معاون آموزش و سنجش سازمان دارالقرآن کریم گفت: حفظ قرآن و آن قله و چشم اندازی که مقام معظم رهبری اشاره کردند که همان حفظ ده میلیون حافظ قرآن باشد به نظر می‌رسد یکی از پروژه‌های کلان فرهنگی کشور است.
سوال : در مورد ثبت نام آزمون تخصصی بفرمائید که دارای چه شرایطی است و چه پیش نیاز علمی دارد و این که فقط برای حفاظ ایرانی برگزار می شود یا بین المللی است ؟
تقی پور :آزمون‌های حفظ تخصصی قرآن کریم تقریبا دو دهه است که در کشور دارد برگزار میشود که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را دارد و در این طرح مدنظر است که حافظان قرآن کریم که از جنبه کیفی و فنی سطح خاصی از حفظ قرآن کریم را بر عهده دارند شناسایی شوند و در قالب آزمون‌هایی به آن‌ها مدارک رسمی اعطا شود. الحمدلله ۱۷ دوره برگزار شد و امسال هجدهمین دوره را پیش رو داریم که زمان ثبت نام این آزمون از دوم اسفندماه شروع شده و تا ۱۶ اسفندماه ادامه دارند علاقمندان می‌توانند به سایت سازمان دارالقرآن به درگاه مربوطه به نشانی telavat.ir مراجعه کنند و ثبت نامشان را انجام دهند ما امسال برای اولین بار بحث اتباع را هم داریم در این آزمون می‌توانند ثبت نام کنند در سنوات گذشته درخواست داشتند و امسال با هماهنگی‌هایی که صورت پذیرفته ساز و کارهایش مشخص شده و این بزرگواران هم می‌توانند دراین آزمون شرکت کنند و از مزایای آزمون بهره‌مند شوند. آزمون در چهار مرحله کلی برگزار میشود در مرحله اول آزمون به صورت کتبی است، حافظان محترم از جنبه درک معنا مورد ارزیابی عمدتا قرار می‌گیرند و بخشی هم از جنبه حفظ، کسانی که در این مرحله قبول شوند وارد مرحله دوم می‌شوند آزمون حسن حفظ دارد، آزمون مرحله اول که ثبت نامش الان شروع شده ۱۵ اردیبهشت ماه خواهد بود که در سراسر کشور برگزار خواهد شد کسانی که در این مرحله قبول شوند وارد مرحله دوم می‌شوند که آزمون شفاهی است و در سراسر کشور این آزمون‌ها برگزار میشود، کسانی که مرحله دوم را هم قبول شوند که حائز مدرک کارشناسی می‌شوند می‌توانند وارد مقطع کارشناسی ارشد شوند آزمون درجه ۲ را بدهند و آن‌ها که درجه دو قبول شوند می‌توانند بعنوان استاد حفظ قرآن کریم در آزمون درجه اول شرکت کنند.
سوال: الان مرحله سوم را فرمودید، مرحله چهارم؟
تقی پور: به عنوان استاد حفظ می‌توانند شرکت کنند.
سوال: در مورد شرایط سنی، تحصیلی، پیش نیاز علمی خاصی وجود دارد؟
تقی پور: این آزمون در سه مقطع ده جزء، بیست جزء و حفظ کل قرآن کریم است، طبعا بزرگوارانی که می‌خواهند شرکت کنند باید حداقل حافظ ده جزء از کلام الله مجید باشند و دیگر پیش نیاز خاصی از جنبه سن، تحصیلات ندارد فقط ده جزء حافظ قرآن باشند می‌توانند در این آزمون شرکت کنند.
سوال: چند استان و چند حوزه امتحانی درگیر این آزمون هستند؟
تقی پور: حوزه امتحانی که درسراسر کشور داریم ۹۹ حوزه امتحانی داریم که حافظان محترم در حین ثبت نام حوزه امتحانی خودشان را هم مشخص می‌کنند و در همه استانها می‌توانند در این آزمون شرکت کنند.
