نائب رئیس انجمن داروسازان ایران: قبل از انقلاب کمتر از ۲۵ درصد دارو‌های مورد نیاز را در داخل کشور می‌ساختیم اما امروز خوشبختانه به جایی رسیدیم که بیش از ۹۷ درصد دارو‌های مورد نیاز را تولید می‌کنیم.
سوال: رشد و پیشرفت دارویی ما با وجود همه تحریم‌ها در این ۴۴ سال به چه صورت بود؟
فاطمی: ما تقریبا قبل از انقلاب کمتر از ۲۵ درصد دارو‌های مورد نیاز را در داخل ایران می‌ساختیم و بیشتر آن‌ها وارداتی بودند. امروز خوشبختانه به جایی رسیدیم که ما بیش از ۹۷ درصد دارو‌های مورد نیاز ایران را در داخل کشور خودمان داریم تولید می‌کنیم.
ما صنعت داروسازی در قبل از انقلاب داشتیم در کشورمان، ولی عمده آن‌ها تحت لیسانس کشور‌های اروپایی یا آمریکا بودند که بعد از انقلاب بخاطر بیرون رفتن آن شرکت‌ها از ایران صنایع داروسازی ما به دست داروسازان ایرانی اداره شدند.
با اجرای طرح ژنریک ما توانستیم که اختیار صنایع داروسازی را به دست خودمان بگیریم و بتوانیم در داخل ایران تقریبا همه نیاز‌هایی که داریم را برطرف کنیم؛ البته این به معنی این که ما هیچ مشکلی نداریم نیست، هنوز هم بسیاری از مواد اولیه از خارج از کشور وارد می‌شوند در زمینه دارو‌های با فناوری بالا ما هنوز هم نیاز هست کاری انجام بدهیم که واقعا آن سه درصدی که الان از نظر عددی در داخل ایران تولید نمی‌شوند، ولی تقریبا بیش از ۳۰ درصد ارز مورد نیاز دارو را آن‌ها هستند که مصرف می‌کنند هم انشاالله بتوانیم خودمان در داخل ایران تامین کنیم تا با کمبود دارویی مواجه نباشیم انشاالله .
سوال: عزیزانی که این رشته و شاخه مهم از علم را دوست دارند می‌خواهند داروسازی بخوانند، شما چه صحبتی با ایشان دارید، قدم در این مسیر سخت و، اما بسیار شیرین و جذاب به چه صورت است؟
فاطمی: حدودا شاید ۵۰ یا ۶۰ سال قبل که داروخانه‌های ما به صورت داروخانه‌های سنتی بودند یعنی عمده دارو‌ها را مخلوط می‌کردند و می‌ساختند گذشته، الان بسیاری از دارو‌های ما در داخل داروخانه‌ها ساخته نمی‌شوند به شکل اشکال دارویی هستند که در صنعت داروسازی ما ساخته می‌شوند و داروسازان ما در داخل داروخانه‌ها آن‌ها را در اختیار بیماران قرار میدهند.
ما در گذشته رشته‌ای تحت عنوان داروسازی بالینی یا بیمارستانی در کشور نداشتیم الان خوشبختانه این رشته‌ها در داخل ایران به وجود آمده یعنی داروسازان ما صرفا وظیفه شان ساخت دارو در داخل صنایع داروسازی کشور نیست، بلکه خدمات دارویی را می‌توانند جدای از داروخانه در مراکز بیمارستان و درمانگاه‌ها یا بخش‌های آی سی یو انجام بدهند به گونه‌ای که واقعا مصرف دارو‌ها هم در بخش‌های بیمارستانی بهینه شود هم این که عوارض ...
