انسان‌ها از قدیم الایام به دنبال اکسیر حیات و عمر جاودان بوده اند هر چند تاکنون موفق نبوده اند، اما علم ثابت کرده است با رعایت ۶ اصل می‌توان عمر طولانی به همراه سلامتی داشت.
سته ضروریه یا شش اصل سلامتی عباتند از: یک. آب و هوا، دو. خورد و خوراک، سه. خواب و بیداری، چهار. حرکت و سکون، پنج. استفراغات بدنی، شش. اعراض نفسانی
نکته مهم در رعایت سته ضروریه: مزاج است
مزاج چیست؟
مزاج هر فرد کیفیت خاصی است که بر بدن هر فرد عارض می‌شود و برآیندی از مزاج اعضای بدن وی است. هر مزاج طیفی صفر تا صدی دارد. مزاج جبلی فرد ویژگی‌های او در سال‌های اول زندگی یعنی در حدود ۷ تا ۱۰ سال اول است و انحراف از این مزاج جبلی بیماری تلقی می‌شود. هر فصل، مکان، جنس و سن نیز مزاجی دارد.
برای حفظ تعادل مزاج و جلوگیری از انحراف مزاج فرد و ایجاد بیماری، طب سنتی توصیه به رعایت سته ضروریه میکند.
بیشتر بخوانید: روشهای پیشگیری از سرطان معده
سته ضروریه چیست؟
سته ضروریه در طب سنتی شش اصل ضروری است که حتماً بایستی مطابق با مزاج فرد رعایت شود. این شش اصل عبارت اند از:
یک. آب و هوا
نوع آب و هوا و کیفیت آن بر روی مزاج و سلامت فرد موثر است. ممکن است پزشک متخصص طب سنتی برای درمان و کنترل یک شرایط بیماری زندگی در نوع آب و هوای خاصی را توصیه بکند.
نوع آب و هوا و کیفیت آن بر روی مزاج و سلامت فرد موثر است.
دو. خورد و خوراک
کیفیت، کمیت، نحوه غذا خوردن و آداب تغذیه، اینکه چه چیز را می‌شود با چه چیز خورد یا نخورد و مصلحات غذایی، از مواردی است که این اصل بر اساس مزاج هر فرد در طب سنتی، به آن می‌پردازد. نکاتی نیز به صورت کلی برای همه مزاج‌ها در این اصل قابل توصیه است. به عنوان مثال توصیه می‌شود که:
فقط هنگام گرسنگی غذا خورده شود.غذا خوردن بهتر است در محیطی آرام انجام شود.جویدن هر لقمه با طمانینه و به مدتی معلوم باشد. بهتر است هنگام غذا خوردن فرد دچار عواطفی مانند خشم و اضطراب نباشد.مهم است که فرد توجه کند که غذایی که می‌خورد بر مزاج وی تأثیر سوء نداشته باشد.
اینکه چه چیز را می‌شود با چه چیز خورد یا نخورد و مصلحات غذایی، از مواردی است که در این اصل به آنها اشاره می‌شود.
سه. خواب و بیداری
کیفیت و کمیت خواب، اصول بهداشت خواب و چگونگی داشتن یک برنامه خواب متعادل از مواردی است که یکی از موارد سته ضروریه در طب سنتی به آن می‌پردازد. بسته به مزاج، ممکن است فرد به ساعات مختلف از خواب در شبانه روز احتیاج داشته باشد. گاهی اوقات خواب زیاد برای برخی از مزاج‌ها مضر است و برخی از مزاج ها هم در صورتی که خواب کافی در شبانه روز را دریافت نکنند ممکن است دچار بیماری شوند. هم‌چنین در بعضی از افراد خواب قیلوله در طی روز توصیه می‌شود و برعکس در برخی از مزاج‌ها ممکن است قیلوله برای فرد مضر باشد.
خواب و بیداری
بسته به مزاج، ممکن است فرد به ساعات مختلف از خواب در شبانه روز احتیاج داشته باشد.
