موزه مردم شناسی ارومیه آداب و رسوم، فر هنگ و سبك زندگی گذشتگان را به نمایش می گذارد.
این عمارت زیبا در ۲۲ تیر ماه سال ۱۳۷۹ هجری شمسی با شماره ۲۷۶۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و در سال ۱۳۹۲ به‌عنوان موزه مردم‌شناسی ارومیه آغاز به کار کرد.
موزه بزرگ مردم‌شناسی ارومیه به‌طور عمده شامل ۵۰۰ قلم صنایع دستی و همچنین ابزارآلاتی می‌شود که سبک زندگی مردم این خطه از ایران در سالیان دور را در معرض دید بازدیدکنندگان گذاشته است.
در بخشی از موزه، ابزارهای قدیمی کشاورزی و دامداری همانند گاوآهن، خنجر، داس، سنگ صیقل و غیره به چشم می‌خورد. در بخشی دیگر، مجسمه چوپانی قرار دارد که لباسی موسوم به «کپنک» بر تن دارد. این لباس از موی بز و پشم گوسفند بافته می‌شد تا چوپان را از سرمای شدید و سوزناک منطقه آذربایجان حفظ کند.
در قسمتی دیگر از موزه، مجسمه زنانی وجود دارد که دستاری در دست دارند و گندم را به بلغور تبدیل می‌کنند. ابزار سنتی کره‌گیری از دوغ نیز یکی دیگر از ابزارهایی است که زنان آذربایجان در گذشته از آن استفاده می‌کردند و در این موزه نمونه‌هایی از آن‌ها در معرض دید عموم قرار گرفته است. بازی‌های قدیمی بچه‌های این خطه همچون داما، بش داش و جورابین نیز در موزه دیده می‌شود.
چومچه گلین، آثار قلاب‌دوزی، درخت نذری، ماهوت‌بافی و كتاب‌های قدیمی دعا نیز در اتاق دیگر این سالن حكایت مردم و زندگی ساده این سرزمین را بیان می‌كند. در سالن سمت چپ در طبقه اول موزه جلوه‌هایی از سبک زندگی مردم در فصل سرما به نمایش درآمده است و كنار كرسی، زنان و مردان با لباس‌های محلی نشسته‌اند و آن‌طرف‌تر سماور زغالی در حال جوشیدن است و استكان‌های گل‌دار آبی‌رنگ جلوی سماور صف كشیده‌اند.
در اتاقی از موزه می‌توان اسلحه‌های قدیمی گوناگون مثل تپانچه‌های آمریکایی و روسی را مشاهده کرد و در اتاقی دیگر دوربین‌ها و عکس‌های قدیمی قرار دارد.