سوال: آماری از ۱۷ دوره قبل دارید که وضعیت شرکت کنندگان به چه شکل بوده است و شرکت کنندگانی که در مرحله دوم، سوم حضور داشتند الان در چه فضایی دارند کار می‌کنند؟ آیا استادی را گرفتند و اگر نکاتی که در این ۱۷ دوره قبل مدنظرتان است و فکر می‌کنید که بتوانید راجع به آن صحبت کنید.
تقی پور: ما حدود صد هزار نفر شرکت کننده داشتیم که خودشان را در معرض امتحان و آزمون گذاشتند تا بتوانند مدرک تخصصی را از سازمان تبلیغات اسلامی دریافت کنند از این صد هزار نفر تقریبا ۱۰ هزار نفر موفق شدند که مدارک تخصصی مربوطه را بگیرند که از این ۱۰ هزارنفر حدود ۵ هزار نفر حافظ کل قرآن کریم هستند. یعنی ۵ هزار نفر به طور قطع حافظ کل قرآن هستندکه از ما مدرک گرفتند درجه ۳ معادل لیسانس میشه. از این تعداد حدود ۱۵۰ نفر به عنوان حافظ ممتاز از ما مدرک گرفتند که معادل مدرک فوق لیسانس میشود و از این تعداد حدود ۱۵ نفر هم به عنوان استاد حفظ قرآن کریم مدرک گرفتن که این بزرگواران برای اینکه بتوانند مدرک استادی را بگیرد ضمن اینکه باید حافظ ممتاز باشند و در سطح بالایی از حفظ قرآن باشند و قرآن بتوانند مرتب بخوانند باید ۱۰ سال هم به عنوان استادی در استان هایشان تدریس و آموزش حفظ قرآن کریم رو داشته باشند صرف حافظ بودن برای درجه استادی کفایت نمی‌کند بلکه باید جنبه آموزشی هم داشته باشد حداقل ۱۰ ساعت باید جنبه آموزشی هم داشته باشد حداقل ده سال است ۱۵ نفر از حافظان کل قرآن حائز این مدرک شدند
سوال: چه مشوق‌هایی برای حافظان در نظر گرفته شده؟ چه بزرگوارانی که در هفده دوره قبل شرکت داشتند چه عزیزانی که در این دوره هجدهم قرار است که شرکت کنند و مدرکی را بگیرند؟
تقی پور: همان گونه که شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه ۵۷۳ را داشت که بحث اعطای مدارک تخصصی به حافظان را پیش بینی کردند آن جا یک سری مشوق‌هایی هم درنظرگرفتند مثل هم ترازی مدارک دانشگاهی است، کسی که حافظ کل قرآن باشد درجه سه را داشته باشد معادل لیسانس، کسی که حافظ ممتاز باشد معادل کارشناسی ارشد و استادی معادل دکتری میشود. کمک هزینه‌های تحصیلی برای این آزمون‌ها پیش بینی شده که حافظان محترمی که در سطوح عالیه ارشد، دکتری ادامه تحصیل می‌دهند می‌توانند از امتیاز تحصیلی این موضوع بهره‌مند شوند. یک مشوق خوب دیگری که دارد بزرگوارانی که درجه سه را حداقل داشته باشند می‌توانند در آزمون فوق لیسانس شرکت کنند و رشته علوم قرآن و حدیث را انتخاب کنند درصورت قبولی در آزمون کنکور می‌توانند در رشته فوق لیسانی یعنی افرادی داریم که مثلا ۱۲-۱۵ سال کمتر یا بیشتر هستند الان دارند فوق لیسانس ادامه تحصیل می‌دهند و از این مزایا استفاده می‌کنند، مزایای شغلی دارد بزرگوارانی که شاغل هستند، اولویت‌های استخدامی دارد این موضوع و عمدتا در آموزش و پرورش مدارک معتبری است و در این سطوح پیش بینی شده است.
