مدیرکل برنامه ریزی آموزش و مشارکت‌های امور قرآنی معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از قرآن آموزی ۱۲ هزار نفر در طرح بشرا از آغاز این طرح در سال ۱۳۸۰ خبر داد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، رادیو: تهران در برنامه سعادت آباد میزبان آقای ابراهیم کرمانی نژاد مدیرکل برنامه ریزی آموزش و مشارکت‌های امور قرآنی معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود تا در خصوص چگونگی و کیفیت اجرای طرح قرآن آموزی بشرا توضیحاتی بفرمایند.
سوال: تاریخچه طرح بشری به چه سالی برمی گردد و فکر چه کسی بود که این گونه قرآن را تسری بدهد و جاری کند در زندگی افراد؟
کرمانی نژاد: سابقه این طرح برمی‌گردد به سال ۱۳۸۰ از سال ۶۸ که قرآن را کنار استاد عبدالرضا صدیق فرا گرفتیم دغدغه‌های زیادی داشتیم که چه کار کنیم که این روش‌ها و فراگیری قرآن به صورت آسان در اختیار تمام عموم جامعه قرار بگیرد. در سال ۱۳۸۰ به طراحی استاد بزرگوار آقای عبدالرضا صدیق طرحی به نام اقرأ طراحی شد و از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۴۰۰ در استان تهران مشغول تدریس این طرح برای مخاطبین محترم بودیم، اما در سال ۱۴۰۰ که توسط آقای محمد مهدی اسماعیلی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد به این بنده حقیر ماموریت دادند که این طرح را گسترش دهم، به پیشنهاد آقای دکتر علیرضا معاف معاونت محترم قرآن از اسم اقرأ به بشری تبدیل شد این طرح ویژگی‌های خاص خودش را دارد و اهداف خاص خودش را دنبال میکند، اما ما در کشورمان همانطور که شنوندگان عزیز مستحضر هستند روش‌های متعددی برای آموزش قرآن داریم که الحمدالله به وسیله آن‌ها هم عزیزان زیادی وارد این سفره شده‌اند، اما دغدغه ما این بود که کسانی که زیاد در این قشر نیستند و در این ذوق نیستند چه کار کنیم که این ذوق را به آن‌ها برگردانیم برای این طرح راه‌های زیادی داشتیم و گفتیم بهترین روش این است که ببینیم چه آسیب‌هایی وجود دارد که مردم نمی‌توانند وارد این شوند به همین راحتی شود عموم جامعه را چه کنیم؟ کسانی که مخاطب خاص هستند خودشان و هر جا که بخواهند قرآن یاد بگیرند مربی پیدا میکنند و یا مراکزی می‌روند که آموزش ببینند، اما ما عموم جامعه را چه کنیم؟ برای همین این طرح بر اساس این هدف برنامه ریزی شد و انشالله اگر خدا بخواهد آن را در کشور گسترش خواهیم داد.
سوال: طرح بسیار خوبی است و کلام خدا به طور کل اعجازش این است که در دل‌ها مینشیند و محبتی از آن در وجود و در قلب همه افراد وجود دارد، یعنی حتما و یقینا این طرح در کشور عزیز ما سراسری خواهد شد آیا آماری هم در دست شما است که تا به امروز چند نفر از این طرح استفاده کرده اند و توانسته اند با کمک طرح بشری قرآن را یاد بگیرند؟
کرمانی نژاد: در این ۲۰ سال که با استاد صدیق داشتیم این طرح را در استان تهران انجام میدادیم در مجموع حدود ۳ تا ۵ هزار نفر را ما به این روش آشنا کردیم که اقرأ بود، اما از آن زمان که وارد وزارت فرهنگ و ارشاد واحد قرآن و عترتشان شدیم در یک سال اخیر یعنی در سال ۱۴۰۰ به دو روش ما این طرح را ترویج داریم یکی برای مربیان و یکی برای متربیان، مربیان در ۱۲ استان اتفاق افتاد و حدود ۴۵۰۰ نفر را در یک سال این کار را انجام دادیم که مربیان زحمت کشیدند این روش را برای متربیان خودشان پیاده کردند که در مجموع حدود ۱۲ هزار نفر الان از این طرح دارند استفاده میکنند.
