چندین سال است که با ترکیب دو دارو یک جایگزین جدید، موثر و قابل تحملتر برای شیمی درمانی برای درمان لوسمی میلوئید حاد در دسترس است، اما برای برخی از بیماران، ترکیب این داروها موثر نیست.
لوسمی حاد میلوئیدی (AML) شایع و تهاجمیترین شکل سرطان خون در بزرگسالان است. تا همین اواخر، تنها شیمی درمانی با دوز بالا برای درمان این بیماری در دسترس بود. اما برای حدود نیمی از افراد مبتلا، به ویژه افراد مسن یا ضعیف، این درمان ناراحت کننده قابل اجرا نیست.
عامل ونتوکلاکس چندین سال است که تایید شده است. به گفته محققان، بقای سلولهای لوسمی حاد به پروتئینهای خاصی بستگی دارد که مرگ برنامه ریزی شده سلولی را سرکوب میکنند. ونتوکلاکس به طور خاص پروتئین ضد آپوپتوز BCL-۲ را مهار میکند که سلولهای سرطان خون از آن برای محافظت از خود در برابر مرگ سلولی استفاده کرده و در نتیجه لوسمی حاد میلوئیدی را تحت کنترل نگه میدارند. ترکیبی از ونتوکلاکس و داروی اپی ژنتیک آزاسیتیدین نسبتاً خوب تحمل میشود و به طور قابل توجهی درمان بیمارانی را که شیمی درمانی با دوز بالا برای آنها گزینه مناسبی نیست، بهبود بخشیده است.
بنابراین، در حال حاضر بررسی میشود که آیا این ترکیب دارویی بهعنوان یک درمان خط اول در بیماران جوانتر یا دارای آمادگی جسمانی لوسمی میلوئید حاد مناسب است یا خیر، که بیماران را از شیمیدرمانی با دوز بالا بی نیاز میکند. با این حال، هر بیمار لوسمی میلوئید حاد به ترکیب دارو پاسخ نمیدهد. در برخی موارد، سلولهای سرطان خون از ابتدا مقاوم هستند. آندریاس ترامپ (Andreas Trumpp) رئیس بخش مرکز تحقیقات سرطان آلمان میگوید: تاکنون هیچ نشانگر پیش بینی کنندهای وجود نداشته است که بتواند به طور قابل اعتمادی پاسخ به ونتوکلاکس را پیشبینی کند.
ترامپ به همراه همکارانش از بیمارستان دانشگاه هایدلبرگ، به دنبال ویژگیهایی در نمونههای خون و مغز استخوان بیماران لوسمی میلوئید حاد تحت درمان با ونتوکلاکس و آزاسیتیدین بودند که با پاسخ به درمان مرتبط است. محققان دریافتند که جمعیت کوچکی از سلولها که ویژگیهای سلولهای بنیادی لوسمی را نشان میدهند، مسئول پاسخ درمانی هستند. اگر این سلولها ترکیب خاصی از پروتئینهای خانواده BCL-۲ را بیان کنند، ترکیب ونتوکلاکس و آزاسیتیدین میتواند باعث مرگ برنامه ریزی شده سلولی در سلولهای بنیادی لوسمی شده و لوسمی میلوئید حاد را متوقف کند.
به گفته دانشمندان، BCL-۲ یک مهارکننده شناخته شده آپوپتوز و عضوی از خانواده پروتئینهایی است که در تنظیم مرگ برنامه ریزی شده سلولی نقش دارند. گروه تحقیقاتی دریافتند که تنها میزان BCL-۲ در سلولهای بنیادی لوسمی نیست که پاسخ ونتوکلاکس و آزاسیتیدین را تعیین میکند، بلکه نسبت کمی اعضای خاصی از خانواده BCL-۲ است که مهم است.
ترامپ در پایان اضافه کرد: بنابراین میتوانیم یک آزمایش ارزان قیمت ارائه کنیم که تنها پس از چند ساعت اطلاعات قابل اعتمادی را در مورد اینکه آیا لوسمی میلوئید حاد به ونتوکلاکس و آزاسیتیدین پاسخ میدهد و میتوان از شیمی درمانی با دوز بالا پرهیز کرد یا خیر، ارائه کنیم.