سوال: آیا برای آن جریان سازی که به خصوص مدنظر رهبر معظم انقلاب است کفایت می‌کند این مشوق‌ها؟
تقی پور: زمانی که این طرح مصوب شد عمدتا مشوق‌هایی که در نظر گرفته شد مشوق‌های آموزشی بود و معادل دانشگاهی شاید الان خیلی معادل دانشگاهی جذابیت نداشته باشد، میشود مشوق‌های قوی تری با انگیزه بیشتری پیش بینی کرد که جریان حفظ همان طور که مطلع هستید یک امر صرفا انگیزه درونی است اعتقادی که حافظ دارد در یک پروسه سه تا پنج ساله به طور متوسط فرد می‌آید حافظ قرآن میشود به صورت عموم، ولی جا دارد مشوق‌های بهتری پیش بینی شود، اخیرا گفتگویی با آقای دکتر نیکزاد داشتیم نائب رئیس محترم مجلس شورای اسلامی که بشود انشاالله یک سری مشوق‌هایی پیش بینی شود جا دارد مثلا می‌توانیم ما بزرگوارانی که حافظ کل قرآن گرفتند حتی معافیت سربازی دهیم، بحث‌های اقتصادی قوی تری، مشوق‌های مالی قوی تری میشود برای پیش بینی کرد و واقعا جای کار دارد، این موضوع فعلا مشوق‌هایی به نظر می‌رسد حداقلی باشد.
سوال: این آزمون‌هایی که برگزار میشود آزمون‌های تخصصی حفظ است، گویا اخیرا یک مصوبه‌ای داشتید در فضای راهبری حفظ که آزمون حفظ عمومی هم برگزار شود، آن به چه شکل است و به چه نتیجه‌ای رسیده است؟
تقی پور: آزمون‌های حفظ تخصصی برای یک سری از حافظان خاص است که به صورت فنی و با کیفیت بالا حفظ قرآن را دارند پیگیری می‌کنند تعدادشان خیلی زیاد نیست نسبت به عموم جامعه.
سوال: یعنی هفده دوره صد هزار نفر بوده؟
تقی پور: بله صد هزار نفر شرکت کردند. برای این که جریان حفظ بیاید در جامعه فرهنگ سازی شود یک ارزش شود، آن جریانی که مدنظر است اتفاق بیفتد این آزمون تخصصی رویکردش از ابتدا این نبود، برای قشر خاصی بود، در ستاد راهبری حفظ، پیش بینی شده که ما برای عموم جامعه هم بحث‌های حفظ قرآن کریم را داشته باشیم، آن جا از جنبه فنی سطح فنی آزمون‌ها خیلی تنزل یافته‌تر است، کمتر است آن حدنصاب‌ها پایین‌تر است و زمان آزمون اگر ما آزمون تخصصی سالی یک بار برگزار میشود، آزمون‌های حفظ عمومی به کرات برگزار میشود و نقش تشکل‌های مردمی در آن حوزه خیلی بیشتر است و دراین حوزه فعال‌تر هستند و علاقمندان از حافظ یک جزء قرآن باشند تا حافظ کل استان می‌توانند در آزمون‌ها شرکت کنند، اما در آزمون حفظ تخصصی حتما باید حافظ ده جزء از کلام الله مجید باشد، اما در آزمون‌های حفظ عمومی، از یک جزء آن هم ناپیوسته، عزیزی سوره یاسین حفظ است، سوره الرحمن حفظ است، چند سوره مجزای قرآن را حفظ است جمع کند به اندازه یک جزء میشود او می‌تواند برود در نزدیک‌ترین موسسه قرآنی محل سکونت خودش آزمون دهد و مدرک مربوطه را دریافت کند.
