اخترشناسان موفق شده اند ۱۲ قمر دیگر در مدار سیاره‌ی مشتری کشف کنند.
شبکه «سی ان ان» گزارش داد اخترشناسان موفق شده اند ۱۲ قمر دیگر در مدار سیاره‌ی مشتری کشف کنند و به این ترتیب این سیاره با داشتن ۹۲ قمر، بیشترین تعداد اقمار در بین سیاره‌های منظومه‌ی شمسی را به خود اختصاص داده است.
مشتری (Jupiter) هم بزرگترین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی است و هم اینکه حالا متوجه شده ایم بیشتر قمر را دارد. اخترشناسان ۱۲ قمر دیگر کشف کرده اند که دور این غول گازی می‌چرخند. آن‌ها با استفاده از تلسکوپی قوی در هاوایی طی حدوداً ۲۰ ماه گذشته موفق به کشف جدید شدند. به این ترتیب، تعداد قمر‌هایی که دور مشتری می‌چرخند به ۹۲ می‌رسد. زحل (Saturn) با ۸۳ قمر از این نظر در رده‌ی دوم قرار دارد و اورانوس (Uranus) و نپتون (Neptune) هم به ترتیب با ۲۷ و ۱۴ قمر پس از مشتری و زحل قرار دارند. از آن طرف، عطارد (Mercury) و زهره (Venus)، هر دو هیچ قمری ندارند. گفتگو می‌کنم با «آدام فرانک»، استاد رشته‌ی اخترفیزیک در دانشگاه راچستر در نیویورک. او همچنین نویسنده‌ی کتاب «نور ستارگان، جهان‌های بیگانه و سرنوشت سیاره‌ی زمین» است. پرفسور فرانک، از دیدار شما خوشحالم.
مجری: ما از این یافته‌های جدید می‌توانیم به چه اطلاعاتی دست پیدا کنیم؟
آدام فرانک، استاد اخترفیزیک در دانشگاه راچستر شهر نیویورک: مهمترین نکته‌ای که متوجه می‌شویم این است که مشتری، که همان طور که می‌دانید پادشاه منظومه شمسی است، از این ظرفیت عظیم برخوردار است تا همه چیز را به سمت خود بکشاند. مشتری، یک جارو برقی غول پیکر است که زباله‌های فضایی را به سمت خود بکشد و جمع کند که مسئله‌ی بسیار مهمی برای ما است، چون اگر مشتری به نوعی شبیه به «برادر بزرگ» منظومه‌ی شمسی رفتار نمی‌کرد و موادی را پاکسازی نمی‌کرد که ممکن است به سیاره‌ی زمین برخورد کنند، آن وقت شاید ما اینجا روی زمین حضور نداشتیم. پس این یافته ها، شواهد بیشتری درباره‌ی نقشی که مشتری ایفاء می‌کند، در اختیار ما قرار می‌دهد.
مجری: ناسا قرار است سال آینده ماموریتی را برای سفر به مشتری و یکی از قمر‌های آن، «یوروپا» (Europa) آغاز کند. کمی درباره‌ی «یوروپا» برای ما توضیح بدهید. چرا این قمر تا این اندازه مهم است؟
آدام فرانک، استاد اخترفیزیک در دانشگاه راچستر شهر نیویورک: بله، مورد «یوروپا» واقعاً خاص است. پیش از این، مثلاً در دوران کودکی من، از این موضوع بی اطلاع بودیم. «یوروپا» یک اقیانوس دارد. در «یوروپا» در واقع به اندازه‌ی دو برابر حجم آب در سیاره‌ی زمین، آب وجود دارد. پس اقیانوس آن، عظیم‌تر است و ۱۶۰ کیلومتر عمق دارد و سطح آن با لایه‌ای یخ به ضخامت ۱۶ کیلومتر پوشیده شده است. پس چه کسی می‌داند آن زیر چه خبر است؟ ممکن است اکوسیستم آبی کاملی در آنجا وجود داشته باشد. پس این اکتشاف که قمر‌ها دارای اقیانوس هستند و اقیانوس‌های دیگری هم در اطراف سیاره‌های بزرگ وجود دارد، واقعاً بی سابقه است و با استفاده از آن می‌توانیم در پی درک این مسئله باشیم که آیا در منظومه‌ی شمسی، حیات وجود دارد یا خیر. منظورم در سراسر عالم هستی نیست و فقط درباره‌ی منظومه‌ی شمسی صحبت می‌کنم.
