تبیین اهداف جوانی جمعیت در برنامه های سلامت نوزادان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ توجه به وضعیت ارائه خدمت به نوزادان به عنوان یکی از گروه‌های آسیب پذیر، همواره جزو اولویت‌های بهداشتی است. در این میان نوزادان پرخطر به ویژه نوزادان نارس در مواردی ازجمله بعضی بارداری‌های پرخطر، دو قلویی و چندقلویی، نیازمند مراقبت و پیگیری‌های خاص است.

مراقبت چشم نوزاد نارس یا «رتینوپاتی نارسی» از جمله این راهکار‌های مراقبتی است.

* رتینوپاتی نارسی

رتینوپاتی نارسی، بیماری عروق شبکیه در نوزادان نارس است و می‌تواند به طیف وسیعی از اختلالات بینایی از نقائص جزئی قابل اصلاح در حدت بینائی تا جدا شدن شبکیه و کوری منجر شود. این بیماری در اغلب موارد قابل پیشگیری و در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است و در صورت تشخیص ندادن به موقع، بیماری پیشرونده بوده و به سرعت منجر به نابینایی می‌شود.

اقدامات درمانی در مراحل اولیه بیماری اثربخش‌تر است. در مراحل انتهایی بیماری، درمان بسیار مشکل و در بعضی موارد غیر ممکن است و هزینه‌های درمانی که به خانواده تحمیل می‌شود، ۸ تا ۱۰ برابر درمانی است که در مراحل ابتدایی و به موقع انجام شود. همچنین نتایج به دست آمده در درمان‌های موجود برای مراحل پیشرفته بیماری به هیچ عنوان بینایی قابل قبولی را به کودک برنمی گرداند. علاوه بر این هزینه‌هایی که بابت اقدامات درمانی این کودکان به مراکز درمانی تحمیل می‌شود، بسیار زیاد و زمانی که صرف بررسی و درمان می‌شود، ۱۵ تا ۲۰ برابر بیشتر از درمان در زمان مناسب است. با توجه به هزینه‌های سنگین اقتصادی، اجتماعی و درمانی این بیماری، با سرمایه گذاری در برنامه‌های علمی و مدون غربالگری می‌توان شیوع این بیماری را به کمترین میزان رسانید.

با افزایش چشمگیر میزان بقای نوزادان نارس در چهل سال اخیر، تعداد نوزادان مبتلا به رتینوپاتی نارسی افزایش خواهد یافت، مگر آنکه در زمینه پیشگیری از بیماری اقدامات جدی صورت گیرد.

شیوع و شدت رتینوپاتی نارسی با کاهش سن حاملگی و وزن هنگام تولد نوزاد افزایش می‌یابد. این در حالی است که سلامت و تکامل دوران ابتدای کودکی شامل حیطه‌های فیزیکی، اجتماعی- احساسی و حیطه‌های ارتباطی- شناختی اثر تعیین کننده‌ای بر فرصت‌های آینده زندگی و سلامتی از طریق افزایش آموزه ها، مهارت‌ها و فرصت‌های شغلی دارد.

بر اساس شواهد منطقه‌ای (مطالعات انجام شده در ایران) توصیه می‌شود تمامی نوزادان با سن حاملگی کمتر از ۳۲ هفته (۳۲ هفته و ۶ روز یا کمتر) و یا وزن تولد کمتر از ۱۵۰۱ گرم و همچنین نوزادانی که در هنگام تولد سن حاملگی بیشتر یا مساوی ۳۲ هفته یا وزن ۲۰۰۰- ۱۵۰۰ گرم دارند، در صورتی که وضعیت ناپایدار بالینی داشته باشند یا توسط پزشک معالج در معرض خطر تشخیص داده شوند، باید از نظر رتینوپاتی نارسی معاینه شوند.

سن نخستین نوبت معاینه چشم: زمان بروز رتینوپاتی نارسی حاد با سن نوزاد ارتباط دارد. مشاهده شده است زمان بروز رتینوپاتی نارسی شدید با سن پس از قاعدگی مادر (مجموع سن حاملگی با سن پس از تولد) ارتباط بیشتری دارد تا با سن پس از تولد نوزاد.

نخستین زمان انجام معاینه شبکیه بر مبنای جدول مشخص است. ممکن است بر اساس تشخیص پزشک، نیاز به انجام نخستین معاینه تغییر کند. زمان انجام معاینه بعدی چشم نیز بر اساس یافته‌های معاینه اولیه تعیین می‌شود.

* معاینه چشم نوزاد نارس:

معاینه چشم (چگونه، توسط چه کسی و در کجا؟)

پزشک معالج و پرستار مسئول مراقبت نوزاد، در صورت نیاز به انجام معاینه چشم، نام نوزاد را در لیست مربوطه ثبت و هماهنگی لازم را برای معاینه انجام می‌دهند. معاینه چشم را می‌توان با بیهوشی یا بدون آن انجام داد.

اگر چه در اغلب موارد معاینه چشم نیاز به بیهوشی ندارد، این معاینه باید در بیمارستان دارای بخش مراقبت ویژه نوزادان انجام گیرد و همواره یک تخت مراقبت ویژه رزرو شده و در صورت نیاز شیرخوار برای مراقبت پس از بیهوشی به بخش منتقل شود.

معاینه بدون بیهوشی می‌تواند بر بالین نوزاد یا در درمانگاه مجهز به امکانات پایش و احیای نوزاد انجام شود. البته در صورت بستری بودن نوزاد، معاینه باید حتما در بالین نوزاد صورت گیرد.

قبل از انجام معاینه باید با والدین شیرخوار درباره لزوم انجام معاینه صحبت و مشکلات معاینه چشم و احتمال وجود درگیری‌های چشمی توضیح داده شده و رضایت نامه کتبی از والدین گرفته شود.

معاینه شبکیه یک فرایند دردناک است. اما قنداق کردن شیرخوار و دادن محلول سرم قندی با کمک سرنگ از راه دهان می‌تواند درد شیرخوار را کاهش داده و به انجام معاینه بدون بی قراری زیاد شیرخوار کمک کند.

معاینات چشمی بر اساس سن پس از قاعدگی (مجموع سن حاملگی و سن پس از تولد) نوزاد و یافته‌های معاینه‌های قبلی زمانی خاتمه می‌یابد که نوزاد، دیگر در معرض خطر ابتلا به رتینوپاتی تهدید کننده بینائی نباشد.