صادرات محصولات دانش بنیان به دو میلیارد دلار خواهد رسید

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما برنامه میز اقتصاد در گفتگو با آقای دکتر میرآبادی رئیس مرکز تعاملات بین الملل معاونت علمی ریاست جمهوری و خانم راضیه کهنسال مدیر کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری مرکز تعاملات بین الملل به موضوع ظرفیت های توسعه بازارهای صادراتی محصولات دانش بنیان  پرداخت .

سوال : در ابتدا یک آمار بفرمایید در سال 1402 ، البته در سال گذشته ما بیش از یک میلیارد و پانصد میلیون دلار شرکت های دانش بنیان توانستند صادرات داشته باشندو فکر می کنم تعدادشان بیش از هزار شرکت بوده که توانستند محصولات خود را عرضه کنند برای سال جدید برنامه چی هست .

میرآبادی : ما در سال 1402 یکی از برنامه هایی که در دست اقدام داریم تنوع بخشی به بازارهای صادراتی شرکت های دانش بنیان است وانتظار می رود که با این تنوع بخشی بازارها هم تعداد شرکت هایی که درگیر می شوند و می توانند محصولات خودشان را به بازار عرضه کنند افزایش پیدا کند و هم حجم بازاری که در سال 1402برای شرکتهای دانش بنیان حاصل خواهد شد افزایش پیدا کند . پیش بینی هایی را هم داریم در این حوزه ما یک هدف گذاری حدود 20درصدی را داریم مجموع صادرات شرکت های دانش بنیان و فناوری های پیش رفته و انشالا بر مبنای این اهداف را دنبال می کنیم که بتوانیم این افزایش صادرات را داشته باشیم و مستحضر هستید در حوزه رشد تولید یکی از موارد بسیار مهم ایجاد بازارهای بزرگ است یکی از این بازارهای بزرگ بازارهای صادراتی است لذا ما در حوزه تحقق شعار سال هم یک نگاه ویژه ای در سال 1402 به توسعه صادرات محصولات دانش بنیان داریم.

سوال : در مورد این عددی که در سال 1402 مد نظر قرار گرفته تا جایی که تو خبرها دنبال کردم دو میلیارد دلار بود درست است .

میرآبادی : بله خوب حدود 20 درصد البته آن عدد حدود یک میلیارد و ششصد و هفتصد است که با در نظر گرفتن 20درصدش پیش بینی می کنیم تا پایان سال به دو میلیارد دلار برسد .

سوال : و بازارهای جدید هم مد نظر خواهد به غیر از بازارهای قبلی که شرکت های دانش بنیان محصولات خودشان را عرضه می کردند .

میرآبادی : بله ،ما یک سری از بازارهای جذاب را داریم که به نوعی تا الان توجه ویژه ای به آنها نشده مثل بازار کشورهای آفریقایی خوب امسال هم برنامه هایی در سطح دولت برنامه ریزی شده برای توسعه تعاملات با کشورهای آفریقایی و ما در معاونت علمی و فناوری ظرفیت ویژه ای را داریم ایجاد می کنیم زیرساخت های جدیدی داریم در کشورهای آفریقایی ایجاد می کنیم خوب ما در یک کشور زیرساختی را داریم تحت عنوان خانه های نوآوری و فناوری جمهوری اسلامی ایران انشالا در سال 1402 یک یا دو کشور دیگر را اضافه می کنیم به عنوان زیرساختی که تسهیل گر صادرات شرکتهای دانش بنیان باشد.

سوال : خوب ما به هر حال نمایشگاه توانمندی های صادراتی ایران در یکی دو روز گذشته داشتیم شرکتهای دانش بنیان توانستند محصولات خودشان را عرضه کنند بر اساس گزارشهای میدانی که ما از نمایشگاه ها داشتیم استقبال خیلی خوبی از محصولات فناورانه ایرانی شده بود این نمایشگاه چه قدر توانسته به ظرفیت های صادراتی شرکتهای دانش بنیان کمک کند و آیا توانسته برای شما فتح بابی بکند که در این زمینه نمایشگاه تخصصی بیشتری برگزار بشود .