چهار. حرکت و سکون
طب سنتی توصیه به داشتن ورزش اصولی منظم و با برنامه میکند. ورزش زیادی یا سکون زیاد هر دو ممکن است آسیب زا باشند. هر کس با توجه به به بدن خودش بایستی ورزش متناسبی را انتخاب کند. به طور کلی ورزش متعادل در طب سنتی ورزشی است که کمی حرارت بدن را افزایش دهد و چهره را گلگون بکند. ممکن است پزشک متخصص طب سنتی با توجه به شرایطی که شما درگیر آن هستید یا سوء مزاج شما، نوع خاصی از ورزش را در در زمان‌های مختلف و طول مدت مختلف برای شما توصیه کند.
حرکت و سکون
طب سنتی توصیه به داشتن ورزش اصولی منظم و با برنامه میکند.
پنج. استفراغات بدنی
استفراغات بدنی به معنی موادی است که بدن از طرق مختلف آنها را دفع میکند. برخی از این راه‌های دفع از جمله زکام، دفع مدفوع، خون قاعدگی، دفع ادرار، تعریق و بزاق است. چنانچه تحت هر شرایطی هرکدام از این مکانیسم‌های دفعی بیشتر یا کمتر از حالت نرمال فعالیت بکنند و ماده دفعی بیش از حد از بدن خارج شود یا در بدن حبس شود، می‌تواند باعث سوء مزاج و بیماری شود. به عنوان مثال یبوست در طب سنتی می‌تواند با حبس مواد دفعی در بدن باعث بسیاری از بیماری‌ها شود.
استفراغات بدنی
استفراغات بدنی به معنی موادی است که بدن از طرق مختلف آنها را دفع میکند.
شش. اعراض نفسانی
اعراض نفسانی در طب سنتی به معنی حالات روحی مختلفی است که فرد آنها را تجربه میکند. به عنوان مثال ترس‌ها و تنش‌ها از جمله حالات عاطفی هستند که سریع‌تر از همه برای مزاج تاثیر می‌گذارند. هیجانات مطابق با توصیه‌های طب سنتی نبایستی سرکوب شوند. هر عاطفه می‌تواند اثر خاصی روی مزاج فرد داشته باشد و در برخی از موارد ممکن است پزشک متخصص طب سنتی مخصوصاً برای درمان انواع بیماری‌های روحی و روانی نوع خاص تمرین در نوع خاصی از عاطفه را به شما توصیه بکند.
اعراض نفسانی
هیجانات مطابق با توصیه‌های طب سنتی نبایستی سرکوب شوند.
نکته مهم در رعایت سته ضروریه
بایستی توجه شود که طب سنتی هرگز برای همه افراد یک نسخه مشترک و مشابه تجویز نمی‌کند و طبی فردگرا است. قرار نیست که در طب سنتی مزاج فرد را تغییر دهیم، بلکه بایستی به او کمک کنیم که در طیف سلامت مزاج خود قرار بگیرد.
هر مزاج پرهیزها و توصیه‌های خاص خودش را دارد. بهتر است قبل از اطلاع و تشخیص مزاج خود توسط پزشک متخصص طب سنتی، اقدام به دریافت انواع درمان‌های گیاهی و سنتی که ممکن است از منابع مختلف در مورد آنها مطالعه کرده باشیم، نکنیم. این تصور که ترکیبات گیاهی و نسخ طب سنتی درمان‌هایی بی‌عارضه و بی‌ضرر هستند و نمی‌توانند به ما آسیب برسانند، تصوری غلط است بنابراین مصرف داروهای گیاهی و نسخ طب سنتی نیز مانند داروهای شیمیایی نیازمند تجویز و نظارت فرد متخصص هستند.
در ایران تنها افرادی که صلاحیت درمان با روشهای طب سنتی را دارند پزشکان متخصص طب سنتی هستند بنابراین بهتر است به توصیه‌های درمانی افراد فاقد صلاحیت علمی عمل نکنید.
جمع بندی
در این مقاله با شش اصل ضروری که به سته ضروریه در طب سنتی معروف است، آشنا شدیم. این اصول شامل آب و هوا، خورد و خوراک، خواب و بیداری، حرکت و سکون، استفراغات بدنی و اعراض نفسانی (حالات روحی مختلف) است. از طرفی دانستیم که هر کس با توجه به مزاج خود لازم است نکاتی را رعایت کند و به دلیل آن که طب سنتی یک طب فردگراست، ممکن است نسخه‌ای که برای یک نفر مناسب است، بر فردی با مزاج متفاوت، تاثیر منفی بگذارد. منبع:سایت مفید طب