نماز صبح برخلاف تصور همه از اهمیت ویژه ای برخوردار است، ولی امروزه متاسفانه به دلیل تغییر سبک زندگی، اکثر افراد نماز صبحشان قضا می شود.
همچنین به لحاظ ارزش زمانی و تأثیرگذاری آن در استجابت دعا جایگاه ویژه‌ای دارد.
شاید برخورداری از شرایط ویژه از بعد زمان فلق و صبح صادق آن را با اهمیت‌تر کرده است.
فواید و خواص نماز صبح
آمادگی برای استفاده از نیرویی که افزایش کورتیزول در صبح آن را ایجاد می‌کند، و این افزایش خود به خود صورت می‌گیرد.
انسان مسلمان در صبح برای نماز صبح بیدار می‌شود در حالی که در برابر سه تحول مهم قرار دارد:
۱) دریافت نور در زمان آن که فعالیت غده صنوبری را کاهش می‌دهد، و ملاتونین را کم می‌کند و عملیات دیگر مرتبط با نور را فعال می‌سازد.
۲) پایان کنترل دستگاه عصبی (ناخوشایند) که شب‌ها باعث آرامش می‌شود و شروع دستگاه عصبی (خوشایند) که روز‌ها باعث فعالیت می‌شود.
۳) آمادگی برای استفاده از نیرویی که افزایش کورتیزول در صبح آن را ایجاد می‌کند، و این افزایش خود به خود صورت می‌گیرد و به خاطر بلند شدن ازخواب و پایین آمدن از تخت نیست همچنانکه هورمون سروتونین و اندروفین در خون نیز افزایش می‌یابد.
مردی به خدمت امام صادق (ع) آمد و گفت: من مرتکب گناهی شده ام.
امام صادق (ع) فرمود: خدا می‌بخشه.
آن شخص گفت: گناهی که مرتکب شده ام خیلی بزرگ است.
امام فرمود: اگر به اندازه کوه باشد خدا می‌بخشد. آن شخص گفت: گناهی که مرتکب شده ام خیلی بزرگتر است.
امام فرمود: مگر چه گناهی مرتکب شده ای؟ وآن شخص به شرح ماجرا پرداخت.
پس از اتمام سخن، امام صادق (ع) رو به آن مرد کرد و فرمود: خدا می‌بخشد، من ترسیدم که نماز صبح را قضا کرده باشی.
از امام صادق (ع) پرسیدند که چرا کسانی که در آخر زمان زندگی می‌کنند رزق و روزیشان تنگ است؟ فرمودند: به این دلیل که غالبا نمازهایشان قضا است.
همچنین مرحوم آیت الله حاج شیخ حسنعلی اصفهانی (معروف به نخودکی) در وصیت خود به فرزندش می‌گوید: «اگر آدمی چهل روز به ریاضت و عبادت بپردازد، ولی یک بار نماز صبح از او فوت شود، نتیجه آن چهل روز عبادت بی ارزش (نابود) خواهد شد. فرزندم تو را سفارش می‌کنم که نمازت را اول وقت بخوان و از نماز شب تا آن جا که می‌توانی غفلت نکن.»
درباره نماز صبح بیشتر بدانید
امام باقر (علیه السلام) فرموده است:، چون نمازگزار به نماز مى ایستد، براى او سه خصلت است: فرشتگان او را از جاى پاهایش تا آسمان احاطه مى کنند، و از آسمان بر فرق سرش رحمت و نیکى فرو مى ریزد و فرشته اى بر او گماشته مى شود و ندا مى دهد اگر نمازگزار بداند با چه کسى مشغول مناجات است خسته و تافته نمى شود. (روضه الواعظین)
عواقب قضا شدن نماز صبح
نماز قضا داشتن در زندگی اثرات بدی دارد. در این باره این داستان خالی از لطف نیست:
مرد تاجری تصمیم داشت برای تجارت به سفر برود. به همین منظور خدمت امام صادق (علیه السلام) رسید و درخواست استخاره‌ای کرد، استخاره اش بد آمد، آن را نادیده گرفت و به سفر رفت، اتفاقا به او خوش گذشت و سود فراوانی هم برد، اما ار آن استخاره در تعجب بود.
پس از مسافرت خدمت امام (علیه السلام) رسید و عرض کرد: یابن رسول الله! یادتان هست چندی پیش خدمت شما رسیدم، برایم استخاره کردید و بد آمد، استخاره ام برای سفر تجارت بود، به سفر رفتم، سود فراوانی بردم و به من خوش گذشت.
امام صادق (علیه السلام) تبسمی کرد و به او فرمود: در سفری که رفتی یادت هست در فلان منزل خسته بودی، نماز مغرب و عشایت را خواندی، شام خوردی و خوابیدی و زمانی بیدار شدی که آفتاب طلوع کرده و نماز صبح تو قضا شده بود؟
عرض کرد: آری ، ای فرزند رسول خدا.
حضرت فرمود: اگر خدا دنیا و آنچه را که در دنیاست به تو داده بود جبران آن خسارت (قضا شدن نماز) نمی‌شد. (کتاب هزار و یک نکته درباره نماز)