاب فروشیها را حضوری یا مثلاً تلفنی از آنها بازخورد میگرفتند میگفت حجم سفارشاتی که ما طی روز در این ایام داریم از حجم سفارشات روزهای عادی ما خیلی بیشتر است مثلاً من از یک کتابفروشی که نمایندگی ما در قم هست سؤال میکردم گفت در حالتهای عادی ما در روز بین بیست و سه تا بیست و پنج تا سفارش داریم که حالا ممکن است چند تا کتاب در هر سفارش خرید بشود، ولی در ایام نمایشگاه یک روزی را که حالا با آنها صحبت میکردم میگفتم امروز چه جوری بوده؟ گفت از صبح تا حالا حدود ۱۶۰ تا سفارش آمده و بچهها واقعاً از نظر جسمی خسته شدند و از عهده بسته بندی کتاب برای ارسال پستی برنمی آیند این یک خبر خیلی خوبی است ما نیاز داریم به این رویدادها به این رویدادها که آن انرژی و انگیزۀ فعالیت را تقویت بکند.
سوال: یعنی معتقدید رو هدف کتابخوانی است محقق شده.
آقای پیرمرادیان: قطعاً رویداد نمایشگاه کتاب مخصوصاً مخاطب را یعنی مردم را نسبت به موضوع کتاب انگیزه مند میکند حساس میکند تحریک میکند و این خیلی اتفاق خوب و ارزشمندی است به نظر من.
سوال: خانم لبافی به هر حال در این دوره نمایشگاه حتماً شما هم با افراد مختلف صحبت کردید با ناشرهای مختلف با مردمی که آنجا حضور پیدا کردند روی بحث مهمترین موانعی که البته ما با آقای پیرمرادیان صحبت میکنیم، ولی، چون شما بیشتر با ناشران در نمایشگاه ارتباط داشتید بیشترین موانعی که به آن اشاره میکردند بر سر راه نشر وجود دارد این دوستان در حوزۀ نشر، در صنعت نشر چه مواردی بود؟
خانم لبافی خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما: اول میخواستم اجازه بخواهم از شما درباره نکتهای که آقای پیرمرادیان اشاره کردند در خصوص کتاب فروشیها میتوانم از خدمتشان سؤالی بپرسم از آقای پیرمرادیان، ایشان به عنوان یک ناشر اشاره کردند که در واقع کتاب فروشان از این موضوع خوشحال هستند و خود آقای پیرمرادیان به عنوان یک ناشر در واقع از این موضوع ابراز خرسندی کردند معمولاً این موضوع مطرح میشود که ناشران دوست دارند به عنوان تولیدکنندۀ محصول خودشان را مستقیم در اختیار مخاطب بگذارند آیا چه اتفاقی افتاده در این چرخۀ نمایشگاه و این حضور کتاب فروشان که ایشان به عنوان یک ناشر ابراز رضایت میکنند و حضور کتاب فروشان را مانع کار خودشان نمیبینند.
آقای پیرمرادیان: بله نکتۀ خیلی دقیقی است ببینید ما زنجیره تأمین داریم زنجیرۀ ارزش داریم بالاخره من ناشر تولید کننده ام مخاطب و آن مصرف کننده و کتابخوان به من که مراجعه نمیکند او باید برود از کتابفروش کتابش را تهیه کند اگر این زنجیره یعنی از ناشر به مرکز پخش، از مرکز پخش به کتاب فروشی، این زنجیره تأمین بشود و فعال بشود و مخاطب با مراجعه به کتاب فروشی کتاب خودش را مطالبه بکند و کتاب فروشها شروع بکنند به معرفی کتابها در ویترین کتاب فروشی هایشان و حتی در صفحههای مجازی در سکوهایی که در اختیارشان است کتاب را معرفی بکنند این درخواست در نهایت به سمت من ناشر میآید و این یک فرآیند مداومی خواهد بود، ولی اگر بخواهد فقط مثلاً در نمایشگاه این اتفاق بیفتد من یک فروشی در نمایشگاه داشته باشم خب ماههای بعد چی، ادامه سال چی، در نهایت ما دنبال تقویت کتاب فروش هستیم دنبال تقویت زنجیره هستیم بخواهیم این زنجیر کامل باشد که بهتر اتفاق بیفتد واقعاً یکی از مشکلات ما و مسائل ما در حوزۀ کتاب و کتابخوانی در کشور این است که ما در کوی و برزن در هر خیابان و هر گذرگاهی یک اغذیه فروشی من تعبیر میکند یک کباب فروشی است، ولی کتاب فروشی به اندازه کافی نیست یعنی چیزی که بهترین حالت را ایجاد میکند که مخاطب کتاب را ببیند یعنی اولیهترین روش برای تبلیغ کتاب، فروشگاههایی است که کتاب آنجا عرضه بشود بنابراین ما دغدغۀ اصلی مان این بود که سالها این را به عزیزان مسئولین در وزارت ارشاد عنوان میکردیم که ما خواهش میکنیم نمایشگاه برای ما فروش خوبی ایجاد بکند، ولی ما دنبال این هستیم که کتاب از طریق کتاب فروشیها عرضه بشود امسال دوستان عزیز، مسئولین عزیز در حوزۀ کتاب و نمایشگاه کتاب تهران این اراده را بالاخره به خرج دادند و این اتفاق خوب را رقم زدند که زمینه را برای یک کتاب فروشها فراهم کردند که حضور پیدا کنند در این رویداد بزرگ.
