ایمان به روز جزا مهمترین عاملى است که انسان را به پایبندى به تقوا و کارهاى خیر و دوری از گناهان وا میدارد. چنانکه فراموشى یا انکار آن ریشه هر گناهی است.
در حقیقت اگر نظام جزا و پاداشى از جانب خدا در کار نباشد بعثت انبیا و دعوت دینى خاصیت و اثرى نخواهد داشت.
بنابراین، ایمان به روز جزا اهمیتى معادل اهمیت ایمان به اصل دعوت دینى دارد.
مجازات اخروى از نوع مجازاتهاى قراردادى و اعتبارى دنیوى
مجازات اخروى از نوع مجازاتهاى قراردادى و اعتبارى دنیوى نیست بلکه از نوع مجازاتهاى تکوینى و حقیقى است. از قرآن کریم و روایات فراوان استفاده مىشود که هر چند چهره مُلکى اعمال نیک و بد انسان در این دنیا از بین مىرود ولى صورتهاى ملکوتى افعال اختیارى انسان در باطن انسان مستقر مىشود و هر جا که برود همراه اوست و سرمایه زندگى شیرین یا تلخ آینده او مىباشد.
اعمال خوب با صورتهاى بسیار زیبا و لذت بخش تجسم مىیابند
به تعبیر دیگر اعمال خوب با صورتهاى بسیار زیبا و لذت بخش تجسم مىیابند و به صورت کانون بهجت و لذت در مىآیند و اما اعمال بد انسان با صورتهاى بسیار زشت و وحشت زا و آزاردهنده تجسم مىیابند و به صورت کانون درد و رنج و عذاب در مىآیند.
بنابراین، هر کس در قیامت با همان اعمال و اخلاق و اعتقادى که از دنیا به همراه خود برده است زندگى مىکند. اینها سرمایه هاى خوب و یا بد و مصاحبان نیک یا زشت همیشگى انسان در جهان جاودان است. بنابراین، مجازات اخروى از نوع مجازاتهاى قراردادى نیست که بخواهیم آن را از راه تنبیه مجرم و یا عبرت دیگران و یا تشفّى دل توجیه کنیم.
اما چگونه مىتوان باور کرد که خداى عظیم و رحیم بنده ضعیف و حقیر خود را عذاب کند؟
بهشت و جهنم ظهور اعمال انسان است
طبق آنچه از متون دینی اعم از آیات و روایات استفاده می شود و قواعد عقلی و برهانی نیز مؤید آن است ، بهشت و جهنم چیزی نیستند جز ظهور اعمال انسان ؛ یعنی عذاب ها و آلام جهنم چیزی نیستند جز بازگشت نفس اعمال بد آدمی به آدمی و نیز تنعمات بهشت چیزی نیستند جز رجوع نفس اعمال نیک انسان به انسان .
ما در قیامت با خود اعمالمان سروکار داریم
حق تعالی در سوره یس درباره روز قیامت می فرماید :فالیوم لا تظلم نفس شیئا و لا تجزون الا ما کنتم تعملون؛ پس امروز بر کسی ظلمی نمی رود و به چیزی جز اعمالتان پاداش داده نمی شوید .
و نیز در سوره آل عمران می فرماید : روزی که هر کس آنچه از خوبی انجام داده است حاضرمی یابد و آنچه از بدی انجام داده دوست می دارد که میان آن عمل و او فاصله بسیاردوری بوده باشد . »
و نیز در سوره زلزال می فرماید : آن روز مردم دسته دسته بیرون آیند تا کارهایشان به آنان نشان داده شود . پس هر کس به اندازه ذره ای کار نیک کرده باشد همان رامی بیند و هر کس به اندازه ذره ای کار بد کرده باشد همان را می بیند .
و در سوره کهف می فرماید:آنچه انجام داده اند حاضرمی یابند و پروردگار تو به احدی ستم نمی کند .
از تمام آیات یاد شده چنین استفاده می شود : ما در قیامت با خود اعمالمان سروکار داریم و نفس آنها را مشاهده می کنیم ، اگر خوب و زیبا باشند اساس تنعمات اخروی ما و اگر بد و زشت باشند پایه ناراحتی ها و عذاب های اخروی ماقرار می گیرند .
به تعبیر دیگر اعمال خوب با صورتهاى بسیار زیبا و لذت بخش تجسم مىیابند و به صورت کانون بهجت و لذت در مىآیند و اما اعمال بد انسان با صورتهاى بسیار زشت و وحشت زا و آزاردهنده تجسم مىیابند و به صورت کانون درد و رنج و عذاب در مىآیند.
بیشتر بخوانید:راهکار‌های اسلام برای داشتن زندگی شاد
بنابراین، هر کس در قیامت با همان اعمال و اخلاق و اعتقادى که از دنیا به همراه خود برده است زندگى مىکند. اینها سرمایههاى خوب و یا بد و مصاحبان نیک یا زشت همیشگى انسان در جهان جاودان است.
بنابراین، مجازات اخروى از نوع مجازاتهاى قراردادى نیست که بخواهیم آن را از راه تنبیه مجرم و یا عبرت دیگران و یا تشفّى دل توجیه کنیم.منابع: سایت انسانی، حوزه
سخنان حجت الاسلام عاملی درباره آخرت و عمل انسان