قیام مردم یزد در هشتم فروردین ۱۳۵۷ حلقه‌ی سوم از سلسله قیام‌های زنجیره‌ای بود که منجر به قیام سراسری در ایران بر ضد شاه و درنهایت سرنگونی رژیم پهلوی گردید.
هفده دی سال ۱۳۵۶ مقاله‌ای تحت عنوان ارتجاع سرخ و سیاه در ایران با نام مستعار احمد رشیدی مطلق در روزنامه اطلاعات به چاپ رسید. نویسنده ضمن توهین به حضرت آیت الله العظمی خمینی (ره) ایشان و مخالفان انقلاب سفید شاه را عوامل ارتجاع معرفی کرده بود... انتشار این مقاله موجب انفجار خشم مردم مسلمان و آغاز انقلاب اسلامی گردید.
در پی انتشار این مقاله توهین آمیز، جرقه‌ای در قم شهر خون و قیام زده شد که سرانجام با تظاهرات مردمی دیگر شهر‌های ایران شعله‌های انقلاب، سراسر ایران اسلامی را فرا گرفته بود، توسط عمال رژیم منحوس پهلوی به خون کشیده شد که در پی آن عده‌ای شهید و مجروح شدند.
به دنبال این حادثه دردناک، حضرت امام خمینی (ره) کلاس درس و نماز جماعت را به عنوان همدردی با مردم ایران و اعتراض به کشتار مردم قم در نوزده دی تعطیل کردند و دیگر مراجع و علما نیز اقدامات مشابهی انجام دادند.
این مبارزات به صورت انتشار اطلاعیه‌ها و سخنرانی‌ها و درگیری‌های پراکنده ادامه داشت تا اینکه اربعین شهدای قم نزدیک شد و شهر‌های مختلف کشور آماده برگزاری مراسم چهلم این شهدای مظلوم شدند.
شهر مبارزه خیز تبریز نیز به مناسبت اربعین شهدای قم در ۲۹ بهمن مراسم با شکوهی را برگزار کرد. این حرکت مردم تبریز با حمله مأموران مسلح رژیم به مردم بی دفاع دردناکتر و هولناکتر از حادثه قم آفرید.
منابع رژیم درباره حرکت مردم تبریز نوشتند: دیروز و امروز اغتشاش عظیم و بلوای خونینی در تبریز روی داد. مارکسیست‌های اسلامی تمام تأسیسات شهری را مورد حمله قرار دادند. در تظاهرات تبریز ۶ نفر کشته و ۱۲۵ نفر مجروح شدند.
مراجع، علما، گروه‌ها و اتحادیه‌های مختلف با انتشار بیانه‌هایی کشتار مردم تبریز را به شدت محکوم کردند. در پی کشتار بی رحمانه مردم در قم و تبریز، حضرت امام (ره) ضمن اعلام اعزای عمومی عید ۱۳۷۵ هش را تحریم فرمودند و ملت نیز به تأسی از رهبر نهضت مراسم عید را برگزار نکردند؛ و در ماتم شهدای قم و تبریز به سوگ نشستند تا اینکه چهلم شهدای تبریز (دهم فروردین) نزدیک شد.
با نزدیک شدن چهلم شهدای تبریز، جوشش مخصوصی در مردم ایران به چشم می‌خورد. مردم مسلمان در شهر‌های تهران، اصفهان، آبادان، آباده، قزوین، کاشان، بابل، تبریز و برخی دیگر از شهر‌های ایران بدین مناسبت دست به تظاهرات زدند و در شهرستان یزد نیز تظاهرات مردم از روز ۸ فروردین شروع شد.
فردای آن روز آیت الله صدوقی ره از علمای شهر یزد مردم را به تعطیل عمومی و اجتماع در مسجد جامع یزد دعوت کرد و در آن اجتماع باشکوه طی یک سخنرانی انقلابی خواستار بازگشت حضرت امام خمینی ره از تبعید و آزادی زندانیان سیاسی و سرنگونی رژیم شد.