سوال: یعنی آزمونی نیست که به این شکل گسترده اطلاع رسانی شود و همه یک روز برگزار شود اگر کسی در محل استان خودش حفظ باشد یک بخشی از قرآن را به اندازه حداقل یک جزء می‌تواند برود در مرکز آموزش قرآنی آزمون دهد یعنی لزوما آزمون یک جا نیست. درسته
تقی پور: بله، چون این دو آزمون‌ها، رویکردهایشان متفاوت است، ما برای این که بحث حفظ قرآن را داشته باشیم و به آن قله‌ای که حضرت آقا اشاره کردند برسیم از مجرای آزمون تخصصی سالی یک بار نمی‌رسیم باید ساز و کار‌هایی و بستر‌هایی را فراهم کرد هرکسی که در سراسر کشور حافظ قران است حداقل یک جزء بتواند در نزدیک‌ترین مکان حوزه سکونت خودش و در کوتاه‌ترین بازه زمانی بتواند برود آزمون دهد دیگر منتظر نایستند که تا یک سال بعد اگر نرسید آماده نبود برود یک سال دیگر بیاید شاید از این یک سال از جریان حفظ خارج شود، نه گذاشتیم به هر میزان از قرآن حفظ است بتواند برودو این باعث میشود آن جریان سازی که در حوزه حفظ قرآن مدنظرش است اتفاق بیفتد، اگر ما در حوزه حفظ تخصصی امسال ۹۹ حوزه آزمون داریم، در بحث آزمون‌های حفظ عمومی ۱۵۰۰ مرکز در کل کشور داریم که حدودا ۷۵۰ تا از موسسات و خانه‌های قرآنی مردمی هستند که از وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات مجوز دارند و حدودا ۷۵۰ تا از دارالقرآن‌های آموزش و پرورش یعنی از زیرساخت‌های موجود ما استفاده کردیم تا بتوانیم بحث حفظ را گسترش دهیم.
سوال: هم در آزمون‌های حفظ تخصصی و هم حفظ عمومی حالا در مورد مراکز امتحانی و منابع ازمون فرمودید کمیته فنی که این‌ها را بررسی می‌کند، ممتحن‌ها چگونه انتخاب میشود، به چه شکل هستند؟ چه تعدادی هستند؟
تقی پور: این آزمون‌ها چه تخصصی و چه عمومی شورای ارزیابی دارد که متشکل از اساتید حفظ هستند که نماینده دستگاه‌ها و ارگان‌های مختلف کشور هستند یعنی در این شورای ارزیابی همه شان باید استاد حفظ قرآن کریم باشند که نماینده وزارت ارشاد است، نماینده وزارت علوم است، نماینده اتحادیه مردمی است، تشکل‌های مردمی حوزه علمیه، خود سازمان تبلیغات، متشکل از این دستگاه‌ها یک شورای ارزیابی است که ساز و کار علمی برگزاری آزمون‌ها، منابع با فرآیند‌های علمی و اجرایی در این شورای سیاست گذاری که دبیرخانه اش در سازمان دارالقرآن مستقر است بررسی میشود. در این شورا برای بحث آزمون‌های حفظ عمومی یک کمیته فنی مشخص کردند که در سراسر کشور در هر استان بین سه تا پنج نفر از اساتید درجه یک و حافظان کل قرآن کریم این کمیته فنی در استانها تشکیل شده و این بزرگواران در استانها وظیفه برگزاری، نظارت، وظیفه هدایت و راهبری و کنترل آزمون‌ها را این بزرگواران، ما تقریبا صد نفر از اعضای کمیته فنی در سراسر کشور داریم که این موضوع را اتفاق می‌افتد.
سوال: ثابت هستند؟
تقی پور: حکمشان یک ساله بود تمام شد الان حکم سه ساله دارند که این اعضا در شورای مرکزی مورد ارزیابی یعنی یک فرآیندعلمی دقیقی پیش بینی شده که واقعا از سطح کیفی آن کسی که آمد چه در آزمون‌های تخصصی چه آزمون‌های عمومی مدرک گرفته باشد بگوید حافظ یک جزء هستم، حافظ ده، حافظ کل به معنای واقعی حافظ قرآن باشد، این سازو کار‌های علمی فرآیندهایش پیش بینی شده که انشاالله از جنبه کیفی بخشی بحث آزمون ها، بشود آن اتقان لازم را داشته باشیم.