سوال: خانم لبافی پاسخ سؤالتان را دریافت کردید دیگه ان شاء الله؟
خانم لبافی: بله به هر حال دوست داشتم حالا با احترام به سؤال قبلی شما وام بگیرم از صحبتهای آقای پیرمرادیان و پاسخ شما را بدهم در این زمینه، خب مهمترین موانع نشر ظاهراً دارد کم کم برطرف میشود اینکه به یک چرخه تبدیل شدیم این نگاه آقای پیرمرادیان در واقع به عنوان نمایندۀ جامعه نشر نشان میدهد که تعامل در حوزۀ نشر دارد رخ میدهد و نگاههای سنتی دارد برداشته میشود و برای در واقع ارتقاء فرهنگ مطالعه هم که فرمودید تنها موردی که فکر میکنم در واقع ناشران الآن با آن مواجه هستند مسئلۀ تولید کتاب است یعنی عرضۀ کتابخانه که همیشه دغدغه بوده اگر با فضای مجازی در واقع با نمایشگاه مجازی با حضور کتاب فروشان با دست به دست به هم دادن ناشران و کتاب فروشان برطرف بشود تولید کتاب یک دغدغهای شده، چون به هر حال یک گروههایی هستند در تحریریههای نشر که در واقع اتاق فکر آنها هست دوست دارند که تنوع آثار را بیشتر بکنند، ولی مسئله کاغذ مانع این موضوع میشود.
سوال: آقای علی رمضانی قائم مقام نمایشگاه کتاب هم به جمع ما اضافه شدند شما بفرمایید ضمن ارزیابی تان از نمایشگاه امسال، اما نکتهی مهمی که وجود دارد طبق اسناد بالادستی به هر حال موظف است برای ارتقای فرهنگ کتابخوانی تسهیلات لازم را به خصوص در مناطق کمتر توسعه یافته ایجاد بکند در این خصوص دولت چه اقداماتی انجام داده است؟
آقای علی رمضانی: قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران دومین مهمان حضوری برنامه گفت: خب برگزاری خود نمایشگاه کتاب یکی از اقدامات بزرگ دولت است که باعث میشود در طول ۱۱ روز برگزاری و قبل و بعدش موضوع کتاب به صدر اخبار کشور بیاید و صدر توجهات را جا بگیرد و همین طور تبلیغات شهری، روزنامه ها، رسانهها و هر جایی که بالاخره شما رفت و آمد میکنید حتماً با نمایشگاه کتاب مواجه باشید این یکی از بزرگترین کارهاست بنابراین عرض میکنیم که نباید نمایشگاه کتاب را صرفاً با میزان فروشی که در آن اتفاق میافتد بسنجیم و ارزیابی کنیم بلکه این رویداد فرهنگی بزرگ عواید دیگری از جمله نشاط اجتماعی، از جمله تأثیرگذاری بر مسئلۀ توجه مردم به محتوا و به مسائل فرهنگی دارد که آنها قابل اندازه گیری به این راحتی که ما هر روز آمار فروش نمایشگاه را اعلام میکنیم نیستند از اقدامات دیگر این است که دولت باید تلاش بکند تا هر جزئی از این صنعت به درستی سر جای خودش قرار بگیرد خب ما یک کج کارکردی در صنعت داریم که عبارت از اینکه تعداد ناشران ما یعنی تولیدکنندگان محتوا بیش از تعداد عرضه کنندگان یعنی کتاب فروشان هستند این