میرآبادی : همان طوری که ریاست محترم جمهور هم در مراسم افتتاحیه نمایشگاه توانمندی های صادراتی ایران اشاره فرمودند محصولات فناوری های پیشرفته ومحصولات دانش بنیان یک بخش عمده و یک بخش ویژه ای را در این نمایشگاه داشته و با توجه به بازدیدهایی که ما شاهدش بودیم و انجام شد و بیش از هزار و دویست میهمان خارجی از کشورهای مختلف دنیا در این رویداد حاضر بودند در سطوح مختلف بازدید می کردند یکی از موضوعاتی که بسیار مورد توجه این ها بود همین محصولات شرکت های دانش بنیان و محصولات پیشرفته ایرانی بود ما گفتگوهای بسیار خوبی داشتیم یک ظرفیت بسیار خوبی که به نظرم در این نمایشگاه ایجاد شد گفتگویی بود که با قائم مقام نمایشگاه چین داشتیم و قرار شد که در رویدادی که در سال 1402 برگزار می شود خوب می دانید در کشور چین هر ساله یک نمایشگاهی برگزار می شود و از کشورهای مختلف دنیا محصولاتی که قابل صادر کردن هستند را در آن نمایشگاه به نمایش می گذارند و قراردادهای بسیار زیادی بیش از سه میلیارد قرارداد منعقد می شود امسال هم یکی از اتفاقاتی که در نمایشگاه توانمندی های صادراتی اتفاق افتاد گفتگو با قائم مقام نمایشگاه چین بود و یک برنامه ویژه برای حضور شرکت های دانش بنیان ما هم در معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش بنیان یک برنامه ریزی مدونی را داریم جهت اعزام شرکتهایی که توان عرضه محصول به بازارهای گسترده ای مثل چین را دارند و انشالا امسال در سال 1402 حضور پرقدرتی در نمایشگاه واردات خواهیم داشت و مطمئنیم که در حوزه صادرات وقراردادهایی که در آن نمایشگاه منعقد خواهد شد خبرهای خوبی خواهیم داشت .

سوال :خانم کهنسال آقای دکتر میرآبادی به بخشی از موضوعات اشاره کردند و این که قرار است برخی از بازارهای جدید باز بشود برای شرکتهای دانش بنیان پیش از این که به سراغ این بازارها برویم و اهمیت این بازار ها بپردازیم به اهمیت محصولات دانش بنیان و محصولات فناورانه ایرانی به عنوان یک محصول صادراتی بپردازیم چرا این محصولات اهمیتشان بیشتر است ما قبلا خام فروشی انجام می دادیم یا یک محصول دیگری را صادر می کردیم اهمیت صادرات محصول فناورانه در چی است؟

کهنسال :الان در دنیا بیشتر به محصولات فناورانه و دانش بنیان به عقیده ما اعتقاد دارند برای این که ارزش افزوده بالایی ایجاد می کند ما قبلا به قول شما خام فروشی می کردیم نفت محصولات دیگر ولی الان باید به این مسیر قدم بگذاریم و در این مسیر حرکت بکنیم که محصولاتی را به دنیا عرضه کنیم که ارزش افزوده بالایی دارد در حجم کمتر ارزش افزوده بالاتری برای کشور ایجاد بکند و این کار خیلی نیازمند زمینه سازی است به خاطر این که خیلی از کشورهای دنیا را ما به عنوان کشوری که بتواند محصولات دانش بنیان با فناوری تولید کند نمی شناسند و ما نیازمند این هستیم که در عین حال که این محصولات را به دنیا می شناسانیم برند سازی کنیم و بتوانیم کمک کنیم به صادرات این محصول.