مجری: پس با توجه به آن میزان آب، که چه منجمد باشد و یا اینکه به هر شکل دیگری باشد، آیا به نظر خودتان می‌توانید تقریباً با اطمینان بگویید که گونه‌ای از حیات در آنجا وجود دارد؟
آدام فرانک، استاد اخترفیزیک در دانشگاه راچستر شهر نیویورک: من دیگر آنقدر هم پیشروی نمی‌کنم. متاسفم، اما دانشمندان مجبورند خیلی محافظه کار باشند! اما نکته‌ی واقعاً جالب این است که مشتری بسیار بزرگ است و جاذبه‌ی آن مدام در حال چرخاندن محتویات «یوروپا» است و آن‌ها را شبیه به تافیِ گرم می‌کند. از آن طرف، در کف آن اقیانوسی که عمقش ۱۶۰ کیلومتر است، ممکن است تهویه‌های حرارتی وجود داشته باشد و در نتیجه، انواع و اقسام شیطنت‌های شیمیایی در آنجا در جریان باشد. این درست همان جایی است که معمولاً انتظار دارید حیات در آنجا به وجود بیاید. ما فکر می‌کنیم که حیات روی سیاره‌ی زمین هم به همین صورت شروع شده است. مشکل ما این است که چگونه می‌توان از یخی به ضخامت ۱۰ کیلومتر رد شد؟ کار بسیار سختی است. حتی برای مردم «مینه سوتا» هم سخت خواهد بود این لایه‌ی یخ را بشکنند! پس باید راهی پیدا کنیم تا ببینم چطور می‌شود درباره‌ی عمق این اقیانوس تحقیق کرد. اما بدون شک این مورد یکی از شگفت انگیزترین اسرار منظومه‌ی شمسی است. واقعاً فوق العاده است.
مجری: من از نحوه‌ی استفاده از لفظ «شیطنت»، خوشم آمد. در نقطه‌ی دیگری از فضا، مریخ نورد «کیوریاسیتی» (Curiosity/کنجکاوی) ناسا، مشهودترین نشانه‌ها تا به امروز از وجود یک دریاچه‌ی باستانی در مریخ را پیدا کرده است. دانشمندان می‌گویند این واضح‌ترین نشانه از آب و امواج است که آن‌ها در طول این ماموریت یافته اند. چرا این کشف مهم است و چقدر می‌تواند در آینده به ما کمک کند؟
آدام فرانک، استاد اخترفیزیک در دانشگاه راچستر شهر نیویورک: اگر امکانش باشد اجازه بدهید برای لحظه‌ای هم که شده، حس شگفتی ام را درباره‌ی این تصویر بیان کنم. (آنچه در تصویر می‌بینیم) آثار امواجی با قدمت ۴ میلیارد سال هستند و تازه ما ما شاهد سطحی ناهمواری از یک سیاره‌ی دیگر هستیم! عمر این آثار به جا مانده، ۴ میلیارد سال است! منظورم این است که آن زمان حتی دایناسور‌ها هم روی سیاره‌ی زمین وجود نداشته اند! خُب، هیجانم تخلیه شد. برویم سراغ بحث مان. اما اهمیت این تصویر در این است که ما حالا مدرک واقعاً محکمی در اختیار داریم. ما حالا شواهدی در دست داریم که مریخ، که حالا بیابانی یخ زده است، روزگاری دارای اقیانوس بوده است یا دست کم دریاچه‌های عظیم و پرآب و مواجی داشته است. این بهترین محل برای شکل گیری حیات است. پس این مدرک واقعاً روشنی است که مریخ در وهله‌ی اول دچار تغییرات اقلیمی جدی شده است و علاوه بر آن، شاید نشانه‌های بیشتری در زیرِ زمینِ مریخ نهفته باشد و گونه‌ای از حیات توانسته باشد در آنجا دوام بیاورد و باقی بماند. شاید چند متر پایین‌تر از سطح مریخ، میکروب‌هایی وجود داشته باشند که همچنان باقی مانده اند و به روال سابق مشغول فعالیت هستند.