عمدتاً به دلیل این است که یارانهها بر ابتدای زنجیره متمرکز شده یارانههای دولت، مثل این میماند که شما تصور کنید تعداد کارخانههای تولید ماشین بیشتر از نمایندگیهای فروش ماشین باشد این چه کج کارکردی را ایجاد میکند شما به اندازهای که عرض کنم خدمتتان دارید تولید میکنید برای آن محل عرضه ندارید، سیستم توزیع مشکل دارد خب در این زمینه دولت باید وارد میشد و امسال در نمایشگاه کتاب یک اقدام بزرگی انجام شد که در مورد شما هم گفتگو کردید و آن اضافه شدن کتاب فروشیها بود کتاب فروشیها به عنوان بخشی از کالبد هویتی شهرها و بخشی از شاید در تعبیر زیباسازی بخشی از مبلمان شهری باید قرار بگیرد و باید تثبیت بشوند این طور نیست که عرض کنیم با این اقدام صرفاً تثبیت کتاب فروشیها اتفاق بیفتد، اما این یک اقدام نمادین است برای بازگشت توجه به محل اصلی خودش، در حوزه دیگه در مسئلهی ترویج ببینید شما خودتان یک مثال معروفی دارید از میزان مصرف یک نام نمای نوشابه در دنیا مطرح است که وقتی این نام نما در یک فیلمی ۱۶ فریم یعنی ۱۶ هزارم ثانیه پخش شد در ابتدای تولیدش استفاده از آن بسیار افزایش پیدا کرد خب به صدر توجه آوردن گفتگو کردن در مورد کتاب و محتوا باید تعداد افراد بیشتری را درگیر کند یعنی چی؟ یعنی ما روی حلقۀ ترویج سرمایه گذاری بکنیم تا به حلقههای قبلی خودش که ناشران و نویسندگان هستند بگوید که چه چیزی بنویسید و چه چیزی چاپ کنید و به حلقههای بعدی خودش که کتاب فروشان و خوانندگان هستند بگوید که چه چیزی بیاورید و چه چیزی بخوانید اگر روی حلقۀ محتوا سرمایه گذاری کنید که خب در همین چند ماه گذشته با همکاری سازمان صدا و سیما تلویزیون اینترنتی کتاب به عنوان یک قدرت تصویر به عرصه کتاب اضافه شد تا توجه به حوزه ترویج در واقع افزایش پیدا بکند این مجموعه اقداماتی است که من به برخی از آن اشاره کردم و شما همان جور که حالا در گزارشی هم که پخش میکردید قبلاً عرض کرده بود شما میبینید کتابهایی که پراستقبال هستند اینها خوب معرفی شدند توسط گروههای مرجع معرفی شدند توسط مردم به همدیگر معرفی شدند مسئلهای که در کشور ما مسئله معارفه است اگر معارفۀ خوب از کتاب صورت بگیرد حتماً مردم استقبال خواهند کرد مثل همین نمونههایی که داریم، بله در همین نمایشگاه هم آثاری پرفروش هستند، مثلاً در سراسر کشور که شما الآن در بخش مجازی نمایشگاه با مراجعه به وبگاه کتاب نقطه آی. آر مردم میتوانند کتاب خریداری کنند و پست رایگان به در منازلشان بیاورد میبینید به طور دقیق که آثاری بیشتر فروش میرود که تبلیغ خوبی روی آنها انجام شده ترویج خوبی انجام شده معارفۀ خوبی از آن صورت گرفته.