سوال : یک تصحیح عرض کنم بعضی از حوزه ها ما خیلی خوب عمل کردیم مثل حوزه نانو فناوری ها ،زیست فناوری ایران به عنوان یکی از کشورهایی هست که محصولات مناسب تولید می کند از این جهت این را عرض کردم که فکر می کنم براساس آمار ما فکر می کنم بیش از هزار تا شرکت داریم که دارند محصولات خودشان را صادر می کنند خوب فکر می کنم حدود 500 تای آنها رکورد صادراتی دارند بیش از 500 تا رکورد صادراتی ندارند و دارند محصولات خودشان را تو درحوزه مختلف عرضه می کنند دسته بندی حوزه ها را می توانید بفرمایید در چه حوزه هایی ما الان صادرات داریم؟

کهنسال : ما در حوزه تجهیزات پزشکی و دارویی و زیست فناوری صادرات خیلی خوبی داریم در حوزه کشاورزی همین طور کشاورزی با فناوری بالا منظورم است ،حوزه بسته بندی ،یا پهبادهای کشاورزی د رحوزه آی تی ما صادرات خیلی خوبی داریم و محصولات خیلی خوبی در این حوزه تولیدمی کنیم.

سوال : د رحوز های دیگر چه فناوری های پیشرفته مثلا من می دانم که در حوزه خودروهای برقی هم ما توانستیم بازار صادراتی ایجاد کنیم

کهنسال :بله ظرفیت خیلی خوبی در حوزه فناوری پیشرفته داریم و صادرات خیلی خوبی داشتیم و داریم کار می کنیم که بتوانیم گسترش بدهیم.

سوال :یک نکته ای که باید ازش غافل نبود در کنار شرکت های دانش بنیان شاید به خاطر بلوغی که در طی چند سال گذشته بهش رسیدند الان برخی از کسب و کارهای نو پای ما هم دارند صادرات می کنند محصولات خودشان را این را تایید می فرمایید؟

کهنسال : بله و نیازمند کمک بیشتری هستند چون شرکتهایی که کسب و کارهای نوپا دارند عملا ورود به بازارهای جهانی را به درستی یاد نگرفتند و به صورت سنتی عمل می کنند و تجارت می کنند ما در مراکز تعاملات برنامه هایی داریم که این شرکتها را می توانیم بهشون کمک کنیمو یک سری خدمات بهشون ارائه می کنیم که بتوانند به آن در سطح بین المللی بتوانند ظاهر شوند و بتوانند به سطوح صادراتی برسندو بتوانند از خدمات بیشتری استفاده بکنند مثلا ممکن یک شرکت حتی ابزارهای تبلیغاتی درستی نداشته سایت دو زبانه نداشته باشد ولی د رعین حال محصولی دارد که واقعا دنیا به آن نیاز دارد ما به این شرکت ها کمک می کنیم که مسیر درستی انتخاب کنند برای این که بتوانند محصولاتشان را صادر کنند.

سوال : سیاست هایی که در مرکز تعاملات به عنوان یک مرکز برای صادرات شرکت های دانش بنیان تعریف شده خوب سیاستهای گسترده ای است بعضی ها را الان شما فرمودید همین که در بازار مقصدی که قرار است شرکتهای دانش بنیان بروند شما مشتری متناضر را پیدا می کنید جلسات متقابل را می گذارید این هم خودش حائز اهمیت است د راین خصوص هم توضیح می فرمایید با استفاده از کارشناسان شما ،با استفاده از دسته بندی محصولاتی که صادر بشود این کار انجام بشود؟

کهنسال : بله ما برنامه های سالیانه داریم برای تمام گروه های شرکت های دانش بنیان و براساس آن وباتوجه به بازارهای هدف صادراتی یک سری برنامه هایی به صورت پاویون داریم در کنار پاویون های بین المللی ، پاویون هایی که ایران می گیرد و شرکت های دانش بنیان را در آنها مستقر می کند برای ارائه محصولات پیشرفته شان یک سری نشستهای تجاری فناوری با تجار کشور مقصد می گذاریم از قبل شرکت هایمان مشخص می شوند که قرار است در این برنامه حضور داشته باشند با سازمان های مرتبط آن کشور مقصد مثل اتاق های بازرگانی مثل جاهای مرتبط ارتباط می گیریم و تجار را دعوت میکنیم حتی قبل از برنامه خیلی وقتها پروفایل هایشان ،اطلاعاتشان رد وبدل می شود که آن جلسات یک مقداری هدف مند تر برگزار شودوواقعا کمک بسیار خوبی است برای اینکه بتوانند مشتری های خودشان را در کشورهای هدف پیداکنند .

