طی هفته گذشته زمین لرزه‌های قدرتمندی بخش‌هایی از ترکیه و سوریه را دچار آسیب دیدگی شدیدی کرد و این موضوع باعث نگرانی بسیاری از مردم در مناطق زلزله خیز دنیا شد.
به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در تلاش هستند تا شرایط تشخیص وقوع زلزله در آینده را فراهم کنند.
شرایط زلزله خیزی کالیفرنیا با مناطق زلزله زده سوریه و ترکیه شباهت‌های زیادی دارد و هر دو منطقه به عنوان مناطق زلزله خیز شناخته می‌شوند، زیرا دقیقا روی مرز‌های صفحات زیرین زمین قرار دارند. در مورد ترکیه و سوریه، مناطق زلزله زده دقیقا روی مرز صفحات یا بشقاب‌های عربستان و آناتولی هستند و در مورد کالیفرنیا، این منطقه روی صفحه آمریکای شمالی و اقیانوس آرام واقع شده است.
در هر دو حالت، زلزله در امتداد مرز‌های این صفحات توسط حرکات جانبی آن‌ها در امتداد گسل‌های امتداد یافته و تخریب ایجاد می‌کند. گسل آناتولی شرقی یک منطقه گسلی بزرگ است که از شرق تا جنوب مرکزی ترکیه به طول بیش از ۵۰۰ کیلومتر ادامه دارد.
گسل سن آندریاس نیز یک سیستم شکستگی به طول تقریبی ۱۲۰۰ کیلومتر است که بیشتر طول کالیفرنیا را در بر می‌گیرد و قادر به ایجاد زمین لرزه‌هایی با بزرگی بیشتر از ۷ ریشتر است.
پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا سال‌ها است که به بررسی و مطالعه زلزله و شرایط احتمالی پیش بینی آن پرداخته و به همین دلیل روز گذشته وب سایت رسمی این دانشگاه مصاحبه‌ای را با دیوید اوگلزبی (David Oglesby) ژئوفیزیکدان مشهور انجام داده و به بررسی این موضوع پرداخته است:
آیا شرایطی که باعث زلزله ترکیه شد مشابه شرایط زیر زمین در کالیفرنیا است؟
تمام زلزله‌ها ناشی از حرکات صفحات زیرین زمین است که از کنار هم می‌لغزند. این سوال برای ما به عنوان زلزله شناسان این است که این صفحات چگونه و چه زمانی حرکت می کنند و در چه جهتی می‌لغزند؟ هر گاه این سوالات پاسخ داده شوند، امکان تشخیص زمان زلزله وجود دارد.
در حال حاضر می‌دانیم سه نوع گسل اساسی وجود دارد: گسل عادی، معکوس و گسل دارای امتداد لغزنده. این نوع سوم، گسل دارای امتداد لغزنده، شامل صفحاتی است که به صورت افقی از کنار یکدیگر می لغزند. گسل آناتولی شرقی در ترکیه یکی از این گسل ها است. این شرایط بسیار شبیه گسل سان آندریاس است که از بخش زیادی از کالیفرنیا از دریای سالتون تا دماغه مندوسینو عبور می کند. باید اذعان داشت که گسل سن آندریاس تنها گسل کالیفرنیا نیست، بلکه تعداد زیادی از گسل ها در این منطقه وجود دارند. این تنها بخشی از منطقه خلیج کالیفرنیا تا مرز مکزیک است که احتمال دارد زلزله ای به بزرگی ۸ ریشتر در آن رخ دهد.
بر اساس آمارهای فعلی، بیش از ۵۶۰۰ ساختمان در ترکیه تخریب شده اند. احتمال رخ دادن این وضعیت پس از یک رویداد مشابه در کالیفرنیا چقدر است؟
در پاسخ شما باید اعتراف کنم من مهندس معمار و سازه نیستم، اما معتقدم که سازه های ما ممکن است بهتر از سازه های ترکیه باشند. بیشتر ساختمان های ما، به ویژه ساختمان های حیاتی خاص، به گونه ای طراحی شده اند که در برابر زلزله هایی با قدرت قابل توجه مقاومت کنند. ریزش ساختمان در کالیفرنیا به اندازه ترکیه خطر بزرگی نیست. برای بسیاری از مردم اینجا، خطر بزرگتر، احتمال سقوط اجسام است. البته این بدان معنا نیست که برخی از ساختمان ها فرو نمی ریزند.
باید در نظر داشت که یک زلزله ۷.۸ ریشتری در هر نقطه ای از زمین بسیار ویرانگر خواهد بود. مرکز شهر لس آنجلس بر روی حوضه ای پر از رسوبات نرم ساخته شده است که در یک زلزله بزرگ مانند یک کاسه پر از ژله عمل می کند.
در سال ۲۰۰۸، سازمان زمین شناسی ایالات متحده، مطالعه ای را برای پیش بینی پیامد های زلزله ای به این بزرگی در جنوب کالیفرنیا انجام داد. این بررسی نشان می دهد چنین زلزله ای احتمالا بیش از ۱۸۰۰ کشته، ۵۰ هزار زخمی و ۲۰۰ میلیارد دلار خسارت ایجاد می کند. سازه های نزدیک به گسل، بدترین وضعیت را خواهند داشت.
نکته مهمی که باید به آن اشاره کنم این است که همه افرادی که در مناطق زلزله خیز زندگی می کنند، دیر یا زود با این پدیده مواجه می شوند و مسئله ما رخ دادن یا ندان زلزله در این مناطق نیست. زیرا در این مورد اطمینان داریم، بلکه بحث اصلی زمانی است که اگر زلزله ای تقریباً به این بزرگی رخ داد چگونه باید عمل کرد و مردم همواره باید اقدامات احتیاطی را انجام دهند و آماده باشند.
مطالعات نشان می دهد که زمین لرزه ها می توانند امواجی را ارسال کنند که باعث ایجاد زمین لرزه های دور از مرکز اصلی می شوند. آیا احتمال اینکه زلزله ترکیه باعث ایجاد گسل در قاره دیگری شود وجود دارد؟
زمین لرزه ترکیه در اینجا به راحتی به کمک لرزه نگارها شناسایی شد. سوال این است که آیا تاثیر این زلزله به صفحات ما منتقل شد؟ پاسخ این سوال به احتمال زیاد منفی است و این زلزله احتمالاً صفحات آمریکا را تحریک نکرده است. با این حال، هیچ تضمینی در این رابطه وجود ندارد و انتقال این لرزش ها از راه دور ممکن است و پژوهشگران همواره به بررسی آن می پردازند.
باید به این نکته توجه داشت که در برخی موارد، وقوع یک زلزله حتی می تواند استرس و فشار را بر روی یک گسل مجاور کاهش دهد. در این شرایط همه چیز به زمین شناسی و جهت گیری گسل های همسایه بستگی دارد.
منبع: forbes