سوال: یعنی همراه می‌شوند با گروه یا تیم پزشکی درست است؟
فاطمی: دقیقا همین طوراست یکی از اعضای تیم پزرشکی الان داروسازان بالینی هستنند که بعد از تشخیص خود بیماری که توسط پزشک محترم انجام می‌شود در تجویز دارو داروسازان هستند که مشارکت می‌کنند و می‌توانند میزان دارو خب خیلی بهینه باشد مصرف دارو‌ها به صورت همزمان اگر تداخلی بین آن‌ها وجود دارد از قبل پیش بینی‌های لازم صورت بگیرد؛ به گونه‌ای که هم در مان موثرتر و هم ایمن‌تر باشد یعنی عوارض جانبی کمتری را برای بیمار به همراه داشته باشد.
الان نرخ اشتباهات دارویی در دنیا که عدد کوچکی هم نیست و نسبتا قابل ملاحظه هست با مداخله داروسازان در بخش‌های بالینی بیمارستان و همین طور داروخانه‌ها واقعا خیلی خیلی خطا‌های دارویی الان کاهش پیدا کرده است.
دارو‌هایی با سیستم‌های نوین دارورسانی که الان خیلی استفاده می‌شود برای بیماران بدحال، بستری یا بیمارانی که بیماری‌های مزمن مثل سرطان دارند یا بیماری‌هایی مثل دیابت دارند، امروز سیستم‌های نوین دارورسانی شاید شنیده باشید الان همین قلم‌های انسولین و یا سیستم‌هایی هستند که برای تزریق انسولین توسط دستگاه‌ها اتفاق می‌افتد همه این‌ها فناوری‌هایی است که سال‌های اخیر بوجود آمدند که هم نیاز بیماران مزمن مثل دیابتی‌ها و بیماران پرفشاری خون را به دارو‌ها کاهش بدهند هم عوارض جانبی بعضی از درمان‌ها مثل درمان‌های شیمی دارویی بتوانند با شیوه‌های نوین دارورسانی کاهش بدهند.
خوشبختانه الان در زمینه شیوه‌های نوین دارورسانی یا فناوری‌های جدید فناوری زیست فناوری یا نانو فناوری در کشور ما هم قدم‌های خیلی خوبی برداشته شده است. الان ما در داخل دانشکده‌های داروسازی مان در گروه‌های خاصی دارند این دارو‌هایی که با فناوری بالا هستند را تولید می‌کنند و ما توانستیم نه تنها نیاز داخل کشور را تامین کنیم، بلکه بعضی از دارو‌هایی که الان نیاز هست برای بیمارانی که عمدتا بدحال هستند و دارو‌هایی که قیمت خیلی بالایی نیاز دارند بتوانیم در داخل ایران تولید بکنیم.
سوال: جزو صادر کننده‌ها هم هستیم؟
فاطمی: بله یعنی الان ما به خیلی از کشور‌هایی که جزو یک پیمانی هست تحت عنوان آی سی اچ شناخته می‌شود که کشور‌هایی که استاندارد‌های دارویی حوزه خودشان را به رسمیت می‌شناسند، ایران پیمان‌های منطقه‌ای مختلفی دارد که به کشور‌های عمدتا همجوار خودمان بعضا کشور‌های اروپای شرقی و حتی بعضا کشور‌های اروپای غربی و روسیه هم صادرات دارو را انجام می‌دهد.
الان بعضی از شرکت‌های داروسازی ما در خارج ایران کارخانه‌هایی را دایر کردند شعب کارخانه‌های داروسازی داخلی ما در خارج کشور وجود دارد که در آنجا دارند تولید دارو و صادرات را به کشور‌هایی که دارو‌های ما را مورد نیاز دارند همان جا انجام میدهند. بسیاری از دارو‌هایی که مربوط به فاکتور‌های خونی هست در داخل کشور ما تولید می‌شود. بتاسرم‌ها دارو‌های نوترکیب و امیدواریم که انشاالله این قدم‌ها با حمایتی از دولت صورت می‌گیرد هم گام هایش بیشتر و هم بلندتر باشد بتوانیم موفق‌تر باشیم.