سوال : چه قدر این قراردادهای اولیه ای که در این سفرهایی که در گذشته داشتید به نتیجه رسیده است ؟

کهنسال : روند صادرات کلا روند کندی است شما نباید انتظار داشته باشید که در یک برنامه به نتیجه نهایی برسند ولی خوب تفاهم نامه های خیلی خوبی بسته می شود و در طی برنامه های بعدی آنها پیگیری می شود و منجر به قرار داد می شود یعنی واقعا ما از این برنامه هایمان خروجی های خیلی خوبی برای شرکتها داریم ولی واقعا باید این را در نظربگیریم که روند صادرات حتی برای محصولات غیر دانش بنیان روند سختی است و وقتی محصولات دانش بنیان قرار است صادر شود یک مقداری این روند سخت تر میشود ونیازمند کمک های در سطح دولتی است خیلی وقتها ازدسترس شرکت ها خارج است که بتوانند یک سری اتفاقات خوب رقم بزنند مگر اینکه دولت هم کمکشان بکند .

سوال : به جای خوبی رسیدیم یکی از سوال های ما هم هست که حمایت های دولتی که باید از شما بشود نیازمند هستید یک گزارش داریم این گزارش را ببنیم این گزارش سفر یک هیات دانش بنیان بوده که چند ماه قبل داشتند و کامل نشان میدهد که چه فرایندی طی شده و چه استفاده ای از محصولات شده است گزارش را ببنیم .خانم کهنسال در ادامه صحبت هایمان به حمایتهای دولتی رسیدیم شرکتهای دانش بنیان خود من هم چندبار تجربه حضور باهاشون داشتیم در سفرها به دو سه مورد اشاره کردند یکی این که خوب بعد از این تفاهم نامه ها امضا می شودو به مرحله قرارداد می رسد زمینه حمل ونقل دچار برخی از مشکلات هست خوب باید به آنها کمک شود انتقال پول به کشور از آنجا به اینجا خوب یکی از مشکلاتی است که همراه میشود ضمن این که این سفرها هماهنگی شود که با یکی از مسئولین دولتی بلند پایه انجام شود اعتبار خیلی بیشتری دارد یا وقتی که یک هیاتی از خارج کشور به داخل کشور می آید یک نمایشگاهی برای آنها برگزار می شود که البته این کار انجام شده می تواند خیلی کمک کند به توسعه بازارهای صادراتی در این زمینه برنامه های جدید چی هست ؟

کهنسال : بله شرکتها در سطح صادراتی واقعا خدمات متفاوتی را از بقیه شرکتها نیاز دارند مسائلی که شما فرمودید جزو عمده ترین مسائل شرکتها هستند و واقعا ما هم در رصدهایی که انجام دادیم به این نکات رسیدیم و برایشان سعی کردیم راه حل هایی مناسب پیدا کنیم در بحث حمل ونقل ما راه کارهایی داریم به صورت این که شرکتها درخواست می دهند کمک می کنیم ولی به طور کلی مثلا خدمت ارسال نمونه محصول را داریم که قبل از این که بخواهد به قرارداد برسد اگر بخواهند ارسال نمونه محصولشان را بکنند که بعضی وقتها در حجم زیادی هم هست ما کمکشان می کنیم که بتوانند این کار را انجام دهند ولی واقعا حمایت های دولتی را شرکتها نیاز دارند در بحث قراردادها در بحث تفاهم نامه های بین کشورها که بیاید مثلا تعرفه ها را کاهش بدهد ما هر سال خدماتی که به شرکتها می دهیم دوباره رصد می کنیم بررسی می کنیم و خدمات جدید براساس نیازهای شرکتها سعی می کنیم که ایجاد کنیم و یا سطح بعضی از خدمات را افزایش می دهیم عددش را گاهی کاهش می دهیم ممکن یک خدمت حذف شود یا یک خدمت جدید اضافه شود این براساس آن تحلیلی است که روی آمارهای صادراتی انجام می شودوروی نیاز شرکتها.