سوال: آقای پیرمرادیان یک مقدار در خصوص موانع صحبت بکنیم الآن خب آن طور که حالا در گزارشها بود شمارگان کتاب پایین آمده خب در خصوص دلیل این و اینکه خب چه موانعی الآن وجود دارد که اگر این موانع رفع بشود میتواند به ترویج بیشتر کمک بکند؟
آقای پیرمرادیان: در مورد موانع بخشی از آن صحبت شد بخش عرضه و دسترسی مردم به کتاب از مهمترین موانع است یکی از موضوعاتی که حالا باز من به عنوان یک ناشر این را عرض میکنم این است که صنعت نشر به اعتقاد بنده هرچه تقویت بشود و رشد پیدا بکند میتواند موانع پیش رو را بیشتر رفع بکند و برطرف بکند یکی از مشکلاتی که ما در صنعت نشر داریم ارزش محصول تولیدی است چرخهی تولید، پخش، عرضه تا رسیدن کتاب به دست مصرف کننده در کتاب از کالاهای تندمصرف بالاتر است یک سری کالاهایی مثل شوینده ها، مواد غذایی، اینها کالاهای تند مصرف هستند از وقتی که تولید میشوند تا وقتی که مصرف میشوند چند ماه بیشتر طول نمیکشد، ولی برای کتاب این پروسه میانگین دو سال است و میانگین دو سال است و ما باید بتوانیم ارزش کتابی را که در سال جاری تولید شده تا دو سال حفظ بکنیم این نیاز به تدبیر دارد. من اعتقادم این هست که درج قیمت روی کتاب یا باید برداشته بشود مثل کالاهایی که همین ویژگی را دارند یعنی پروسه تولید و عرضه آن طول میکشد بنابراین قیمت گذاری به معنای مشخص روی محصول اتفاق نمیافتد و با توجه به وضعیت تورم و افزایش قیمتها این کنترل میشود یا یک تدبیر دیگری برای آن اندیشیده بشود که بشود جلوی این اشکال را گرفت مثلاً یکی از اتفاقات قانونی که میتواند بیفتد این است که اگر یک کتاب فروشی با سرمایۀ مثلاً ۵۰۰ میلیون تومان یک کتاب فروشی دایر کرد و ۵۰۰ میلیون تومان کتاب خریداری کرد وقتی که تسویه حساب کرده با ناشر و کتاب متعلق به او شده و خریداری کرده بتواند در سال دوم، سال سوم با توجه به خواب محصول در غرفه او و در قفسههای او بتواند قیمتش را اصلاح بکند ما یکی از مشکلاتی که همین الآن با آن مواجه هستیم در کتاب فروشیهای ما کتابهایی در قفسهها هست که قیمتشان ۲ هزار تومان، ۳ هزار تومان، ۵ هزار تومان رقم خیلی زیادی است و اینها حتی ارزش فروش به آن قیمت را ندارند یعنی تأمین هزینههای خود فروختنشان را نمیکنند در صورتی که اگر آن کتاب الآن بخواهد تولید بشود مثلاً باید ۵۰ هزار تومان هزینه بشود و قیمت پشت جلد بخورد این یکی از منابعی است که به نظر من..
سوال: آقای رمضانی نظر شما چیست؟ حالا بابت این نکتهای که مطرح کردم، اما جدا از پاسخ به این مورد اقداماتی که دولت برای تجهیز کتابخانهها و حمایتهایی که در این حوزه انجام داده برای اینکه بتوان به هر حال آن سرانه مطالعه را در کشورمان افزایش بدهند برای بینندگان توضیح بفرمایید.
آقای رمضانی: در مورد آن کاهش شمارگان اجازه بدهید یک نکتهای را اضافه کنم ما یک وقتی در کشورمان کتابهایی داشتیم که سه یا پنج هزار نسخه هر چاپش منتشر میشد خب وقتی مراجعه میکنیم میبینیم در آن زمان، ما چند عنوان کتاب در کشورمان منتشر میشد مجموعاً، تعداد عناوینی که منتشر میشد بسیار پایین بود برای همین از یک عنوان فرض بفرمایید یک عنوانی در حوزۀ فلسفه، در حوزۀ ادبیات، در حوزۀ علوم اجتماعی با شمارگان بیشتری منتشر میشد ما در همین سال گذشته حالا رهبری معظم هم در مصاحبه شان که با خانم لبافی داشتند در انتهای دیدار اشاره کردند که در یک سال ۱۴۰۱ شاید به اندازه کل پیش از انقلاب کتاب چاپ اول داشتیم در کشور خب برخی البته ممکن است اشکال بکنند که کیفیت کتابهای قبل چه بود و کیفیت کنونیها چیست؟ اگر که باز وارد دقت بشویم و بخواهیم کیفیت سنجی هم بکنیم آثاری که تولید میشود در یک سال در کشور حتماً به مراتب در سطح کیفی آن آثار قدیم چند برابر پیدا میشود ۸۰ هزار عنوان کتاب چاپ اول در سال ۱۴۰۰ داشتیم ۶۰ و چند هزار کتاب چاپ اول در سال ۱۴۰۱ داشتیم خب اینها مطلبی است که شما میبینید تعداد عناوین بیشتر شده در این حوزه بنابراین تعداد شمارگان آمده پایین آن چیزی که مهم است این است که حدود ۱۱۰ میلیون نسخه کتاب در یک سال در کشور منتشر شده.
