روستای پاده در دل کویر ایران است. در گذشته‌های دور به علت قرارگیری در مسیر جاده ابریشم بسیار پر رونق بوده است. اهالی این روستا سال‌ها در داخل قلعه قدیمی واقع در مرکز پاده زندگی می‌کردند، اما رفته رفته و با گذشت زمان در داخل روستا ساکن شده اند.
به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، روستای پاده در استان سمنان قدمت بسیار زیادی دارد . در این روستا کاروانسر و قلعه تاسیس شد و پس از آن نیز بنای امام زاده، تکیه و چندین آب انبار در آن ساخته شد. ایران کشوری است که بیشتر سرزمین هایش کویری است و پاده می‌توانید نمونه باشکوهی از تاریخ زندگی در دل کویر باشد. آنچه سفر به روستای پاده را از بقیه جاذبه‌های گردشگری منطقه متمایز می‌کند، وجود تونل‌های بزرگ نمک در این منطقه است.
موقعیت جغرافیایی
روستای پاده در دو کیلومتری شرق روستای اسلام آباد و چهار کیلومتری شمال شرقی شهرستان آرادان واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا ۸۴۰ متر است. روستای پاده در منطقه کویری استقرار یافته و آب و هوایی نیمه بیابانی دارد. آب و هوای آن در تابستان گرم و در زمستان سرد است. دقت داشته باشید که بهترین زمان سفر به روستای پاده نیمه اول بهار، پاییز و زمستان می‌باشد و در فصل تابستان گرمای کویر می‌تواند برایتان آزار دهنده باشد.
زندگی مردم روستای پاده
مردم روستای پاده با گویش الیکایی پاده‌ای صحبت می‌کنند و مانند اکثریت مردم کشورمان مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. اهالی این روستا تا حدود ۱۵۰ سال پیش همگی در داخل قلعه زندگی می‌کرده‌اند، ولی کم کم از قلعه خارج شده و شروع به ساختمان سازی در اطراف آن کردند. (در ادامه درباره قلعه توضیح خواهیم داد.) در میان سال‌های گذشته مردم به دلایل مختلفی به این روستا مهاجرت کرده اند و درواقع، جابجایی‌های پی در پی، تنوع فرهنگی را در این روستا ایجاد کرده است. نی، ساز محلی روستای پاده است که نغمه‌های دلنشینی را با آن می‌نوازند. اشکنه از معروف‌ترین غذا‌های محلی مردم روستای پاده به شمار می‌آید.
علت نام گذاری
درباره انتخاب این نام دلیل‌های متفاوتی بیان می‌شود که از جمله رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
صنیع الدوله این طور می‌گوید: اصل اسم این ده، پایین ده است، چون از سمت مغرب از این ده که می‌گذرد، خاک خوار است. ولی آبادی نیست، جز ده نمک، آن هم جمع دیوانی ندارد. به علاوه جدید است از این جهت اینجا را پائین ده نامیده اند.
نظریه دیگری که برای نام گذاری آن عنوان می‌شود این است که، در گذشته پاده شامل دو قسمت بوده یکی حصار بالا و دیگری حصار پائین که مرکز روستا بود و حمام، آسیاب، مسجد و سایر امکانات مهم در این قسمت قرار داشت. با توجه به اینکه مرکز اصلی جمعیت و سکونت در حصار پائین جریان داشت، نام روستا کم کم به پایین ده و سپس به پاده تغییر یافته است.
برخی معتقد هستند به دلیل این که زمین‌های روستا بسیار حاصلخیز بودند و برای مردم آن سود زیادی داشتند، به بهره ده شهرت یافتند و به مرور زمان برای تلفظ آسان‌تر به پاده تغییر یافته است.
جاذبه‌های دیدنی روستای پاده
ساختمان‌های قدیمی و خانه‌های روستا بدون تغییر مانده اند و بافت قدیمی خود را حفظ کرده اند بنابر این قدم زدن در کوچه پس کوچه‌های آن حال و هوایی خاص دارد. در روزگاران گذشته مسیر جاده عبور کاروان‌ها تغییر کرد و همین امر باعث شد کم کم خاک فراموشی بر روی روستای پاده بنشیند. امید است این روستا با جاذبه‌های فراوانی که دارد دوباره به زمان‌ها پر رونق خود بازگردد.
همچنین تپه های اطراف روستا همچون پستی بلندی‌های کره مریخ از رنگ‌های زرد، قرمز، نارنجی و قهوه‌ای در دل کویر تشکیل شده است. بازدید از این تپه‌ها رایگان است. حدود سه ساعت زمان لازم دارید تا در میان تپه‌های مریخی قدم بزنید و کیف کنید. در کنار تپه‌های مریخی می‌توانید از پارک ملی کویر و مکان‌های تاریخی روستای پاده لذت ببرید. زیبایی آب‌انبار خونی یکی دیگر از دلایل سفر به این روستای زیباست. میگویند آب آب‌انبار در تابستان آن‌قدر خنک بوده که آشامیدن آن در کنار پای شیر ممکن نبوده است!
قلعه قدیمی
بدون شک می‌توان گفت که قلعه قدیمی مهم‌ترین جاذبه تاریخی روستای پاده استقلعه قدیمی بسیار مرتفع و باعظمت است. وسعت آن بیش از یک هکتار است و از خشت و گل ساخته شده است. دژ کهن در مرکز روستا واقع شده است. ساخت آن به دوران قبل از اسلام باز می‌گردد، اما در طول سال‌ها مرمت شده و آثار معماری اسلامی نیز بر روی آن مشاهده می‌شود. دوره اسلامی آن به قرن ۱۳ هجری باز می‌گردد. این قلعه به شکل مدور بر روی یک محوطه بزرگ و بلند آبرفتی بنا شده است.
در پیرامون آن و بالای تپه عظیم دیوار‌های بسیار بزرگی ساخته اند. دیوار‌های شمالی آن بسیار بلند و غیر قابل دست رس است، در سمت جنوب که دروازه ورودی در آن احداث شده و احتمالا دارای طاق نیز بوده است، دیوار‌های اطراف کوتاه ترند. ورودی قلعه در دوره قدیم دارای یک در سنگی بزرگ بود و برای مدتی از این در به عنوان پل استفاده می‌شد.
معادن نمک
حدود ده سال است که از معادن روستای پاده نمک استخراج می‌شود. این معدن محل بالا آمدن گنبد نمکی با پوشش گچ و نمک است. یکی از این معادن به شکل کوه است و نحوه استخراج نمک از آن باعث شکل گیری غاری دستکند شده است. معمولا برای ساختن تونل در جاده‌ها از یک قالب خاص الگو برداری می‌شود، قالبی که استحکام، دوام و امنیت تونل را تضمین کند.
اما برای حفر دهانه و شکل گیری این غارنمکی تنها فاصله ارتفاع از سطح و عرض در نظر گرفته شده است، بدین معنی که به طور تقریبی ارتفاع دو برابر عرض و به شکل مستطیل است. دقت داشته باشید که ورود به معدن نیاز به کسب اجازه است و احتمال ریزش همواره وجود دارد و بنابر این از ایستادن در دهانه آن خودداری کنید.