دبیر و سخنگوی شورای فقهی بانک مرکزی : قرض الحسنه یکی از اهداف اساسی بانکداری بدون ربا و اقتصاد اسلامی است و توسعه وتوجه به این نوع فعالیتها در راستای حمایت از گروههای پایین درآمدی اهمیت بسیاری دارد.
سوال: منابعی نزد بانکها از حسابهای قرض الحسنه به چه میزان است و در حال حاضر چه میزان از این منابع در حال فعالیت است و تخصیص پیدا کرده است؟
میثمی: ابتدا به نکتهای در رابطه با موضوع قرض الحسنه عرض کنم، این که قرض الحسنه یکی از اهداف اساسی بانکداری بدون ربا و اقتصاد اسلامی است و توسعه این نوع فعالیتها و توجه به آنها در راستای حمایت از گروههای پایین درآمدی اهمیت بسیاری دارد و ما برداشتمان این است که این نوع فعالیتها در چارچوب قانون عملیات بانکی بدون ربا قرار میگیرد که در ماده یک بحث استقرار نظام پولی مبتنی بر حق و عدل مطرح شده و میتواند بسیار در این زمینه مفید باشد.
سوال: شما برای رونق بخشی به این سنت نیک و ارزنده اقتصاد اسلامی چه راهکاری دارید؟
میثمی: چارچوب قرض الحسنه که در کشور ما وجود دارد یک رویکرد سنتی به آن است و روشهایی که مبتنی است بر قرض الحسنه شخصی و فرد به فرد است، اما در کشورهای اسلامی که بررسی میکنیم به خصوص بانکهای اسلامی که در کشورهای دیگر هستند به این میرسیم که روشهای جدید یا مدلهای عملیاتی جدید کاربرد قرض الحسنه به وجود آمده و در حال اجرا است که به چند مدل آن اشاره میکنم، مدل اول قرض الحسنه مبتنی بر وثیقه گذاری کالایی است الگویی که ما الان به صورت محدود در بانک کارگشایی هم داریم که افرادی مثلا طلا را وثیقه میکنند و به رهن میگذارند و به صورت فوری در یک روز تسهیلات قرض الحسنه دریافت میکنند این در کشورهای اسلامی مانند مالزی پررنگتر است و میبینیم که انواع وثایق در این زمینه در نظر گرفته شده وروشها ساده سازی شده و این روش میتواند رویش کار شود و این مدل به شبکه بانکی در بعضی موارد توسعه یابد، بحث اوراق قرض الحسنه یکی از مواردی است که در کشورهای دیگر میبینیم، اما در کشور ما تا الان ظاهرا نداشتیم، اوراق قرض الحسنه به این مفهوم است که ما این ابزار را وارد بورس کنیم و همانند سایر اوراق این منتشر شود، افرادی که با مبالغ خیلی خرد علاقمند هستند که در سنت قرض الحسنه شرکت کنند بتوانند این اوراق را خریداری کنند که این هم باید توسعه یابد وموضوع مهمی است، روش دیگر بحث تجهیز و تخصیص منابع براساس قرض الحسنه طلا است یعنی به جای این که ریال سپرده گذاری شود یا تسهیلات داده شود، هم تجهیز به صورت طلا باشد و هم تخصیص به صورت طلا باشد و این هم در برخی کشورها مدل سازی شده و به مرحله اجرا رسیده و این روشهای جدید قابل فکر است و ما بایدبه سمت مدرن سازی اصطلاحا یا جدیدکردن مسیرهای عملیاتی، ساده سازی فرآیندها و پاسخگویی حداکثری به نیازهایی که عموم مردم به بحث قرض الحسنه دارند حرکت کنیم و امیدواریم که با اصلاح طرح بانک مرکزی و طرح بانکداری در مجلس شورای اسلامی این موارد در نظر گرفته شود و مدلهای جدید به مرحله اجرا برسد.