سوال: کمی راجع به این طرح توضیح می‌دهید طرح بشری چطور برنامه ریزی شده است اگر من به عنوان یک کاربر مثلاً الان دسترسی به این طرح پیدا کنم به ما بگویید که مردم از چه طریقی میتوانند بیایند به طرح بشری برسند و بتوانند از این طرح استفاده کنند و ویژگی آن چیست و چگونه این طرح طراحی شده است؟
کرمانی نژاد: در سامانه‌ای به نام سامانه حمد که زیر مجموعه قرآن و عترت وزارت ارشاد است عزیزان میتوانند ثبت نام کنند داخل سایت و ثبت نام کنند به دو روش است یک روش اگر به سامانه حمد بروند هم مربیان میتوانند ثبت نام کنند و هم متربیان، وقتی که ثبت نام کردند گروه‌های ما در استانها آمارشان را به ما ارسال میکنند و ما در آن شهر‌ها و در آن استان نفراتمان را می‌فرستیم برای طرح و شروع به آموزش دادن میکنند، قسمت دوم سوال شما بیشترین مطلبی که بگویم این طرح را فراگیر کرده است این است که این طرح به شیوه پیامبر صلی الله و شنیداری و گفتاری است به این صورت که مربی آیات و کلمات را بیان میکند برای متربی و متربی گوش میدهد بر اثر گوش دادن زیاد و تکرار زیاد این کلمات و نحوه بیان درست این کلمات بر قلب متربی مینشیند و بعد از اینکه آن اتفاق افتاد و در قلبش نشست و توانست تمرین کند، شروع به بیان کردن میکند، این نحوه انتقال در اثر پیگیری و ممارست زیاد از حد این اتفاق می‌افتد که تمام قواعد قران در لهجه عربی و بیان درست آن به متربی انتقال پیدا میکند نکته مهم این است که در این طرح که ما داریم انجام می‌دهیم از هیچ بیان تئوری، جزوه و کتاب استفاده نخواهیم کرد و فقط زوم کردیم به خود بیان قرآن و بر اساس این استراتژی و چیدمان که خود اساتید انجام دادند ۲۰ سال پیش طوری طراحی شده که بعد از پایان این دوره تمام متربیان عزیز میتوانند آن قواعد عملیاتی و عملی بیان قرآن را در جزء ۳۰ بتوانند پیاده کنند از آنجا به بعد وقتی رقابت ایجاد شد و آن عشق ایجاد شد دیگر این ماجرا را خودشان ادامه میدهند حافظ می‌شوند یا دوست دارند به قرائت بروند یا روش‌هایی که خودشان دوست دارند با ذوق ادامه میدهند.
سوال: این روش‌های دیگر هم در طرح بشری موجود است؟ یعنی اگر کسی بخواهد حافظ قرآن بشود طرح بشری به او کمک میکند؟
کرمانی نژاد: بله ما در مسیر این روش اساتیدی را انتخاب کردیم که حافظ کل قرآن هستند و قاری هم هستند در هر دو صورت که وارد شوند بعد از اتمام این اتفاق راهنمایی شان خواهیم کرد حتی برایشان کلاس هم داریم.
سوال: این در واقع همان ویژگی خاص طرح بشری است که نیازی ندارد کاربر عزیز که حتما سواد عالی داشته باشد از بچه‌های کوچک تا افراد مسن همه میتوانند استفاده کنند.
کرمانی نژاد: نکته مهم آن این است که این ایرادی که الان دارد به فرمایش رهبر معظم انقلاب که فرمودند ما انس قرآن را در جامعه ترویج بدهیم و بتوانیم که قرآن را به داخل خانه‌ها ببریم. این روش یکی از روش‌هایی است که می‌تواند خیلی سرعت ببخشد به تحقق پیدا کردن فرمایشات رهبری، دلیلش هم این است که اتلاف زمان ندارد یعنی زمانش خیلی کم است و هیچ شخصی را مورد مخاطب قرار نمی‌دهد در کلاس، مادر، فرزند، پدر، پدربزرگ، مادربزرگ حتی یک شخص نابینا میتوانند در یک سطح با هم بنشینند و از این کلمات استفاده کنند و، چون طراحی طوری چیده شده که از آسان به سمت سخت است بعد از اتمام آن طرح، شنونده به راحتی می‌تواند پیاده سازی را در خودش ایجاد کند برای خواندن قرآن، ولی وقتی یواش یواش این اتفاق می‌افتد ذوق و ترغیبش نسبت به وارد شدن به قرآن زیاد میشود خیلی وقت‌ها داشتیم مادر پشت کلاس آمده و بچه اش را گذاشته بود بچه از بس خوب فرا گرفته بود مادرش هم داخل کلاس می‌آید و مینشیند یعنی ما هیچ محدودیت سنی و یا محدودیت زمانی برای شخص نداریم حتی افراد کم سواد هم میتوانند، چون شنیداری است می‌شنوند و در اثر تکرار در قلبشان مینشیند و بیان میکنند.
