مدیر بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی بورس کالای ایران گفت: پس از راه اندازی موفق معاملات گواهی سپرده شمش طلا طی هفته گذشته، معاملات قراردادهای آتی شمش طلا نیز از ۲۰ فروردین ۱۴۰۲ راه اندازی می‌شود تا فعالان بازار سرمایه و طلای کشور در فقدان قراردادهای آتی سکه، امکان فعالیت در بازاری رسمی، استاندارد و تضمین‌شده را داشته باشند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از کالا خبر، بورس کالای ایران پس از راه‌اندازی موفق گواهی سپرده شمش طلا در ماه پایانی سال ۱۴۰۱ در نظر دارد در ابتدای سال ۱۴۰۲ معاملات قراردادهای آتی شمش طلا را در بازار مشتقه بورس کالای ایران به بازار سرمایه معرفی کند. این شروع پرقدرت در ابتدای سال ۱۴۰۲، بر پایه ۱۵ سال تجربه در طراحی و اجرای قراردادهای مشتقه است. بورس کالای ایران از سال ۱۳۸۷ بازار قراردادهای مشتقه را ایجاد کرد و طی این سال‌ها قراردادهای متنوعی را بر روی دارایی‌های پایه مختلف با موفقیت راه‌اندازی نموده است.
یکی از قراردادهای آتی موفق در بورس کالای ایران که در دوره معاملاتی خود مورد استقبال گسترده فعالان بازار سرمایه قرار داشت، قرارداد آتی سکه طلا بود و پس از آن در سال ۱۳۹۷ قراردادهای آتی زعفران راه‌اندازی شد که می‌توان از آن به عنوان اولین تجربه موفق قراردادهای آتی محصولات کشاورزی در کشور یاد کرد. در پایان سال ۱۳۹۹ قراردادهای آتی نقره راه‌اندازی شد که با تغییرات مختلفی که در مشخصات قرارداد آتی نقره طی این سال‌ها اعمال گردید، روز به روز به جذابیت این قرارداد اضافه شد و در حال حاضر جزو قراردادهای موفق در بازار مشتقه است.
در سال ۱۴۰۰ برای اولین بار قرارداد آتی بر روی یک صندوق کالایی (طلا) راه‌اندازی شد. این قرارداد از این جهت حائز اهمیت بود که علاوه بر اینکه بر روی یک صندوق کالایی غیر کشاورزی طراحی شده بود، به دلیل نقدشنودگی بالای صندوق به عنوان دارایی پایه صندوق طلا بسیار موفق عمل کرد و تا به امروز نزدیک به ۱۱ هزار میلیارد تومان ارزش معاملات این قرارداد بوده است.
بورس کالای ایران در راستای تحقق رسالت خود در جهت توسعه ابزار‌های مشتقه، اطلاعیه راه اندازی قراردادهای آتی شمش طلا را روز جاری به مورخ ۲۰/۱۲/۱۴۰۱ منتشر کرد و براساس این اطلاعیه معاملات این ابزار از تاریخ ۲۰ فرودین ۱۴۰۲ آغاز خواهد شد.
راه‌اندازی قراردادهای آتی شمش طلا در ادامه نوآوری‌های بورس کالای ایران علاوه بر افزایش قدرت تنوع‌بخشی به پرتفوی فعالان بازار سرمایه در فقدان قراردادهای آتی سکه، امکان فعالیت سرمایه‌گذاران بازار طلا در بازار رسمی، استاندارد و تضمین‌شده را فراهم می‌کند.
رونمایی از دارایی جذاب در بازار مشتقه
رحمان آراسته، مدیر بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی بورس کالای ایران با اشاره به مزایای قراردادهای آتی شمش طلا به کالاخبر گفت: به نظر می‌رسد فعالان عمده این بازار، صندوق‌های طلا، فعالان صنف طلا و جواهر، صرافی‌ها و سایر نهاد‌های سرمایه‌گذاری باشند. این واحد‌ها فعالان اصلی بخش طلا و سکه کشور هستند که از طریق قراردادهای آتی شمش طلا می‌توانند بخش عمده‌ای از ریسک نوسانات قیمت طلا را پوشش دهند و این مهمترین مزیت این بازار خواهد بود.
آراسته اضافه کرد: این قراردادها علاوه بر پوشش ریسک به دلیل داشتن اهرم مالی و کارمزد پایین معاملاتی برای سرمایه‌گذاران جذابیت زیادی خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: یک کارکرد و ویژگی مهم این بازار تأثیر آن بر فضای اقتصاد کلان از طریق ایجاد بازار شفاف و رسمی برای طلا به عنوان یکی از دارایی‌های مهم در کشور است. معاملات در بازار طلای آب‌شده در بازار‌های غیررسمی انجام می‌شود و معاملات غیررسمی جز برای افراد معدود و خبره، برای دیگر سرمایه‌گذاران ریسک معاملاتی بالایی به همراه دارد.
