زمین لرزههایی که در مریخ اتفاق میافتند دور هسته آن چرخیده، ابزار لازم را در اختیار دانشمندان قرار میدهد تا دریابند که قلب مریخ دقیقا از چه چیزی ساخته شده است.
به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، بر اساس دادههای لرزهای به دست آمده با استفاده از فرودگر InSight ناسا که درون سیاره سرخ را به مدت چهار سال زیر نظر داشته، مرکز مریخ یک آلیاژ آهن مایع است که مقادیر شگفت آوری از گوگرد و اکسیژن در آن مخلوط شده است. این اطلاعاتی است که میتواند به دانشمندان کمک کند تا تاریخچه مریخ را بهتر درک کنند و چرایی تفاوت آن با زمین را دریابند.
ودران لکیک (Vedran Lekic) زمین شناس دانشگاه مریلند میگوید: در سال ۱۹۰۶، دانشمندان برای اولین بار با مشاهده چگونگی تاثیر امواج لرزهای ناشی از زمین لرزهها در اثر عبور از آن، هسته زمین را کشف کردند. بیش از صد سال بعد، ما دانش خود را در مورد امواج لرزهای روی مریخ به کار میبریم. با کاوشگر InSight، ما بالاخره کشف کردیم که چه چیزی در مرکز مریخ قرار دارد و چه چیزی مریخ را بسیار شبیه و در عین حال متمایز از زمین میکند.
او میگوید: فرودگر InSight در طول زمان نسبتاً کوتاه خود که درون مریخ را رصد میکرد، صدها مریخ لرزه را شناسایی کرد که اطلاعات دقیقی در مورد درون مریخ به ما میدهد. از این طریق، دانشمندان توانستند اولین نقشه دقیق از رودههای مریخ را تهیه کنند و در مورد وضعیت فعالیتهای داخلی مریخ اطلاعات بیشتری کسب نمایند.
لکیک اضافه میکند: هسته مریخ ناشناخته باقی ماند، اما InSight در سال ۲۰۲۱، دو رویداد فوقالعاده را در طرف مقابل سیاره ثبت کرد که شامل یک لرزه عظیم و بزرگ بود و دیگری یک برخورد شهاب سنگی که مریخ را لرزاند. از آنجا که این رویدادها در سمت دور سیاره از InSight بودند، فرودگر میتوانست امواج مختلفی را تجزیه و تحلیل کند.
این امواج چگالی و تراکم پذیری مواد مختلفی را نشان میدهد و به تیمی به رهبری جسیکا ایروینگ (Jessica Irving) دانشمند سیاره شناسی از دانشگاه بریستول اجازه میدهد تا آنچه را که هسته مریخ از آن ساخته شده است تجزیه کنند.
به گفته دانشمندان، برخلاف هسته زمین که به نظر میرسد یک هسته بیرونی مایع، یک هسته داخلی جامد و سپس یک هسته درونی حتی متراکمتر دارد، به نظر میرسد که هسته مریخ مایع است و مریخ نسبت بسیار بالایی از عناصر سبکتری دارد که درون هسته داخلی مخلوط شده اند. حدود یک پنجم وزن این عناصر را عمدتاً گوگرد، با مقادیر کمتری از اکسیژن، کربن و هیدروژن تشکیل میدهند. این امر بدان معناست که هسته نسبت به هسته زمین چگالی کمتری دارد و تراکم پذیرتر است. این میتواند به دانشمندان کمک کند تا تفاوتهای بین این دو سیاره را بهتر درک کنند.
ایروینگ میگوید: ما مدت هاست میدانیم که مریخ مانند زمین میدان مغناطیسی ندارد. در زمین، میدان مغناطیسی به جلوگیری از نشت جو و آب به فضا کمک میکند. این ماده که به نام ژئودینامو شناخته میشود، در هسته زمین تولید و باعث ایجاد و حفظ میدان مغناطیسی میشود.
ایروینگ در خاتمه اضافه میکند: تحقیقات قبلی که در آن دانشمندان هسته مریخ را شبیه سازی کردند، نشان داد که وجود عناصر سبکتر در هسته مریخ میتواند نقش مهمی در از بین بردن میدان مغناطیسی آن داشته باشد. اکنون ما اطلاعات دقیقی در مورد آنچه در آنجا وجود دارد، داریم تا دانشمندان بتوانند تاریخ مریخ را با دقت بیشتری بازسازی کنند.
شرح کامل این مطالعات در آخرین شماره مجله تخصصی Proceedings of the National Academy of Science منتشر شده است.
مترجم: سامیه خسروی زاده