سوال: امسال در نمایشگاه بین‌المللی قرآن غرفه دارید؟
کرمانی نژاد: بله در شبستان اصلی مصلی عزیزان وقتی تشریف می‌برند حدود ۲۰۰، ۳۰۰ متر که می‌آیند اولین پله‌هایی که وارد می‌شوند که وارد شبستان اصلی شوند برای غرفه‌ها، همان جلو آرم طرح بشری را می‌بینند و عزیزان آن جا هستند اگر راهنمایی بخواهند در خدمتشان هستند.
سوال: تا به امروز برای اجرایی شدن این طرح چه کار‌هایی انجام شده است؟ من می‌دانم که این مسیر، مسیر بسیار طولانی است هم عرض آن و هم طول آن، به هر حال وقتی که این طرح شناخته‌تر شود در کشور قطعا فعالیت‌های خاص بیشتری هم باید در طول مسیر انجام شود برای ما از این مسیر سخت، اما پر از عشق بگویید که چه رنج‌هایی را تا به امروز متحمل شده اید و چه کار‌هایی تا به امروز انجام شده است.
کرمانی نژاد: البته این کار، چون با عشق است رنج در آن معنا ندارد، از زمانی که آقای دکتر محمد اسماعیلی وزیر محترم ارشاد دستور دادند که این طرح فراگیر شود با حمایت و زحمت آقای دکتر معاف فرمودند این طرح در کل کشور اجرا کنیم، ما شروع کردیم اولین قسمت آن را به صورت آزمایشی در استان کردستان شهر سنندج انجام دادیم وقتی دیدیم که مورد استقبال زیادی قرار گرفت شروع کردیم به سمت ثبت نام کردن در کل کشور زیر نظر پایگاه‌های ارشادی که داریم یعنی اداره کل ارشاد‌هایی که در آن استانها داریم. آنقدر این طرح آسان و راحت بود که فراتر از وزارت ارشاد رفت، قرار بود اول موسساتی که وزارت ارشاد زیرمجموعه آن هستند را حمایت کنیم و این کار را انجام دهیم، اما آنقدر راحت بود مورد استقبال اقشار مختلف مردم قرار گرفت به سمت نهاد‌هایی وارد شد و از مثلاً دانشگاه فرهنگیان، از آموزش و پرورش، از سپاه، سازمان اتکا از ما دعوت کردند که این طرح را برای عزیزان آن‌ها پیاده کنیم، ما شروع کردیم از تیرماه به ترویج این کار الان ما ۱۲ استان را رفتیم و انشالله تا آخر سال می‌خواهیم در کل استان‌های کشور این طرح را در آن‌ها پیاده سازی کنیم، اما نحوه تقدم آن بر اساس ثبت نام‌هایی که این استانها انجام میدهند است و از همین آماری که خدمتتان گفتم ۴۰۰۰ تا و ۱۲ هزار تا از آمار همین عزیزان در استانها هستند که اقشار مختلف مخصوصا حافظان قرآن، مربیان قرآن و داور‌های بین المللی هم در این طرح شرکت میکنند، چون این طرح به دو شیوه صورت می‌گیرد یکی اینکه روش تدریس بیان میشود، در روش تدریس ما زیر ۲۰ ساعت در ۴ جلسه سه ساعته این کار را انجام میدهند و یک روز هم آزمون آن است.