سوال: یعنی شما لزوماً کاهش شمارگان را یک نکته منفی نمیدانید.
آقای رمضانی: میگویند به تنهایی نباید تحلیلش کرد و باید وارد جزئیات شد مثلاً میگویید آقا در حوزه رمان، یک رمان میتواند چه گسترهای از مخاطبان را دربر بگیرد این را همه باسوادهایی که کتاب خوان هستند را میتواند دربر بگیرد پس این تعداد رمانهایی که در کشور تولید میشود آیا مجموعهی شمارگانش به اندازهی است که هر کسی فرض بفرمایید یک، دو یا سه رمان در سال بخواند میرسد یا نه؟
سوال: آقای رمضانی نکتهای که آقای پیرمرادیان گفتند در این موضوع دخیل است یعنی اینکه در یک مرحله از چاپ با شمارگان کمتری چاپ بشود که در مرحلهی بعد در آن تجدید چاپی که میشود بشود به قیمت روز اصطلاحاً آن را چاپ بکنید این درست است؟
آقای رمضانی: بخواهم عرض کنم جزئیاتی دارد ما به این صورت خام نمیتوانیم برخورد کنیم با آماری که بگوییم، چون کاهش شمارگان داشتیم پس کاهش سرانه مطالعه داشتیم بعد با دقت بیشتری این موضوع را.. این یک نکته نکته بعد در خصوص اینکه دولت چه کرده برای اینکه کتابخانههای عمومی را تجهیز بکند خب ما در کشورمان بعد از شبکۀ آموزش و پرورش و شبکۀ بهداشت و درمان سومین شبکۀ مویرگی پراکنده شده در کشور شبکه کتاب خوانهای عمومی است یعنی ما ممکنم است در یک روستایی مدرسه شبانه روزی نداشته باشیم خانه بهداشت هم نداشته باشیم، اما کتابخانه عمومی داریم یا اینکه یک کتابخانه عمومی روستایی داریم خب قریب به ۳ هزار و ۷۰۰ کتابخانه در کشور داریم که زیرمجموعهی نهاد کتابخانههای عمومی کشور هست این غیر از کتابخانههای مساجد، کتابخانههای مدارس، کتابخانههای شهرداری ها، کتابخانههایی که زیر مجموعهی آستان قدس رضوی (ع) هستند.
سوال: خب الآن دولت چه کار کرده برای تجهیز و تقویت این کتابخانه؟
آقای رمضانی: سالانه مطابق در واقع قانون مجلس مطابق تخصیص بودجهای که پیدا میکند این کتابخانهها دارند تجهیز میشوند به منابع روز، اما اگر از من سؤال کنید که کافی است؟ عرض میکنم که به هیچ وجه. مطالبه مردم خصوصاً در نقاطی که کمتر دسترسی دارند به کتاب به قدری است که چند برابر این هم بودجه گذاشته بشود جا دارد من یک شاهد مثال برای عرضم میآورم خب سال گذشته در همین ایامی که نمایشگاه سی و سوم برگزار میشد در سال ۱۴۰۱ ما نمایشگاه مجازی را مثل امسال همزمانش داشتیم فکر میکنید کدام استان در نسبت با جمعیتش پرخریدارترین استان باشد شاید همه فکر میکنند که خب استان تهران دیگه قاعدتاً استان تهران بود، اما من عرض میکنم خدمت شما که در نسبت با جمعیت، استان ایلام پرخریدارتر است، استان کهگیلویه و بویراحمد، استان چهارمحال و بختیاری، استان خراسان شمالی، استان خراسان جنوبی، استان سمنان این استانهایی که ما تصور نمیکنیم خب این یک مطالبه است از سمت مردم که اگر دسترسی برای آنها فراهم بشود آنها به سمت کتاب و کتابخوانی میآیند اگر برایشان معارفه بشود آنها به سمت کتابخوانی روی میآورند.