سوال: ما میزبان میهمانان مختلفی در گفتگوی خبر قرآنی هستیم و همه دوستان هم یک تلاشی برای بحث حفظ قرآن و جامه عمل پوشاندن به صحبت‌های رهبری در مورد ده میلیون حافظ در کل کشور انجام دادند کار‌های مختلفی را انجام دادند، اما حفظ قرآن متولی خاصی در کشور دارد؟ یعنی ما می‌توانیم مثلا کسی را یا یک ارگان یا ستادی را در واقع ازش سوال کنیم که چند ارگان فعال هستند؟ چه تعداد حافظ داریم؟ چه اتفاقی دارد در سطح کشور می‌افتد متولی خاصی وجود دارد؟
تقی پور: ساز و کاری که در حوزه فعالیت‌های قرآنی الان در کشور وجوددارد به این شکل است که ما یک شورای توسعه فرهنگ قرآنی داریم که امورات کلان فرهنگ قرآنی را و فعالیت‌های قرآنی را سیاست گذاری می‌کنند ذیل این شورا چند تا ما کمیسیون و ستاد داریم از جمله کمیسیون آموزش عمومی، کمیسیون تبلیغ ترویج، کمیسیون پژوهش، کمیسیون حوزه بین الملل و یکی از این کمیسیون‌ها ستاد راهبری حفظ قرآن کریم است که در سازمان اوقاف و امور خیریه این ستاد مستقر است. دستگاه‌ها و ارگان‌هایی که ماموریت قرآنی دارند مثل سازمان تبلیغات، سازمان اوقاف، آموزش و پرورش، وزارت ارشاد و دستگاه‌های دیگری که ماموریت قرآنی دارند عضو این ستاد هستند و این ستاد می‌آید بحث سیاست گذاری و مسائل راهبردی حفظ قرآن کریم در کشور، مدیریت و برنامه ریزی می‌کند و هر یک از این دستگا هها و ارگان‌ها نقشی را در این ستاد ایفا می‌کنند. این از جنبه هدایت، نظارت، راهبری، ولی عمده فعالیت‌های حفظ قرآن بر دوش ظرفیت‌ها و تشکل‌های مردمی است، اگر بخواهیم بگوییم یک ستاد راهبری داریم و یک مجموعه تشکل‌های مردمی داریم که دست به دست هم دارند کار حفظ کشور را پیش می‌برند.
سوال: تخصیص بودجه و اعتبارات از کجا است برای ماجرای حفظ قرآن کریم و کجا در موردش تصمیم گیری میشود؟
تقی پور: معمولا دو مجرا بحث‌های اعتباری است، یک مجرای اعتبارات سازمانی آن دستگاه‌ها و ارگان‌هایی که فعالیت قرآنی دارند طبعا خودشان هم یک سری اعتبارات قرآنی دارند که بخشی از آن اعتبارات قرآنی مربوط به حفظ قرآن تخصیص می‌دهند که فرآیند خودشان، ساز و کار‌های خودشان را دارند که اتفاق می‌تواند درنهایت باز توسط تشکلها و ظرفیت‌های مردمی این اعتبارات به آن جا می‌رسد و آن‌ها کار‌های حفظ را پیش می‌برند این یک مجرای درون سازمانی خودش است، بخشی از اعتبارات که تقریبا میشود عمده اعتبارات در حوزه حفظ قرآن توسط همین ستاد راهبری حفظ است که محقق میشود، آن جا دستگاه‌ها تخصیص داده میشود و کار‌های حفظ قرآن پیش می‌رود.