یک نکته جالب این است که در آزمون معمولاً آزمون‌هایی که برگزار میکنند ردی یا قبولی داریم، اما در این آزمون رد یا قبول ندارد، این امتحان را وقتی از آن‌ها می‌گیریم یک گوش شنوا هستیم برای ایرادهایشان یعنی به شنونده ما نمی‌گوییم که برو و اصلا نمیخواهد و بحث ما بحث امید است، می‌گوییم در اینجا اشکال داری کار کنید و یاد بگیرید یعنی طوری طراحی شده که مثلاً مثالی بزنم مثلا اگر ما صد شاگرد در کلاس داشته باشیم و از این صد نفر ۱۰ نفر قبول شوند آن ۹۰ نفر رها نمیشوند همان جا تقسیم بندی و گروه بندی می‌شوند و این نود نفر می‌آیند به ۱۰ نفر تقسیم می‌شوند هر کدام از این ده سرگروه نه شاگرد پیدا میکنند هم در مجموعه انس و صمیمیت می‌آورد و در شهرستان‌ها همدیگر را بیشتر می‌شناسند این نه نفر که آموزش می‌بینند در یک ماه موظف هستند خودشان را به حد استاندارد برسانند، اگر رساندند که الحمدالله، اگر نرسانند دوباره رها نمیشوند و دوباره در کلاس‌های مربوطه که برایشان طراحی میکنند تقسیم بندی می‌شوند و در بازه زمانی چهار ماه این اتفاق می‌افتد در اصل در طرح بشری هیچ کس ناامید بیرون نمی‌رود طوری این اتفاق می‌افتد که ترغیب و بازخوردی که شاگردان دارند نسبت به این که میشود ما بقیه آن را یاد بگیریم؟ یعنی خودشان به سمت این مجموعه می‌آیند، چون امتحان نیست معمولاً جا‌های دیگر امتحان میگیرند و می‌گویند شما قبول هستید و مدرک میدهند و تمام میشود و می‌روند، یک نکته دیگری که دارد طراحی که کردیم خیلی مردم سوال میکنند که مدرک می‌دهید؟ چگونه می‌دهید؟
من میگویم که من مدرک میدهم، اما باید یک پیش‌زمینه‌ای داشته باشد و قبل از آن قانونی گذاشته ام که هر عزیزی که دارد یاد می‌گیرد و از ما تاییدیه را گرفت از یک نفر،۱۰ نفر تا ۵۰ نفر باید آموزش دهد، شخصی می‌گوید من چه کسی را آموزش بدهم؟ کسی را ندارم، میگویم اشکال ندارد پدر، مادرت، همسرت یک نفر آموزش بده گزارش بفرست من خدمتتان میدهم یعنی برنامه‌ریزی را طوری کردیم که این به سرعت در منازل جاری شود، در هیئت ها، در مدارس و همه جا و اصلاً هیچ محدودیت ندارد؛ بنابراین خیلی استقبال زیاد میشود که می‌گویند خیلی خوشحال هستیم که ما را ول نمیکنید، هر کسی در توان خودش، کسی در حد ۲۰ درصد قرآن خواندنش میشود اندازه صد در صد ما و یک کسی کامل بلد بودن، مهم این است که برود و با قرآن انس بگیرد و ما این را در جامعه نیاز داریم.