سوال: یک سؤالی که چند بار هم مطرح شده بود نمایشگاه استانی بود که تعطیل شده دلیل خاصی دارد؟
آقای رمضانی: خب ببینید بالاخره ابزارهای جدیدی برای دسترسی مردم فراهم شده ما همین مسئلهای که در مورد نمایشگاه تهران داریم که اگر کسی بخواهد استفاده کند باید تا تهران بیاید و با مجازی حل شده در مورد نمایشگاههای استانی هم داشتیم هزینههایی که نمایشگاههای استانی دارد برای ناشرها صرفهی حضورشان را از بین برده و کمتر حضور پیدا میکنند ناشرهایی که آثار با کیفیت دارند.
سوال: یعنی شما الآن برنامه تان این است که استانیها بیایند به تهران و نمایشگاه؟
آقای رمضانی: بله خب استانیها که الآن آمدند به نمایشگاه عرض نمیکنم برنامه این است عرض میکنم جایگزین نمایشگاههای استانی بعضی برنامههایی مثل سامانه خرید از کتاب فروشیها که به صورت ۲۴ ساعته در طول سال دارد کار میکند یعنی به جای اینکه ما برویم نمایشگاه استانی دایر کنیم دوباره ناشران را یعنی اول زنجیره را ببریم درگیر کنیم در واقع نمایشگاه دائمی دارد برگزار میشود برای همهی مردم کشور با یارانهی دولت با هزینۀ پست بسیار پایین که آخر زنجیره درگیر است یعنی کتابفروشیها درگیرش هستند این یکی از اقدامات است این نفی نمیکند نمایشگاههای استانی را، اما بالاخره باید ساخت کلی نمایشگاههای استانی تغییر بکند و روزآمد بشود همانطور که نمایشگاه تهران در حال تغییر و روزآمد شدن است.
سوال: آقای پیرمرادیان آن درخواست و نیاز ناشران کشورمان از دولت.
آقای پیرمرادیان: نیاز درخواست ناشران از دولت یک بخشی از آن تسهیل گری است یعنی موانعی که پیش روی ناشران هست مثلاً ببینید هزینههای حاملهای انرژی بتواند برای ناشرین یک ذره کاهش پیدا بکند که آنها بتوانند مدیریت بکنند تسهیل بشود گاهی تسهیلات مالی اگر برای آنها فراهم بشود آن اخذ مجوزهای لازم یا در حوزه ارزیابی، اینها اموراتی است که در دست دولت است اینها را هرچی تسهیل بکنند به ما کمک میکند و یک خواهش کلی داریم از مجموعۀ دولت و آن هم این هست که به سمت برنامههایی برویم که دفعتنی نباشد در طول سال آن برنامه فعال باشد یک برنامه را اشاره کردند نمایشگاه دائمی فضای مجازی که برای همیشه برای مردم فراهم باشد یارانه به مصرف کننده داده میشود هر وقت او اراده کرد بتواند از طریق فضای مجازی حداقل خریدش را انجام بدهد.
آقای رمضانی: مطالبات دیگری هم مجموعۀ صنعت نشر از دولت دارند که روزا روز با ما در میان میگذارند و همین ایام نمایشگاه کتاب هم فرصت خوبی است تا بیان میکنند عمدتاً درمورد مسئلۀ کاغذ، اما اجازه بدهید از همین فرصت استفاده بکنم مردم عزیزمان را به حضور در نمایشگاه کتاب تهران دعوت بکنم نمایشگاه کتاب تهران یک دستاورد ملی است ما در منطقه چنین چیزی نداریم در دنیا میتوانیم رقابت بکنیم اینکه مردم حول یک محصول فرهنگی مثل کتاب جمع بشوند و گفتگو بکنند و حتی آثارشان را انتخاب بکنند وقتشان را در آنجا بگذرانند این یک دستاوردی است که در کشور ماست.