سوال: یعنی در بخش‌های دیگر هزینه کرد میشود؟
تقی پور: بله بخواهم توضیح بیشتری خدمتتان بدهم این است که برنامه دستگاه‌ها توسط این ستاد اخذ میشود یک طرح کلانی ستاد دارد برای آن تحقق ده میلیون حافظ سالانه برنامه‌ها اخذ میشود و در شورای ارزیابی که در خود ستاد است طرح‌ها مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد بعد شورای توسعه فعالیت‌های قرآنی آن جا هم کمیته‌ای دارد به عنوان کمیته تخصیص، دوباره آن جا طرح‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد در صورتی که در آن کمیته تصویب شود آن اعتبار به آن دستگاه مورد نظر تخصیص داده میشود که متناسب با آن اعتبار برنامه‌های قرآنی شان را پیش ببرند.
سوال: در پایان اگر نکته‌ای دارید بفرمائید.
تقی پور: حفظ قرآن و آن قله و چشم اندازی که مقام معظم رهبری اشاره کردند که همان حفظ ده میلیون حافظ قرآن باشد به نظر می‌رسد یکی از پروژه‌های کلان فرهنگی کشور است، ده میلیون را اگر بخواهیم ساز و کار‌های آموزشی برایش داشته باشیم ببینید ما چه تعداد مربی می‌خواهیم یعنی می‌خواهم بگویم باید نگاه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشیم، ده میلیون حافظ ما حداقل بگوییم هر صد نفر یک مربی قرآن می‌خواهد، ما صدهزار نفر حداقل مربی قرآن نیاز داریم، شما برای هر نفر سرانه آموزشی اگر یک میلیون تومان حساب کنید حدود صد میلیارد تومان ما فقط برای تامین کادر آموزشی این جریان نیاز داریم. با این اعتبارات اندک که گا‌ها با تاخیر بسیار زیاد محقق میشود شاید خیلی موفق نباشیم الحمدلله دستگاه‌ها آمدند، ارگان‌ها آمدند ظرفیت‌های مردمی خیلی خوبی شکل گرفته و کار‌های خوبی صورت گرفته یکی از مزیت‌های مهم این کار این است که مردم وارد عرصه حفظ شدند یعنی جریان اجتماعی از خود بدنه مردم صورت گرفته حالا بحث حاکمیت، بحث نظام باید توجه بیشتری در بحث حمایت‌های این موضوع داشته باشد که به صورت ویژه می‌طلبد یک سری مصوبات جدی ما از مجلس شورای اسلامی داشته باشیم یک سری اعتبارات ویژه‌ای داشته باشیم که این بستر‌هایی که ایجاد شده هم توسعه پیدا کند و هم جریان حفظ بیاید روی این موضوع بشود الحمدلله ظرفیت مردمی خیلی خوب پای کار آمده ما الان ۱۵۰۰ تا مرکز قرآنی داریم در سراسر کشور که باز هم درخواست بیشتر است یعنی زیرساخت‌ها را اگر بتوانیم به نحو احسن حمایت و هدایت کنیم می‌توانیم گام‌های موثری را برای آن ده میلیون نفر حافظی که مقام معظم رهبری گفتند انشاالله برداریم.
سوال: بعضی از بینندگان ممکن است در اواسط گفتگو به ما پیوسته باشند یک بار دیگر در مورد چگونگی ثبت نام و زمانش هم بفرمائید.
تقی پور: بزرگواران می‌توانند به درگاه سازمان دارالقرآن به نشانی telavat .ir مراجعه کنند از دوم اسفندماه ثبت نام شروع شده تا ۱۶ اسفندماه این ثبت نام ادامه دارد. یک هفته هم گذاشتیم برای بازبینی اطلاعات به امیدخدا ما برای ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ در ۹۹ حوزه امتحانی در سراسر کشور مرحله اول این آزمون‌ها را که به صورت کتبی است و مرحله دوم در مرداد ماه انشاالله برگزار میشود و مرحله سوم هم در پاییز و مرحله چهارم هم که باید ده سال سابقه تدریس اساتید مورد بررسی قرار بگیرد با یک تاخیر شش ماهه‌ای آن آزمون برگزار خواهد شد.