سوال: البته صحیح خواندن قرآن و تدبر در آیات قرآن انشاالله این‌ها در مسیر برای قرآن آموزان پیش بینی شده است این خیلی مهم است که فرمودید مسیر هیچ جا مسدود نمیشود، هستند عزیزانی که در طول مسیر دست شما قرآن آموزان را میگیرند و مرحله به مرحله شما را جلو می‌برند. عرض کردم که مسیر شما بسیار مسیر سخت و طولانی است و حتما نیاز دارید که کمکتان هم بکنند خیلی‌ها اگر به مردم و قرآن آموزان باشد که حاضر هستند برای کمک به شما از جان مایه بگذارند، اما در بحث اجرایی نمیدانم نهاد‌ها و مراکزی هستند که باید در این بحث بیشتر با شما مشارکت کنند؟ علاقمند هستید که این جا از آن‌ها نام ببرید و از آن‌ها دعوت کنید که به شما بیشتر توجه داشته باشند و در پیشرفت هدفتان انشاالله بیشتر کمک باشند؟
کرمانی نژاد: اگر آمار ما را عزیزان دقت کرده باشند گفتم ما با استاد صدیق و دو سه نفر از عزیزان و شاگردان بزرگ ایشان طی ۲۰ سال حدود ۴ تا ۵ هزار نفر تدریس داشتیم، اما وقتی وزارت ارشاد وسط آمد و کمک کرد این طرح را فراگیر کرد، در یک سال ۱۲ هزار نفر با این طرح آشنا شدند ببینید تفاوت را، این دغدغه‌ای که من از بچگی داشتم و الان هم دارم این است که بتوانم این طرح را به آموزش و پرورش ببرم اگر این طرح به آموزش و پرورش برده شود عزیزانی که ۱۲ سال دارند وارد آموزش و پرورش میشود این مسیر خیلی راحت‌تر برایشان پیش می‌آید و ترغیبشان و انسشان به قرآن بیشتر میشود، اما نمی‌توانم بگویم به صراحت که آموزش و پرورش تا الان کاری نکرده است، نه، ولی آن اتفاقی که باید در امر قرآن بیفتد نیافتاده و همه هم اذعان دارند اگر کسی هم قرآن خوان شده و یا اگر کسی هم کاری کرده اکثرا اذعان دارند که ما کلاس رفتیم پس آن مسیری که میخواهد در آموزش و پرورش انجام شود و جمعیت کثیری که ما داریم ما در سال ۱۲ تا ۱۶ میلیون دانش‌آموز در سال داریم این اتفاق بتواند بیفتد خیلی سرعت بیشتر میشود یا هر نهادی من به عنوان شخص حقوقی دست یاری از تمام نهاد‌ها می‌خواهم، ما خدمت آن‌ها هستیم و به سرعت این کار را انجام خواهیم داد با عشق اگر بتوانیم این را بیشتر کنیم میگویم هدف اصلی این طرح این است که مردم و عموم جامعه به خاطر فراگیر بودنش این عموم جامعه ما با قرآن مانوس شوند، ما قشر خاصی را مد نظر نداریم هر کسی که این عشق درونش باشد من دوست دارم وارد این مجموعه شود. اول میگویم آموزش و پرورش، حالا نهاد‌ها و وزارتخانه‌های مختلف، سازمان‌های تبلیغات و نهاد‌هایی که اگر بتوانند کمک کنند ما حاضر هستیم که این روش را به عزیزان انتقال دهیم که بتوانیم سرعت و نفوذ این طرح هر چه سریعتر بتواند بین مردم انجام شود.
سوال: کسانی که میخواهند از طریق این طرح آموزش ببینند هزینه‌ای هم باید بپردازند؟
کرمانی نژاد: خیر، هزینه فقط آن مجری که آن طرح را دارد انجام میدهد در هر مکانی تا الان که با شما صحبت می‌کنیم نفری ۵۰ هزار تومان می‌گرفتند منظورم این است که هزینه‌ای برای وزارتخانه ندارد، آماری را بگویم ما این هزینه‌ها را در وزارت ارشاد بررسی کردیم، خیلی جالب است تمام هزینه‌های اساتید، رفت و آمد، هتل، خورد و خوراک همه این‌ها را بررسی کردیم تقسیم بر آن ۱۲ هزار نفر کردیم الان که با شما صحبت می‌کنم هزینه این طرح برای دولت تقریباً ۷۸۰۰ تومان در آمده است. الان نمیدانم چه طرحی می‌توانید پیدا کنید یعنی سالیانه ضرب در ۱۲ کنید میشود زیر ۱۰۰ هزار تومان سالیانه، یعنی الان هزینه اینقدر راحت است، چون فراگیر است و سرعت آن زیاد است، ولی خوب آن مجری که میخواهد پذیرایی کند و جا بگیرد، طبق دستورالعمل‌های ما تا الان در سال ۱۴۰۰ نفری ۵۰ هزار تومان می‌گرفتند، ولی همه این‌ها را هم جمع کنیم عدد بسیار عدد ناچیزی است.
سوال: آموزش هم مجازی است؟
کرمانی نژاد: خیر، آموزش حتما باید حضوری باشد و مجازی نداریم دلیلش هم این است که اگر دقت کرده باشید در مدارس شاگردان قبل ازینکه درس را دوست داشته باشند معلم را دوست دارند یعنی انتقال آن معنویت از معلم به شاگرد و آن اتفاق خیلی سرعتش بیشتر است تا مجازی.