گزارش مکتوب: زنان گیلانی با شروع اسفند بعد از خانه تکانی، تنور خانگی شان را روشن میکنند و با پخت شیرینیهای سنتی آماده پذیرایی از مهمانان نوروزی خود میشوند و کامشان را شیرین میکنند.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز گیلان ، گیلان مثل دیگر استانها برای استقبال از بهار آداب و رسوم خود را دارد و اهالی این سرزمین سعی کرده اند کم وبیش آیین و رسومی را که دست به دست شده اند را زنده نگهدارند.
تقویت فرهنگ یاوری در پخت شیرینیها و نانهای محلی
پخت شیرینیها و نانهای محلی در روزهای قبل از عید نوروز از جمله آداب و رسوم محلی و فرهنگ غذایی گیلان است. یکی از رسوم رایج در پخت شیرینیهای سنتی در گیلان این است که زنان خانه دار برای کمک به یکدیگر دور هم جمع میشوند و شیرینی میپزند؛ در واقع این روش در راستای تقویت فرهنگ یاوری در گیلان است.
اگر سری به روستاهای گیلان از غرب تا شرق بزنید عطر و بوی شیرینیها و نانهای سنتی مشامتان را نوازش میدهد.
این روزها زنان گیلانی باپختن انواع نان و شیرینیهای محلی آماده پذیرایی از مهمانان بهاری میشوند و بر این باورهستند که پختن نان و حلواهای خانگی خیرات اموات شان است و کام افراد خانواده را شیرین میکند و برکت دارد.
نانها و شیرینیهای محلی گیلان، سازگار با ذائقه هموطنان
نانها و شیرینیهای محلی پا را از چهاردیواری خانهها فراتر گذاشته و علاوه بر کام افراد خانواده کام هموطنان را هم شیرین میکند و حتی به صورت صنعتی و انبوه تولید میشود.
سراغ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان میروم و از او میخواهم علاوه بر معرفی شیرینیهای سنتی با قدمتی که دارند از حمایتهایی که میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان برای این زنان خوش ذوق گیلانی کرده است بگوید.
تاثیر دانش سنتی در زندگی
ولی جهانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان ابتدا با بیان اینکه امروزه، جایگاه غذا در زندگی انسان فراتر از نیاز فیزیولوژیک محسوب میشود و با ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در ارتباط است و سهم مهمی در شکلگیری هویت انسانها دارد میگوید: فهم انسانها از طریق غذا کاملاً از فرهنگ نشات میگیرد و دانش سنتی مردم است که این فهم را ایجاد میکند.
وی با اشاره به اینکه غذا میتواند موجب همبستگی اقوام شود افزود: عادات و الگوهای غذایی مختلف تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر عوامل محیطی، اجتماعی و اقتصادی قرار دارند و از گذشتههای دور جوامع با توجه به امکانات و تجهیزات محیط زندگیشان، عادات غذایی گوناگونی داشتند.
نظام غذایی، عنصری از میراث فرهنگی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان نظام غذایی را به عنوان بخشی از میراثفرهنگی، دارای پتانسیل بالقوه در حوزه گردشگری معرفی میکند و میگوید: نظام غذایی را میتوان عنصری از میراثفرهنگی اقوام تلقی کرد.
حلوای سنتی ضیابر، شیرینی ثبت شده ملی
ولی جهانی با بیان اینکه در تلاشیم تا شیرینیهای سنتی گیلان را ثبت ملی کنیم افزود: حلوای سنتی ضیابری ثبت ملی شده است و جشنوارهای هم به نام این شیرینی سنتی ۲۸ اسفند برگزار شد.
وی میگوید: همچنین سعی کرده ایم با حضورهنرمندان و بانوان خوش ذوق گیلانی در جشنوارههای مختلف ملی دستپخت هایشان شامل انواع نان و شیرینی محلی بتوانیم ضمن معرفی هنردستانشان در آمد زایی هم برای شان ایجاد کنیم.
غذاها و شیرینیهای بومی، یکی از انگیزههای سفر گردشگران
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با بیان اینکه غذاها و شیرینیهای بومی از مرحله تولید، روشهای سنتی فرآوری تا مصرف دارای ویژگیهای خاص فرهنگی هستند خاطرنشان میکند این همان تفاوتی است که درک و لمس آن مهمترین انگیزه سفر است و گردشگر میتواند فرهنگ را از طریق طعم و ذائقه درک کند.
ولی جهانی معتقد است؛ این جاذبه اصیل و تمایز فرهنگی متفاوت، میتواند زمینههای مساعدی برای گسترش گردشگری غذا و تجربهگرا فراهم آورد.