در پایان این مراسم مردم به خیابان‌ها ریختند و تظاهراتی را علیه رژیم برگزار کردند. این راهپیمایی و تظاهرات مردمی با حمله مأموران رژیم و تیر اندازی به سوی آنان و به خاک و خون کشیده شدن جمعی از مردم یزد مجدداً چهره واقعی رژیم را که در پشت نقاب فضای باز سیاسی پنهان شده بود نمایاند و دگرباره سیاست سرکوب حکومت شاه بر سرتاسر ایران سایه افکند. به دنبال این قیام‌های خونین سرکوب حکومت شاه بر سرتاسر ایران سایه افکند. به دنبال این قیام‌های خونین جمعی از روحانیون به ایرانشهر تبعید و عده‌ای از مردم دستگیر و زندانی شدند.
در پایان این اعلامیه از مردم خواسته شده بود که به مبارزه ادامه دهند.
در پی این وقایع مراجع بزرگوار آیت الله العظمی گلپایگانی ره، آیت الله العظمی مرعشی نجفی ره و آیت الله العظمی شیرازی ره طی نامه‌های جداگانه‌ای به حضرت آیت الله صدوقی ضمن ابراز تأسف شدید از این حوادث و آگاه سازی اذهان در برابر اقدامات رژیم در جهت تفرقه افکنی میان ملت و روحانیت بر ادامه مبارزه با رژیم در جهت تفرقه افکنی میان ملت و روحانیت بر ادامه مبارزه با رژیم منفور پهلوی تأکید فرمودند و نوزدهم اردیبهشت را روز برگزاری چهلم شهدای یزد اعلام کردند.
اربعین شهدای تبریز در شهر‌های دیگری، چون اهواز و جهرم نیز همراه با حوادث بسیار ناگوار و به خاک و خون کشیده شدن مردم بود.
حضرت امام خمینی (ره ) در نهم اردیبهشت همان سال به مناسبت قیام مردم یزد پیامی صادر کردند و در طی آن فرمودند:
سلام و تحیت بر مؤمنین محترم یزد و سایر شهر‌هایی که با خون خود بزرگداشت اربعین خونین تبریز را گرامی داشتند.
در قسمت دیگر بیانیه نیز فرمودند:... در منطق شاه و مزدوران وابسته اش اهالی محترم تبریز که یکپارچه به پا خاستند و با فریاد مرگ بر شاه، زمین را لرزاندند تعدادی از بیگانگان بودند که از خارج مرز به طور قاچاق وارد شده بودند و شما اهالی محترم یزد که دلاورانه قیام نمودند و با تعطیل عمومی و شعار متداول مرگ بر شاه، عامل آمریکا را دیوانه‌تر کردید، معدودی هستید که از آن طرف مرز به صورت غیر قانونی وارد یزد شدید! اهالی ایران از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب که یکپارچه از شاه متنفرند، ایرانی نیستند! اینان همگی به صورت قاچاق وارد ایران شده اند! در این منطق، ایرانی خلاصه می‌شود به صورت قاچاق وارد ایران شده اند! در این منطق، ایرانی خلاصه می‌شود در شاه و دار دسته اش و از مستشاران و کارمندان آمریکایی و انگلیسی و روسی و صهیونیستی و غارتگران بین المللی که اقتصاد ایران را قبضه کرده اند. ما که با این منطق‌ها روبرو هستیم به خواست خداوند تعالی تا بر چیده شدن بساط ارتجاعی شاهنشاهی و برپا کردن حکومت عدالت گستر اسلامی دست از مبارزه بر نمی‌داریم، تا حکومت دموکراسی به معنی واقعی جایگزین دیکتاتوری و خونریزی‌ها شود.
شهید رضا نامدار، شهید شهریار مرادی، شهید مهدی قدک فروشان و شهید محمد حسین پارساییان از جمله شهدای قیام خونین "دهم فروردین ۵۷"مردم یزد هستند.
منبع: حوزه نت