سوال : ما الان مهم ترین بازار صادراتی کشورهای ما در چند تا کشور تعریف شده و الان دارد محصولات دانش بنیان می رود و می آید بازارهایی مثل روسیه ، بازارهای بعضی از کشورهای آفریقایی مثل کنیا ، آفریقای جنوبی یا بازارهایی مثل اگر اشتباه نکنم بازار ونزوئلا ،چین البته چین خودش اهمیت بالایی دارد از لحاظ فناوری این که ایران توانسته محصولات خودش را آنجا صادر بکند اهمیت دارد بازار های جدیدی که برای سال 1402 تعریف شده چه بازارهایی هست مشخص شده است؟

کهنسال : ما هدف گذاری مان روی کشورهای آفریقایی که قاعدتا هست روی آمریکایی جنوبی هم داریم کار می کنیم ویک سری نمایشگاههای که ما قبلا مثلا ما یک نمایشگاه خیلی نزدیک در برزیل داریم که قرار است شرکتهای دانش بنیان را ببریم در حوزه تجهیزات پزشکی هست و ببریم آنجا انشالا در خردادماه حضور پیدا کنند تا قبل از این نداشتیم ما هیچ نمایشگاهی در برزیل به صورت پاویون شرکت های دانش بنیان نداشتیم ممکن است که شرکتها به صورت انفرادی حضور پیدا کرده باشند.

سوال : این جور که شما می فرمایید پس درحقیقت شرکتهای متناضر هم الان بررسی شده وآماده شده و بازار مناسبی آنجا آماده شده که شرکتها را انتخاب شده در حوزه تجهیزات پزشکی

کهنسال : بله دقیقا همین طور است . ما قبلش بررسی می کنیم چک می کنیم بازار برزیل تحلیل شده حوزه هایش مشخص شده که در چه حوزه هایی نیاز بازار وجود دارد.

سوال : پس درصد موفقیت نسبتا بالاست خانم کهنسال گفتید اولین بازار برزیل است بعد از در چه بازارهایی کار خواهید کرد ؟

کهنسال : بله بحث رفع تعهد ارزی واقعا ما رویش داریم کار می کنیم و امیدواریم که با کمیته هایی که تشکیل میدهیم به نتایج مثبتی برای شرکتهای دانش بنیان برسیم .

سوال : برخی از شرکتها هم به نتیجه رسیدند درست است ؟

کهنسال : بله بله روی بعضی از شرکتها توانستیم انجام دهیم در کمیته های تخصصی که با حضور نماینده سازمان توسعه تجارت و نماینده معاونت علمی و فناوری تشکیل می شود اینها را بررسی می کنیم و سعی می کنیم که راه حل هایی حالا عمومی تر هم پیدا کنیم انشالا.

سوال : در مورد بازارهای جدید بعداز برزیل؟

کهنسال : بازارهای آفریقای جنوبی همین طوری که آقای دکتر میرآبادی گفتند .

سوال : قبلا ایجاد شده بود و الان می خواهد توسعه پیدا کند درست است؟

کهنسال :کنیا هست ولی توسعه پیدا کند ،ما خانه نوآوری را در کنیا دایم و انشالا می خواهیم توسعه بدهیم در بقیه کشورها.

سوال : کشورهای اطرافمان چطور

کهنسال : کشورهای همسایه و خلیج فارس واقعا به خاطر دسترسی و نزدیکی که ما بهشون داریم همیشه جزو هدف های صادراتی بودند و به صورت تخصصی سعی کردیم که در برنامه های آینده مان رویشان کار بکنیم روی حوزه های تخصصی که بتوانیم بعدش رویش تحلیل کنیم یا تغییر بدهیم یا روی همان حوزه ادامه بدهیم کار