لحاف دوزی هنری رو به فراموشی که تمام سرمایه کاریش، یک سوزن، مقداری نخ، یک انگشتانه و کوله باری از تجربه است.
تاریخچه لحاف دوزی
مجموعه هنر‌های سه گانه لحاف دوزی، تشک دوزی و بالشت یا متکادوزی که به اختصار لحاف دوزی نامیده می‌شوند، از جمله هنر‌های ایرانی است که هنوز در کتابی ریشه تاریخی آن یافت نشده است، اما قراین و شواهد غیرمستند حاکی است نخستین زمستان بعد آغاز خلقت، تهیه رو انداز به مجموعه نیاز‌های حضرت آدم و حوا اضافه و تولید آن آغاز شده است.
از سوی دیگر تنها در شهر کرد در استان چهار محال و بختیاری و در سال ۱۳۹۱، بازار لحاف دوزان این شهر به شماره ۱۲۴۲۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حلاجی یکی از شغل‌هایی بود که معیشت تعدادی از خانوار‌ها بوسیله آن تامین می‌شد، اما امروز دیگر صدای حلاجان در کوچه پس کوچه‌های شهر شنیده نمی‌شود. دو چوبه از درخت ازگیل، یک موشه، دسته‌های نخ چلوار، سوزن و یک خورجین تمام ابزار کارشان بود. حلاجی مرحله اول لحاف دوزی است که حلاج، الیاف پنبه و پشم را از هم جدا می‌کند. درگذشته حلاج معمولاً به محل انبار پنبه‌ها یا خانه‌های افراد می‌رفت تا پنبه زنی کند. حلاج الیاف پشم یا پنبه را از هم باز و زوائد را از آن‌ها جدا می‌کرد و پنبه‌های آماده را با ابزار و کمان حلاجی می‌کرد.
دوخت لحاف
لحاف دوزی یکی از حرفه‌های قدیمی است که در فرهنگ ایرانی‌ها آمیخته که متاسفانه امروز کمتر از آن استقبال می‌شود. اما هنوز هم حس و حالی که دوخت لحاف و تشک‌های سنتی به افراد می‌دهد را در هیچ کدام از پتو تشک‌های مدرن نمی‌توان یافت. دوخت لحاف عروس، دوخت تشک سنتی و لحاف دوزی سنتی در واقعیت یک هنر است که در آن از الیاف پنبه استفاده می‌شود. دوخت تشک سنتی به علت خاصیت زیاد هنوز هم در بین افراد طرفداران خود را دارد.
لحاف یک نوع روانداز زمستانی است که از پشم گوسفند یا شتر، کرک یا حتی الیاف گیاهی مانند پنبه تهیه می‌شود. الیاف گیاهی یا جانوری را در چندلایه پارچه ضخیم و پرتراکم مثل متقال می‌پیچند، بعد رویش ملافه طرح و نقش دار می‌کشند و هنگام خوابیدن از آن به عنوان روانداز استفاده می‌کنند. هر چه اقلیم یک منطقه سردتر باشد، قطر لحاف و جنس الیاف به کاررفته در آن نیز متفاوت‌تر خواهد شد. در لحاف دوزی از الیاف طبیعی و کاربردی مانند پشم استفاده می‌شود. البته مواردی مانند پشم گوسفند، شتر، پنبه و ... نیز در پروسه دوخت لحاف و تشک استفاده می‌شود. استفاده از الیاف طبیعی در پروسه دوخت دارای مزایا و فوائد زیادی است. زیرا لحاف‌های سنتی با این متریال دمای بدن را تنظیم می‌کنند که موجب فراهم آوردن یک خواب راحت می‌شود. اغلب وزن استاندارد میزان پشم یا پنبه مصرفی در تمام لحاف حدود ۳ تا ۴ کیلوگرم است. البته در صورتی که بنا به درخواست فرد نیاز باشد که ابعاد و وزن لحاف تغییر کند.
جنس روی لحاف دو مدل می‌باشد: ساتن و مخمل. آستر تمامی لحاف‌های تولیدی گیوه دوز از بهترین کتان می‌باشد و بسیار محکم می‌باشد. برای تمامی لحاف‌ها از ملحفه خوب استفاده می‌شود و بهترین ملحفه تترون می‌باشد و می‌بایست حتما تترون استفاده شود، چون در طول سال چندین بار شسته می‌شود. در دوخت لحاف، ابتدا پارچه متقال به اندازه دو برابر لحاف برش داده می‌شود و سپس پشمی که برای لحاف در نظر گرفته شده است را به صورت یکسان و یکنواخت در یک سمت پارچه برش داده شده پهن می‌کنند و سمت دیگر پارچه را رویش پهن کرده و ابتدا دور پارپه دوخته می‌شود و رفته رفته دوخت از حاشیه شروع می‌شود تا به مرکز لحاف برسد. البته طرح دوخت هم اختیاری بوده و ممکن است دایره‌ای یا ساده و یا هر طرح دیگری که مد نظر است دوخته شود. سپس رویه پارچه که ممکن است از جنس ساتن یا مخمل باشد دوخته می‌شود. در گذشته برای رویه لحاف از دو نوع پارچه استفاده می‌شود برای زیر و روی آن، اما امروزه از یک نوع پارچه طرح دار استفاده می‌شود که آن را به صورت کیسه‌ای بزرگ دوخته و سپس لحاف داخل آن قرارداده می‌شود که یک طرف کسیه ممکن است زیپ دار یا دکمه‌ای باشد.
منبع: ساعد نیوز