وی ادامه داد: این در حالی است که در معاملات قراردادهای آتی شمش طلا، فعالان بازار با ارائه وجه تضمین اولیه که بخش کمی از ارزش قرارداد است و براساس مشخصات قرارداد و استاندار‌های رسمی اقدام به انجام معامله خواهند کرد؛ بنابراین این ابزار نقش مهمی در جذب نقدینگی و سوق نقدینگی سرگردان از بازار‌های غیرشفاف به سمت بازار رسمی و شفاف خواهد داشت.
مدیر بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی بورس کالا گفت: مزیت دیگر این بازار دوطرفه بودن آن است. بدین معنی که علاوه بر اخذ موقعیت خرید، معامله‌گر می‌تواند با باز کردن موقعیت فروش در صورت پیش‌بینی نزولی بودن بازار و تحقق آن، کسب سود کند.
هر قرارداد آتی، یک گرم طلا
وی در مورد مشخصات قراردادهای آتی شمش طلا بیان کرد: مهمترین نکته‌ای که در تعیین اندازه قرارداد باید توجه شود این است که حجم قرارداد به نحوی تعیین شود که بیشترین تعداد سرمایه‌گذار توان ورود به بازار این قرارداد را داشته باشند، از این رو مطابق مشخصات قرارداد آتی شمش طلا، اندازه هر قرارداد یک گرم در نظر گرفته شده است و اشخاص با سرمایه‌های خرد نیز امکان فعالیت در این بازار را خواهند داشت.
او خاطرنشان کرد: امکان انجام معاملات برخط قراردادهای آتی شمش طلا نیز مشابه سایر ابزار‌های مشتقه بورس کالای ایران برای فعالان بازار وجود دارد و دارایی پایه این قراردادها، گواهی سپرده شمش طلا بوده و امکان تحویل شمش در سررسید براساس گواهی سپرده شمش طلا انجام خواهد شد و تحویل فیزیکی نهایی نیز از طریق انبار پذیرش شده بورسی صورت می‌پذیرد.
آراسته در انتها این خبر ویژه را داد که با توجه به اینکه گواهی سپرده شمش طلا و قرارداد آتی شمش طلا هر دو در یک سامانه معاملاتی و در بستر معاملات شرکت بورس کالای ایران انجام می‌شود، در جهت کاهش هزینه‌های معاملاتی و انجام برخی از استراتژی‌های معاملاتی از سوی فعالان بازار، امکان استفاده از گواهی سپرده شمش طلا به عنوان بخشی از وجه تضمین اولیه قراردادهای آتی شمش طلا در آینده فراهم خواهد شد.
جزییات اطلاعیه جدید بورس کالا
بورس کالای ایران در اطلاعیه‌ای از راه اندازی قرارداد آتی شمش طلای خام سررسید ۱۴۰۲ از ۲۰ فروردین سال آینده خبر داد.
در جدیدترین اطلاعیه مدیریت بازار‌های مشتقه و صندوق‌های کالایی آمده است: قرارداد آتی شمش طلای خام تحویل اردیبهشت ۱۴۰۲ از روز یکشنبه ۲۰ فروردین ۱۴۰۲ راه اندازی می‌شود و تا تاریخ ۱۹ اردیبهشت قابل معامله خواهد بود.
در ادامه این اطلاعیه آمده است: قراردادهای آتی در اولین روز معاملاتی بدون حد نوسان قیمتی، با دوره پیش گشایش به مدت ۳۰ دقیقه در ابتدای جلسه معاملاتی آغاز و پس از انجام حراج تک قیمتی راس ساعت ۱۰:۳۰ با دوره عادی معاملاتی و اعمال حد نوسان قیمت روزانه ادامه می‌یابد.
قیمت پایه قرارداد آتی، همان کشف شده در حراج تک قیمتی خواهد بود که مبنای حد نوسان قیمت روزانه برای ادامه معاملات در حراج پیشوسته قرار خواهد گرفت.
بدیهی است در صورت عدم انجام معامله در حراج تک قیمتی در حراج تک قیمتی قرارداد آتی متوقف و مجددا همین فرآیند روز کاری بعد تکرار خواهد شد.
در مشخصات قرارداد آتی شمش طلای خام اشاره شده که دارایی پایه این قرارداد شمش طلای خام بوده و اندازه هر قرارداد یک گرم می‌باشد. حداکثر حجم هر سفارش تا ۲۵ قرارداد بوده و سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز و معاملات برای اشخاص حقیقی و حقوقی ۲ هزار موقعیت در هر نماد معاملاتی و برای بازرگردان ۴ هزار موقعیت در هر نماد معاملاتی است که قابل افزایش تا ۱۰ درصد موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد بازار می‌باشد.
همچنین سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز و معاملات برای صندوق‌های سرمایه گذاری کالایی پشتوانه طلا و صندوق‌های سرمایه گذاری دارای مجوز سرمایه گذاری در اوراق مشتقه مبتنی بر طلا تا سقف ۱۰ درصد موقعیت‌های تعهدی باز در هر نماد معاملاتی با رعایت حد نصاب ترکیب دارایی‌ها مطابق امیدنامه صندوق سرمایه گذاری است.
گفتنی است، گواهی سپرده شمش طلا نیز از پنج شنبه ۱۸ اسفند راه اندازی شده است.