شیرینیها و نانهای گیلان در فهرست میراث ناملموس کشور
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با بیان اینکه شیرینی میان پر برنجی، نخودی، تیان حلوا، حلوای لایه لایه ضیابری، دس حلوا، بیشی، کیلچَه، شینی، لا بَه لا، دنَنگیه حلوا، اَگردَک، کلوچه فومن از جمله شیرینیهای معروف نوروزی در گیلان است گفت: همچنین از نانهای محلی میتوان به نانهای زرینه نان، نان تمیجان، کشتا یا نان خلفه، نان لاکو، نان لاسو، نان خشک لشت نشا اشاره کرد که مهارت پخت تعدادی از این شیرینیها و نانها در فهرست میراث ناملموس کشور قرار گرفته است.
دست پختهایی که پای گیلان را به یونسکو کشاند.
ولی جهانی با بیان از آنجایی که شهر رشت با بیش از ۲۳۰ خوراک شامل پیش غذا، غذای اصلی و دسر به عنوان شهر خلاق حوزه خوراک شناسی یونسکو انتخاب شده است میگوید: از این ظرفیت مهم میتوان برای توسعه پایدار در صنعت گردشگری و رونق اقتصادی استان بهره برد.
آموزش رایگان برای زنده نگه داشتن شیرینیهای کهن گیلان
در این میان نقش اداره کل آموزش فنی و حرفهای گیلان به عنوان متولی و مجری ارائه آموزشهای مهارتی در بخشهای مختلف مهارتی بویژه صنایع غذایی و خدمت تغذیهای را نباید نادیده گرفت و اهتمام جدی برای توسعه آموزشهای مرتبط در این خصوص وجود دارد، در گام بعدی سراغ مدیرکل فنی و حرفهای گیلان میروم تا از حمایتها و برنامههای آموزشی این اداره کل برای آموزش و اشتغالزایی بانوان گیلانی جویاشوم.
ارائه تسهیلات برای حمایت از کدبانوهای گیلان
مدیرکل فنی و حرفهای گیلان میگوید: ۳ مرکز آموزش فنی و حرفهای در بخش دولتی در شهرهای رشت، ماسال و آستارا به صورت تخصصی و رایگان آموزشهای مهارتی در حوزه صنایع غذائی در رشتههایی از قبیل آشپز سنتی، شیرینی پزی، شیرینیهای محلی، حلواپزی و نانوایی را به متقاضیان ارائه میدهند و از ابتدای امسال تا کنون ۷۵۸ نفر- دوره و ۱۰۴ هزار و ۹۶۵ نفر-ساعت آموزش مهارتی در این خصوص اجرا شده است.
آقای کاظم پور نصیری افزود: در بخش طرح مهارت آموزی در محیط واقعی کار نیز اداره کل آموزش فنی و حرفهای گیلان برای ۷۴ نفر - دوره و ۱۱ هزار و ۲۷۰ نفر - ساعت در بخشهای مختلف صنایع غذایی در محیطهای کارگاهی بویژه در مشاغل خرد و خانگی دوره آموزشی برگزار کرده است.
وی با بیان اینکه گیلان ۶۳ آموزشگاه آزاد فنی و حرفهای در حوزه صنایع غذایی و خدمات تغذیهای دارد گفت: ۱۸ آموزشگاه هم امسال به بهره برداری رسیده است.
مدیرکل فنی و حرفهای گیلان افزود: متولیان ارائه آموزشهای مهارتی در بخش خصوصی از ابتدای امسال برایرهزار و ۷۲ نفر- دوره و ۱۳۷ هزار و ۳۰۷ نفر- ساعت در رشتههای مختلف صنایع غذایی دوره آموزشی برگزار کرده اند.
به گفتهی کاظم پور نصیری مهارت آموختگان در رشتههای مختلف صنایع غذایی پس از اتمام دورههای آموزش مهارتی میتوانند در مراکز خدماتی و گردشگری مشغول بکار شوند و یا با استفاده از تسهیلات مشاغل خانگی نسبت به راه اندازی کسب و کار خود اقدام کنند.
سخن آخر
یکی از فرصتهای جذب گردشگر طعم و رنگ شیرینیها و نانهای محلی حاصل دسترنج بانوان گیلانی میتواند باشد. در این میان کدبانوهای گیلانی با عرضه دست پختهای شان علاوه بر معرفی و فروش انواع شیرینیهای محلی و بومی استان، کسب درآمد کرده و همچنین با ماندگار کردن این شیرینیهای سنتی و کهن گیلان زمین، زمینه شناسایی آن را برای ثبت ملی نیز فراهم میکنند.
*نویسنده : نجمه محمدی